مشهد: تفاوت میان نسخه‌ها

مشهد (ویرایش)

نسخهٔ ‏۲۲ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۰:۲۷

۴۲۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۲ نوامبر ۲۰۱۹

←‏واژه‌شناسی

دیداریویکی‌متن

Abbasahmadi1363

Automoderated users

۱۵٬۶۱۴

ویرایش

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 ==واژه‌شناسی==
-كتاب العين ؛ ج‏3 ؛ ص398
+مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":1">قاموس قرآن، ج‏4، ص77.</ref> و به معنای جای گردآمدن مردم،<ref>كتاب العين، ج‏3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج‏4، ص182.</ref> جای حضور مردم<ref name=":2">معجم مقاييس اللغه، ج‏3، ص221.</ref> و جایی که گروهی گروهی دیگر را مشاهده می‌کنند<ref>جمهرة اللغة، ج‏2، ص653.</ref> بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":3">كتاب العين، ج‏3، ص398.</ref> برخی، مشهد را جای شهادت، شهادتگاه و تربت شهيد نیز معنا کرده‌اند.<ref name=":4">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص90.</ref> اصل این واژه را، «ش،ه،د»، به معنای حضور، آگاهی و آگاه کردن دانسته‌اند.<ref name=":2" /> مشاهد [[مکه]] نیز، از همین اصل بوده و به معنای مواضع [[مناسک حج]] است.<ref name=":3" />
-و المَشْهَد: مجمع الناس، و الجمع: مَشَاهِد. و مَشَاهِد مكّة: مواضع المناسك‏
+واژه مشهد، در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ‏ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ}}{{یادداشت|پس واى بر كسانى كه كافر شدند از حضور در روزى بزرگ!}}<ref>سوره مريم، آیه 37.</ref> به کار رفته و به باور برخی، گویا به عنوان مصدر ميمى<ref name=":1" /> و به معنای حضور است.<ref>قاموس قرآن، ج‏4، ص77؛ ترجمه قرآن انصاریان، ص۳۰۷.</ref>
-فراهيدى، خليل بن احمد، كتاب العين، 9جلد، نشر هجرت - قم، چاپ: دوم، 1409 ه.ق.
+== زیارتگاه ==
+به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است.<ref name=":4" /> در برخی از روایات، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر امام علی(ع)]] را، پیش از آن که آشکار شده و زیارتگاه مردم شود، «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» خوانده است. بر پایه این روایات مشهد به معنای مدفن نیز به کار می‌رود.<ref name=":4" /> مشهد، مترادف واژه‌هایی مانند مقبره، تربت، قبر، [[روضه]] و مدفنِ شهيد بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":4" />
-جمهرة اللغة ؛ ج‏2 ؛ ص653
+== در روایات ==
+در روایات، از [[قبر امام علی(ع)]]، پیش از آشکار شدن آن برای مردم<ref>فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج‏97، ص236.</ref> و پس از آشکار شدن،<ref>الهداية الكبرى، ص94.</ref> با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کند و جامه‌های تمیز بپوشد و بوی خوش بزند و با آرامش به سوی قبر او گام بردارد.<ref name=":0">بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.</ref>
-و المَشْهَد: الموضع الذي‏ يشاهد فيه القومُ القومَ، أي يحضر بعضهم بعضاً.
+واژه مشهد در روايات، برای [[آستان مقدس امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]]{{یادداشت}}<ref>مصباح المتهجد، ج‏2، ص721.</ref> و قبر حضرت عباس(ع){{یادداشت|ثم امش حتى تأتي مشهد العباس‏ بن علي(ع).}}<ref>تهذيب الأحكام، ج‏6، ص65.</ref> و دیگر معصومان(ع) نيز، بسيار به كار رفته است. در روايات ديگر آمده است كه از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه و اصلاح بازنگرديد:
-ابن دريد، محمد بن حسن، جمهرة اللغة، 3جلد، دار العلم للملايين - بيروت، چاپ: اول، 1988 م.
+« معاشر الناس... لا تَنصرِفوا عَنِ المشاهِدِ الّا بتوبةٍ »<ref>بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.</ref> و در دعاها از خداوند مى‌خواهيم كه ما را از اين زيارتگاه‌ها و مشاهد، محروم نگذارد:
-معجم مقاييس اللغه ؛ ج‏3 ؛ ص221
+« لا تُخلِني يا ربِ‌ّ من ... المشاهد الكريمه ». <ref>بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.</ref>
-الشين و الهاء و الدال أصلٌ يدلُّ على حضور و علم، و إعلام، لا يخرُج شى‏ءٌ من فروعه عن الذى ذكرناه. من ذلك‏ الشّهادة، يجمع الأصولَ التى ذكرناها من الحضور، و العلم، و الإِعلام. يقال‏ شَهد يشهد شهادةً.
-و المَشهد: محضر النّاس.
+در برخی از روايات، به روز جمعه «مشهد عام» گفته شده؛ زیرا روز حضور و گردآمدن مردم است.<ref>بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.</ref> در مورد قيامت نیز «مشهد القيامة» به كار رفته است.
-ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاييس اللغة، 6جلد، مكتب الاعلام الاسلامي - قم، چاپ: اول، 1404 ه.ق.
+== شهر مشهد ==
+{{اصلی|مشهد (شهر)}}
+مشهد، نام شهرى در استان خراسان رضوی است، كه [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده می‌شد.
-معجم مقاييس اللغه ؛ ج‏3 ؛ ص221
-الشين و الهاء و الدال أصلٌ يدلُّ على حضور و علم، و إعلام، لا يخرُج شى‏ءٌ من فروعه عن الذى ذكرناه. من ذلك‏ الشّهادة، يجمع الأصولَ التى ذكرناها من الحضور، و العلم، و الإِعلام. يقال‏ شَهد يشهد شهادةً.
+چنان‌كه به مرقد امير مؤمنان (عليه السلام) ، مشهد علوى و به حرم سيدالشهداء (عليه السلام) مشهد حائرى يا حسينى گفته مى‌شود.
-و المَشهد: محضر النّاس.
-ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاييس اللغة، 6جلد، مكتب الاعلام الاسلامي - قم، چاپ: اول، 1404 ه.ق.
-مفردات ألفاظ القرآن ؛ ص465
-و يقال للمحضر: مَشْهَد
-راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، 1جلد، دار القلم - بيروت، چاپ: اول، 1412 ه.ق.
-المحكم و المحيط الأعظم ؛ ج‏4 ؛ ص182
-و المَشْهَد: المَجْمَعُ من الناس.
-ابن سيده، على بن اسماعيل، المحكم و المحيط الأعظم، 11جلد، دار الكتب العلمية - بيروت، چاپ: اول، 1421 ه.ق.
-قاموس قرآن ؛ ج‏4 ؛ ص77
-مشهد: اسم مكان است (محل حضور) «فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ‏ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ» مريم: 37. ظاهرا آن در آيه مصدر ميمى است چنانكه در مجمع فرموده يعنى: واى بر كفّار از حضور روز بزرگ.
-قرشى، على اكبر، قاموس قرآن، 7جلد، دار الكتب الاسلاميه - تهران، چاپ: ششم، 1371 ه.ش.
-مشهد، هم به معناى محلّ شهادت و شهادتگاه و تربت شهيد است، هم به معناى محلّ حضور و شهود و گرد آمدن مردم. حرم و زيارتگاه را به لحاظ مكان حضور مردم، مشهد و مشاهد گويند. تعابير ديگرى كه در اين مورد به كار مى‌رود، عبارت است از: مقبره، تربت، قبر، روضه، مدفن شهيد. در روايات به روز جمعه هم «مشهد عام» گفته شده؛ چون روز حضور و تجمّع مردم است.<ref>بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.</ref> در مورد قيامت هم «مشهد القيامه» به كار رفته است.
-امام صادق (عليه السلام) وقتى از مدينه به كوفه مى‌رفت، در محلّ دفن حضرت على (عليه السلام) در غرى توقّف كرد و خاك آن‌جا را بوييد و به صفوان جمّال كه همراهش بود فرمود:
-«ههنا واللهِ مشهدُ اميرالمؤمنين».<ref name=":0">بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.</ref> در روايت ديگرى آن حضرت به محمد بن مسلم فرمود: هرگاه به مشهد اميرالمؤمنين (عليه السلام) رفتى، غسل زيارت كن و جامه‌هاى تميز بپوش و بوى خوش بزن و با آرامش به سوى قبر آن حضرت گام بردار.<ref name=":0" /> اين‌ها نشان مى‌دهد كه مشهد به معناى مدفن به كار مى‌رود.
-تعبير مشهد در روايات، نسبت به قبر اباعبدالله الحسين و حضرت عباس و شهداى ديگر (عليهم السلام) نيز بسيار به كار رفته است؛ از جمله خطاب به امام حسين (عليه السلام) :« قصدتُ حَرَمك و اتيتُ الي مشهدك... ».<ref>بحار الأنوار، ج٩٨، ص٢٠٠.</ref> در روايات ديگر آمده است كه از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه و اصلاح بازنگرديد:
-« معاشر الناس... لا تَنصرِفوا عَنِ المشاهِدِ الّا بتوبةٍ »<ref>بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.</ref> و در دعاها از خداوند مى‌خواهيم كه ما را از اين زيارتگاه‌ها و مشاهد، محروم نگذارد:
-« لا تُخلِني يا ربِ‌ّ من ... المشاهد الكريمه ». <ref>بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.</ref>
-مشهد، نام شهرى نيز در استان خراسان است كه مدفن حضرت رضا (عليه السلام) در آن‌جاست و به «مشهد مقدس» مشهور است و قبلاًبه آن طوس مى‌گفتند. به آن مشهد الرّضا هم مى‌گويند (ر.ك: مدخل «مشهد الرّضا»). چنان‌كه به مرقد امير مؤمنان (عليه السلام) ، مشهد علوى و به حرم سيدالشهداء (عليه السلام) مشهد حائرى يا حسينى گفته مى‌شود.
 رفتن به زيارت مشاهد مشرفه كه توفيق الهى مى‌طلبد، كارى بافضيلت و سفارش شده امامان است. به كسى كه به زيارت خراسان و قبر حضرت رضا (عليه السلام) در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند.
@@ خط ۷۹: / خط ۴۲: @@
 | پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۰
 | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/90
-}}
+}}كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت،  قم، 1409ق.
+معجم مقاييس اللغة، احمد بن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق.
+جمهرة اللغة، محمد بن حسن ابن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م.
+ترجمه قرآن، حسین انصاریان، اسوه، قم، ۱۳۸۳ش.
+قاموس قرآن، على اكبر قرشى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1371ش.
+المحكم و المحيط الأعظم، على بن اسماعيل بن سيده، دار الكتب العلمية، بيروت، 1421ق.
+الهداية الكبرى، حسين بن حمدان خصيبى، بيروت، 1419ق.
+فرحة الغري في تعيين قبر أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب(ع) في النجف، عبد الكريم بن احمد بن طاووس، قم، بى‌تا.
+بحار الأنوار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، 1403ق.
+مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، محمد بن الحسن  ‏طوسى، بيروت، 1411ق.
+تهذيب الأحكام، محمد بن الحسن طوسى، تحقيق خرسان، تهران، 1407ق.