سید عبدالکریم بن طاووس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
عبدالصمد بن احمد بن عبدالقادر بن ابى‌الجيش، از مشايخ فاطمه دختر محمد بن احمد بن عبدالله خادم عكبرى.<ref>جامع الرواه، محمد اردبيلى حائرى غروى، ج۱، ص ۴۶٣.</ref> | عبدالصمد بن احمد بن عبدالقادر بن ابى‌الجيش، از مشايخ فاطمه دختر محمد بن احمد بن عبدالله خادم عكبرى.<ref>جامع الرواه، محمد اردبيلى حائرى غروى، ج۱، ص ۴۶٣.</ref> | ||
==در نگاه دیگران== | == فرزندان == | ||
سيد رضى الدين ابوالقاسم على؛ او با عموى خود سید رضی‌الدین علی بن طاووس هم‌لقب بوده است.{{یادداشت|اين گونه نام‌گذارى در ميان طوايف عراق عرب، متداول بوده است.}} سيد عبدالحميد بن فخار موسوی، را براى سيد عبدالكريم و فرزند او سيدرضى الدين ابوالقاسم على، نگاشته است.{{یادداشت|مؤلف ریاض العلماء، این اجازه را در پشت نسخه‌ای از کتاب المجدی دیده است.}} او را فاضلی جلیل معرفی کرده‌اند. | |||
ابوالفضل محمد بن غياث الدين؛ که بر پایه نوشته سيد عبدالكريم در پشت كتاب الملاحم و الفتن، در سال ۶۷۰ق. در [[بغداد]] به دنیا آمده است. درباره اینکه وی از زمره عالمان بوده یا نه، خبری در دست نیست.<ref>رياض العلما، ج ٣، ص ٢٠۵، طبقات اعلام الشيعه ج٣، ص ١٩٠.</ref> | |||
== درگذشت == | |||
سید عبدالکریم بن احمد بن طاووس، در حالى كه ۴۵ سال و دو ماه از سنش مى‌گذشت، در روز شنبه، ۱۶ [[شوال]] ۶٩٣ق. در [[كاظمين]] درگذشت.<ref name=":8">تلخيص معجم الالقاب، اين قوطى بغدادى، ج ۴، ص ١١٩۴، الحوادث الجامعه، همان مولف، ص ۴٨٠؛ رياض العلما، ج ٣، ص ٢٠٨، رجال ابن داود، ص ٢٢۶.</ref> | |||
== مدفن == | |||
{{اصلی|مرقد عبدالکریم بن طاووس}} | |||
پیکر وی، به نجف منتقل شده و در جوار [[آستان مقدس امام علی(ع)|آستان امام علی(ع)]]، در كنار دیگر عالمان آل طاووس، دفن شد.<ref name=":8" /> محل دفن او را [[مدينه]]، [[مسجد کوفه|مسجد كوفه]] و [[حلّه]]، نیز ذكر كرده‌اند.<ref>نامه دانشوران نامه ي، گروهى از نويسندگان، طبع دار الفكر قم، ج اول، ص ٧٨۵، نجف كانون تشيع، سيد محمد گلاب گير و ديگران، ص ١۵٢.</ref> | |||
مرقدى منتسب به او، در جنوب حله، در نزديكى مزار عمويش سيد رضی‌الدین على بن طاووس، وجود دارد، که داراى گنبد و بارگاه بوده و مردم به زيارت او مى‌روند.<ref>تاريخ الحله، ح٢، ص٣٠؛ سيماى حله، ص۱۱۲ و١١٣.</ref> | |||
== آثار == | |||
برخی از آثار او به این شرح است: | |||
* الشمل المنظوم فى مصنفى العلوم؛ شاگرد وی ابن داوود، در رجال خود، تألیف این اثر را بین شیعیان بی‌سابقه دانسته است. این کتاب، تا کنون یافت نشده است. از عنوان آن پیدا است، فهرست‌گونه‌ای در دانش‌های گوناگون بوده و اطلاعاتی درباره کتاب‌های عالمان داشته است. آقابزرگ تهرانی از خدا خواسته دیدن این کتاب را روزی او قرار دهد؛<ref>الذريعه، ج ٧، ص ١٠ ١٠٩، طبقات علام الشيعه، ج ٣، ص ٩٣.</ref> | |||
* حاشیه بر دعاى سمات؛ که نسخه خطى آن در كتابخانه مركزى دانشگاه تهران موجود است؛ | |||
