کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== مسجد عتیقه یا منطقه (مسجد براثای کنونی)، بغداد == | == مسجد عتیقه یا منطقه (مسجد براثای کنونی)، بغداد == | ||
از زیارتگاه های کهن و مشهور مرتبط با امام علی۷ در عراق، زیارتگاهی است که در متون تاریخی از آن با نام «مشهد العتیقه» یاد شده است. این زیارتگاه در جنوب شرقی کاظمین، سمت غربی رود دجله قرار دارد و وجه تسمیه اش، وقوع آن در محله یا بازاری به نام «عتیقه» است. این محله در اصل روستایی به نام «سونایا» بود که پس از توسعه شهر بغداد، به یکی از محله های این شهر تبدیل شد و نام آن به عتیقه تغییر یافت و روستا نیز بعدها از بین رفت. (یاقوت حموی، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۸۵) | از زیارتگاه های کهن و مشهور مرتبط با امام علی۷ در عراق، زیارتگاهی است که در متون تاریخی از آن با نام «مشهد العتیقه» یاد شده است. این زیارتگاه در جنوب شرقی کاظمین، سمت غربی رود دجله قرار دارد و وجه تسمیه اش، وقوع آن در محله یا بازاری به نام «عتیقه» است. این محله در اصل روستایی به نام «سونایا» بود که پس از توسعه شهر بغداد، به یکی از محله های این شهر تبدیل شد و نام آن به عتیقه تغییر یافت و روستا نیز بعدها از بین رفت. (یاقوت حموی، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۸۵)<ref>یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله (۱۹۷۷م)، معجم البلدان، بیروت، دار صادر.</ref> | ||
مشهد العتیقه از اماکن حضور امام علی۷ و از زیارتگاه های کهن شیعیان بغداد است. خطیب بغدادی در این باره مى نویسد: «در بازار عتیقه، مسجدی وجود دارد که شیعیان به آن توجه دارند و آنجا را زیارت می کنند و بزرگ می دارند و گمان می کنند که امیر مؤمنان علی بن ابی طالب۷، در آنجا اقامه نماز کرده است». وى سپس به قول قاضی ابوبکر جِعابی استشهاد کرده است: «امیر مؤمنان علی۷ در زمان بازگشت خود از نهروان، از بغداد عبور کرده و آنجا نماز گزارده بود». (خطیب بغدادی، ۲۰۰۱م، ج۱، ص۴۰۴) | مشهد العتیقه از اماکن حضور امام علی۷ و از زیارتگاه های کهن شیعیان بغداد است. خطیب بغدادی در این باره مى نویسد: «در بازار عتیقه، مسجدی وجود دارد که شیعیان به آن توجه دارند و آنجا را زیارت می کنند و بزرگ می دارند و گمان می کنند که امیر مؤمنان علی بن ابی طالب۷، در آنجا اقامه نماز کرده است». وى سپس به قول قاضی ابوبکر جِعابی استشهاد کرده است: «امیر مؤمنان علی۷ در زمان بازگشت خود از نهروان، از بغداد عبور کرده و آنجا نماز گزارده بود». (خطیب بغدادی، ۲۰۰۱م، ج۱، ص۴۰۴)<ref>خطیب بغدادی، احمد بن علی (۲۰۰۱م)، تاریخ بغداد (تاریخ مدینة السلام)، تحقیق بشّار عوّاد معروف، بیروت، دارالغرب الاسلامی، چاپ اول.</ref> | ||
