استمناء: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ مهٔ ۲۰۲۱
ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۴: خط ۴:


== استمناء چیست؟ ==
== استمناء چیست؟ ==
استمناء در اصطلاح فقه، در نظر بیشتر فقیهان شیعه<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۴۷۷؛ مدارک الاحکام، ج۶، ص۶۱؛ ریاض المسائل، ج۵، ص۳۱۲.</ref> و اهل سنت<ref>مغنی المحتاج، ج۱، ص۴۳۰؛ حاشیه رد المحتار، ج۲، ص۴۳۹</ref> به معنای هرگونه التذاذ جنسی با انجام عملی غیر از آمیزش (چه بدون شریک جنسی و یا با او است) که که به قصد خروج منی انجام شود؛ مانند دست کشیدن بر آلت، بوسیدن و لمس بدن همسر و خیال‌پردازی جنسی.<ref>الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸؛ صراط النجاه، تبریزی، ج۷، ص۱۰۵؛ الف مسئله فی بلاد الغرب، ص۲۶۰</ref> در برابر، برخی فقیهان شیعه استمناء را به معنای خارج کردن منی از خود تنها به وسیله دست (کشیدن بر آلت) دانسته‌اند.<ref>المختصر النافع، ص۱۰۷؛ الجامع للشرائع، ص۱۸۸؛ نک: جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۶۷.</ref>  
استمناء در اصطلاح فقه، در نظر بیشتر فقیهان شیعه<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۴۷۷؛ مدارک الاحکام، ج۶، ص۶۱؛ ریاض المسائل، ج۵، ص۳۱۲.</ref> و اهل سنت<ref>مغنی المحتاج، ج۱، ص۴۳۰؛ حاشیه رد المحتار، ج۲، ص۴۳۹</ref> به معنای هرگونه التذاذ جنسی با انجام عملی غیر از آمیزش (چه بدون شریک جنسی یا با او است) که که به قصد خروج منی انجام شود؛ مانند دست کشیدن بر آلت، بوسیدن و لمس بدن همسر و خیال‌پردازی جنسی.<ref>الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸؛ صراط النجاه، تبریزی، ج۷، ص۱۰۵؛ الف مسئله فی بلاد الغرب، ص۲۶۰</ref> در برابر، برخی فقیهان شیعه استمناء را به معنای خارج کردن منی از خود تنها به وسیله دست (کشیدن بر آلت) دانسته‌اند.<ref>المختصر النافع، ص۱۰۷؛ الجامع للشرائع، ص۱۸۸؛ نک: جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۶۷.</ref>


خود ارضایی بدین معنا است که مرد یا زن به تنهایی و بدون داشتن شریک جنسی، خود را به اوج شهوت جنسی ـ که معمولاً برای مرد همراه با خارج شدن منی است ـ برساند. بنا بر تعریف مشهور فقیهان، مفهوم استمناء گسترده‌تر از خودارضایی در اصطلاح عرف است.  
خود ارضایی بدین معنا است که مرد یا زن به تنهایی و بدون داشتن شریک جنسی، خود را به اوج شهوت جنسی ـ که معمولاً برای مرد همراه با خارج شدن منی است ـ برساند. بنا بر تعریف مشهور فقیهان، مفهوم استمناء گسترده‌تر از خودارضایی در اصطلاح عرف است.


