مشهد: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==واژه‌شناسی== | ==واژه‌شناسی== | ||
كتاب | مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":1">قاموس قرآن، ج4، ص77.</ref> و به معنای جای گردآمدن مردم،<ref>كتاب العين، ج3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج4، ص182.</ref> جای حضور مردم<ref name=":2">معجم مقاييس اللغه، ج3، ص221.</ref> و جایی که گروهی گروهی دیگر را مشاهده می‌کنند<ref>جمهرة اللغة، ج2، ص653.</ref> بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":3">كتاب العين، ج3، ص398.</ref> برخی، مشهد را جای شهادت، شهادتگاه و تربت شهيد نیز معنا کرده‌اند.<ref name=":4">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص90.</ref> اصل این واژه را، «ش،ه،د»، به معنای حضور، آگاهی و آگاه کردن دانسته‌اند.<ref name=":2" /> مشاهد [[مکه]] نیز، از همین اصل بوده و به معنای مواضع [[مناسک حج]] است.<ref name=":3" /> | ||
و | واژه مشهد، در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ}}{{یادداشت|پس واى بر كسانى كه كافر شدند از حضور در روزى بزرگ!}}<ref>سوره مريم، آیه 37.</ref> به کار رفته و به باور برخی، گویا به عنوان مصدر ميمى<ref name=":1" /> و به معنای حضور است.<ref>قاموس قرآن، ج4، ص77؛ ترجمه قرآن انصاریان، ص۳۰۷.</ref> | ||
== زیارتگاه == | |||
به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است.<ref name=":4" /> در برخی از روایات، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر امام علی(ع)]] را، پیش از آن که آشکار شده و زیارتگاه مردم شود، «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» خوانده است. بر پایه این روایات مشهد به معنای مدفن نیز به کار می‌رود.<ref name=":4" /> مشهد، مترادف واژه‌هایی مانند مقبره، تربت، قبر، [[روضه]] و مدفنِ شهيد بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":4" /> | |||
== در روایات == | |||
در روایات، از [[قبر امام علی(ع)]]، پیش از آشکار شدن آن برای مردم<ref>فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج97، ص236.</ref> و پس از آشکار شدن،<ref>الهداية الكبرى، ص94.</ref> با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کند و جامه‌های تمیز بپوشد و بوی خوش بزند و با آرامش به سوی قبر او گام بردارد.<ref name=":0">بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.</ref> | |||
و | واژه مشهد در روايات، برای [[آستان مقدس امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]]{{یادداشت}}<ref>مصباح المتهجد، ج2، ص721.</ref> و قبر حضرت عباس(ع){{یادداشت|ثم امش حتى تأتي مشهد العباس بن علي(ع).}}<ref>تهذيب الأحكام، ج6، ص65.</ref> و دیگر معصومان(ع) نيز، بسيار به كار رفته است. در روايات ديگر آمده است كه از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه و اصلاح بازنگرديد: | ||
« معاشر الناس... لا تَنصرِفوا عَنِ المشاهِدِ الّا بتوبةٍ »<ref>بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.</ref> و در دعاها از خداوند مى‌خواهيم كه ما را از اين زيارتگاه‌ها و مشاهد، محروم نگذارد: | |||
« لا تُخلِني يا ربِ‌ّ من ... المشاهد الكريمه ». <ref>بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.</ref> | |||
و | در برخی از روايات، به روز جمعه «مشهد عام» گفته شده؛ زیرا روز حضور و گردآمدن مردم است.<ref>بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.</ref> در مورد قيامت نیز «مشهد القيامة» به كار رفته است. | ||
== شهر مشهد == | |||
{{اصلی|مشهد (شهر)}} | |||
مشهد، نام شهرى در استان خراسان رضوی است، كه [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده می‌شد. | |||
چنانكه به مرقد امير مؤمنان (عليه السلام) ، مشهد علوى و به حرم سيدالشهداء (عليه السلام) مشهد حائرى يا حسينى گفته مى‌شود. | |||
رفتن به زيارت مشاهد مشرفه كه توفيق الهى مى‌طلبد، كارى بافضيلت و سفارش شده امامان است. به كسى كه به زيارت خراسان و قبر حضرت رضا (عليه السلام) در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند. | رفتن به زيارت مشاهد مشرفه كه توفيق الهى مى‌طلبد، كارى بافضيلت و سفارش شده امامان است. به كسى كه به زيارت خراسان و قبر حضرت رضا (عليه السلام) در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند. | ||
| خط ۷۹: | خط ۴۲: | ||
| پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۰ | | پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۰ | ||
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/90 | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/90 | ||
}} | }}كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق. | ||
معجم مقاييس اللغة، احمد بن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق. | |||
جمهرة اللغة، محمد بن حسن ابن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م. | |||
ترجمه قرآن، حسین انصاریان، اسوه، قم، ۱۳۸۳ش. | |||
قاموس قرآن، على اكبر قرشى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1371ش. | |||
المحكم و المحيط الأعظم، على بن اسماعيل بن سيده، دار الكتب العلمية، بيروت، 1421ق. | |||
الهداية الكبرى، حسين بن حمدان خصيبى، بيروت، 1419ق. | |||
