Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۱۹
ویرایش
←علت نامگذاری
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
| توضیح نقشه = مکان تعیین شده روی نقشه تقریبی است | | توضیح نقشه = مکان تعیین شده روی نقشه تقریبی است | ||
}} | }} | ||
'''آبار علی''' (چاه‌های علی) منطقه‌ای است در جنوب [[مدینه]] که به آن [[ذو الحلیفه|ذوالحلیفه]] نیز می‌گویند، [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]] در | '''آبار علی''' (چاه‌های علی) منطقه‌ای است در جنوب [[مدینه]] که به آن [[ذو الحلیفه|ذوالحلیفه]] نیز می‌گویند، جایی که [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]] که میقات اهل مدینه است در آن قرار گرفته است. در این منطقه که [[وادی عقیق|وادی عتیق]] از آن می‌گذرد نخلستان‌ها و چاه‌هایی قرار داشته و دارد. | ||
«آبار علی» یا «بئر علی» نامی است که از سده‌های پیش بر این منطقه اطلاق شده است و حتی از سده نهم هجری نام اصلی این منطقه است به طوری که به مسجد شجره نیز مسجد بئر علی گفته شده است. بنابر روایت‌هایی نام آبار علی برگرفته از نام [[علی‌بن ابیطالب(ع)]] است. برخی گفته‌اند در این مکان چاهی بوده که علی(ع) در کنار آن با جنیان جنگیده است و برخی دیگر آن را زمینی می‌دانند که پیامبر به علی(ع) به اقطاع داد. اما برخی از منابع چنین انتسابی را نپذیرفته اند. | |||
==مکان == | ==مکان == | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
== وضعیت امروز == | == وضعیت امروز == | ||
امروزه در باغ‌ها و مزارعی که در غرب [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]] در ساحل [[وادی عقیق]] (رودخانه عقیق) قرار دارد، چاه‌های آب متعدد و کهنی باقی مانده است.<ref name=":0">المعالم المدینه المنوره، الجزء ۵، المجلد 2، 478-483</ref> برخی از زائران تعدادی از این چاه‌ها را (که در مزرعه منصور عثمان الفریدی قرار گرفته)<ref name=":0" /> چاه‌های منسوب به امام علی(ع) می‌دانند | امروزه در باغ‌ها و مزارعی که در غرب [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]] در ساحل [[وادی عقیق]] (رودخانه عقیق) قرار دارد، چاه‌های آب متعدد و کهنی باقی مانده است.<ref name=":0">المعالم المدینه المنوره، الجزء ۵، المجلد 2، 478-483</ref> برخی از زائران تعدادی از این چاه‌ها را (که در مزرعه منصور عثمان الفریدی قرار گرفته)<ref name=":0" /> چاه‌های منسوب به امام علی(ع) می‌دانند اما به گفته عبدالعزیز کعکی، جغرافی‌نگار معاصر مدینه، چاه‌های منسوب به امام علی امروزه از میان رفته و مکان آن معلوم نیست.<ref>المعالم المدینه المنوره، جزء ۴، مجلد ۴، 487</ref> | ||
==تاریخچه نامگذاری== | ==تاریخچه نامگذاری== | ||
کاربرد نام آبار علی یا بئر علی | کاربرد نام آبار علی یا بئر علی سابقه‌ای کهن دارد اما وجه تسمیه آن به روشنی معلوم نیست. منابع قرن نهم اطلاع می‌دهند که از آن زمان نام بئر علی نامی رایج بود و کسی آنجا را به نام ذوالحلیفه نمی‌شناخت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=421 وفاء الوفا، ج۳، ص 421]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=82 المغانم المطابه، ص ۸۲]</ref> اولیا چلبی که در سده یازدهم به حج رفته است، میقات اهل مدینه را آبار علی نامیده و حتی مسجد احرام را نیز مسجد علی می‌خواند.<ref>الرحله الحجازیه، ص ۱۶۱</ref> فرهاد میرزا نیز در سفرنامه‌اش به سال 1292 قمری اشاره می‌کند که مردم محلی مسجد شجره را تنها به نام بئر علی یا آبار علی می‌شناسند.<ref>سفرنامه فرهاد میرزا، ص 202</ref> | ||