== حرمت ==
== حرمت ==
عموم فقیهان شیعه،<ref>المبسوط، الطوسی، ج۸، ص۲۳۸؛ تحریر الاحکام، ج۳، ص۵۲۹؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۴۷، ۶۴۸</ref> شافعی<ref>الام، ج۵، ص۱۰۱–۱۰۲؛ المجموع، ج۷، ص۲۹۲ و ج۱۶، ص۴۲۱</ref> و مالکی<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ شرح مختصر خلیل، ج۲، ص۳۵۸</ref> معتقدند خودارضایی ـ بدون همراهی شریک جنسیِ حلال ـ حرام است. دلائل آنان آیاتی از قرآن، مانند آیات ۷-۵ سوره مؤمنون و احادیث<ref>الخصال، ص۱۰۶؛ شعب الایمان، ج۴، ص۳۷۸؛ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۲۴۶</ref> است؛ البته حنفیان<ref>البحر الرائق، ج۲، ص۴۷۵، الدر المختار، ج۲، ص۴۳۸؛ حاشیه رد المحتار، ج۴، ص۱۹۲</ref> و حنبلیان<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۱۰، ص۳۶۳؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> خودارضایی را در مواردی مانند ترس از ارتکاب زنا یا تسکین شدّت شهوت جنسی جائز دانسته‌اند. در برابر، احمد بن حنبل امام حنبلیها و ابن حزم‌اندلسی و برخی دیگر از اهل سنت استمناء را جائز دانسته‌اند.<ref>المحلی، ج۱۱، ص۳۹۲، ۳۹۳؛ البحرالمحیط، ج۶، ص۳۶۷؛ روح المعانی، ج۱۸، ص۱۰.</ref>  
عموم فقیهان شیعه،<ref>المبسوط، الطوسی، ج۸، ص۲۳۸؛ تحریر الاحکام، ج۳، ص۵۲۹؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۴۷، ۶۴۸</ref> شافعی<ref>الام، ج۵، ص۱۰۱–۱۰۲؛ المجموع، ج۷، ص۲۹۲ و ج۱۶، ص۴۲۱</ref> و مالکی<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ شرح مختصر خلیل، ج۲، ص۳۵۸</ref> معتقدند خودارضایی ـ بدون همراهی شریک جنسیِ حلال ـ حرام است. دلائل آنان آیاتی از قرآن، مانند آیات ۷–۵ سوره مؤمنون و احادیث<ref>الخصال، ص۱۰۶؛ شعب الایمان، ج۴، ص۳۷۸؛ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۲۴۶</ref> است؛ البته حنفیان<ref>البحر الرائق، ج۲، ص۴۷۵، الدر المختار، ج۲، ص۴۳۸؛ حاشیه رد المحتار، ج۴، ص۱۹۲</ref> و حنبلیان<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۱۰، ص۳۶۳؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> خودارضایی را در مواردی مانند ترس از ارتکاب زنا یا تسکین شدّت شهوت جنسی جائز دانسته‌اند. در برابر، احمد بن حنبل امام حنبلیها و ابن حزم‌اندلسی و برخی دیگر از اهل سنت استمناء را جائز دانسته‌اند.<ref>المحلی، ج۱۱، ص۳۹۲، ۳۹۳؛ البحرالمحیط، ج۶، ص۳۶۷؛ روح المعانی، ج۱۸، ص۱۰.</ref>


عموم فقهای شیعه<ref>صراط النجاه، تبریزی، ج۶، ص۴۹ و ج۷، ص۱۰۰–۱۰۴؛ الفتاوی المیسره، ص۴۳۱.</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج۲۰، ص۳۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> تفاوتی در حرمت خود ارضایی برای مرد و زن قائل نبوده و خود ارضایی زن را نیز حرام دانسته‌اند.  
عموم فقهای شیعه<ref>صراط النجاه، تبریزی، ج۶، ص۴۹ و ج۷، ص۱۰۰–۱۰۴؛ الفتاوی المیسره، ص۴۳۱.</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج۲۰، ص۳۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> تفاوتی در حرمت خود ارضایی برای مرد و زن قائل نبوده و خود ارضایی زن را نیز حرام دانسته‌اند.


