Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۱۹
ویرایش
حج بانوان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
به نظر فقيهان، به استناد احاديث، در تمامي احکام مذکور، زني که در طلاق رِجعي است و عدّهاش تمام نشده، مانند زن شوهردار است؛ زيرا در طلاق رجعي، مرد حق بازگشت و بهره‌مندي از زن را دارد و حج، مانع اين حق است.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص154؛ مدارک الاحکام، ج7، ص92؛ الحدائق الناضره، ج14، ص146-147.</ref> ولي در عده طلاق بائن و نيز عده وفات، به حج رفتن -خواه واجب و خواه مستحب- براي زن جايز است و نيازي به اجازه نيست.<ref>السرائر، ج1، ص622؛ مدارک الاحکام، ج7، ص93؛ الحدائق الناضره، ج14، ص147.</ref> | به نظر فقيهان، به استناد احاديث، در تمامي احکام مذکور، زني که در طلاق رِجعي است و عدّهاش تمام نشده، مانند زن شوهردار است؛ زيرا در طلاق رجعي، مرد حق بازگشت و بهره‌مندي از زن را دارد و حج، مانع اين حق است.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص154؛ مدارک الاحکام، ج7، ص92؛ الحدائق الناضره، ج14، ص146-147.</ref> ولي در عده طلاق بائن و نيز عده وفات، به حج رفتن -خواه واجب و خواه مستحب- براي زن جايز است و نيازي به اجازه نيست.<ref>السرائر، ج1، ص622؛ مدارک الاحکام، ج7، ص93؛ الحدائق الناضره، ج14، ص147.</ref> | ||
==وجود محرم== | |||
به نظر فقيهان امامي،<ref>مسالک الافهام، ج2، ص153؛ مدارک الاحکام، ج7، ص89؛ الحدائق الناضره، ج14، ص143.</ref> شافعي<ref>المجموع، ج8، ص343. </ref> و مالکي،<ref>مواهب الجليل، ج3، ص447.</ref> وجود «مَحرم» و امکان همراه داشتن او در سفر حج، شرط استطاعت و وجوب حج براي زن نيست؛ چه زن پير باشد چه جوان، و چه ازدواج کرده باشد يا نکرده باشد؛<ref>مستمسک العروة الوثقی، ج10، ص331-332؛ مهذب الأحکام، ج12، ص148.</ref> زيرا شرايط وجوب حج براي زن و مرد يکسان است و آنچه در سفر حج ملاک اصلي است، داشتن امنيت و اطمينان به سلامت در سفر است.<ref>المبسوط في فقه الاماميه، ج1، ص330؛ غنية النزوع، ص193؛ مسالک الافهام، ج2، ص153. </ref>از اين رو اگر زن بتواند به تنهايي به حج برود و بر خود نترسد، شرط نيست که مَحرمي همراه او باشد. اگر زن امنيت نداشته باشد و نتواند تنها به حج برود و نيازمند همراهي مَحرم باشد، واجب است يکي از محارم يا فرد مورد اطميناني را همراه خود ببرد و اگر مَحرمي همراه او نشود، حج بر او واجب نخواهد بود؛ زيرا بدون مَحرم، توان سفر حج را ندارد. بر اين اساس، وجود مَحرم تنها در صورت نياز، شرط استطاعت و وجوب حج خواهد بود.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص153؛ مدارک الاحکام، ج7، ص89-90؛ الحدائق الناضره، ج14، ص143.</ref> | |||
در مقابل، فقيهان حنبلي<ref>المغني، ج3، ص191؛ کشاف القناع، ج2، ص457. </ref> و حنفي،<ref>تحفة الفقهاء، ج1، ص387-388؛ بدائع الصنائع، ج2، ص123؛ البحر الرائق، ج2، ص552. </ref> وجود مَحرم را به طور مطلق (به نظر حنبليان) يا در صورتي که فاصله زن تا مکه به اندازه سه روز باشد (به نظر حنفيان)، شرط استطاعت شمرده و تصريح کرده‌اند که از جمله شرايط وجوب حج بر زن، آن است که زن-هرچند پير باشد-با خود، مرد مَحرمي همراه داشته باشد؛ مانند پدر، برادر، شوهر، عمو و دايي و اگر واجد آنان نباشد، حج براي او واجب و حتي جايز نخواهد بود.<ref>تحفة الفقهاء، ج1، ص387-388؛ الشرح الکبير، ابن قدامه، ج3، ص190. </ref> اين فقيهان، براي حکم يادشده، به احاديثي از پيامبر9 استناد کرده‌اند که زنان را از رفتن به حج يا هر سفر ديگري، بدون حضور محرم، باز داشته است. همچنين آنان براي مَحرم شرايطي ذکر کرده‌اند؛ از جمله اين‌که مَحرم بايد مسلمان، بالغ و عاقل باشد. | |||
استناد فقهاي امامي براي عدم وجوب همراهي محرم براي زن، عبارت است از:<ref>غنية النزوع، ص193؛ منتهي المطلب، ج10، ص108؛ مدارک الاحکام، ج7، ص89-90.</ref> | |||
الف) ظاهر آيه استطاعت (آل عمران/3، 97) که بر وجوب به مجرد استطاعت دلالت دارد و اين که در احاديث، استطاعت به توشه و مرکب سفر تفسير شده است. | |||