=== | === جنگ علی(ع) با جنیان === | ||
روایت شده که در این منطقه چاهی بوده که [[امام علی(ع)]] در آنجا با جنیان جنگیده است.<ref>وفاء الوفاء، ج۴، ص246</ref><ref>نک البحر الرائق، ج۲، ص۵۵۵؛ الدر المختار، ج۲، ص۵۲۲-۵۲۳؛ کشف الخفاء، ج۲، ص۴۱۸.</ref> سمهودی، تاریخنگار مشهور مدینه، عبارتی از ابن‌جماعه<ref>نجفی در مدینه‌شناسی ابن جماعه را همان محمد بن ابی بکر متوفی به سال ۸۱۹ می‌داند. (مدینه‌شناسی، ص۱۸۱)</ref> نقل می‌کند که در آن درستی این داستان و انتساب این چاه به علی بن ابیطالب(ع) را رد می‌کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B4.pdf&page=247 وفاء الوفاء، ج۴، ص 247]</ref> خود سمهودی نیز در جایی از کتابش ارتباط «بئر علی» را با علی بن ابیطالب(ع) را تایید نکرده است. با این حال اینکه در برخی منابع جغرافی‌نگاری قرن نهم یا پیش و پس از آن از تعابیری مانند «بئر علی بن ابی طالب»،<ref>تاریخ مستبصر، ص 27</ref> «بئر علی رضی الله عنه»،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=172 مغانم المطابه، ص ۱۷۲]</ref> «البئر المنسوبه الی علی بن ابی طالب»<ref>جواهر الثمینه، ص 123</ref> استفاده شده نشان می دهد که انتساب این نام به علی بن ابی طالب(ع) باوری رایج بوده است. | |||
داستان جنگیدن علی بن ابیطالب با جنیان برای چاه «ذات علم» نیز گزارش شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=44 المغانم المطابه، ص ۴۴]</ref> | |||
=== اقطاع پیامبر به علی(ع) === | |||
بر اساس روایاتی دیگر علی بن ابیطالب در این منطقه چاه‌هایی وقف کرده بود و از این رو این منطقه بدین نام خوانده شده است.<ref>اعانة الطالبین، ج۲، ص۳۴۱.</ref> <ref>نک مناسک حج، ابطحی، ص۵۴-۵۵؛ چهارده نور پاک، ج۱۲، ص۱۶۷۱-۱۶۷۲.</ref> برخی پژوهشگران گفته‌اند که این منطقه احتمالا از جمله زمین‌هایی بوده که پیامبر به علی بن ابیطالب اقطاع کرده و نام منطقه حاصل از آن است. مستند این برداشت، روایتی است که در آن تصریح شده که پیامبر زمین‌هایی از جمله فقیرن، قیس و شجره را به علی اقطاع کرد.<ref>مدینه‌شناسی، ج۱، ص ۱۷۹</ref> در مقابل برخی گزارش‌ها حاکی از این است که این منطقه را پیامبر به بلال بن حارث مزنی اقطاع داد و آن را بلاد مزینه می‌گفتند.<ref>معجم البلدان، ج۴، ص ۱۳۹ | بر اساس روایاتی دیگر علی بن ابیطالب در این منطقه چاه‌هایی وقف کرده بود و از این رو این منطقه بدین نام خوانده شده است.<ref>اعانة الطالبین، ج۲، ص۳۴۱.</ref> <ref>نک مناسک حج، ابطحی، ص۵۴-۵۵؛ چهارده نور پاک، ج۱۲، ص۱۶۷۱-۱۶۷۲.</ref> برخی پژوهشگران گفته‌اند که این منطقه احتمالا از جمله زمین‌هایی بوده که پیامبر به علی بن ابیطالب اقطاع کرده و نام منطقه حاصل از آن است. مستند این برداشت، روایتی است که در آن تصریح شده که پیامبر زمین‌هایی از جمله فقیرن، قیس و شجره را به علی اقطاع کرد.<ref>مدینه‌شناسی، ج۱، ص ۱۷۹</ref> در مقابل برخی گزارش‌ها حاکی از این است که این منطقه را پیامبر به بلال بن حارث مزنی اقطاع داد و آن را بلاد مزینه می‌گفتند.<ref>معجم البلدان، ج۴، ص ۱۳۹ | ||