در گزارش های تاریخی دوره های قدیمی تر، بارها از مشهد العتیقه یاد شده است؛ از جمله آنکه آن را از جاهایی برشمرده اند که در جریان افزایش سخت گیری نسبت به شیعیان و هجوم به خانه شیخ طوسی در سال ۴۴۸ قمرى، اذان گفتن به روش شیعه در آنجا ممنوع شد. (ابن جوزی، ۱۹۹۲م، ج۱۶، ص۷) در اخبار سال ۴۵۷ قمرى نیز گفته اند که اهالی یکی از محلات بغداد، شبانه درِ آهنی مشهد العتیقه را از جا کندند و با خود بردند. (همان، ج۱۶، ص۹۱) | در گزارش های تاریخی دوره های قدیمی تر، بارها از مشهد العتیقه یاد شده است؛ از جمله آنکه آن را از جاهایی برشمرده اند که در جریان افزایش سخت گیری نسبت به شیعیان و هجوم به خانه شیخ طوسی در سال ۴۴۸ قمرى، اذان گفتن به روش شیعه در آنجا ممنوع شد. (ابن جوزی، ۱۹۹۲م، ج۱۶، ص۷)<ref>ابن جوزی، عبدالرحمان بن علی (۱۹۹۲م)، المنتظم فی تاریخ الملوک والأمم، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول.</ref> در اخبار سال ۴۵۷ قمرى نیز گفته اند که اهالی یکی از محلات بغداد، شبانه درِ آهنی مشهد العتیقه را از جا کندند و با خود بردند. (همان، ج۱۶، ص۹۱)<ref>ابن جوزی، عبدالرحمان بن علی (۱۹۹۲م)، المنتظم فی تاریخ الملوک والأمم، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول.</ref> | ||
به نظر می رسد این زیارتگاه در دوره های تاریخی کهن، محل فعالیت های علمی شیعیان بغداد بوده است؛ چنان که نجاشی (م.۴۵۰ق)، عالم و رجالی برجسته شیعه در قرن پنجم هجری، مى نویسد که در مشهد العتیقه، کتاب الغیبه نعمانی (م.۳۶۰ق) بر محمد بن علی شجاعی کاتب خوانده می شد (نجاشی، ۱۴۱۸ق، ص۳۸۳) و خود او نیز در آنجا، کتاب صیام ابن فضّال را قرائت کرده است. (همان، ص۲۵۹) | به نظر می رسد این زیارتگاه در دوره های تاریخی کهن، محل فعالیت های علمی شیعیان بغداد بوده است؛ چنان که نجاشی (م.۴۵۰ق)، عالم و رجالی برجسته شیعه در قرن پنجم هجری، مى نویسد که در مشهد العتیقه، کتاب الغیبه نعمانی (م.۳۶۰ق) بر محمد بن علی شجاعی کاتب خوانده می شد (نجاشی، ۱۴۱۸ق، ص۳۸۳)<ref>نجاشی، احمد بن علی (۱۴۱۸ق)، رجال النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ ششم.</ref> و خود او نیز در آنجا، کتاب صیام ابن فضّال را قرائت کرده است. (همان، ص۲۵۹)<ref>نجاشی، احمد بن علی (۱۴۱۸ق)، رجال النجاشی، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ ششم.</ref> | ||
در شماری از منابع سده های میانی نیز به این زیارتگاه اشاره شده است. گویا اشاره ابن شهرآشوب مازندرانی (م.۵۸۸ق) به «مسجد السوط» در بازار عتیقه بغداد، ناظر به همین زیارتگاه است. (ابن شهرآشوب، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۲۲۷) یاقوت حموی نیز ذیل مدخل «سونایا»، به مشهد (زیارتگاه) امام علی۷ در محله عتیقه اشاره کرده (یاقوت حموی، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۸۵) و ذیل مدخل «براثا» نوشته است که طبق قولی امام علی۷ به حمامی در براثا، و طبق قول دیگری به حمامی در محله عتیقه وارد شد. (همان، ج۱، ص۳۶۳) | در شماری از منابع سده های میانی نیز به این زیارتگاه اشاره شده است. گویا اشاره ابن شهرآشوب مازندرانی (م.۵۸۸ق) به «مسجد السوط» در بازار عتیقه بغداد، ناظر به همین زیارتگاه است. (ابن شهرآشوب، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۲۲۷)<ref>ابن شهرآشوب، محمد بن علی (۱۹۹۱م)، مناقب آل ابی طالب، تحقیق یوسف البقاعی، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم.</ref> یاقوت حموی نیز ذیل مدخل «سونایا»، به مشهد (زیارتگاه) امام علی۷ در محله عتیقه اشاره کرده (یاقوت حموی، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۸۵)<ref>یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله (۱۹۷۷م)، معجم البلدان، بیروت، دار صادر.</ref> و ذیل مدخل «براثا» نوشته است که طبق قولی امام علی۷ به حمامی در براثا، و طبق قول دیگری به حمامی در محله عتیقه وارد شد. (همان، ج۱، ص۳۶۳)<ref>یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله (۱۹۷۷م)، معجم البلدان، بیروت، دار صادر.</ref> | ||
== مشهد الشمس، حلّه == | == مشهد الشمس، حلّه == | ||
از مشهورترین یادمان های منسوب به امام علی۷ در عراق، زیارتگاه تاریخی و کهن موسوم به «مشهد الشمس» است که امروزه میان محوطه محصور و مشجّری در حاشیه شهر حلّه قرار دارد. این زیارتگاه که به مسجد یا زیارتگاه «ردّ شمس» نیز شناخته می شود، در باور شیعیان در محل معجزه دوم ردّ شمس ساخته شده است؛ جایی که خورشید پس از غروب، به صورت معجزه آسا برای امام علی۷ به آسمان بازگردانده شد. البته در منابع تاریخی و روایی شیعه، درباره زمان و محل دقیق وقوع این معجزه، اختلاف نظر وجود دارد. (ر.ک: خامه یار، ۱۳۹۳ش، ص۳۳ - ۳۸) | از مشهورترین یادمان های منسوب به امام علی۷ در عراق، زیارتگاه تاریخی و کهن موسوم به «مشهد الشمس» است که امروزه میان محوطه محصور و مشجّری در حاشیه شهر حلّه قرار دارد. این زیارتگاه که به مسجد یا زیارتگاه «ردّ شمس» نیز شناخته می شود، در باور شیعیان در محل معجزه دوم ردّ شمس ساخته شده است؛ جایی که خورشید پس از غروب، به صورت معجزه آسا برای امام علی۷ به آسمان بازگردانده شد. البته در منابع تاریخی و روایی شیعه، درباره زمان و محل دقیق وقوع این معجزه، اختلاف نظر وجود دارد. (ر.ک: خامه یار، ۱۳۹۳ش، ص۳۳ - ۳۸)<ref>خامه یار، احمد (۱۳۹۳ش)، «بررسی اعتبار معجزه گاه های منسوب به امام علی۷ در عراق»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره ۳۷.</ref> | ||
درباره تاریخ ساخت اولیه زیارتگاه مشهد الشمس حلّه، اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما ظاهراً اشاره ابن شهرآشوب (م.۵۸۸ق) به وجود مشهد الشمس در روستای «صاعدیه»، از توابع بابل، (ابن شهرآشوب، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۳۵۵) قدیمی ترین اشاره تاریخی به این زیارتگاه است. در همین دوره، علی بن ابی بکر هروی (م.۶۱۱ق) نیز به این زیارتگاه اشاره، اما اقوال دیگری درباره آن مطرح کرده است؛ از جمله اینکه: «گفته شده در اینجا خورشید برای حزقیل پیامبر۷، و به قولی برای یوشع بن نون۷، و به قول دیگری برای علی بن ابی طالب۷ بازگشته است». (هروی، ۱۹۵۳م، ص۷۶) | درباره تاریخ ساخت اولیه زیارتگاه مشهد الشمس حلّه، اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما ظاهراً اشاره ابن شهرآشوب (م.