در حال ویرایش ابراهیم بن محمد استرآبادی

{{جعبه اطلاعات عالم
| عنوان =ابراهیم استرآبادی از بانیان ایرانی کارهای عمرانی مکه در سده پنجم. 
| تصویر =
| اندازه تصویر =
| نام کامل =ابراهیم بن محمد استرآبادی
| لقب =مغیث الحرم
| نسب =
| خویشاوندان سرشناس =
| تاریخ تولد = قرن پنجم
| شهر تولد =
| کشور تولد =ایران
| محل زندگی =
| تاریخ وفات = قرن پنجم
| شهر وفات =
| محل دفن =
| استادان =
| شاگردان =
| محل تحصیل =
| اجازه روایت از =
| اجازه اجتهاد از =
| اجازه روایت به =
| اجازه اجتهاد به =
| تالیفات =
| سایر =
| سیاسی =
| اجتماعی =تعمیر [[مسجدالحرم]]، بازسازی [[قنات زبیده]]، تعویض [[پرده کعبه]]، نصب ناودان نقره‌ای برای [[کعبه]]، تعمیر [[مسجد هلیجه]]، اختصاص صدقات فراوان به تهیدستان [[مکه]] و [[مدینه]]
| امضا =
| وبگاه رسمی =
}}
'''ابراهیم بن محمد استرآبادی''' از بانیان [[ایران|ایرانی]] کارهای عمرانی [[مکه]] در سده پنجم. تعمیر [[مسجدالحرم]]، بازسازی [[بئر زبیده|قنات زبیده]]، تعویض [[پرده کعبه]]، نصب ناودان نقره‌ای برای [[کعبه]]، تعمیر [[مسجد هلیجه]] و همچنین اختصاص صدقات فراوان به تهیدستان مکه و [[مدینه]] از مهم‌ترین اقدامات این بانی ایرانی در حجاز است.

==زندگی‌نامه==
ابونصر ابراهیم بن محمد بن علی استرآبادی فارسی<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ التحفة اللطیفه، ج۱، ص۲۵۴.</ref> از [[ایران|ایرانیانی]] است که در دو شهر مقدس [[مکه]] و [[مدینه]] خدمات عمرانی مهمی را پی ریخته است. از سال تولد و درگذشت وی گزارشی در دست نیست.

==کمک به عمران مکه و مدینه==
[[پرونده:قنات زبیده.jpg|بندانگشتی|تصویری از قنات زبیده]]
ابونصر استرآبادی در سال ۴۶۶ق. به [[مکه]] عزیمت کرد و در مدت حضورش، خدماتی چشمگیر به ویژه در [[مسجدالحرام]] داشت. از جمله اقدام‌های او این موارد است:
* '''تعمیر مسجدالحرم و بازسازی قنات زبیده''': ابونصر جای‌هایی از مسجدالحرام را تعمیر کرد که پیش‌تر ویران شده بودند؛ اما علت ویرانی آن‌ها در منابع گزارش نشده است. او در ماه رجب سال یاد شده، همه آن ویرانی‌ها را با ۳۰.۰۰۰ دیناری که به این کار اختصاص داده بود، تعمیر کرد<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳.</ref> و با مانده آن مبلغ، [[بئر زبیده|قناتی]] را که [[زبیده همسر هارون|زُبیده]] همسر [[هارون عباسی]] از [[عرفات]] به سمت مکه روان ساخته بود، بازسازی و تعمیر کرد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱.</ref> 
* '''تعویض پرده کعبه''': وی [[کعبه|خانه خدا]] را که دو سال<ref>میقات حج، ش۵۷، ص۷۸، “تاریخ حج‌گزاری».</ref> بدون [[پرده کعبه|پرده]] بود، با پارچه سفید بافت [[هند]] پوشانید که همراه خود آورده بود.<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۳۱؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳؛ التاریخ القویم، ج۲، ص۵۵۷.</ref> این بر خلاف رسم [[عباسیان]] بود که کعبه را با پارچه سیاه که شعار آنان بود، می‌پوشاندند؛ رسمی که مدت‌ها پس از آنان نیز ادامه یافت.<ref>اخبار مکه، ج۱، ص۲۵۸؛ تاریخ مکه، ص۲۷۸.</ref> 
* '''نصب ناودان نقره‌ای برای کعبه''': ابونصر [[ناودان کعبه|ناودانی]] نقره‌ای برای کعبه نصب کرد و گفت: اگر مطمئن ‌بودم که ناودان طلایی بر جای می‌ماند، آن را از طلا می‌ساختم.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱-۲۶۲؛ اتحاف‌ الوری، ج۲، ص۴۷۶؛ تحصیل المرام، ج۱، ص۴۷۴.</ref> 
* '''تعمیر مسجد هلیجه''': از دیگر اقدام‌های او تعمیر مسجد تنعیم معروف به [[مسجد هلیجه]]<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف‌ الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> بود که به کمک برادرش ابومسعود علی بن محمد انجام داد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف‌ الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> نام هر دو بر روی سنگی بدین ترتیب روی دیوار نوشته شده است<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف‌ الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> : «أمر بعمارة مسجد عایشه ام المؤمنین بأمر منه الرئیس الأجلّ السید فخر الرؤسا و مغیث/ مغیب الحرمین أبوالنصر إبراهیم بن محمد بن ﻋﻠﻰ عنه و عن أخیه ذی المحاسن اﺑﻰ مسعود ﻋﻠﻰ بن محمد بن ﻋﻠﻰ تقبل الله عملهما و بلغهما ﻓﻰ الدارین أملهما و شکر سعیهما و لا قطع من الحرمین أثرهما».<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف‌ الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> 