ب) عموم رواياتي که بر وجوب حج و ترغيب به آن و هشدار نسبت به ترک آن دلالت دارد و وجوب حج را بر زنان مشروط به وجود مَحرم نکرده است.<ref>تهذيب الاحکام، ج5، ص401. </ref> | |||
ج) برخي احاديث خاص که حج رفتن زن را به تنهايي يا همراه با افراد ثقه و مورد اطمينان جايز دانسته است.<ref>من لايحضره الفقيه، ج2، ص439؛ تهذيب الاحکام، ج5، ص401. </ref> | |||
با اين حال، برخي فقيهان امامي، به استناد برخي احاديث ديگر،<ref>وسائل الشيعه، ج8، ص109. </ref> اين احتمال را نيز مطرح کرده‌اند که اگر زن، خود مورد اطمينان نباشد و نسبت به هتک حرمت او نيز نگراني وجود داشته باشد، همراهي مَحرم براي او شرط باشد؛ زيرا حفظ ناموس و آبرو واجب است. به نظر فقيهان، در مواردي که همراهي مَحرم لازم است، بر زن واجب است که مَحرمي همراه خود ببرد؛ هرچند مستلزم هزينه اضافي باشد و هزينه همراهي نيز جزء مخارج حج و در مجموعه شرايط استطاعت به شمار مي‌رود<ref>مسالک الافهام، ج2، ص153؛ الحدائق الناضره، ج14، ص145؛ مجمع الفائدة و البرهان، ج6، ص107-108. </ref> و اگر زن قدرت بر پرداخت هزينه سفرِ مَحرم را ندارد، حج بر او واجب نمي‌شود.<ref>مستمسک العروة الوثقی، ج10، ص232-233؛ مناسک حج و عمره، بهجت، ص45-46.</ref> همچنين، به نظر فقيهان، همراهي زن بر مَحارم او واجب نيست ،<ref>مسالک الافهام، ج2، ص153.</ref> اما مستحب است شوهر، براي کمک به زن، او را در سفر حج همراهي کند.<ref>المبسوط في فقه الاماميه، ج1، ص330؛ السرائر، ج1، ص621.</ref> نيز برخي فقها، به دست آوردن مَحرم (مثلاً با ازدواج کردن) را بر زن غير واجب و برخي واجب دانسته‌اند.<ref>جواهر الکلام، ج17، ص331-332؛ مستمسک العروة الوثقی، ج10، ص233-234. </ref> همچنين در مواردي که وجود مَحرم لازم باشد، شوهر مجاز است تا پيدا شدن و همراهي محرم، مانع سفر زن شود.<ref>مجمع الفائدة و البرهان، ج6، ص107-108. </ref> اما در صورتي که شوهر مدّعي ناامني در سفر همسرش باشد و همراهي مَحرم را لازم بداند، ولي زن آن را انکار کند، بايد به بينه يا قرائن موجود عمل کرد و در صورت فقدان، حرف زن مقدم است.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص153؛ الحدائق الناضره، ج14، ص145؛ جواهر الکلام، ج17، ص331-332. </ref> همچنين اگر زن، به رغم ناامني سفر و نياز به همراهي مَحرم، بدون مَحرم به حج برود، فقها حج او را صحيح و مجزي دانسته‌اند.<ref>مستمسک العروة الوثقی، ج10، ص235-236؛ مهذب الأحکام، ج12، ص149-151.</ref> | |||
==منبع‌شناسی== | ==منبع‌شناسی== | ||
در منابع فقهي، مباحث مربوط به حج بانوان، بيشتر در مبحث حج و گاه در مباحثي چون طهارت ذکر شده است. برخي فقيهان نيز بابي جداگانه از مبحث حج را به احکام بانوان اختصاص داده و در آن، ضمن تأکيد بر برخي احکام مشترک ميان زن و مرد (مانند اصل وجوب حج)، مهم‌ترين احکام اختصاصي حج و عمره زنان را گرد آورده‌اند. همچنين در اين زمينه، مي‌توان به کتاب احکام النساء شيخ مفيد اشاره کرد که بابي از آن، به احکام حج و عمره بانوان اختصاص داده شده است. از تک نگاري‌هاي مربوط به اين موضوع نيز مي‌توان از دو کتاب مناسک حج (ويژه بانوان) و مناسک عمره مفرده (ويژه بانوان) نوشته محمدحسين فلاح‌زاده ياد کرد. | در منابع فقهي، مباحث مربوط به حج بانوان، بيشتر در مبحث حج و گاه در مباحثي چون طهارت ذکر شده است. برخي فقيهان نيز بابي جداگانه از مبحث حج را به احکام بانوان اختصاص داده و در آن، ضمن تأکيد بر برخي احکام مشترک ميان زن و مرد (مانند اصل وجوب حج)، مهم‌ترين احکام اختصاصي حج و عمره زنان را گرد آورده‌اند. همچنين در اين زمينه، مي‌توان به کتاب احکام النساء شيخ مفيد اشاره کرد که بابي از آن، به احکام حج و عمره بانوان اختصاص داده شده است. از تک نگاري‌هاي مربوط به اين موضوع نيز مي‌توان از دو کتاب مناسک حج (ويژه بانوان) و مناسک عمره مفرده (ويژه بانوان) نوشته محمدحسين فلاح‌زاده ياد کرد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | ||