الارج المسکی فی التاریخ المکی و تراجم الملوک و الخلفاء: تفاوت میان نسخه‌ها
الارج المسکی فی التاریخ المکی و تراجم الملوک و الخلفاء (ویرایش)
نسخهٔ ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۹:۰۹
، ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۸←روش
(←روش) |
|||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
[[عبدالقادر طبری]] در الأرج المسکی از منابع گوناگون تاریخی، زندگی‌نامه‌ها، مآخذ روایی و نسب‌نامه‌ها سود برده است؛ مانند [[اخبار مکه ازرقی]] (برای نمونه: ص۴۷)، [[اخبار مکه فاکهی]] (برای نمونه: ص۴۷تا۵۳)، [[شفاء الغرام]] (برای نمونه: ص۵۲تا۱۵۷) و العقد الثمین (برای نمونه: ص۱۹۶). در این میان، وی بیشتر به شفاء الغرام اعتماد کرده است؛ به گونه‌ای که در موارد اختلاف تاریخنگاران، این کتاب را ترجیح می‌دهد. (برای نمونه: ص۱۷۱) برخی کتاب‌های مهم همچون اتحاف الوری تألیف نجم الدین عمر بن فهد (درگذشت ۸۸۵ق)، غایة المرام عز الدین عبدالعزیز (درگذشت ۹۹۲ق) و أنباء المؤید علی بن علان (درگذشت ۱۰۵۷ق) در شمار منابع کتاب یاد نشده‌اند؛ با آن که به احتمال قوی، طبری در الأرج المسکی از کتاب ابن علان در وصف تعمیر و اصلاح [[کعبه]] در روزگار سلطان مراد عثمانی (ص۱۵۲تا۱۵۴) سود جسته است؛ چرا که ابن علان هم‌روزگار و مسئول نظارت بر این تعمیر از سوی عثمانی بوده و بسیاری از آگاهی‌های الارج مطابق کتاب او است.<ref>المنهج التاریخی، ص۷۶.</ref> | [[عبدالقادر طبری]] در الأرج المسکی از منابع گوناگون تاریخی، زندگی‌نامه‌ها، مآخذ روایی و نسب‌نامه‌ها سود برده است؛ مانند [[اخبار مکه ازرقی]] (برای نمونه: ص۴۷)، [[اخبار مکه فاکهی]] (برای نمونه: ص۴۷تا۵۳)، [[شفاء الغرام]] (برای نمونه: ص۵۲تا۱۵۷) و العقد الثمین (برای نمونه: ص۱۹۶). در این میان، وی بیشتر به شفاء الغرام اعتماد کرده است؛ به گونه‌ای که در موارد اختلاف تاریخنگاران، این کتاب را ترجیح می‌دهد. (برای نمونه: ص۱۷۱) برخی کتاب‌های مهم همچون اتحاف الوری تألیف نجم الدین عمر بن فهد (درگذشت ۸۸۵ق)، غایة المرام عز الدین عبدالعزیز (درگذشت ۹۹۲ق) و أنباء المؤید علی بن علان (درگذشت ۱۰۵۷ق) در شمار منابع کتاب یاد نشده‌اند؛ با آن که به احتمال قوی، طبری در الأرج المسکی از کتاب ابن علان در وصف تعمیر و اصلاح [[کعبه]] در روزگار سلطان مراد عثمانی (ص۱۵۲تا۱۵۴) سود جسته است؛ چرا که ابن علان هم‌روزگار و مسئول نظارت بر این تعمیر از سوی عثمانی بوده و بسیاری از آگاهی‌های الارج مطابق کتاب او است.<ref>المنهج التاریخی، ص۷۶.</ref> | ||
== | ==ویژگی‌ها== | ||