* الحواشى على المجدى؛ که در علم انساب نگاشته شده و مؤلف در نگاشتن آن، از کتاب «البيان و التبين فى المناسب آل ابى طالب»، نوشته «ابى‌محمد حسن بن عبدالله طالبى جعفرى» بهره برده است. سيد حسون براقى، مولف تاريخ كوفه از این کتاب سید عبدالکریم استفاده کرده است؛ | |||
* كتاب الإجازات؛ که آقابزرگ تهرانی آن را غیر از کتاب الإجازاتی دانسته که عموی او، سید رضی‌الدین علی بن طاووس نگاشته و نام کامل آن را «الاجازات لكشف طرق المفازات فيما يحصى» معرفی کرده است. به گفته آقابزرگ، مولف رياض العلماء، تصور کرده این کتاب، تألیف عموی اوست.<ref>الذريعه، ج اول، ص ١٢۶، و ١٢٧ و ١٢٨.</ref> | |||
=== فرحة الغری بصرحة الغری === | |||
مشهورترين اثر وی، «فرحة الغری بصرحة الغری» است، كه دربارۀ تاريخ و جغرافياى محل دفن [[امام على(ع)]] است. | |||
==== نام ==== | |||
برخی، واژه «غری» را در این عنوان به معنای نیکو گرفته، غریِ نخستین را صفت جانشین موصوف عام دانسته و غری دوم را صفت برای بنا دانسته‌اند. فرجة، به معنای مژدگانی و صرحة، به معنای ساخت خانه و بروز هر چیزی معرفی کرده‌اند؛ از این رو، برگردان فارسی عنوان را، «مژدگانى هر انسان با حُسن و شرف در ساحت آشكار بنا (بارگاه) جذاب [[نجف]]» دانسته‌اند.<ref name=":9">حیات سید عبدالکریم بن طاووس، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۸۹.</ref> [[غری|غَری]]، یا نجفِ کنونی، منطقه‌ای است در [[عراق]]، در منطقه [[ظهر الکوفه]]، که به این نام شهرت داشته و محل دفن شدن پیکر امام علی(ع) است.<ref>فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۵، ص 14.</ref> قاضى نور الله شوشترى، در مجالس المومنين، نام کتاب را «فرحة الغرى فى فضل ساكن الغرى» معرفی کرده است.<ref>مشهد الامام على فى النجف، ماهر سعاد، طبع دار المعارف مصر، ص ۱۲۱ و ١٢٧.</ref> | |||
==== محتوا ==== | |||
سيد عبدالكريم، در اين کتاب، مستنداتى كه مويد دفن پيكر امام على(ع) در نجف است را گردآورده است. اين كتاب شامل دو مقدمه و پانزده باب است. مقدمه نخست، در بيان اين است كه [[آستان مقدس امام علی(ع)|مدفن امام على(ع)]] در غرى قرار داشته و مقدمۀ دوم، درباره مخفى‌سازى مرقد وی است. در باب‌هاى نخست تا يازدهم، رواياتى از [[حضرت محمد(ص)]] و [[امامان(ع)]] از امام على(ع) تا [[امام حسن عسكرى(ع)]] گردآمده است. در باب‌هاى دوازدهم تا چهاردهم، مطالبى از [[زید بن علی]]، [[منصور عباسی]]، رشيد عباسى، گروهی از [[بنى‌هاشم]] و شماری از عالمان در اين باره ذكر گرديده است. باب پانزدهم به ذكر كراماتى اختصاص يافته كه در جوار [[آستان مقدس امام علی(ع)|آستان امام علی(ع)]] رخ داده‌اند.<ref name=":9" /> آقا بزرگ تهرانى، از نسخه‌ای به خط ملا باقر شوشترى نام برده که باب شانزدهم به آن افزوده شده است. این باب، شامل نوادر معجزات امام علی(ع) به نقل از کتاب خرايج از [[قطب راوندى]] است. او باب شانزدهم در این نسخه را جزء کتاب ندانسته، بلکه ملحقاتی معرفی که به آن افزوده شده است.<ref>الرضاد فى معرفه حجح الله على العبادف شيخ مفيد، ج اول، ص ١٧ - ٢٧، منتهى الآمال، محدث قمى، ج اول، ص ٣۴٣ ٣۴٢.</ref> | |||