۵۸۸ق) به وجود مشهد الشمس در روستای «صاعدیه»، از توابع بابل، (ابن شهرآشوب، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۳۵۵)<ref>ابن شهرآشوب، محمد بن علی (۱۹۹۱م)، مناقب آل ابی طالب، تحقیق یوسف البقاعی، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم.</ref> قدیمی ترین اشاره تاریخی به این زیارتگاه است. در همین دوره، علی بن ابی بکر هروی (م.۶۱۱ق) نیز به این زیارتگاه اشاره، اما اقوال دیگری درباره آن مطرح کرده است؛ از جمله اینکه: «گفته شده در اینجا خورشید برای حزقیل پیامبر۷، و به قولی برای یوشع بن نون۷، و به قول دیگری برای علی بن ابی طالب۷ بازگشته است». (هروی، ۱۹۵۳م، ص۷۶)<ref>هروی، علی بن ابی بکر (۱۹۵۳م)، الاشارات الی معرفة الزیارات، تحقیق:جانین سوردیل -طومین، دمشق، المعهد الفرنسی.</ref> | ||
بنای مشهد الشمس از نظر معماری بسیار اهمیت دارد و از نمونه های کهن گنبدهای اورچین (مضرّس) باقی مانده در عراق به شمار می آید. برخی از پژوهشگران عراقی، قدمت ساختمان کنونی را از سه دهه نخست سده هفتم هجری دانسته اند؛ (الحدیثی و عبدالخالق، ۱۹۷۴م، ص۴۸) اما علاءالدین احمد العانی، با استناد به قرائن تاریخی و معماری، از جمله شباهت فراوان این بنا به گنبد زمرّد خاتون2 در بغداد، تاریخ ساخت آن را دهه آخر سده ششم هجری و از آثار معماری دوره الناصر لدین الله (خلافت: ۵۷۵ - ۶۲۲ق) دانسته است. (العانی، ۱۹۸۲م، ص۵۹) | بنای مشهد الشمس از نظر معماری بسیار اهمیت دارد و از نمونه های کهن گنبدهای اورچین (مضرّس) باقی مانده در عراق به شمار می آید. برخی از پژوهشگران عراقی، قدمت ساختمان کنونی را از سه دهه نخست سده هفتم هجری دانسته اند؛ (الحدیثی و عبدالخالق، ۱۹۷۴م، ص۴۸)<ref>الحدیثی، عطا و عبدالخالق، هناء (۱۹۷۴م)، القباب المخروطیة فی العراق، بغداد، مدیریة الآثار العامة.</ref> اما علاءالدین احمد العانی، با استناد به قرائن تاریخی و معماری، از جمله شباهت فراوان این بنا به گنبد زمرّد خاتون2 در بغداد، تاریخ ساخت آن را دهه آخر سده ششم هجری و از آثار معماری دوره الناصر لدین الله (خلافت: ۵۷۵ - ۶۲۲ق) دانسته است. (العانی، ۱۹۸۲م، ص۵۹)<ref>العانی، علاءالدین احمد (۱۹۸۲م)، المشاهد ذات القباب المخروطة فی العراق، بغداد، المؤسسة العامة للآثار والتراث.</ref> | ||
بنای اصلی زیارتگاه شامل ساختمانی هشت ضلعی با گنبد اورچین مرتفع است. در ضلع جنوبی بنا، محرابی وجود دارد که محل نماز خواندن امام علی۷ دانسته شده و به همین دلیل آن را با یک درِ آلومینیومی کوچک (به عنوان ضریح یا پنجره مشبّک) مسدود کرده اند. در ضلع غربی بنا، صحن کوچکی وجود دارد که دور آن را رواق هایی فراگرفته است. این صحن را در سال های اخیر مسقّف کرده اند. در زاویه شمال شرقی صحن، مناره نسبتاً جدیدی وجود دارد که ارتفاع آن کمتر از ارتفاع گنبد بناست و بخش هایی از بدنه و بالکن آن حاوی تزئینات و کتیبه های کاشی کاری است. (تحقیق میدانی مؤلف)<ref>ص۷۷.</ref> | بنای اصلی زیارتگاه شامل ساختمانی هشت ضلعی با گنبد اورچین مرتفع است. در ضلع جنوبی بنا، محرابی وجود دارد که محل نماز خواندن امام علی۷ دانسته شده و به همین دلیل آن را با یک درِ آلومینیومی کوچک (به عنوان ضریح یا پنجره مشبّک) مسدود کرده اند. در ضلع غربی بنا، صحن کوچکی وجود دارد که دور آن را رواق هایی فراگرفته است. این صحن را در سال های اخیر مسقّف کرده اند. در زاویه شمال شرقی صحن، مناره نسبتاً جدیدی وجود دارد که ارتفاع آن کمتر از ارتفاع گنبد بناست و بخش هایی از بدنه و بالکن آن حاوی تزئینات و کتیبه های کاشی کاری است. (تحقیق میدانی مؤلف)<ref>ص۷۷.</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