طبری هنگام یادکرد برخی موضوعات به معرفی کتاب‌های مرتبط با آن‌ها می‌پردازد و آگاهی‌های بیشتر درباره موضوع را به آن‌ها ارجاع می‌دهد (برای نمونه: ص۶۷) که بیشتر آن‌ها از دیگر نگاشته‌های خود او است. (برای نمونه: ص۸۷۸۸) | [[عبدالقادر طبری]] هنگام یادکرد برخی موضوعات به معرفی کتاب‌های مرتبط با آن‌ها می‌پردازد و آگاهی‌های بیشتر درباره موضوع را به آن‌ها ارجاع می‌دهد (برای نمونه: ص۶۷) که بیشتر آن‌ها از دیگر نگاشته‌های خود او است. (برای نمونه: ص۸۷۸۸) | ||
بسیاری از آثار بعدی به‌گزارش‌های این کتاب استناد کرده‌اند؛ از جمله: سَمط النجوم العوالی<ref>برای نمونه: سمط النجوم، ج۱، ص۱۷۲-۱۷۳؛ ج۳، ص۴۲۳.</ref> نوشته عبدالملک بن حسین عصامی (درگذشت ۱۱۱۱ق)، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر<ref>برای نمونه: خلاصة الاثر، ج۱، ص۴۸۵؛ ج۲، ص۱۲۹.</ref> از محمد امین بن فضل‌الله المحبی (درگذشت ۱۱۱۱ق) و منائح الکرم بأخبار مکة و ولاة الحرم<ref>برای نمونه: منائح الکرم، ج۲، ص۹۳.</ref> تألیف علی بن تاج الدین سنجاری. (درگذشت ۱۱۲۵ق) | بسیاری از آثار بعدی به‌گزارش‌های این کتاب استناد کرده‌اند؛ از جمله: سَمط النجوم العوالی<ref>برای نمونه: سمط النجوم، ج۱، ص۱۷۲-۱۷۳؛ ج۳، ص۴۲۳.</ref> نوشته عبدالملک بن حسین عصامی (درگذشت ۱۱۱۱ق)، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر<ref>برای نمونه: خلاصة الاثر، ج۱، ص۴۸۵؛ ج۲، ص۱۲۹.</ref> از محمد امین بن فضل‌الله المحبی (درگذشت ۱۱۱۱ق) و [[منائح الکرم بأخبار مکة و ولاة الحرم]]<ref>برای نمونه: منائح الکرم، ج۲، ص۹۳.</ref> تألیف علی بن تاج الدین سنجاری. (درگذشت ۱۱۲۵ق) | ||
طبری کوشیده تا افزون بر شرح رخدادهایی همچون نبرد‌ها و فتنه‌ها که به ترتیب زمان وقوع نوشته شده است (ص۱۰۹۱۳۵)، به وصف دقیق مکان‌ها و جای‌های مکه نیز بپردازد. برای نمونه، خانه حضرت خدیجه را با دقت و | طبری کوشیده تا افزون بر شرح رخدادهایی همچون نبرد‌ها و فتنه‌ها که به ترتیب زمان وقوع نوشته شده است (ص۱۰۹۱۳۵)، به وصف دقیق مکان‌ها و جای‌های [[مکه]] نیز بپردازد. برای نمونه، خانه [[حضرت خدیجه]] را با دقت و تفصیل گزارش کرده (ص۷۰) و در بیان اندازه [[مسجدالحرام]]، افزون بر یادکرد سخن [[فأسی]]، خود نیز به‌اندازه‌گیری آن پرداخته است. (ص۱۷۶) | ||
از ویژگی‌های کتاب، ارائه آگاهی‌های دقیق از فتنه‌های رخ داده در مکه، از قبیل زمان، سبب، | از ویژگی‌های کتاب، ارائه آگاهی‌های دقیق از فتنه‌های رخ داده در مکه، از قبیل زمان، سبب، چگونگی و آثار سیاسی و اقتصادی آن‌ها بر جامعه مکه است. آداب و رسوم اشراف حسنی [[آل قتاده]] (ص۱۹۲تا۲۰۰) و اوقاف [[حرم مکی|حرم]] در سرزمین‌های گوناگون و شیوه تقسیم اموال، بخشی دیگر از آگاهی‌های خاص این کتاب هستند. (ص۲۰۰تا۲۰۵) نیز گاه به احکام فقه [[مذهب شافعی|شافعی]] درباره [[حج]] اشاره شده است. (برای نمونه: ص۶۵،۹۰، ۱۶۹، ۱۷۱) | ||
==چاپ== | ==چاپ== | ||