در حال ویرایش احمد بن محمد نیشابوری

{{جعبه اطلاعات عالم
| عنوان             =احمد بن محمد نیشابوری
| تصویر             =
| اندازه تصویر      =
| توضیح تصویر       =
| نام کامل          =ابوحسین احمد بن محمد بن عبدالله نیشابوری
| لقب               =ابوحسین 
| نسب               =
| خویشاوندان سرشناس =
| تاریخ تولد        =حوالی سال ۲۸۱ق.
| شهر تولد          =[[نیشابور]]
| کشور تولد         =[[ایران]]
| محل زندگی         =ایران، [[عربستان]]، [[عراق]]
| تاریخ وفات        =سال ۳۵۱ق.
| شهر وفات          =نیشابور
| محل دفن           =
| استادان           =[[ابوحسین کرخی]]، [[ابوطاهر بن دباس|ابوطاهر بن دَبّاس]]،ابوخلیفه [[فضل بن حباب|فضل بن حُباب]] و [[حسن بن سفیان]]
| شاگردان           =
| محل تحصیل         =
| اجازه روایت از    =
| اجازه اجتهاد از   =
| اجازه روایت به    =
| اجازه اجتهاد به   =
| تالیفات           =
| سایر              =
| سیاسی             =قاضی [[موصل]] و [[رمله]] عراق، [[قاضی الحرمین]]
| اجتماعی           =
| امضا              =
| وبگاه رسمی        =
}}

'''احمد بن محمد نیشابوری''' از علمای [[مذهب حنفی]] نیشابور و قاضی [[حرمین شریفین]] در سال‌های پس از ۳۲۶ ق. به‌شمار می‌رود. نیشابوری ۱۰ سال [[منصب قضاوت]] حرمین را برعهده داشت و لقب قاضی ‌الحرمین به او داده شد. افزون بر وی، خاندانش نیز با این لقب شناخته می‌شدند.
==معرفی اجمالی==
ابوحسین احمد بن محمد بن عبدالله نیشابوری از بزرگان [[مذهب حنفی]] در دوران خود به شمار می‌رفت.<ref>الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۴؛ شذرات الذهب، ج۴، ص۲۶۹.</ref> در منابع به سال تولد او تصریح نشده است. از آن‌جا که وی در ۲۱ [[محرم الحرام|محرم]] سال ۳۵۱ق.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۵-۲۶.</ref> در [[نیشابور]]<ref>الجواهر المضیه، ج۲، ص۲۴۹؛ اخبار ابی حنیفه، ص۱۷۱.</ref> درگذشته و در این هنگام ۷۰ سال داشته است<ref>شذرات الذهب، ج۴، ص۲۶۹؛ العبر، ج۲‌، ص۲۹۶.</ref>، می‌توان تولد او را به سال ۲۸۱ق. دانست. وی [[فقه]] را نزد [[ابوحسین کرخی]] و [[ابوطاهر بن دباس|ابوطاهر بن دَبّاس]]<ref>اخبار ابی حنیفه، ص۱۷۱؛ الجواهر المضیه، ج۲، ص۲۴۹؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۵-۲۶.</ref> و [[حدیث]] را در محضر ابوخلیفه [[فضل بن حباب|فضل بن حُباب]] و [[حسن بن سفیان]] فراگرفت.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ الوافی بالوفیات، ج۸، ص۲۴؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۶.</ref> 