از اماکن مشهور منسوب به امام علی۷ در استان کربلا، زیارتگاهی به نام «قَطّاره» است که در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب غربی کربلا، نزدیک جاده این شهر به شهر کوچک «عین التمر» قرار دارد. این زیارتگاه روی چشمه آبی ساخته شده که در باور اهالی منطقه، آن را امیر مؤمنان علی۷ به طریق معجزه، هنگام اعزام به جنگ صفّین یا در مسیر بازگشت از آن، نزدیک دیر یک راهب مسیحی آشکار کرده است.<ref>ص۷۷.</ref> | از اماکن مشهور منسوب به امام علی۷ در استان کربلا، زیارتگاهی به نام «قَطّاره» است که در حدود ۲۰ کیلومتری جنوب غربی کربلا، نزدیک جاده این شهر به شهر کوچک «عین التمر» قرار دارد. این زیارتگاه روی چشمه آبی ساخته شده که در باور اهالی منطقه، آن را امیر مؤمنان علی۷ به طریق معجزه، هنگام اعزام به جنگ صفّین یا در مسیر بازگشت از آن، نزدیک دیر یک راهب مسیحی آشکار کرده است.<ref>ص۷۷.</ref> | ||
البته داستان معجزه فوق به روایت های گوناگون در منابع مختلف شیعه نقل شده است و در محل وقوع آن نیز اختلاف نظر وجود دارد؛ برای مثال نصر بن مزاحم محل آن را «ظَهر کوفه»، (منقری، ص۱۴۵) ابن شهرآشوب و قطب راوندی، محل آن را «صندودا» (ابن شهرآشوب، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۳۲۶؛ قطب راوندی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۲۵) و حسین بن حمدان خصیبی، شیخ مفید و سید حمیری، محل آن را پس از گذشتن امام۷ از کربلا دانسته اند. (خصیبی، ۱۹۹۱م، ص۱۴۸؛ مفید، ۱۹۹۳م، ج۱، ص۳۳۴؛ ابن شهرآشوب، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۳۲۶) | البته داستان معجزه فوق به روایت های گوناگون در منابع مختلف شیعه نقل شده است و در محل وقوع آن نیز اختلاف نظر وجود دارد؛ برای مثال نصر بن مزاحم محل آن را «ظَهر کوفه»، (منقری، ص۱۴۵) ابن شهرآشوب و قطب راوندی، محل آن را «صندودا» (ابن شهرآشوب<ref>ابن شهرآشوب، محمد بن علی (۱۹۹۱م)، مناقب آل ابی طالب، تحقیق یوسف البقاعی، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم.</ref>، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۳۲۶؛ قطب راوندی<ref>قطب راوندی، سعید بن عبدالله (۱۴۰۹ق)، الخرائج والجرائح، قم، مؤسسة الامام المهدی/.</ref>، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۲۵) و حسین بن حمدان خصیبی، شیخ مفید و سید حمیری، محل آن را پس از گذشتن امام۷ از کربلا دانسته اند. (خصیبی<ref>خصیبی، حسین بن حمدان (۱۹۹۱م)، الهدایة الکبری، بیروت، مؤسسة البلاغ، چاپ چهارم.</ref>، ۱۹۹۱م، ص۱۴۸؛ مفید<ref>مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۰ق)، المقنعة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم.</ref>، ۱۹۹۳م، ج۱، ص۳۳۴؛ ابن شهرآشوب، ۱۹۹۱م، ج۲، ص۳۲۶)<ref>ابن شهرآشوب، محمد بن علی (۱۹۹۱م)، مناقب آل ابی طالب، تحقیق یوسف البقاعی، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم.</ref> | ||
چشمه ای که امروزه به نام قطّاره امام علی۷ شناخته می شود، در نقطه ای نزدیک دریاچه «رَزّازه» قرار دارد و اطراف آن را دیواره های صخره ای نسبتاً مرتفعی فراگرفته است. ساختمان زیارتگاه تا چندی پیش شامل اتاقی با گنبد کوچک سبزرنگ بود که چشمه آب در گوشه آن، داخل یک پنجره چوبی مشبّک تک ضلعی قرار داشت. (خامه یار، ۱۳۹۴ق، ص۱۰۴) در حال حاضر ساختمان جدید و بزرگی با گنبد و دو گلدسته و ضریحی به سبک ضریح های امامزادگان ایران، جایگزین ساختمان کوچک قبلی شده است.<ref>ص۷۸.</ref> | چشمه ای که امروزه به نام قطّاره امام علی۷ شناخته می شود، در نقطه ای نزدیک دریاچه «رَزّازه» قرار دارد و اطراف آن را دیواره های صخره ای نسبتاً مرتفعی فراگرفته است. ساختمان زیارتگاه تا چندی پیش شامل اتاقی با گنبد کوچک سبزرنگ بود که چشمه آب در گوشه آن، داخل یک پنجره چوبی مشبّک تک ضلعی قرار داشت. (خامه یار، ۱۳۹۴ق، ص۱۰۴)<ref>جغرافیای تاریخی مسیر امام علی۷ به صفّین، تهران، مشعر.</ref> در حال حاضر ساختمان جدید و بزرگی با گنبد و دو گلدسته و ضریحی به سبک ضریح های امامزادگان ایران، جایگزین ساختمان کوچک قبلی شده است.<ref>ص۷۸.</ref> | ||
== قدمگاه و حوض آب امام علی۷، عین التمر == | == قدمگاه و حوض آب امام علی۷، عین التمر == | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
زیارتگاه حوض آب امام علی۷ نیز شامل اتاق کوچکی بوده که درون آن، حوض آب مستطیلی به طول ۲۵/۱ و عرض ۷۵/۰ متر وجود داشته است. اهالی منطقه معتقدند امام علی۷ از آب آن وضو گرفته است. ازاین رو این حوض آب برای آنان از تقدس بالایی برخوردار بوده است. (همان، ص۱۴۹) این دو محل ظاهراً همچنان پابرجا و زیارتگاه اهالی عین التمر است؛ اما از وضعیت کنونی آنها اطلاعی به دست نیامد.<ref>ص۷۹.</ref> | زیارتگاه حوض آب امام علی۷ نیز شامل اتاق کوچکی بوده که درون آن، حوض آب مستطیلی به طول ۲۵/۱ و عرض ۷۵/۰ متر وجود داشته است. اهالی منطقه معتقدند امام علی۷ از آب آن وضو گرفته است. ازاین رو این حوض آب برای آنان از تقدس بالایی برخوردار بوده است. (همان، ص۱۴۹) این دو محل ظاهراً همچنان پابرجا و زیارتگاه اهالی عین التمر است؛ اما از وضعیت کنونی آنها اطلاعی به دست نیامد.<ref>ص۷۹.</ref> | ||
قدمگاه امام علی۷، زبیر | == قدمگاه امام علی۷، زبیر == | ||
ناصرخسرو در سفرنامه خود اشاره کرده که در شهر بصره و نواحی آن سیزده مشهد به نام امیر مؤمنان علی۷ وجود داشته است. (ناصر خسرو، ۱۳۹۹ش، ص۳۳۷) امروزه بیشتر این مقام ها از بین رفته و نشانی از آنها باقی نمانده است. | ناصرخسرو در سفرنامه خود اشاره کرده که در شهر بصره و نواحی آن سیزده مشهد به نام امیر مؤمنان علی۷ وجود داشته است. (ناصر خسرو، ۱۳۹۹ش، ص۳۳۷) امروزه بیشتر این مقام ها از بین رفته و نشانی از آنها باقی نمانده است. | ||