استمناء: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[اردیبهشت]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | {{در دست ویرایش|ماه=[[اردیبهشت]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | ||
خود ارضايي: ارضاي جنسي بدون انجام آميزش از محرمات احرام | |||
خود ارضايي بدين معناست که مرد يا زن به تنهايي و بدون داشتن شريک جنسي خود را به اوج شهوت جنسي ـ که معمولاً همراه با خارج شدن مني است ـ برساند. | |||
در منابع فقهي از خود ارضايي مرد به «استمناء»<ref>المقنعه، ص۷۹۱؛ الاستبصار، ج۴، ص۲۲۶؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷- ۳۰۸.</ref> و «خَضخَضه»<ref>المصنف، ابن ابی شیبه، ج۳، ص۴۴۲؛ الکافی، ج۵، ص۵۴۰، ۵۴۱؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۴۷- ۶۴۸.</ref> و «جَلد عُمَيره»<ref>فقه الحدود و التعزیزات، ج۲، ص۲۳۹؛ الفقه و مسائل الطیبه، ج۱، ص۴۵۸.</ref> تعبير شده است. در منابع فقهي عربي معاصر از خود ارضايي مرد يا زن به «العاده السرّيه» (عادت پنهاني) تعبير شده است.<ref>فتاوی اللجنه الدائمه، ج۱۰، ص۲۵۷، ۲۵۸؛ الف مسأله فی بلاد الغرب، ص۲۵۹؛ الفقه و مسائل طبیه، ج۱، ص۴۵۹.</ref> | |||
هر چند بيشتر فقهاي امامي<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۴۷۷؛ مدارک الاحکام، ج۶، ص۶۱؛ ریاض المسائل، ج۵، ص۳۱۲.</ref> و اهل سنت<ref>مغنی المحتاج، ج۱، ص۴۳۰؛ حاشیه رد المحتار، ج۲،ص۴۳۹</ref> گفته‌اند: استمناء هرگونه التذاذ جنسي با انجام عملي غير از آميزش جنسي، از جمله دست کشيدن بر آلت يا بازي با آن، بوسيدن و لمس بدن همسر يا غير او است که به قصد خروج مني انجام مي شود؛ اما برخي فقهاي امامي استمناء را به معناي خارج کردن مني از خود تنها به وسيله دست (کشيدن بر آلت) دانسته‌اند.<ref>المختصر النافع، ص۱۰۷؛ الجامع للشرائع، ص۱۸۸؛ نک: جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۶۷.</ref> | |||
فقهاي امامي و اهل سنت علاوه بر بازي با آلت، هر آنچه به قصد بيرون آمدن مني انجام شده و موجب آن شود را از مصاديق خود ارضايي براي زن يا مرد دانسته‌اند. از جمله: صرف تفکّر و خيال پردازي جنسي،<ref>الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸؛ صراط النجاه، تبریزی، ج۷، ص۱۰۵؛ الف مسأله فی بلاد الغرب، ص۲۶۰</ref> ديدن زنان يا مردان، ديدن عکس يا فيلم، خواندن مطالب و داستانهاي جنسي و استفاده از هر نوع وسيله يا دستگاه ويژه براي خود ارضايي.<ref>صراط النجاه، تبریزی، ج۶، ص۴۹- ۵۰؛ فقه للمغتربین، ص۲۸۲</ref> | |||
بنا بر تعريف مشهور فقها، استمناء اعم از خود ارضايي در اصطلاح عرف (يعني خود ارضايي بدون دخالت عملي ديگر در آن) خواهد بود. اين مقاله عهده دار بحث پيرامون خود ارضايي يا استمناء به معناي مورد نظر مشهور فقهاست، که شامل هر گونه التذاذ جنسي همراه با خروج مني غير از آميزش است. | |||
«التذاذ جنسي» (لذت بردن جنسي بدون قصد بيرون آوردن مني همراه با بيرون آمدن مني يا بدون آن)<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۴۷۷؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۶۷.</ref> از اصطلاحات مرتبط با خود ارضايي است. | |||
برخي متون حديثي از رواج عمل خود ارضايي در بين اعراب جاهلي يا باديه نشينان صدر اسلام حکايت دارد.<ref>الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۲۴۶</ref> | |||
در منابع حديثي اماميه و اهل سنت خود ارضايي ـ بدون مشارکت همسر ـ از گناهان بزرگ به شمار آمده و به شدت از آن نهي شده است،<ref>الخصال، ص۱۰۶؛ شعب الایمان، ج۴، ص۳۷۸</ref> بطوريکه در برخي احاديث از آن به منزله زنا ياد شده است.<ref>الکافی، ج۵، ص۵۴۱</ref> امام صادق ۷ مي فرمايند: «اگر بدانم کسي خود ارضايي مي کند همراه با او غذا نخواهم خورد».<ref>وسائل الشیعه، ج۲۸، ص۳۶۴</ref> | |||
در جوامع فقهي از خود ارضايي در ابوابي مانند صوم،<ref>المجموع، ج۶، ص۳۲۱، ۳۴۲؛ ارشاد الاذهان، ج۱، ص۲۹۶</ref> اعتکاف،<ref>تذکره الفقهاء، ج۶، ص۲۵۷؛ حواشی الشروانی، ج۳، ص۴۶۸</ref> حج<ref>الکافی فی الفقه، ص۲۰۳؛ فتح العزیز، ج۷، ص۴۸۱</ref> و حدود و تعزيرات<ref>المهذب، ج۲، ص۵۳۴؛ الدر المختار، ج۴، ص۱۹۲</ref> بحث شده است. فقيهان امامي<ref>الخلاف، ج۲، ص۲۳۸؛ ارشاد الاذهان، ج۱، ص۲۹۶</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج۶، ص۳۲۱، ۳۴۲، ۵۲۶؛ المغنی، ج۳، ص۴۸؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۱۶.</ref> خود ارضايي در روزه و اعتکاف را موجب بطلان آنها مي دانند. | |||
عموم فقهاي امامي،<ref>المبسوط، الطوسی، ج۸، ص۲۳۸؛ تحریر الاحکام، ج۳، ص۵۲۹؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۴۷، ۶۴۸</ref> شافعي<ref>الام، ج۵، ص۱۰۱- ۱۰۲؛ المجموع، ج۷، ص۲۹۲ و ج۱۶، ص۴۲۱</ref> و مالکي<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ شرح مختصر خلیل، ج۲، ص۳۵۸</ref> معتقدند خود ارضايي ـ بدون همراهي شريک جنسي حلال ـ مطلقاً حرام است. دلائل آنان عبارت است از: | |||
۱) آيات شریفه سوره مومنون؛ ۷ـ۵؛ و سوره معارج؛ ۲۳ و ۳۱ ـ۲۹. (وَ الَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاء ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ العَادُونَ ) که هر نوع التذاذ جنسي غير از همسر و کنيز را ممنوع فرموده است. | |||
۲) احاديث حاکي از نهي و مذمت عمل خود ارضايي بدون همراهي شريک جنسي حلال.<ref>الخصال، ص۱۰۶؛ شعب الایمان، ج۴، ص۳۷۸؛ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۲۴۶</ref> | |||
حنفيان<ref>البحر الرائق، ج۲، ص۴۷۵، الدر المختار، ج۲، ص۴۳۸؛ حاشیه رد المحتار، ج۴، ص۱۹۲</ref> و حنبليان<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۱۰، ص۳۶۳؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> هرچند قائل به حرمت آن بوده، ولي در مواردي مانند ترس از ارتکاب زنا يا تسکين شدّت شهوت جنسي آن را جائز مي دانند. عموم فقهاي امامي<ref>صراط النجاه، تبریزی، ج۶، ص۴۹ و ج۷، ص۱۰۰- ۱۰۴؛ الفتاوی المیسره، ص۴۳۱.</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج۲۰، ص۳۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> تفاوتي در حرمت خود ارضايي براي مرد و زن قائل نبوده و خود ارضايي زن را نيز حرام دانسته‌اند. احمد بن حنبل امام حنبليها و ابن حزم‌اندلسي و برخي ديگر از اهل سنت استمناء را مطلقاً جائز دانسته‌اند.<ref>المحلی، ج۱۱، ص۳۹۲، ۳۹۳؛ البحرالمحیط، ج۶، ص۳۶۷؛ روح المعانی، ج۱۸، ص۱۰.</ref> معدودي از اماميان معاصر خود ارضايي زن را ـ به دليل انکار خروج مني از وي در اوج لذت جنسي- بطور مطلق و خود ارضايي مرد را در صورت ترس از ايجاد مريضي يا درد جائز دانسته‌اند، که فتواي آنان مورد نقد و مناقشه ديگر فقهاي امامي واقع شده است.<ref>نک: مأساه الزهراء علیها السلام، ج۵، ص۱۱۲-۱۲۶؛ نک: لهذا کانت المواجهه، ص۱۲۱، ۱۲۲ </ref> | |||
