آیات ۳۶ و ۳۷ سوره حج: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
خداوند در آیه ۳۶ سوره حج، ابتدا روی بزرگترین نماد [[قربانی]] (بُدْن) تکیه کرده و آن را به عنوان یکی از شعائر معرفی | خداوند در آیه ۳۶ سوره حج، ابتدا روی بزرگترین نماد [[قربانی]] (بُدْن) تکیه کرده و آن را به عنوان یکی از شعائر الهی معرفی می‌کند. در ادامه به شیوه نحر کردن شتر اشاره می‌کند. در آیه ۳۷، به شرط قبولی قربانی اشاره کرده است. | ||
=== قربانی یکی از شعائر === | === قربانی یکی از شعائر === | ||
در این | در این آیات، «بُدْن» یکی از شعائر و علامت‌های الهی دانسته شده است. بُدن که به معنای شتر و گاو است یکی از مصداق‌های قربانی در حج شمرده شده است. | ||
علامت بودن بُدن به این معنا نیست که با آن می‌توان خدا را دید؛ بلکه به این معنا است که علامت و نشانه اطاعت و انقیاد مؤمنان به [[حج]] و [[بیت الله]] است.<ref>کشف الاسرار، ج۶، ص٣۶٧.</ref> از سوی | علامت بودن بُدن به این معنا نیست که با آن می‌توان خدا را دید؛ بلکه به این معنا است که علامت و نشانه اطاعت و انقیاد مؤمنان به [[حج]] و [[بیت الله]] است.<ref>کشف الاسرار، ج۶، ص٣۶٧.</ref> از سوی دیگر، نشانه حج نیز دانسته شده است. | ||
=== منافع اقتصادی قربانی === | === منافع اقتصادی قربانی === | ||
در عبارت {{آیه|لَکُمْ فِیهٰا خَیْرٌ}} (ترجمه: برای شما در شتران قربانی سود است) به فلسفه [[اقتصاد حج|اقتصادی]] قربانی اشاره | در عبارت {{آیه|لَکُمْ فِیهٰا خَیْرٌ}} (ترجمه: برای شما در شتران قربانی سود است) به فلسفه [[اقتصاد حج|اقتصادی]] قربانی اشاره شده سات که حاجی خود از آن تناول کرده و از آن فقیران و مساکین را [[اطعام در حج|اطعام]] می‌کند. همچنین این فراز از آیه به منافعی که حاجی تا هنگام نحر شدن از شتر بهره‌مند است نیز اشاره دارد. | ||
=== ذکر خدا هنگام قربانی === | === ذکر خدا هنگام قربانی === | ||
عبارت {{آیه|فَاذْکُرُوا اسْمَ اللّٰهِ عَلَیْهٰا صَوٰافَّ | عبارت {{آیه|فَاذْکُرُوا اسْمَ اللّٰهِ عَلَیْهٰا صَوٰافَّ | ||
}} بر وجوب نام بردن خدا به هنگام نحر شتر دلالت دارد. این امر برای حلال شدن حیوانی است که ذبح می‌شود؛ چنانچه در آیات ۱۱۸ و ۱۲۲ سوره انعام به ذکر نام خدا هنگام ذبح حیوانات تصریح شده است. | }} بر وجوب نام بردن خدا به هنگام نحر شتر دلالت دارد. این امر برای حلال شدن حیوانی است که ذبح می‌شود؛ چنانچه در آیات ۱۱۸ و ۱۲۲ سوره انعام به لزوم ذکر نام خدا هنگام ذبح حیوانات تصریح شده است. | ||
واژه {{آیه|صَوٰافَّ | واژه {{آیه|صَوٰافَّ | ||
}} به معنای این است که پاهای شتر به صورت صفّ در کنار هم | }} به معنای این است که پاهای شتر به صورت صفّ در کنار هم باشند و اشاره به این دارد که شتر در حال ایستاده نحر شود. به همین دلیل است که فقیهان ضمن فتوا به جواز نحر شتر در حالت خوابیده و نشسته، نحر در حالت ایستاده را بهتر دانسته‌اند. | ||
