Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۱۹
ویرایش
ثنیة الوداع: تفاوت میان نسخه‌ها
←ثنیه‌ای در جنوب مدینه
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ثَنِیةُ الوَداع''' گردنه‌ای در شمال [[مدینه]] در مسیر [[شام]] بود. این مکان حوادث تاریخی متعدد را به خود دیده است؛ این ثنیه محل توقف پیامبر(ص) هنگام عزیمت به [[غزوه تبوک]] و نیز محل غارت گله شتران ایشان بوده است. | '''ثَنِیةُ الوَداع''' گردنه‌ای در شمال [[مدینه]] در مسیر [[شام]] بود. این مکان حوادث تاریخی متعدد را به خود دیده است؛ این ثنیه محل توقف پیامبر(ص) هنگام عزیمت به [[غزوه تبوک]] و نیز محل غارت گله شتران ایشان بوده است. برخی جغرافی‌نگاران ثنیه الوداع را در جنوب مدینه در ابتدای راه مکه دانسته‌اند. | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
[[ثنیه]] به معنای راهی تونل‌مانند در کوه و گردنه است و گاه در باره خود کوه نیز به کار می‌رود.<ref>النهایه، ج1، ص266؛ لسان العرب، ج14، ص123، «ثنی. </ref> وداع نیز به معنای خداحافظی است. این نام بر تپه‌ای بیضی شکل با سنگ‌های سرخ و سیاه<ref>معالم المدینه، ج1، ص38.</ref> در شمال غربی [[مدینه]] و در مسیر [[شام]] و میان کوه‌های [[ذباب|ذُباب]] و [[سلع|سَلع]] و نزدیک [[مشهد نفس زکیه]] اطلاق می‌شد.<ref>معالم المدینه، ج1، ص267، 283.</ref> ارتفاع این ثنیه پنج متر و قطر آن 50 متر بوده است.<ref>معالم المدینه، ج1، ص284.</ref> | [[ثنیه]] به معنای راهی تونل‌مانند در کوه و گردنه است و گاه در باره خود کوه نیز به کار می‌رود.<ref>النهایه، ج1، ص266؛ لسان العرب، ج14، ص123، «ثنی. </ref> وداع نیز به معنای خداحافظی است. این نام بر تپه‌ای بیضی شکل با سنگ‌های سرخ و سیاه<ref>معالم المدینه، ج1، ص38.</ref> در شمال غربی [[مدینه]] و در مسیر [[شام]] و میان کوه‌های [[ذباب|ذُباب]] و [[سلع|سَلع]] و نزدیک [[مشهد نفس زکیه]] اطلاق می‌شد.<ref>معالم المدینه، ج1، ص267، 283.</ref> ارتفاع این ثنیه پنج متر و قطر آن 50 متر بوده است.<ref>معالم المدینه، ج1، ص284.</ref>ثنیة الوداع که در فاصله حدود یک کیلومتری [[مسجد نبوی]] قرار دارد. <ref>معالم المدینه، ج1، ص38.</ref> | ||
=== وضعیت کنونی === | === وضعیت کنونی === | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==نام‌گذاری== | ==نام‌گذاری== | ||
برخی نام ثنیة الوداع را کهن و مربوط به روزگار [[جاهلیت]] و سبب آن را تودیع با مسافران در این مکان دانسته‌اند.<ref>معجم البلدان، ج2، ص86؛ نک: تاج العروس، ج1، ص92، «مقدمه. </ref> بنابر روایاتی دیگر در هنگام خروج برای تبوک یا ورود به مدینه بعد از فتح خیبر، پیامبر(ص) یارانش را از همراه داشتن زنان متعه منع کرد و از این رو اینجا را ثنیة الوداع (وداع با متعه) خواندند. برخی هم وداع پیامبر با مردم مدینه در هنگام خروج از مدینه یا بدرقه فرماندهان سریه‌ها تا این مکان را علت نام‌گذاری آن به ثنیه الوداع دانسته‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=80 مغانم المطابه، ص 80]</ref><ref>مشارق الانوار، ج1، ص136.</ref> | |||
این گردنه در دوره‌های متاخر با نام کوشک یوسف پاشا نیز شناخته می‌شد.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص311.</ref> شاید علت شهرت یافتنش به این نام، گسترش راه و هموار شدن قسمتی از ثنیه به دست [[یوسف پاشا]] (م. 1215ق.) حاکم مدینه و [[جده]] به سال 1214ق. باشد.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص311؛ تاریخ المدینه، ج1، ص269، «پاورقی. </ref><ref>فرهنگ اعلام جغرافیایی، ص102.</ref> قرین نیز از دیگر نام‌های ثنیه است<ref>مدینه‌شناسی، ص225؛ نک: تاریخ المدینه، ج1، ص269، «پاورقی. </ref>که وجه نام‌گذاری به آن مشخص نیست. | این گردنه در دوره‌های متاخر با نام کوشک یوسف پاشا نیز شناخته می‌شد.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص311.</ref> شاید علت شهرت یافتنش به این نام، گسترش راه و هموار شدن قسمتی از ثنیه به دست [[یوسف پاشا]] (م. 1215ق.) حاکم مدینه و [[جده]] به سال 1214ق. باشد.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص311؛ تاریخ المدینه، ج1، ص269، «پاورقی. </ref><ref>فرهنگ اعلام جغرافیایی، ص102.</ref> قرین نیز از دیگر نام‌های ثنیه است<ref>مدینه‌شناسی، ص225؛ نک: تاریخ المدینه، ج1، ص269، «پاورقی. </ref>که وجه نام‌گذاری به آن مشخص نیست. | ||