==== ترجمه ==== | |||
[[محمدباقر مجلسی]]، از این کتاب در گردآوری بحار الأنوار بهره برده<ref>رياض العلماء، ج ٣، ص ٢٠٩.</ref> و آن را به صورت مستقل به فارسی برگردانده است.<ref>الذريعه، ج ١۴، ص ۲۳۳ و ٢٣۴.</ref> | |||
== در نگاه دیگران == | |||
ابن داوود (م.٧١۵ق) شاگرد وی، او را در اخلاق، نیکویی معاشرت، حافظه قوی و یادگیری سریع ستوده است.<ref name=":3" /> ابن فوطی بغدادی، از عالمان [[اهل سنت]] و شاگرد وی، او را در حافظه قوی ستوده، خانه‌اش را جای گردآمدن عالمان معرفی کرده و برخی حاکمان را از دانش او بهره‌مند دانسته است.<ref name=":4" /> استاد وی ابن سعيد حلى، در اجازه‌اى كه براى سید عبدالکریم نگاشته، او را «سيد امجد، دانشمند مسدد، فقيه محقق، فاضل بسيار دقيق، جامع علوم و حاوى انواع فضايل، شيخ شيعيان، صدر شريعت، مفتى فرقه‌هاى مسلمانان، داراى نسب ريشه‌دار، طيب و طاهر، دارای خلق و خوى پسنديده و خصال ستوده» دانسته است.{{یادداشت|این اجازه در پشت نسخه‌ای از معالم العلماء، اثر ابن شهرآشوب ضبط گردیده است. مؤلف کتاب امل الامل، در شرح حال ابن سعيد حلى به اين اجازه اشاره كرده و محقق معاصر، سيد محمدصادق بحرالعلوم، ذيل شرح حالش در كتاب لولو البحرين، در پاورقى اين اثر، مى‌نويسد: من اين اجازه را ديده‌ام و ابن سعيد آن را در سال ٨۶٨ق. صادر كرده است.}}<ref>الذريعه، ج ١۶، ص ١۶٠ ١۵٩، دائرة المعارف تشيع، ج ١٢، ص ٢۵۵ _ ٢۵۴.</ref> [[شيخ حر عاملى]] و محمد بن على اردبيلى غروى حائرى، او را در پارسایی<ref name=":7" /> و عبادت ستوده‌اند.<ref name=":5" /> | ابن داوود (م.٧١۵ق) شاگرد وی، او را در اخلاق، نیکویی معاشرت، حافظه قوی و یادگیری سریع ستوده است.<ref name=":3" /> ابن فوطی بغدادی، از عالمان [[اهل سنت]] و شاگرد وی، او را در حافظه قوی ستوده، خانه‌اش را جای گردآمدن عالمان معرفی کرده و برخی حاکمان را از دانش او بهره‌مند دانسته است.<ref name=":4" /> استاد وی ابن سعيد حلى، در اجازه‌اى كه براى سید عبدالکریم نگاشته، او را «سيد امجد، دانشمند مسدد، فقيه محقق، فاضل بسيار دقيق، جامع علوم و حاوى انواع فضايل، شيخ شيعيان، صدر شريعت، مفتى فرقه‌هاى مسلمانان، داراى نسب ريشه‌دار، طيب و طاهر، دارای خلق و خوى پسنديده و خصال ستوده» دانسته است.{{یادداشت|این اجازه در پشت نسخه‌ای از معالم العلماء، اثر ابن شهرآشوب ضبط گردیده است. مؤلف کتاب امل الامل، در شرح حال ابن سعيد حلى به اين اجازه اشاره كرده و محقق معاصر، سيد محمدصادق بحرالعلوم، ذيل شرح حالش در كتاب لولو البحرين، در پاورقى اين اثر، مى‌نويسد: من اين اجازه را ديده‌ام و ابن سعيد آن را در سال ٨۶٨ق. صادر كرده است.}}<ref>الذريعه، ج ١۶، ص ١۶٠ ١۵٩، دائرة المعارف تشيع، ج ١٢، ص ٢۵۵ _ ٢۵۴.</ref> [[شيخ حر عاملى]] و محمد بن على اردبيلى غروى حائرى، او را در پارسایی<ref name=":7" /> و عبادت ستوده‌اند.<ref name=":5" /> | ||