سنگاب: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:سنگاب.jpg|بندانگشتی|سنگاب ورودی مسجد شاه [[اصفهان]].]]

'''سنگاب'''، ظرف بزرگی بود که از سنگ یکپارچه ساخته می‌شد و در مسجد‌ها و دیگر مکان‌های عمومی، برای آشامیدن یا وضو گرفتن قرار می‌گرفت. سنگاب‌ها بیشتر دایره‌مانند و گاه مستطیل‌شکل ساخته می‌شد و دارای نقش‌ها و کتیبه بود. سنگاب، یکی از بهترین ابزارها برای نگه‌داری درازمدت آب شمرده می‌شد. سنگاب خوارزمشاهی، کهن‌ترین سنگاب از دوره اسلامی شناخته شده، که در [[حرم امام رضا(ع)]] قرار داشت. در برخی [[کلیسا]]<nowiki/>های [[اصفهان]] نیز از سنگاب استفاده می‌شد.  

==واژه‌شناسی==

==در کلیسا==

در دوران شیوع سنگاب‌ها در [[اصفهان]]، در [[دوره صفویه]]، در کلیساهای جلفا که معابد ارامنه مسیحی مقیم اصفهان بوده است، سنگاب‌هایی نصب شد.<ref name=":5">سنگاب‌های تاریخی اصفهان از دوره صفویه، هنر و مردم، شماره ۵۲، ص۱۹.</ref><ref name=":6">سنگاب‌های اصفهان، هنر قدسی شیعه، باغ نظر، شماره ۲۷، ص۵۵.</ref> برخی، آن را تقلید [[ارمنی|ارامنه]] از [[اسلام|مسلمانان]] دانسته‌اند. یکی از این سنگاب‌ها، در کلیسای وانک، قرار گرفته و دارای نقوش برجسته و کتیبه‌ای به زبان ارمنی بوده، که تاریخ آن را به سال ارمنی ۱۱۱۶، برابر با ۱۰۷۷ق.<ref name=":5" />  و به نشانه یادبود از آودیک ایساهاکیان (۱۸۷۵ لین آگان)، یکی از چهار رکن ادب و هنر ارمنی معرفی شده است.<ref name=":6" /> بر پایه گزارشی، ارامنه در اطراف آن شمع نیز روشن می‌کرده‌اند و بر پایه گزارشی، تا سال ۱۳۴۵ش. این کار ادامه داشته است.<ref name=":5" />

==سنگاب خوارزمشاهی==

[[پرونده:سنگاب خوارزمشاهی.jpg|272x272px|thumb|سنگاب خوارزمشاهی.|جایگزین=]]

==مهراس==

[[مهراس]]، سنگابی طبیعی بوده، در درَه [[کوه احد]]، در سمت شمالی غار، که [[امام علی‌(ع)]] پس از پایان یافتن [[غزوه احد|جنگ احد]]، از آن با سپر خود برای [[حضرت محمد(ص)]] آب آورد. وقتى آب آورده شد، بدبو، بدرنگ و بدطعم بود و پيامبر(ص) با این‌که عطش داشت، آن را ننوشيده و از آن برای شستشوى خون‌ زخم‌های خود استفاده کرد.<ref>تاریخ طبری، ج۲، ص۵۱۹؛ وفاء الوفاء، ج۴، ص۱۵۲.</ref> به باور برخی، آب چنين گودالى از باران‌هاى زمستانى بوده و جنگ احد در زمانی رخ داد كه مدت زیادی از زمستان گذشته بود؛ از این روی، بو، رنگ و طعم نامطلوب آن به علت راكد ماندن زير آفتاب مدينه، در مهراس بوده است.<ref>مدینه‌شناسی، ج۲، ص۲۴۸.</ref>

==پانوشت==

{{پانویس}}

*'''سنگاب‌های اصفهان، هنر قدسی شیعه'''، باغ نظر، زمستان ۱۳۹۲، شماره ۲۷، ص۵۰.

*'''سنگاب‌های تاریخی اصفهان از دوره صفویه'''، لطف‌الله هنرفر، هنر و مردم، بهمن ۱۳۴۵، شماره ۵۲، ص۱۹.

*'''فرهنگ فارسی معین'''، محمد معین، امیرکبیر، تهران، ۱۳۶۴ش.

*'''لغت‌نامه'''، علی‌اکبر دهخدا، مؤسسه لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۲ش.

*'''مدینه شناسی'''، محمد نجفی، مشعر، تهران، ١٣٨۶ش.