== رویدادهای تاریخی == | == رویدادهای تاریخی == | ||
برخی وقایع تاریخ اسلام در ثنیه الوداع گزارش شده است از جمله: | |||
* در سال سوم هنگام عزیمت به [[نبرد احد]]، در ثنیة الوداع شماری از [[یهودیان]] هم‌پیمان با [[عبدالله بن ابی‌‌سلول]] می‌خواستند به لشکر مسلمانان بپیوندند | * در سال سوم هنگام عزیمت به [[نبرد احد]]، در ثنیة الوداع شماری از [[یهودیان]] هم‌پیمان با [[عبدالله بن ابی‌‌سلول]] می‌خواستند به لشکر مسلمانان بپیوندند اما پیامبر نپذیرفت.<ref>الطبقات، ج2، ص37؛ سبل الهدی، ج9، ص121.</ref> | ||
* به سال ششم گله شتران پیامبر نزدیک ثنیة الوداع غارت شد.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص281.</ref> | * به سال ششم گله شتران پیامبر نزدیک ثنیة الوداع غارت شد.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص281.</ref> | ||
* پیامبر(ص) به سال هشتم هنگام اعزام نیرویی به فرماندهی [[زید بن حارثه|زید]] بن [[حارثه به موته]] برای نبرد با [[رومیان]]، آن‌ها را تا ثنیة الوداع بدرقه نمود و در آن جا با آن‌ها خداحافظی کرد.<ref>الطبقات، ج2، ص98.</ref> | * پیامبر(ص) به سال هشتم هنگام اعزام نیرویی به فرماندهی [[زید بن حارثه|زید]] بن [[حارثه به موته]] برای نبرد با [[رومیان]]، آن‌ها را تا ثنیة الوداع بدرقه نمود و در آن جا با آن‌ها خداحافظی کرد.<ref>الطبقات، ج2، ص98.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۳: | ||
* پس از وفات پیامبر(ص) [[ابوبکر]] سپاهیان مسلمان را که رهسپار نبرد با رومیان بودند، تا ثنیة الوداع مشایعت کرد.<ref>الفتوح، ج1، ص82.</ref> | * پس از وفات پیامبر(ص) [[ابوبکر]] سپاهیان مسلمان را که رهسپار نبرد با رومیان بودند، تا ثنیة الوداع مشایعت کرد.<ref>الفتوح، ج1، ص82.</ref> | ||
* این مکان به سال 145ق. محل درگیری نیروهای [[محمد بن عبدالله بن حسن]]، مشهور به نفس زکیه، و نیروهای اعزامی [[منصور خلیفه عباسی]] (حک: 136-158ق.) بود.<ref>تاریخ طبری، ج7، ص587.</ref> | * این مکان به سال 145ق. محل درگیری نیروهای [[محمد بن عبدالله بن حسن]]، مشهور به نفس زکیه، و نیروهای اعزامی [[منصور خلیفه عباسی]] (حک: 136-158ق.) بود.<ref>تاریخ طبری، ج7، ص587.</ref> | ||
==ثنیه‌ای در جنوب مدینه== | ==ثنیه‌ای در جنوب مدینه== | ||
برخی از | برخی از جغرافی‌نگاران ثنیه الوداع را در جنوب مدینه در راه مکه دانسته‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=80 مغانم المطابه، ص 80]</ref><ref>وفاء الوفاء، ج4، ص45.</ref> گفته شده که در ماجرای هجرت پیامبر به مدینه، یثربیان منتظر پیامبر(ص)، در ثنیة الوداع به استقبال ایشان شتافتند،<ref>دلائل النبوه، ج2، ص507.</ref> در نتیجه ثنیة الوداع در ورودی راه مکه به مدینه در جنوب مدینه قرار داشته است. اما این روایت از سوی برخی پژوهشگران نقد شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AB%D9%8A%D8%B1%D8%A9_%D9%81%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%86%D8%A9_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%A9_-_%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%A8_-_%D8%B7_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%84%D9%85_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9_p.d.f_%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8_4047.pdf&page=83 نک: المعالم الاثیره، ص83-84.]</ref><ref> اندر نادرستی خبر طلع البدر علینا، میقات حج، شماره 56، ص 137</ref>برخی از جغرافی‌نگاران هم احتمال وجود دو ثنیه در شمال و جنوب مدینه را مطرح کرده‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=81 مغانم المطابه، ص 81]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||