مشهد: تفاوت میان نسخه‌ها

مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":1">قاموس قرآن، ج‏4، ص77.</ref> و به معنای جای گردآمدن مردم،<ref>كتاب العين، ج‏3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج‏4، ص182.</ref> جای حضور مردم<ref name=":2">معجم مقاييس اللغه، ج‏3، ص221.</ref> و جایی که گروهی گروهی دیگر را مشاهده می‌کنند<ref>جمهرة اللغة، ج‏2، ص653.</ref> بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":3">كتاب العين، ج‏3، ص398.</ref> برخی، مشهد را جای شهادت، شهادتگاه و تربت شهيد نیز معنا کرده‌اند.<ref name=":4">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص90.</ref> اصل این واژه را، «ش،ه،د»، به معنای حضور، آگاهی و آگاه کردن دانسته‌اند.<ref name=":2" /> مشاهد [[مکه]] نیز، از همین اصل بوده و به معنای مواضع [[مناسک حج]] است.<ref name=":3" />

به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است.<ref name=":4" /> در برخی از روایات، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر امام علی(ع)]] را، پیش از آن که آشکار شده و زیارتگاه مردم شود، «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» خوانده است. بر پایه این روایات مشهد به معنای مدفن نیز به کار می‌رود.<ref name=":4" /> مشهد، مترادف واژه‌هایی مانند مقبره، تربت، قبر، [[روضه]] و مدفنِ شهيد بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":4" />

در روایات، از [[قبر امام علی(ع)]]، پیش از آشکار شدن آن برای مردم<ref>فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج‏97، ص236.</ref> و پس از آشکار شدن،<ref>الهداية الكبرى، ص94.</ref> با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کرده، جامه‌های تمیز بپوشده، بوی خوش زده و با آرامش به سوی قبر او گام بردارد.<ref name=":0">بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.</ref> واژه مشهد در روايات، برای [[آستان مقدس امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]]،{{یادداشت}}<ref>مصباح المتهجد، ج‏2، ص721.</ref>  قبر حضرت عباس(ع){{یادداشت|ثم امش حتى تأتي مشهد العباس‏ بن علي(ع).}}<ref>تهذيب الأحكام، ج‏6، ص65.</ref> و دیگر معصومان(ع) به كار رفته است.<ref>مصباح المتهجد، ج‏2، ص821؛ المزار الكبير (لابن المشهدي)، ص55.</ref> در روايات، به زائر سفارش شده، از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه بازنگردد{{یادداشت|معاشر الناس... لا تَنصرِفوا عَنِ المشاهِدِ الّا بتوبةٍ.}} <ref>بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.</ref> و در دعاها از خدا خواسته شده فرد را از مشاهد محروم نگذارد.{{یادداشت|لا تُخلِني يا ربِ‌ّ من ... المشاهد الكريمه!}}<ref>بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.</ref>

مشهد، نام شهرى در استان خراسان رضوی است، كه [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده می‌شد. به كسى كه به زيارت [[آستان مقدس امام رضا(ع)|قبر امام رضا(ع)]] در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند.<ref name=":4" />

 

 

 

 

== پانوشت ==