==مغیث الحرم==
بر پایه گزارشی، ابونصر صدقات فراوان را به تهیدستان [[مکه]] و [[مدینه]] اختصاص داد و این کار به طور مستمر تا یک سال ادامه یافت.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۳؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.</ref> از همین رو، او را مغیث الحرم لقب دادند.<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> بر پایه گزارشی ضعیف، ابونصر این کار را به فرمان سلطان [[ملکشاه سلجوقی]] (م.۴۸۵ق.) پسر [[آلب ‌ارسلان سلجوقی|آلب ‌ارسلان]] و برای ادای [[نذر]] وی انجام داده است.<ref>تاریخ آل سلجوق، ‌ص۴۶-۷۵.</ref> گفته شده این دارایی متعلق به سلطان ملکشاه بود که نذر داشت تا پس از نجات از حبس و دشواری‌ها آن را هزینه کند.<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.</ref> 

==پانویس==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9513/%d8%a7%d8%a8%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%8a%d9%85-%d8%a8%d9%86-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d8%a2%d8%a8%d8%a7%d8%af%d9%8a
 | عنوان = ابراهیم بن محمد استرآبادی
 | نویسنده = هاشم مالکی
}}
* '''اتحاف الوری باخبار ام القری''': عمر بن محمد بن فهد (م.۸۸۵ق.)، به کوشش فهیم محمد، مکه، جامعة ام‌ القری، ۱۴۰۴ق
* '''اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار''': الازرقی (م.۲۴۸ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه،‌ دار الثقافه، ۱۴۰۳ق
* '''تاریخ دولت آل سلجوق''': عماد الدین محمد بن محمد الاصفهانی (م.۵۹۷ق.)، بیروت،‌ دار الآفاق الجدیده، ۱۹۸۰م
* '''التاریخ القویم''': محمد طاهر الکردی، بیروت،‌ دار الخضر، ۱۴۲۰ق
* '''تاریخ مکه''': احمد السباعی (م.۱۴۰۴ق.)، به کوشش رسول جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش
* '''تحصیل المرام''': محمد بن احمد الصباغ (م.۱۳۲۱ق.)، به کوشش ابن ‌دهیش، مکه، مکتبة الاسدی، ۱۴۲۴ق
* '''التحفة اللطیفه''': شمس الدین السخاوی (م.‌۹۰۲‌ق.)، بیروت،‌ دار الکتب العلمیه، ۱۹۹۳‌م
* '''شفاء الغرام''': محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، ترجمه: محمد مقدس، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش
* '''العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، به کوشش محمد حامد، بیروت، الرساله، ۱۴۰۶ق
* '''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا (م.۱۳۵۳ق.)، بیروت،‌ دار المعرفه، ۱۳۲۷ق
* '''میقات حج (فصلنامه)''': تهران، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
{{پایان}}
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | جعبه اطلاعات = شد<!--شد، - -->
 | عنوان‌بندی = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی = شد
 | عکس = شد<!--شد، - -->
 | جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
 | پیوند به بیرون = <!--شد، - -->
 | مطالعه بیشتر = <!--شد، - -->
 | پانویس و منابع = شد
 | ناوبری = 
 | رده = شد
 | تغییر مسیر = شد
}}<onlyinclude>

[[رده:آبادکنندگان حجاز در قرن پنجم]]
[[رده:ایرانیان قرن پنجم حاضر در حجاز]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]