او به نشر دانش اهمیتی ویژه می‌داد تا آن‌جا که به گفته بزرگانی مانند [[ابواسحاق شیرازی]]، فقیهان حنفی‌ نیشابور از شاگردان او و [[ابوسهل زجاجی]] به شمار می‌آمدند.<ref>اخبار ابی حنیفه، ص۱۷۱؛ الجواهر المضیه، ج۲، ص۲۴۹.</ref> [[حاکم نیشابوری]] در گزارش اخباری از احمد بن محمد نیشابوری، به نقل از [[ابوبکر ابهری]]، از بزرگان مذهب [[مالکی]]، احمد را فقیه‌ترینِ دانشور [[خراسان]] دانسته است.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۶؛ العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ العبر، ج۲، ص۲۹۷.</ref>
== منصب قضاوت==
نیشابوری، چندی در [[موصل]] و [[رمله|رَمْله]] [[عراق]] به قضاوت پرداخت<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶؛ تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۵۰؛ سیر اعلام النبلاء، ج۱۶، ص۲۶.</ref> و ۱۰ سال در منصب [[قاضی ‌الحرمین]] بود.<ref>تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۵۰.</ref> به اعتقاد قرشی، قاضی ‌الحرمین لقبی است که به او داده شد و افزون بر وی، خاندانش نیز با این لقب شناخته می‌شدند.<ref>الجواهر المضیه، ج۲، ص۳۸۲.</ref>

او پس از دوری ۴۰ ساله از [[نیشابور]]، در سال ۳۳۶ق. به زادگاه خویش بازگشت و به سال ۳۴۵ق. عهده‌دار قضاوت این شهر شد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۱۴۶.</ref> علت بازگشت وی به نیشابور دانسته نیست.
=== بقای منصب قضاوت برای فرزندان===
فرزندان وی نیز تا چند نسل منصب قضاوت را بر عهده داشتند؛ از جمله قاضی ابونصر بن قاضی ابوحسین بن قاضی ابوالقاسم که همگی به ابوحسین قاضی ‌الحرمین نسب می‌برند.<ref>المنتخب من کتاب السیاق، ج۱، ص۲۱۲.</ref>

== پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9270
 | عنوان = احمد بن محمد نیشابوری
 | نویسنده = سید مجتبی حسینی
}}
* '''اخبار ابی‌حنیفه''': حسین بن علی الصیمری (درگذشت در ۴۳۶ق.)، بیروت، عالم الکتاب، ۱۴۰۵ق
* '''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (درگذشت در ۷۴۸ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت،‌دار الکتاب العربی،۱۴۱۰ق
* '''الجواهر المضیه فی طبقات الحنفیه''': عبدالقادر القرشی (درگذشت در ۷۷۵ق.)، میر محمد کتب‌خانه، کراچی
* '''سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (درگذشت در ۷۴۸ق.)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق
* '''شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (درگذشت در ۱۰۸۹ق.)، به کوشش الارنؤوط، بیروت،‌دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق
* '''العبر فی خبر من غبر''': الذهبی (درگذشت در ۷۴۸ق.)، به کوشش المنجد، کویت، مطبعة حکومه، ۱۹۸۴م
* '''العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفأسی (درگذشت در ۸۳۲ق.)، به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق
* '''المنتخب من کتاب السیاق لتاریخ نیسابور''': ابراهیم بن محمد الصیرفینی (درگذشت در ۶۴۱ق.)، به کوشش خالد حیدر، بیروت،‌دار الفکر، ۱۴۱۴ق
* '''الوافی بالوفیات''': الصفدی (درگذشت در ۷۶۴ق.)، به کوشش الارنؤوط و ترکی مصطفی، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
{{پایان}}

<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | جعبه اطلاعات = <!--شد، - -->
 | عنوان‌بندی = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی = شد
 | عکس = <!--شد، - -->
 | جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
 | پیوند به بیرون = <!--شد، - -->
 | مطالعه بیشتر = <!--شد، - -->
 | پانویس و منابع = شد
 | ناوبری = 
 | رده = شد
 | تغییر مسیر = شد
}}<onlyinclude>

[[رده:قاضیان معروف اسلامی]]
[[رده:فقیهان حنفی]]
[[رده:اشخاص قرن چهارم]]

[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:قاضی‌های ایرانی مکه]]
[[رده:قاضی‌های مدینه]]
[[رده:قاضی‌های مکه]]