فرحة الغري في تعيين قبر أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب(ع) في النجف، عبد الكريم بن احمد بن طاووس، قم، بى‌تا. | |||
بحار الأنوار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، 1403ق. | |||
مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، محمد بن الحسن طوسى، بيروت، 1411ق. | |||
تهذيب الأحكام، محمد بن الحسن طوسى، تحقيق خرسان، تهران، 1407ق. | |||
نسخهٔ ۲۲ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۰:۲۷
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۳۰ آبان ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
واژه‌شناسی
مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان[۱] و به معنای جای گردآمدن مردم،[۲] جای حضور مردم[۳] و جایی که گروهی گروهی دیگر را مشاهده می‌کنند[۴] بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.[۵] برخی، مشهد را جای شهادت، شهادتگاه و تربت شهيد نیز معنا کرده‌اند.[۶] اصل این واژه را، «ش،ه،د»، به معنای حضور، آگاهی و آگاه کردن دانسته‌اند.[۳] مشاهد مکه نیز، از همین اصل بوده و به معنای مواضع مناسک حج است.[۵]
واژه مشهد، در آیه فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ[یادداشت ۱][۷] به کار رفته و به باور برخی، گویا به عنوان مصدر ميمى[۱] و به معنای حضور است.[۸]
زیارتگاه
به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است.[۶] در برخی از روایات، امام صادق(ع)، قبر امام علی(ع) را، پیش از آن که آشکار شده و زیارتگاه مردم شود، «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» خوانده است. بر پایه این روایات مشهد به معنای مدفن نیز به کار می‌رود.[۶] مشهد، مترادف واژه‌هایی مانند مقبره، تربت، قبر، روضه و مدفنِ شهيد بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.[۶]
در روایات
در روایات، از قبر امام علی(ع)، پیش از آشکار شدن آن برای مردم[۹] و پس از آشکار شدن،[۱۰] با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، امام صادق(ع)، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کند و جامه‌های تمیز بپوشد و بوی خوش بزند و با آرامش به سوی قبر او گام بردارد.[۱۱]
واژه مشهد در روايات، برای قبر امام حسین(ع)[۱۲] و قبر حضرت عباس(ع)[یادداشت ۲][۱۳] و دیگر معصومان(ع) نيز، بسيار به كار رفته است. در روايات ديگر آمده است كه از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه و اصلاح بازنگرديد:
« معاشر الناس... لا تَنصرِفوا عَنِ المشاهِدِ الّا بتوبةٍ »[۱۴] و در دعاها از خداوند مى‌خواهيم كه ما را از اين زيارتگاه‌ها و مشاهد، محروم نگذارد:
« لا تُخلِني يا ربِ‌ّ من ... المشاهد الكريمه ». [۱۵]
در برخی از روايات، به روز جمعه «مشهد عام» گفته شده؛ زیرا روز حضور و گردآمدن مردم است.[۱۶] در مورد قيامت نیز «مشهد القيامة» به كار رفته است.
شهر مشهد
مشهد، نام شهرى در استان خراسان رضوی است، كه آستان امام رضا(ع) در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده می‌شد.
چنانكه به مرقد امير مؤمنان (عليه السلام) ، مشهد علوى و به حرم سيدالشهداء (عليه السلام) مشهد حائرى يا حسينى گفته مى‌شود.
رفتن به زيارت مشاهد مشرفه كه توفيق الهى مى‌طلبد، كارى بافضيلت و سفارش شده امامان است. به كسى كه به زيارت خراسان و قبر حضرت رضا (عليه السلام) در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند.
پانوشت
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ قاموس قرآن، ج4، ص77.
- ↑ كتاب العين، ج3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج4، ص182.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ معجم مقاييس اللغه، ج3، ص221.
- ↑ جمهرة اللغة، ج2، ص653.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ كتاب العين، ج3، ص398.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص90.
- ↑ سوره مريم، آیه 37.
- ↑ قاموس قرآن، ج4، ص77؛ ترجمه قرآن انصاریان، ص۳۰۷.
- ↑ فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج97، ص236.
- ↑ الهداية الكبرى، ص94.
- ↑ بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.
- ↑ مصباح المتهجد، ج2، ص721.
- ↑ تهذيب الأحكام، ج6، ص65.
- ↑ بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.
- ↑ بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.
- ↑ بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.
منابع
كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
معجم مقاييس اللغة، احمد بن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق.
جمهرة اللغة، محمد بن حسن ابن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م. ترجمه قرآن، حسین انصاریان، اسوه، قم، ۱۳۸۳ش. قاموس قرآن، على اكبر قرشى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1371ش.
المحكم و المحيط الأعظم، على بن اسماعيل بن سيده، دار الكتب العلمية، بيروت، 1421ق.
الهداية الكبرى، حسين بن حمدان خصيبى، بيروت، 1419ق.
فرحة الغري في تعيين قبر أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب(ع) في النجف، عبد الكريم بن احمد بن طاووس، قم، بى‌تا.
بحار الأنوار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، 1403ق.
مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، محمد بن الحسن طوسى، بيروت، 1411ق.
تهذيب الأحكام، محمد بن الحسن طوسى، تحقيق خرسان، تهران، 1407ق.