=== مصارف قربانی === | === مصارف قربانی === | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
}} موارد مصرف قربانی ذکر شده است. | }} موارد مصرف قربانی ذکر شده است. | ||
درباره فقیرِ مصرف‌کننده گوشت قربانی، سه تعبیر در قرآن ذکر شده است: | درباره فقیرِ مصرف‌کننده گوشت قربانی، سه تعبیر در قرآن ذکر شده است: «بائِس» به معنای کسی که دچار فقر شدید است؛<ref>راغب اصفهانی، مفردات، بیس.</ref> «قانِع» به معنای فقیری که به اندک اعطایی قناعت می‌کند یا فقیری که با وجود نیاز درخواست نمی‌کند؛ «مُعْتَرّ» به معنای فقیری که با اصرار درخواست کمک می‌کند.<ref>مفردات، قنع و عرّ.</ref> در روایات نیز همین معانی برای این سه تعبیر بیان شده است.<ref>وسایل الشیع، ج١٠، ص١۴٢.</ref> | ||
کلمه «وجبت» در این فراز از آیه به معنای ثبت است، و چون شتر بعد از نحر و بی‌جان شدن به پهلو بر زمین می‌افتد، تعبیر به وجوب و جنوب نموده است.<ref>قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ج١٢، ص۶٣. تفسیر بیضاوی، جزء۴، ص۵۵. طباطبایی، المیزان، ج١۴، ص٣٧۵.</ref> از این | کلمه «وجبت» در این فراز از آیه به معنای ثبت است، و چون شتر بعد از نحر و بی‌جان شدن به پهلو بر زمین می‌افتد، تعبیر به وجوب و جنوب نموده است.<ref>قرطبی، الجامع لأحکام القرآن، ج١٢، ص۶٣. تفسیر بیضاوی، جزء۴، ص۵۵. طباطبایی، المیزان، ج١۴، ص٣٧۵.</ref> از این رو، این تعبیر کنایه از جان دادن حیوان بر اثر نحر بوده، که مجوز مصرف آن است. | ||
=== نهی از خون‌آلود کردن کعبه === | === نهی از خون‌آلود کردن کعبه === | ||
در شأن نزول آیه ۳۷ سوره حج، گفته شده افراد جاهلی خانه خدا را با خون شتران قربانی خون‌آلود می‌کردند و می‌پنداشتند که خون و گوشت حیوانات به خدا می‌رسد. برخی از مؤمنان ناآگاه نیز قصد چنین کاری را داشتند، که این آیه سیر فکری آنها را تصحیح کرد.<ref>الجامع لأحکام القرآن، ج١٢، ص۶۵. ص ١۶٢. تفسیر نمونه، ج١۴، ص١٠٩.</ref> | در شأن نزول آیه ۳۷ سوره حج، گفته شده افراد جاهلی [[کعبه|خانه خدا]] را با خون شتران قربانی خون‌آلود می‌کردند و می‌پنداشتند که خون و گوشت حیوانات به خدا می‌رسد. برخی از مؤمنان ناآگاه نیز قصد چنین کاری را داشتند، که این آیه سیر فکری آنها را تصحیح کرد.<ref>الجامع لأحکام القرآن، ج١٢، ص۶۵. ص ١۶٢. تفسیر نمونه، ج١۴، ص١٠٩.</ref> | ||
=== شرط قبولی قربانی === | === شرط قبولی قربانی === | ||
در عبارت {{آیه|وَ لٰکِنْ یَنٰالُهُ التَّقْویٰ مِنْکُمْ | در عبارت {{آیه|وَ لٰکِنْ یَنٰالُهُ التَّقْویٰ مِنْکُمْ | ||
}} (ترجمه: بلکه تقوای شما به خدا می‌رسد) شرط قبولی | }} (ترجمه: بلکه تقوای شما به خدا می‌رسد) شرط قبولی قربانی تقوا شمرده شده است. این عبارت به این معنا نیست که تقوای افراد به خدا می‌رسد؛ بلکه بدین معنا است که عملی که بر پایه تقوا باشد مورد قبول خدا قرار می‌گیرد و موجب نزدیکی به خدا می‌شود.<ref>المیزان، ج١۴، ص٣٧۵.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||