در حال ویرایش آیه ۱۲۵ سوره بقره (بخش)

=== بخش دوم ===
در بخش دوم آیه ۱۲۵ سوره بقره، به بیان وظیفه حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) پرداخته شده است.

«عَهِدْنا» در عبارت {{آیه|وَ عَهِدْنٰا إِلیٰ إِبْرٰاهِیمَ وَ إِسْمٰاعِیلَ أَنْ طَهِّرٰا بَیْتِی…}} به معنای امر دانسته شده است؛ یعنی ما امر کردیم که ابراهیم و اسماعیل خانه را پاکیزه کنند.<ref>تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۸۱.</ref> به باور برخی، این که تعبیر به عهد شده، ممکن است به این علت باشد، که در «عهد» التزام درونی بیشتری وجود دارد، در حالی که «امر» التزام از بیرون است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۵۶.</ref>

در این بخش دو مطلب کلی وجود دارد:

==== طهارت خانه خدا ====
طهارت خانه خدا، یعنی پاکسازی آن از هر آنچه ناشایست است. برای این تطهیر، با توجه به کاربردهای قرآنی آن، چند مصداق برشمرده‌اند:
* '''خالص برای عبادت''': خانه خدا برای عبادت است؛ بنابراین، تنها باید برای طائفین، عاکفین و مصلّین باشد.<ref>تفسیر المیزان، ج١، ص٢٨١.</ref> چنانچه در آیه {{آیه|وَ مَسٰاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اَللّٰهِ کَثِیراً}} به آن اشاره شده است.<ref>سوره حج، آیه ۴٠.</ref>
* '''خالی از بت و بت‌پرستی''': «بیت» خانه خداست؛ از این رو، باید از بت‌پرستی و عبادت غیر خدا مبرّا باشد.<ref>تفسیر کبیر، ج۴، ص۵٧.</ref> در آیه {{آیه|وَ إِذْ بَوَّأْنٰا لِإِبْرٰاهِیمَ مَکٰانَ الْبَیْتِ أَنْ لاٰ تُشْرِکْ بِی شَیْئاً وَ طَهِّرْ بَیْتِی…}} نیز، طهارت خانه خدا در کنار نفی شرک آمده است.<ref>سوره حج، آیه ٢۶.</ref>
* '''طهارت از حدث اکبر''': افرادی که در حیض و جنابتند، نباید داخل خانه خدا و مسجد الحرام شوند؛<ref>کشاف، ج١، ص١٨۵.</ref> زیرا به گفته قرآن اینها در زمره غیر مطهران هستند.<ref>نگاه کنید به، سوره مائده، آیه ۶ و سوره بقره، آیه ٢٢۲.</ref>
* '''طهارت از خبث''': بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]]، یکی از مصداق‌های طهارت خانه خدا در این آیه، طهارت از خبث است.<ref>نور الثقلیه، ج۱، ص۱۲۳.</ref> به گفته [[علامه طباطبایی]]، مفسر شیعه، خانه خدا مصلی است، و مصلی باید از نجاست پاک باشد، از این رو باید آلودگی‌ها و کثافاتی را که مردم به وجود می‌آورند، از آن زدوده شود.<ref>تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۸۱.</ref>
* '''طهارت بنیانی''': یکی از مصدایق طهارت خانه خدا در این آیه را، طهارت بنیانی دانسته‌اند؛ چنان‌که درباره [[مسجد قبا]] در آیه {{آیه|أَ فَمَنْ أَسَّسَ بُنْیٰانَهُ عَلیٰ تَقْویٰ مِنَ اللّٰهِ وَ رِضْوٰان}} به آن اشاره شده است.<ref>سوره توبه، آیه ١٠٨.</ref><ref>مجمع البیان، ج١، ص ٢٠۴.</ref>
* '''طهارت از بوی بد''': برخی، بر اساس روایتی از [[امام باقر(ع)]]،<ref>کافی، ج۴، ص ۵۴۶، باب النوادر.</ref> یکی از مصادیق طهارت خانه خدا را، طهارت آن از بوی بد دانسته‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۵۸ و ۵۹.</ref>

==== انواع عبادت خدا ====
بر اساس آیه ۱۲۵ سوره بقره، خانه خدا باید برای چهار دسته از عبادت‌کنندگان پاکیزه شود.

به گفته طبرسی، مفسر شیعه، طائف به معنای کسی است که به دور خانه خدا می‌گردد و منظور از عاکف کسی است که [[جارالله|مجاور]] بیت باشد. به گفته او، احتمال دارد مراد از طائف کسی باشد که از راه دور برای [[حج]] یا [[عمره]] به سوی خانه خدا می‌آید.<ref>مجمع البیان، ج١، ص٢٠۴</ref> فخر رازی، مفسر [[اهل سنت]]، احتمال داده است منظور از عاکف کسی باشد که نزد بیت می‌نشیند.<ref>تفسیر کبیر، ج۴، ص۵٨.</ref>

زمخشری، دیگر مفسر اهل سنت، احتمال داده است مراد از عاکف قائم به معنای نمازگزار باشد؛ زیرا در آیه {{آیه|لِلطّٰائِفِینَ وَ الْقٰائِمِینَ وَ الرُّکَّعِ السُّجُود}}<ref>سوره حج، آیه ٢۶.</ref> جای عاکف، قائم به‌کار رفته است. در این صورت، تنها دو گروهِ طواف‌کننده و نمازگزار بیان شده و «الرکع السجود» نیز جزء هیئت نماز خواهد بود.<ref>کشاف، ج١، ص١٨۵.</ref>

در این آیه، بین «الرکع» و «السجود» حرف عطف واو ذکر نشده است. این احتمال داده شده که رکوع و سجود به دلیل نزدیکی به همدیگر، به منزله یک عبادت غیرقابل جداسازی شمرده شده است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۶۱.</ref>