زینت: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۹۸۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۳ ژوئن ۲۰۲۱
خط ۲۳: خط ۲۳:
== تزیین مشاهد ==
== تزیین مشاهد ==
{{همچنین ببینید|مشهد|}}
{{همچنین ببینید|مشهد|}}
تزیین [[مشهد (مفهوم)|مشاهدِ]] پیامبران و اولیای الهی با ساختن بنا بر قبور آنان، فرش کردن و روشن نمودن چراغ و استفاده از طلا و نقره و زینت‌های دیگر در میان پیروان ادیان و مذاهب اسلامی به ویژه شیعیان رواج داشته و دارد. در جایز بودن تزیین مشاهد دو دیدگاه در میان فقیهان مذاهب اسلامی وجود دارد. به فتوای بیشتر فقیهان شیعه به ویژه بیشتر فقیهان متأخر، تزیین مشاهد و استفاده از طلا و نقره در این مکانها جایز است؛<ref>نهایه الاحکام، ج۲، ص۳۴۵؛ جواهر الکلام، ج۶، ص۳۳۹–۳۴۰؛ موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱، ص۳۶۴.</ref> چراکه در مورد تزیین مشاهد دلیل قابل اعتمادی بر حرمت وجود ندارد.<ref>مفتاح الکرامه، ج۲، ص۲۳۸؛ موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱، ص۳۶۴؛ البراهین الجلیه، ص۶۱.</ref> افزون بر این، دلایل مختلفی بر جواز این عمل وجود دارد. از جمله ادله یاد شده آیه ۳۲ اعراف است که از مباح بودن و عدم حرمت زینت‌های الهی برای بندگان سخن به میان آورده است «مَنْ حَرَّمَ زِینَه اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ» و تزیین مشاهد از جمله مصادیق زینت در آیه یاد شده است که منعی نسبت به آن وارد نشده است.<ref>بحار الانوار، ج۶۳، ص۵۴۶.</ref> دلیل دیگر آیه ۳۲حج است که تعظیم شعائر الهی را نشات گرفته از تقوای قلوب برشمرده است: «وَمَنْ یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ» شعائر الهی در این آیه عام است و همه اموری که علامت و نشانه دین خدا باشد را شامل می‌شود<ref>الجامع لاحکام القرآن، ج۱۲، ص۵۶؛ مکیال المکارم، ج۲، ص۲۹۲.</ref>و مشاهد و قبور اولیای الهی از عظیم‌ترین و بارزترین شعائر الهی به شمار می‌روند،<ref>مکیال المکارم، ج۲، ص۲۹۳؛ الوهابیون والبیوت المرفوعه، ص۷۳.</ref> زیرا این مشاهد محل نزول وحی و نزول فرشتگان الهی بوده<ref>المعالم الماثوره، ج۳، ص۵۳ – ۵۴.</ref>و از جمله خانه‌هایی هستند که نام و یاد خدا در آنها زنده می‌شود:<ref>تفسیر القمی، ج۲، ص۱۰۴؛ دلیل تحریر الوسیله (احیاء الموات)، ص۱۰۸؛ مکیال المکارم، ج۲، ص۳۰۴.</ref>«فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَیُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآَصَالِ». (نور/۳۶)بنا بر این بر اساس آیه یاد شده تعظیم این مشاهد بر مؤمنان لازم است و از جمله راه‌های تعظیم مشاهد اولیای الهی، آباد کردن قبور و ساختن بنا و تزیین آنها با فرش کردن و روشن کردن چراغ و مزین کردن به زینت‌های دیگر است.<ref>مکیال المکارم، ج۲، ص۳۰۴؛ الوهابیون و البیوت المرفوعه، ص۷۳.</ref> دلیل دیگر روایتی است که در آن از سفارش امام صادق و امام کاظم(ع) در مورد روشن کردن چراغ بر قبور پدر بزرگوار خویش یاد شده است<ref>الکافی، ج۳، ص۲۵۱؛ من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۶۰؛ تهذیب الاحکام، ج۱، ص۲۸۹.</ref>که از آن استحباب تعظیم قبور و مشاهد و معابد با روشن کردن چراغ و بلکه چراغهای فراوان قابل برداشت است.<ref>مکیال المکارم، ج۲، ص۳۰۱.</ref>دلیل دیگر مقایسه مشاهد مشرفه با خانه کعبه است، زیرا جهت تزیین در هر دو مکان یکسان است. بنا بر این، همانگونه که سیره مستمره میان موحدان قبل و بعد از اسلام – که به برخی موارد اشاره شد- بر جواز تزیین کعبه با زینت‌های مختلف قرار داشته است، تزیین مشاهد نیز با همان ملاک و معیار جایز خواهد بود.<ref>البراهین الجلیه، ص۶۱؛ کشف الارتیاب، ص۳۵۷</ref>
تزیین [[مشهد (مفهوم)|مشاهدِ]] پیامبران و اولیای الهی با ساختن بنا بر قبرهای آنان، فرش کردن و روشن نمودن چراغ و استفاده از طلا و نقره و زینت‌های دیگر انجام می‌شود. این عمل در میان پیروان ادیان و مذاهب اسلامی، به ویژه شیعیان رواج داشته و دارد.  
