ابن ابی‌الهیجاء: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ابن ابی‌الهَیجاء''' از وزیران [[فاطمیان|دولت فاطمی]] . وی در سال‌های پایانی عمر خویش به [[مدینه]] هجرت کرد و آثار عمرانی فراوانی در این شهر انجام داد. پرده کشیدن دیوارهای [[حرم نبوی]] و پوشاندن مرقد پیامبر گرامی(ص)، بازسازی قبر [[اسماعیل پسر امام صادق]]، بازسازی [[مسجد فتح]]، ساخت [[مسجد مصرع]] و آبرسانی به حیاط نزدیک [[مسجد نبوی]] از جمله این اقدامات است. آرامگاه ابن ابی‌الهیجاء در [[قبرستان بقیع]] و دارای بقعه کوچکی بود که به دست [[آل سعود]] ویران شد.

سیف الدین حسین بن ابی‌الهیجاء از نژاد کُرد و از وزیران [[فاطمی]]<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۴۳؛ قاموس الحرمین، ص۱۹۰.</ref> و داماد طلائع بن رُزَیک (م.۵۵۶ق.) وزیر العاضد آخرین خلیفه فاطمی است.<ref>صبح الاعشی، ج۴، ص۳۰۷؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۳۸.</ref>  

وی سال‌های پایانی عمرش را در این شهر سپری کرد<ref>المواعظ و الاعتبار، ج۳، ص۸۶-۸۷؛ اتعاظ الحنفاء، ج۲، ص۲۸۹-۲۹۰.</ref> و افزون بر احسان به مردم مدینه و اعطای مال و لباس به آنان<ref>المواعظ و الاعتبار، ج۳، ص۸۷.</ref> ، خدماتی فراوان در اماکن مقدس این شهر انجام داد؛ مانند:

* '''پرده کشیدن دیوارهای [[حرم نبوی]]''' و پوشاندن مرقد پیامبر گرامی(ص) با پرده‌ای از ابریشم سفید گلدوزی شده با حاشیه‌ای از ابریشم قرمز که بر روی آن [[سوره یس]] نوشته شده بود.<ref>صبح الاعشی، ج۴، ص۳۰۷؛ قاموس الحرمین، ص۱۹۱؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۳۸.</ref> آن‌گاه که [[شریف قاسم بن مهنا|شریف قاسم بن مُهنّا]] امیر مدینه نصب این پرده را منوط به اجازه خلیفه دانست، ابن ابی‌الهیجاء با اعزام قاصدی از [[المستضیء بالله]] خلیفه [[عباسیان|عباسی]] اجازه گرفت. سپس این پرده حدود دو سال بر مرقد رسول خدا(ص) قرار گرفت.<ref>وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۳۸؛ کشف الارتیاب، ص۳۶۰-۳۶۱.</ref> برخی از منابع تاریخی، پوشاندن حرم نبوی را برای نخستین بار به خیزران مادر [[هارون الرشید]] نسبت می‌دهند.<ref>وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۳۹.</ref> اما برخی نیز ابن ابی‌الهیجاء را نخستین کسی می‌دانند که به این کار مبادرت ورزید.<ref>وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۳۹؛ قاموس الحرمین، ص۱۹۱؛ صبح الاعشی، ج۴، ص۳۰۷.</ref>  

* '''بازسازی قبر اسماعیل بن جعفر''': ابن ابی‌الهیجاء در سال ۵۴۶ق. مرقد [[اسماعیل پسر امام صادق|اسماعیل]] فرزند [[امام صادق(ع)]] را تجدید بنا کرد. [[مطری]] به استناد قطعه سنگی که نام ابن ابی‌الهیجاء و سال تجدید بنای مرقد در آن ذکر شده، این مطلب را بیان کرده است.<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۱۰۳؛ تاریخ حرم ائمه بقیع، ص۳۰۳.</ref> به بیان [[سمهودی]]، وقف باغی برای حرم اسماعیل بن جعفر در سمت غربی مرقد او، با استناد به قطعه سنگ نصب شده در آن مرقد، از دیگر اقدام‌های ابن ابی‌الهیجاء بود.<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۱۰۳؛ تاریخ حرم ائمه بقیع، ص۳۰۳.</ref>  

* '''بازسازی مسجد فتح''': ابن ابی‌الهیجاء [[مسجد فتح]] یا خندق را که ویران شده بود، در سال ۵۷۵ق. بازسازی کرد. وی این مسجد را که از شمال به جنوب ۲۰ ذراع و از شرق به غرب ۱۷ ذراع بود، با یک رواق و سه ستون بنا کرد و [[گنبد|گنبدی]] بر آن قرار داد.<ref> وفاء الوفاء، ج۳، ص۴۳.</ref> نیز دو مسجد دیگر را به نام‌های [[امام علی(ع)|علی بن ابی‌طالب(ع)]] و [[سلمان فارسی]] که در پایین مسجد فتح از جهت [[قبله]] قرار داشت، در سال ۵۷۵ق. تجدید بنا کرد.<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۴۳؛ تاریخ مکة المشرفه، ج۱، ص۲۹۹.</ref>  

* '''ساخت مسجد مصرع''': از دیگر آثار عمرانی ابن ابی‌الهیجاء، ساخت مسجد وادی یا مسجد عسکر در سال۵۸۰ق. است که به سبب قرار داشتن در محل شهادت [[حمزه بن عبدالمطلب|حمزه سیدالشهداء]] به [[مسجد مصرع|مسجد مَصرع]] (شهادتگاه) معروف بوده و در سمت شرقی دامنه [[جبل الرماة]] قرار داشته است.<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۵۳.</ref>  

* '''آبرسانی به حیاط نزدیک مسجد نبوی''': نیز وی در حدود سال ۵۶۰ق. شعبه‌ای از [[چشمه الزرقاء]] را از سمت باب‌ السلام به حیاط نزدیک مسجد پیامبر و شعبه کوچکی را نیز به داخل صحن مسجد کشید و در آن فواره‌ای نصب کرد تا مردم از آن آب [[وضو]] بگیرند.<ref>التحفة اللطیفه، ج۱، ص۵۱۶؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۲۰۷.</ref>