در حال ویرایش چاه انس بن مالک

'''چاه اَنَس بن مالک'''، یکی از چاه‌های قدیمی [[مدینه]] است، که در شرق [[مسجد‌ النبی(ص)]] قرار داشته است.

== مکان ==

چاه انس در شرق مسجدالنبی، در مجاورت محله بنی جُدیله<ref>وفاء الوفا، ج3، ص125.</ref> و در خانه انس بن مالک* خادمِ پیامبر از بنی‌عُدی بن نَجّار خزرج قرار داشت و در جاهلیت آن را با نام برود می‌شناختند.<ref>تاریخ المدینه، ج1، ص160.</ref> این چاه که از املاک پدر انس بود، در منابع متقدم با نام انس<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص160؛ المعالم الاثیره ص41.</ref> و گاه با نام پدرش مالک<ref>انساب الاشراف، ج1، ص199؛ الطبقات، ج1، ص503.</ref> معروف بوده و در قرون متأخر از آن با نام‌هایی چون حَضارم<ref>مراة الحرمین، ج1، ص428.</ref> و رباطیه<ref>وفاء الوفا، ج3، ص125.</ref> یا زناطیه<ref>سفرنامه‌های خطی فارسی، ج1، ص312.</ref> یاد شده است.

== نوشیدن پیامبر(ص) از آن ==

چاه انس با آب شیرین و گوارای خود مورد استفاده مردم مدینه در زمان سختی و قحطی بود.<ref>تاریخ المدینه، ج1، ص160.</ref> گزارش‌هایی از نوشیدن آب این چاه توسط پیامبر(ص) حکایت دارند. به روایتی با ورود پیامبر به مدینه و سکونت در خانه ابوایوب انصاری، ابوایوب برای آن حضرت از آب گوارای چاه انس آورد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص199؛ الطبقات، ج1، ص504.</ref> در گزارشی دیگر به نقل از انس پیامبر(ص) در میهمانی خانه وی، مقداری از آب چاه در شیر ریخت و نوشید.<ref>وفاء الوفاء، ج3، ص125؛ سبل الهدی، ج7، ص223.</ref> در روایتی از انس که در منابع متقدم از آن یادی نشده، وی شیرینی آب این چاه را به معجزه پیامبر دانسته است.<ref>دلائل النبوه، ج1، ص162.</ref>

== پیشینه ==

سمهودی (-۹۲۲ق) از موقوفه بودن این چاه برای کاروانسرایی در شمال باغ رومیه<ref>وفاء الوفا، ج3، ص125.</ref> و خیاری (-۱۹۶۰م) از وجود این چاه در زمان خود در داخل بنایی زیبا سخن گفته است.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص270.</ref> ایوب صبری پاشا (-۱۳۰۷ق)<ref>موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص776.</ref> و پس از وی رفعت پاشا (-۱۳۵۳ق)<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص428.</ref> در بیان موقعیت مکانی این چاه آن را نزدیک بارگاه منسوب به عبدالله پدر پیامبر(ص) دانسته‌اند.

== امروزه ==

چاه انس تا سال ۱۳۵۳ق. در میان باغی از موقوفات اشراف علوی موجود بود اما با توسعه مسجد و گسترش شهر از بین رفت.<ref>مدینه‌شناسی، ج1، ص315.</ref>

  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/22090/%da%86%d8%a7%d9%87-%d8%a7-%d9%86-%d8%b3-%d8%a8%d9%86-%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9

* انساب الاشراف، احمد بن یحیی البلاذری ( -۲۷۹ق.)، به کوشش محمد باقر محمودی، بیروت، موسسه الاعلمی، ۱۳۹۴ق.

* تاریخ المدینة المنوره(اخبار المدینه النبویه)، عمر بن شبّه النمیری ( -۲۶۲ق.)، به کوشش فهیم محمد شلتوت، قم، دارالفکر، ۱۳۶۸ش.

* تاریخ معالم المدینة المنوره قدیماً و حدیثاً، احمد یاسین الخیاری ( -۱۳۸۰ق.)، عربستان، عامه، ۱۴۱۹ق.

* دلائل النبوه، ابونعیم الاصفهانی ( -۴۳۰ق.)، به کوشش محمد رواس و عبدالبر عباس، بیروت، دارالنفائس، ۱۴۰۶ق.

* سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، محمد بن یوسف الشمس الشامی ( -۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.

* سفرنامه‌های خطی فارسی، گروهی از نویسندگان، به کوشش هارون وهومن، تهران، اختران، ۱۳۸۸ش.

* الطبقات الکبری، محمد بن سعد ( -۲۳۰ق.)، بیروت، دارالصادر، ۱۴۰۹ق.

* مدینه شناسی، سید محمد باقر نجفی، تهران، شرکت قلم، ۱۳۶۴ش.

* مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت باشا ( -۱۳۵۳ق.)، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق.

* المعالم الاثیره، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.

* موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ایوب صبری باشا ( -۱۲۹۰ق.)، القاهره، دارالآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق.

* وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن عبدالله السمهودی ( -۹۱۱ق.)، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.