 
در جایز بودن تزیین مشاهد، دو دیدگاه بین فقیهان مسلمان وجود دارد. به فتوای بیشتر فقیهان شیعه، به ویژه بیشتر فقیهان متأخر، تزیین مشاهد و استفاده از طلا و نقره در مشاهد جایز است؛<ref>نهایه الاحکام، ج۲، ص۳۴۵؛ جواهر الکلام، ج۶، ص۳۳۹–۳۴۰؛ موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱، ص۳۶۴.</ref> دلیل آنها نبود روایتی قابل اعتماد درباره حرام بودن این عمل است.<ref>مفتاح الکرامه، ج۲، ص۲۳۸؛ موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱، ص۳۶۴؛ البراهین الجلیه، ص۶۱.</ref> افزون بر آن، آیه ۳۲ سوره اعراف در موضوع جواز استفاده از زینت<ref>بحار الانوار، ج۶۳، ص۵۴۶.</ref> و آیه ۳۲ سوره حج درباره بزرگداشت شعائر الهی<ref>الجامع لاحکام القرآن، ج۱۲، ص۵۶؛ مکیال المکارم، ج۲، ص۲۹۲.</ref> از دیگر دلایل آنها است. همچنین به روایتی استناد شده است<ref>مکیال المکارم، ج۲، ص۳۰۱.</ref> که در آن امام صادق و امام کاظم(ع) به روشن کردن چراغ بر قبر پدر خود سفارش کرده‌اند.<ref>الکافی، ج۳، ص۲۵۱؛ من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۶۰؛ تهذیب الاحکام، ج۱، ص۲۸۹.</ref>
 
 


در مقابل، مشهور فقیهان متقدم شیعه و برخی فقیهان متأخر تزیین مساجد و مشاهد را با زینت‌های خاص همچون ظروف طلا و نقره حرام شمرده‌اند.<ref>الذکری الشیعه، ج۱، ص۱۴۵–۱۴۶؛ روض الجنان، ج۱، ص۴۵۷ و ۴۵۸؛ العروه الوثقی، ج۱، ص۳۰۵.</ref> دلیل اینان استناد به برخی روایات از جمله احادیثی است که در آن ظروف طلا و نقره ظرفهای اهل دنیا شمرده شده است. نیز اینکه این عمل اسراف و به کاربردن اموال یاد شده در غیر کاربرد خاص آنها -یعنی انتفاع در معاملات- است.<ref>روض الجنان، ج۱، ص۴۵۸؛ موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱، ص۳۶۴.</ref> برخی فقیهان اهل سنت از جمله ابن تیمیه و پیروان مکتب او نیز به‌طور مطلق بنای بر قبور و روشن کردن چراغ و تزیین آنها را حرام شمرده‌اند.<ref>کشاف القناع، ج۲، ص۱۶۴؛ سبل السلام، ج۱، ص۱۵۳؛ فتاوی الکبری، ج۱، ص۵۰ و ج۴، ص۱۵۹.</ref> دلیل اینان آن است که این عمل از یک سو تبذیر و اسراف است و از سوی دیگر، عملی لغو و بیهوده است، زیرا بهره ای از این کارها نصیب میت نمی‌شود. علاوه بر این در روایات متعدد مؤمنان از این اعمال نهی شده‌اند،<ref>کشاف القناع، ج۲، ص۱۶۴؛ سبل السلام، ج۱، ص۱۵۳؛ فتاوی الکبری، ج۱، ص۵۰ و ج۴، ص۱۵۹.