اماميان<ref>المهذب، ج۲، ص۵۳۴؛ مجمع الفائده، ج۱۳، ص۳۶۰؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۴۸، ۶۴۹</ref> و اهل سنت<ref>الدر المختار، ج۴، ص۱۹۲؛ مواهب الجلیل، ج۸، ص۴۳۶</ref> به استناد ادله اي از جمله احاديث<ref>الکافی، ج۷، ص۲۶۵؛ الاستبصار، ج۴، ص۲۲۶</ref> معتقدند در صورت ثبوت استمناء (با شهادت دو عادل يا اقرار فرد استمناء کننده)<ref>تحریر الاحکام، ج۵، ص۳۴۰؛ اللمعه الدمشقیه، ص۲۴۶؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۴۹</ref> امام يا حاکم شرع مي تواند انجام دهنده آن را تعزير کند؛ يعني بر اساس صلاح ديد خود، او را ادب و تنبيه کند. | |||
به نظر فقيهان امامي<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۲۷؛ مستند الشیعه، ج۲، ص۲۵۱؛ منهاج الصالحین، خویی، ج۱،ص۴۵- ۴۶</ref> و اهل سنت<ref>مختصر المزنی، ص۴، ۵؛ تحفه الفقهاء، ج۱، ص۲۷، ۲۸؛ المغنی، ج۱، ص۱۹۷، ۱۹۸.</ref> به استناد احاديث<ref>سنن ابی داود، ج۱، ص۸۸؛ الکافی، ج۳،ص۴۰</ref> اثر وضعي خود ارضايي و انزال مني، جنابت است که باعث وجوب غسل جنابت بر فرد مي شود. | |||
خود ارضايي در حال احرام | |||
الف) حکم خود ارضايي در حال احرام و کفاره آن | |||
به اجماع فقيهان امامي<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۲۲۵؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۱۷۸؛ مجمع الفائده، ج۷، ص۱۴ </ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۲؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ الدر المختار، ج۲، ص۶۱۰</ref> با توجه به روایات،<ref>المصنّف، ابن ابی شیبه، ج۴، ص۲۰۰؛ الکافي، ج۴، ص۳۷۵، ۳۷۷؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۹۲-۱۹۳.</ref> خود ارضايي از محرّمات احرام است؛ ولی در مورد مقدار کفاره آن در صور گوناگون اختلاف وجود دارد: | |||
۱. خودارضایی با دست و امثال آن: اماميان،<ref>الکافي في الفقه، ص۲۰۳؛ السرائر، ج۱، ص۵۵۲؛ مناسک حج، تبريزي، ص۱۰۲.</ref> مالکيان<ref>مختصر خليل، ص۷۳؛ شرح مختصر خليل، خرشي، ج۲، ص۳۵۸، ۳۶۰؛ حاشيه الدسوقي، ج۲، ص۶۸.</ref> و حنبليان<ref>الشرح الکبير، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰.</ref> به استناد احاديث<ref>المصنّف، ابن ابی شیبه، ج۴، ص۲۰۰؛ الکافي، ج۴، ص۳۷۵، ۳۷۷؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۹۲،۱۹۳.</ref> و ادله ديگر<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰؛ شرح مختصر خليل، ج۲، ص۳۵۸،۳۵۹. </ref> کفّاره خود ارضائي براي احرامگزار را قرباني کردن شتر، ولي شافعيان<ref>فتح العزیز، ج۷، ص۴۸۱؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۹، ۲۴۰؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۲۲</ref> و حنفيان.المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۶</ref> آن را ذبح گوسفند دانسته‌اند. | |||
۲. خود ارضايي به وسيله نگاه شهوت آلود مداوم (بدون تماس چيزي يا جايي از بدن با آلت): اماميان،<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۳۵۱</ref> مالکيان<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و حنبليان<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۹، ۳۳۰؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> بر آن‌اند که کفاره این مورد نيز، شتر است. اماميان به استناد احاديث، اين کفاره را در مورد نگاه به غير همسر به گونه ترتيبي دانسته‌اند: شخص توانگر، شتر، شخص معمولي، گاو و شخص فقير، گوسفند بايد قرباني کند. <ref>شرايع الاسلام، ج۱، ص۲۲۶؛ تحرير الاحکام، ج۲، ص۶۱؛ المعتمد، ج۴، ص۱۰۴.</ref> حنبليان نگاه اولي که باعث نزول مني شود را مستلزم کفاره ذبح گوسفند دانسته‌اند؛.کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> ولي شافعيان<ref>حواشی الشروانی، ج۴، ص۱۷۴؛ اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> و حنفيان<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰-۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵</ref> خودارضايي بوسيله نگاه مداوم را موجب کفاره نمي دانند. برخي فقهاي امامي تحقق انزال در اثر نگاه به مرد يا مردان آميزش کننده با يکديگر يا مرد آميزش کننده با حيوان را موجب کفاره ندانسته‌اند. برخي نگاه به هر دو و برخي نگاه به کسي که عمل آميزش را انجام مي دهد را جائز ندانسته‌اند.<ref>المهذب، ج۱، ص۲۲۹؛ کشف اللثام، ج۶، ص۴۵۶؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۹۳</ref> | |||
۳. خود ارضايي به وسيله فکر و خيال پردازي (بدون تماس چيزي يا جايي از بدن با آلت): مالکيان<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و مشهور اماميان<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ مناسک حج، محشی، ص۲۰۵</ref> این مورد را نیز موجب کفاره دانسته‌اند، البته اینان فکر و خيالي که بي اختيار بر انسان چيره شود و موجب خروج مني شود را مستلزم کفاره نمي دانند.<ref>منتهی المطلب، ج۱۲، ص۴۳۶؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> بنا بر فقه شافعي،<ref>اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> حنفي،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰</ref> حنبلي<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> و به نظر برخي اماميان<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵</ref> خود ارضايي بوسيله فکر و خيال پردازي کفاره اي در پي نخواهد داشت. طبق نظر شماري از فقهاي امامي شنيدن صداي آميزش کننده، شنيدن صداي زن يا شنيدن وصف زن اگر– بدون قصد خود ارضايي- موجب بيرون آمدن مني شود، کفاره اي نخواهد داشت.<ref>کشف اللثام، ج۶، ص۴۵۶؛ مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۶۴ و ج۱۳، ص۲۶۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۸</ref> ولي برخي از آنان در اين صورت ذبح گوسفند را لازم مي دانند.<ref>الکافی فی الفقه، ص۲۰۳</ref> البته قائلان به عدم وجوب کفاره بر آن‌اند کسي که در چنين شرائطي عادت به امناء و خارج شدن مني از خود دارد، در صورت انزال مني، بايد کفاره بپردازد.<ref>جامع المقاصد، ج۳، ص۳۵۱؛ کشف اللثام، ج۶، ص۴۵۶</ref> | |||
۴. خود ارضايي ناشي از بوسيدن شهوت آميز همسر يا غير او: به نظر فقيهان امامي کفاره آن- به استناد برخي احاديث- نحر شتر<ref>المبسوط، طوسي، ج۱، ص۳۳۷، ۳۳۸؛ رسائل المرتضي، ج۳، ص۷۰.</ref> و به نظر بيشتر فقهاي اهل‌سنت ذبح گوسفند است.<ref>المغني، ج۳، ص۳۲۴، ۳۲۸؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۵.</ref> | |||
۵. خود ارضايي در اثر لمس شهوت آلود ديگري: به نظر فقهاي امامي<ref>تحرير الاحکام، ج۲، ص۶۲؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۳، ۳۸۹؛ المعتمد، ج۴، ص۱۰۱.</ref> ـ به استناد احاديث ـ و به نظر مشهور فقهاي اهل‌سنت<ref>المجموع، ج۲، ص۱۹۴؛ المغني، ج۳، ص۳۲۸.</ref> کفاره آن گوسفند است، ولي برخي از اهل سنت کفاره آن را کفاره جماع يعني شتر دانسته‌اند.<ref>ر.ک: المغني، ج۳، ص۳۲۲؛ الموسوعه الفقهيه، ج۳، ص۹۵.</ref> | |||
ب) فساد حج يا عمره | |||
