←مهراس
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←مهراس) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
== واژه‌شناسی == | ==واژه‌شناسی== | ||
ظرف بزرگ آب از جنس سنگ که در مساجد و جاهایی مانند آن قرار می دادند.<ref>فرهنگ فارسی معین، ج۲، ص۱۹۳۸.</ref> | ظرف بزرگ آب از جنس سنگ که در مساجد و جاهایی مانند آن قرار می دادند.<ref>فرهنگ فارسی معین، ج۲، ص۱۹۳۸.</ref> | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
نصب سنگاب در مساجد اصفهان، در دوره صفویه، در کلیساهای جلفا که معابد ارامنه مسیحی مقیم اصفهان بوده است اثر مستقیم گذاشته و ارامنه هم بتثلید از مسلمانان در بعضی کلیساهای خود سنگاب‌هایی نصب کرده‌اند که در اطراف آن شمع روشن می‌کرده‌اند و هم‌اکنون نیز این کار ادامه دارد. این سنگاب امروزه در ورودی آن قرار داشته و دارای نقوش برجسته و کتیبه‌ای به زبان ارمنی است که تاریخ آن را به سال ارمنی ۱۱۱۶ که برابر است با ۱۰۷۷ق. معرفی کرده است.<ref>سنگاب‌های تاریخی اصفهان از دوره صفویه، هنر و مردم، شماره ۵۲، ص۱۹.</ref> | نصب سنگاب در مساجد اصفهان، در دوره صفویه، در کلیساهای جلفا که معابد ارامنه مسیحی مقیم اصفهان بوده است اثر مستقیم گذاشته و ارامنه هم بتثلید از مسلمانان در بعضی کلیساهای خود سنگاب‌هایی نصب کرده‌اند که در اطراف آن شمع روشن می‌کرده‌اند و هم‌اکنون نیز این کار ادامه دارد. این سنگاب امروزه در ورودی آن قرار داشته و دارای نقوش برجسته و کتیبه‌ای به زبان ارمنی است که تاریخ آن را به سال ارمنی ۱۱۱۶ که برابر است با ۱۰۷۷ق. معرفی کرده است.<ref>سنگاب‌های تاریخی اصفهان از دوره صفویه، هنر و مردم، شماره ۵۲، ص۱۹.</ref> | ||
[[پرونده:سنگاب۲.PNG|بندانگشتی|نقش گل شاه‌عباسی بر سنگاب چهلستون غربی مسجد جامع عباسی [[اصفهان]].<ref>سنگاب‌های اصفهان، هنر قدسی شیعه، باغ نظر، شماره ۲۷، ص۵۷.</ref>]] | [[پرونده:سنگاب۲.PNG|بندانگشتی|نقش گل شاه‌عباسی بر سنگاب چهلستون غربی مسجد جامع عباسی [[اصفهان]].<ref>سنگاب‌های اصفهان، هنر قدسی شیعه، باغ نظر، شماره ۲۷، ص۵۷.</ref>]] | ||
در دوران شیوع سنگاب در اصفهان، در کلیسای وانک سنگابی به تاریخ ۱۰۷۷ق. به نشانه یادبود از آودیک ایساهاکیان (۱۸۷۵ لین آگان) یکی از چهار رکن ادب و هنر ارمنی قرار گرفته است.<ref>سنگاب‌های اصفهان، هنر قدسی شیعه، باغ نظر، شماره ۲۷، ص۵۵.</ref><br />در گذشته، ظرف بسيار بزرگى از پاره‌سنگى تراشيده مى‌شد و در حياط مسجدها و تکیه‌ها براى آشاميدن آب و شربت و گاه براى جمع‌آورى نذورات و صدقات از آن استفاده مى‌شد و به آن «سنگاب» مى‌گفتند. يكى از قديمى‌ترين سنگاب‌ها به نام سنگاب خوارمشاهى، در [[موزه آستان قدس]] موجود است.<ref>حرم در واژه‌ها، ص٢٩.</ref><br />سنگاب وسط سقاخانه اسماعیلی | در دوران شیوع سنگاب در اصفهان، در کلیسای وانک سنگابی به تاریخ ۱۰۷۷ق. به نشانه یادبود از آودیک ایساهاکیان (۱۸۷۵ لین آگان) یکی از چهار رکن ادب و هنر ارمنی قرار گرفته است.<ref>سنگاب‌های اصفهان، هنر قدسی شیعه، باغ نظر، شماره ۲۷، ص۵۵.</ref><br />در گذشته، ظرف بسيار بزرگى از پاره‌سنگى تراشيده مى‌شد و در حياط مسجدها و تکیه‌ها براى آشاميدن آب و شربت و گاه براى جمع‌آورى نذورات و صدقات از آن استفاده مى‌شد و به آن «سنگاب» مى‌گفتند. يكى از قديمى‌ترين سنگاب‌ها به نام سنگاب خوارمشاهى، در [[موزه آستان قدس]] موجود است.<ref>حرم در واژه‌ها، ص٢٩.</ref> | ||
سنگاب خوارزمشاهی، بر پایه کتیبه نوشته شده روی آن، «در سال ۵۹۷ق. به نام علاءالدین محمد خوارزمشاه و وزیرش نظام‌الملک» ساخته شده است.<ref>'''سنگاب خوارزمشاهی'''، تقی بینش، نامه آستان قدس، شماره ۳۸، ص۸۳.</ref> | |||
سنگاب خوارزمشاهی، کهن‌ترین و بزرگ‌ترین سنگاب دوره اسلامی شناخته شده است. این سنگاب در یکی از مبادی ورودی حرم مطهر امام رضا قرار داشته است.<ref>سنگاب خوارزمشاهی، وقف میراث جاویدان، ش۴۱ و ۴۲، ص۵۳-۶۰.</ref> | |||
یکی از قدیمی‌ترین نمونه سنگاب‌ها، سنگی از معبد ناهید در کنگاور به دست آمده است.<ref>بغ مهر، ص۱۵؛ برگی از تاریخ آستان قدس رضوی بر روی یک دوستکامی، مشکوة، شماره ۱۲۹،ص۱۳۱.</ref><br />سنگاب وسط سقاخانه اسماعیلی | |||
===مهراس=== | ===مهراس=== | ||
<br /> | |||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۹: | ||
}} | }} | ||
*'''بغ مهر ایزد فروغ نگهبان پیمان'''، احمد حامی، بی‌جا، ۱۳۵۵ش. | |||
*'''حرم در واژه‌ها'''، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسوی‌پناه، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۱ش. | *'''حرم در واژه‌ها'''، از مجموعه «رهنما»، سید ابراهیم موسوی‌پناه، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۱ش. | ||
*'''سنگاب خوارزمشاهی'''، تقی بینش، نامه آستان قدس، شماره ۳۸، ص۷۵. | *'''سنگاب خوارزمشاهی'''، تقی بینش، نامه آستان قدس، شماره ۳۸، ص۷۵. | ||