</ref>از جمله این روایات حدیث ابن عباس است که در آن زنان زیارت کننده قبور و سازندگان مسجد بر قبور و روشن کنندگان چراغ بر آنها از سوی رسول خدا(ص) مورد لعن قرار گرفته‌اند<ref>مسند الامام احمد بن حنبل، ج۱، ص۲۲۹–۲۸۷؛ سنن ابی داود، ج۲، ص۸۷؛ سنن الترمذی، ج۱، ص۲۰۱.</ref>و هنگامی که روشن کنندگان چراغ بر قبور مورد لعن رسول خدا باشند تزیین کنندگان قبور با قنادیل طلا و نقره به طریق اولی مورد لعن آن حضرت خواهند بود.<ref>مجموعه الفتاوی، ج۲۷، ص۱۴۶.</ref>
در مقابل، مشهور فقیهان متقدم شیعه و برخی فقیهان متأخر تزیین مساجد و مشاهد را با زینت‌های خاص همچون ظروف طلا و نقره حرام شمرده‌اند.<ref>الذکری الشیعه، ج۱، ص۱۴۵–۱۴۶؛ روض الجنان، ج۱، ص۴۵۷ و ۴۵۸؛ العروه الوثقی، ج۱، ص۳۰۵.</ref> دلیل اینان استناد به برخی روایات از جمله احادیثی است که در آن ظروف طلا و نقره ظرفهای اهل دنیا شمرده شده است. نیز اینکه این عمل اسراف و به کاربردن اموال یاد شده در غیر کاربرد خاص آنها -یعنی انتفاع در معاملات- است.<ref>روض الجنان، ج۱، ص۴۵۸؛ موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱، ص۳۶۴.</ref> برخی فقیهان اهل سنت از جمله ابن تیمیه و پیروان مکتب او نیز به‌طور مطلق بنای بر قبور و روشن کردن چراغ و تزیین آنها را حرام شمرده‌اند.<ref>کشاف القناع، ج۲، ص۱۶۴؛ سبل السلام، ج۱، ص۱۵۳؛ فتاوی الکبری، ج۱، ص۵۰ و ج۴، ص۱۵۹.</ref> دلیل اینان آن است که این عمل از یک سو تبذیر و اسراف است و از سوی دیگر، عملی لغو و بیهوده است، زیرا بهره ای از این کارها نصیب میت نمی‌شود. علاوه بر این در روایات متعدد مؤمنان از این اعمال نهی شده‌اند،<ref>کشاف القناع، ج۲، ص۱۶۴؛ سبل السلام، ج۱، ص۱۵۳؛ فتاوی الکبری، ج۱، ص۵۰ و ج۴، ص۱۵۹.</ref>از جمله این روایات حدیث ابن عباس است که در آن زنان زیارت کننده قبور و سازندگان مسجد بر قبور و روشن کنندگان چراغ بر آنها از سوی رسول خدا(ص) مورد لعن قرار گرفته‌اند<ref>مسند الامام احمد بن حنبل، ج۱، ص۲۲۹–۲۸۷؛ سنن ابی داود، ج۲، ص۸۷؛ سنن الترمذی، ج۱، ص۲۰۱.</ref>و هنگامی که روشن کنندگان چراغ بر قبور مورد لعن رسول خدا باشند تزیین کنندگان قبور با قنادیل طلا و نقره به طریق اولی مورد لعن آن حضرت خواهند بود.<ref>مجموعه الفتاوی، ج۲۷، ص۱۴۶.</ref>
۱۵٬۶۱۴

ویرایش