== از محرمات احرام ==
== از محرمات احرام ==
خط ۱۸: خط ۱۸:
=== کفاره خودارضایی در حال احرام ===
=== کفاره خودارضایی در حال احرام ===
در مورد مقدار کفاره خودارضایی در حال احرام، در صورت‌های گوناگون اختلاف نظر وجود دارد:
در مورد مقدار کفاره خودارضایی در حال احرام، در صورت‌های گوناگون اختلاف نظر وجود دارد:
* '''خودارضایی با دست و مانند آن''': شیعیان،<ref>الکافی فی الفقه، ص۲۰۳؛ السرائر، ج۱، ص۵۵۲؛ مناسک حج، تبریزی، ص۱۰۲.</ref> مالکیان<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ شرح مختصر خلیل، خرشی، ج۲، ص۳۵۸، ۳۶۰؛ حاشیه الدسوقی، ج۲، ص۶۸.</ref> و حنبلیان<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰.</ref> کفّاره آن را برای احرامگزار قربانی کردن شتر، ولی شافعیان<ref>فتح العزیز، ج۷، ص۴۸۱؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۹، ۲۴۰؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۲۲</ref> و حنفیان<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۶.</ref> آن را ذبح گوسفند دانسته‌اند.
* '''خودارضایی با دست و مانند آن''': شیعیان،<ref>الکافی فی الفقه، ص۲۰۳؛ السرائر، ج۱، ص۵۵۲؛ مناسک حج، تبریزی، ص۱۰۲.</ref> مالکیان<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ شرح مختصر خلیل، خرشی، ج۲، ص۳۵۸، ۳۶۰؛ حاشیه الدسوقی، ج۲، ص۶۸.</ref> و حنبلیان<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰.</ref> کفّاره آن را برای احرامگزار قربانی کردن شتر، ولی شافعیان<ref>فتح العزیز، ج۷، ص۴۸۱؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۹، ۲۴۰؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۲۲</ref> و حنفیان<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۶.</ref> آن را ذبح گوسفند دانسته‌اند.
* '''خود ارضایی به وسیله نگاه شهوت آلود مداوم''' (بدون تماس چیزی یا جایی از بدن با آلت): در نظر شیعیان،<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۳۵۱</ref> مالکیان<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و حنبلیان<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۹، ۳۳۰؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> کفاره آن شتر است. شیعیان به استناد احادیث، این کفاره را در مورد نگاه به غیر همسر به گونه ترتیبی دانسته‌اند: شخص توانگر، شتر، شخص معمولی، گاو و شخص فقیر، گوسفند باید قربانی کند.<ref>شرایع الاسلام، ج۱، ص۲۲۶؛ تحریر الاحکام، ج۲، ص۶۱؛ المعتمد، ج۴، ص۱۰۴.</ref> در برابر، شافعیان<ref>حواشی الشروانی، ج۴، ص۱۷۴؛ اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> و حنفیان<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰–۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵</ref> خودارضایی بوسیله نگاه مداوم را موجب کفاره نمی‌دانند.  
* '''خود ارضایی به وسیله نگاه شهوت آلود مداوم''' (بدون تماس چیزی یا جایی از بدن با آلت): در نظر شیعیان،<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۳۵۱</ref> مالکیان<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و حنبلیان<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۹، ۳۳۰؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> کفاره آن شتر است. شیعیان به استناد احادیث، این کفاره را در مورد نگاه به غیر همسر به گونه ترتیبی دانسته‌اند: شخص توانگر، شتر، شخص معمولی، گاو و شخص فقیر، گوسفند باید قربانی کند.<ref>شرایع الاسلام، ج۱، ص۲۲۶؛ تحریر الاحکام، ج۲، ص۶۱؛ المعتمد، ج۴، ص۱۰۴.</ref> در برابر، شافعیان<ref>حواشی الشروانی، ج۴، ص۱۷۴؛ اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> و حنفیان<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰–۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵</ref> خودارضایی بوسیله نگاه مداوم را موجب کفاره نمی‌دانند.
* '''خود ارضایی به وسیله خیال پردازی''' (بدون تماس چیزی یا جایی از بدن با آلت): مالکیان<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و بیشتر شیعیان<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ مناسک حج، محشی، ص۲۰۵</ref> این مورد را موجب کفاره دانسته‌اند، البته اینان فکر و خیالی که بی‌اختیار بر انسان چیره شود و موجب خروج منی شود را مستلزم کفاره نمی‌دانند.<ref>منتهی المطلب، ج۱۲، ص۴۳۶؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> بنا بر فقه شافعی،<ref>اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> حنفی،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰</ref> حنبلی<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> و به نظر برخی شیعیان<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵</ref> خود ارضایی بوسیله فکر و خیال پردازی کفاره ای در پی نخواهد داشت.
* '''خود ارضایی به وسیله خیال پردازی''' (بدون تماس چیزی یا جایی از بدن با آلت): مالکیان<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و بیشتر شیعیان<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ مناسک حج، محشی، ص۲۰۵</ref> این مورد را موجب کفاره دانسته‌اند، البته اینان فکر و خیالی که بی‌اختیار بر انسان چیره شود و موجب خروج منی شود را مستلزم کفاره نمی‌دانند.<ref>منتهی المطلب، ج۱۲، ص۴۳۶؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> بنا بر فقه شافعی،<ref>اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> حنفی،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰</ref> حنبلی<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> و به نظر برخی شیعیان<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵</ref> خود ارضایی بوسیله فکر و خیال پردازی کفاره ای در پی نخواهد داشت.
* '''خود ارضایی ناشی از بوسیدن شهوت آمیز همسر یا غیر او''': به نظر فقیهان شیعه کفاره آن- به استناد برخی احادیث- نحر شتر<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷، ۳۳۸؛ رسائل المرتضی، ج۳، ص۷۰.</ref> و به نظر بیشتر فقهای اهل‌سنت ذبح گوسفند است.<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۴، ۳۲۸؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۵.</ref>
* '''خود ارضایی ناشی از بوسیدن شهوت آمیز همسر یا غیر او''': به نظر فقیهان شیعه کفاره آن- به استناد برخی احادیث- نحر شتر<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷، ۳۳۸؛ رسائل المرتضی، ج۳، ص۷۰.</ref> و به نظر بیشتر فقهای اهل‌سنت ذبح گوسفند است.<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۴، ۳۲۸؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۵.</ref>
خط ۲۶: خط ۲۵:


=== فساد حج یا عمره ===
=== فساد حج یا عمره ===
فقیهان مالکی<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۱، ۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> خودارضایی قبل از [[تحلل|تحلّلِ اول]] و شماری از فقیهان شیعه<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۴؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۳.</ref> خود ارضایی قبل از [[وقوف در مشعر]] را موجب [[فساد حج]] دانسته‌اند. به فتوای آنان خودارضایی قبل از پایان سعی در عمره نیز، موجب [[فساد عمره]] است. در برابر، فقهای شافعی،<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۲؛ الاقناع، ج۱، ص۲۴۰</ref> حنفی،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵؛ الدر المختار، ج۲، ص۶۱۰</ref> حنبلی<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۲–۳۲۳؛ الشرح البیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۱۵، ۳۱۷</ref> و گروهی از فقهای شیعه<ref>مجمع الفائده، ج۶، ص۲۷۹ و ج۷، ص۱۲، ۱۳؛ مدارک الاحکام، ج۷، ص۳۱۴ و ج۸، ص۴۱۷، ۴۱۸؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۲۸، ۳۲۹</ref> خود ارضایی احرامگزار را موجب فساد حج یا عمره وی نمی‌دانند.  
فقیهان مالکی<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۱، ۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> خودارضایی قبل از [[تحلل|تحلّلِ اول]] و شماری از فقیهان شیعه<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۴؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۳.</ref> خود ارضایی قبل از [[وقوف در مشعر]] را موجب [[فساد حج]] دانسته‌اند. به فتوای آنان خودارضایی قبل از پایان سعی در عمره نیز، موجب [[فساد عمره]] است. در برابر، فقهای شافعی،<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۲؛ الاقناع، ج۱، ص۲۴۰</ref> حنفی،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵؛ الدر المختار، ج۲، ص۶۱۰</ref> حنبلی<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۲–۳۲۳؛ الشرح البیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۱۵، ۳۱۷</ref> و گروهی از فقهای شیعه<ref>مجمع الفائده، ج۶، ص۲۷۹ و ج۷، ص۱۲، ۱۳؛ مدارک الاحکام، ج۷، ص۳۱۴ و ج۸، ص۴۱۷، ۴۱۸؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۲۸، ۳۲۹</ref> خود ارضایی احرامگزار را موجب فساد حج یا عمره وی نمی‌دانند.


شماری دیگر از فقیهان بر آن‌اند که اگر استمناء احرامگزار بوسیله مالش دست یا چیز دیگر بر آلت یا ملاعبه با دیگری انجام شود، موجب فساد حج یا عمره است و اگر به وسیله بوسیدن، لمس یا خیال پردازی انجام شود، موجب فساد نیست.<ref>المعتمد، ج۴، ص۱۱۰–۱۱۱؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵؛ مناسک الحج، تبریزی، ص۱۱۴، ۱۱۵</ref> شماری از فقهای اهل‌سنت<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۴–۳۲۵؛ حاشیه الدسوقی، ج۲، ص۶۸؛ بدایه المجتهد، ج۱، ص۲۹۷.</ref> (از جمله برخی مالکیان و حنبلیان) بر آن‌اند که خود ارضایی در اثر بوسیدن دیگری موجب فساد حج یا عمره است. برخی فقهای اهل سنت، خود ارضایی ناشی از لمس شهوت‌آمیز را موجب بطلان حج دانسته‌اند.<ref>ر. ک. الموسوعه الفقهیه، ج۳، ص۷۹.</ref>
شماری دیگر از فقیهان بر آن‌اند که اگر استمناء احرامگزار بوسیله مالش دست یا چیز دیگر بر آلت یا ملاعبه با دیگری انجام شود، موجب فساد حج یا عمره است و اگر به وسیله بوسیدن، لمس یا خیال پردازی انجام شود، موجب فساد نیست.<ref>المعتمد، ج۴، ص۱۱۰–۱۱۱؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵؛ مناسک الحج، تبریزی، ص۱۱۴، ۱۱۵</ref> شماری از فقهای اهل‌سنت<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۴–۳۲۵؛ حاشیه الدسوقی، ج۲، ص۶۸؛ بدایه المجتهد، ج۱، ص۲۹۷.</ref> (از جمله برخی مالکیان و حنبلیان) بر آن‌اند که خود ارضایی در اثر بوسیدن دیگری موجب فساد حج یا عمره است. برخی فقهای اهل سنت، خود ارضایی ناشی از لمس شهوت‌آمیز را موجب بطلان حج دانسته‌اند.<ref>ر. ک. الموسوعه الفقهیه، ج۳، ص۷۹.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
۱۵٬۶۱۴

ویرایش