فقيهان مالکي<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۱، ۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> خود ارضايي قبل از تحلّل اول و شماري از فقيهان امامي<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۴؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۳. </ref> خود ارضايي قبل از وقوف در مشعر را به استناد احاديث<ref>الکافی، ج۴، ص۳۷۶؛ تهذیب الاحکام، ج۵، ص۳۲۴</ref> موجب فساد حج و قبل از پايان سعي در عمره موجب فساد عمره دانسته‌اند. در مقابل فقهاي شافعي،<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۲؛ الاقناع، ج۱، ص۲۴۰</ref> حنفي،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵؛ الدر المختار، ج۲، ص۶۱۰</ref> حنبلي<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۲- ۳۲۳؛ الشرح البیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۱۵، ۳۱۷</ref> و گروهي از فقهاي امامي<ref>مجمع الفائده، ج۶، ص۲۷۹ و ج۷، ص۱۲، ۱۳؛ مدارک الاحکام، ج۷، ص۳۱۴ و ج۸، ص۴۱۷، ۴۱۸؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۲۸، ۳۲۹</ref> به دلائلی، از جمله اختصاص فساد حج يا عمره به آميزش جنسي، ضعف سندي احاديث دال بر فساد حج با خود ارضايي و يا حمل آنها بر استحباب، خود ارضايي احرامگزار را موجب فساد حج يا عمره وي نمي دانند. شماري ديگر از فقيهان امامي با تفصيل بين مفاد احاديث<ref>الکافی، ج۴، ص۳۷۶؛ تهذیب الاحکام، ج۵، ص۳۲۴</ref> بر آن‌اند که اگر استمناء احرامگزار بوسيله مالش دست يا چيز ديگر بر آلت و يا ملاعبه با ديگري انجام شود، موجب فساد حج يا عمره است و اگر به وسيله بوسيدن، لمس يا فکر و خيال پردازي انجام شود، موجب فساد نيست.<ref>المعتمد، ج۴، ص۱۱۰- ۱۱۱؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵؛ مناسک الحج، تبریزی، ص۱۱۴، ۱۱۵</ref> برخي ديگر از فقيهان امامي تنها خود ارضايي ناشي از مالش دست بر آلت را موجب فساد حج يا عمره مي دانند و ديگر انواع استمناء را موجب فساد حج يا عمره ندانسته‌اند.<ref>الحدائق الناضره، ج۱۵، ص۳۹۵؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵</ref> به نظر فقهاي امامي<ref>منتهی المطلب، ج۱۲، ص۴۳۶؛ المعتمد، ج۴، ص۱۱۰- ۱۱۱؛ مناسک الحج، تبریزی، ص۱۱۴- ۱۱۵</ref> و مالکي<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> خود ارضايي که به وسيله نگاه ابتدايي انجام شود، موجب فساد حج يا عمره نخواهد بود. شماري از فقهاي اهل‌سنت<ref>المغني، ج۳، ص۳۲۴- ۳۲۵؛ حاشيه الدسوقي، ج۲، ص۶۸؛ بدايه المجتهد، ج۱، ص۲۹۷.</ref> (از جمله برخي مالکيان و حنبليان) بر آن‌اند که خود ارضايي در اثر بوسيدن ديگري موجب فساد حج يا عمره است. برخي فقهاي اهل سنت، خود ارضايي ناشي از لمس شهوت‌آميز را موجب بطلان حج دانسته‌اند. <ref>ر.ک: الموسوعه الفقهيه، ج۳، ص۷۹.</ref> برخي فقهاي امامي بر اين نکته تصريح دارند که اگر احرامگزار هنگام احرام قصد انجام خود ارضايي در طول مدت احرام را داشته باشد، احرام وي باطل است.<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۹۳</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۸۸: | خط ۱۳۹: | ||
* وسائل الشیعه: الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت، ۱۴۱۲ق. | * وسائل الشیعه: الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت، ۱۴۱۲ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[Category:مقاله‌های در حال ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در حال ویرایش]] | |||
[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] | |||