در حال ویرایش ارکان حج (بخش)

=== دیگر مناسک ===
برخی دیگر از مناسک در پاره‌ای منابع فقهی یا در سخن اندکی از فقیهان، از ارکان حج به شمار رفته‌اند که ذیلاً بیان می‌گردد

==== نیت ====
برخی از فقیهان امامی [[نیت]] را از ارکان حج برشمرده‌اند<ref>الدروس، ج۱، ص۳۲۸؛ غایة المرام، ج۱، ص۴۵۶؛ کشف الغطاء، ج۴، ص۴۷۰.</ref>؛ بدین استناد که در هر واجب، خواه [[رکن]] و خواه غیر رکن، نیت نقش اصلی و اساسی را دارد. بسیاری از فقیهان این دیدگاه را نپذیرفته‌اند.<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۲۲۶؛ مدارک الاحکام، ج۷، ص۲۴۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۱۳۶.</ref> به باور برخی از ناقدان، در مواردی که ترک نیت موجب بطلان حج قلمداد شده، در واقع سبب بطلان، انجام ندادن رکنی است که نیت در آن شرط است. به تعبیر دیگر، بطلان حج به استناد از دست رفتن خود رکن است، نه نیت آن.<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۱۳۶.</ref>

==== تلبیه ====
{{اصلی|تلبیه}}
برخی امامیان، به رکن بودن [[تلبیه]] باور دارند.<ref>الدروس، ج۱، ص۳۲۸؛ غایة المرام، ج۱، ص۴۵۶؛ کشف الغطاء، ج۴، ص۴۷۰.</ref> از سخن بعضی دیگر برمی‌آید که ترک عمدی تلبیه، خود، موجب بطلان حج نیست، بلکه از آن رو که به ترک [[احرام]] می‌انجامد، موجب بطلان حج می‌گردد.<ref>نک: جواهر الکلام، ج۱۸، ص۱۳۶.</ref>

==== ترتیب ====
برخی از فقیهان امامی رعایت ترتیب میان افعال رکنی حج را در شمار ارکان آن برشمرده‌اند.<ref>الدروس، ج۱، ص۳۲۸؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۱۱۰؛ کشف الغطاء، ج۴، ص۴۷۰.</ref>شماری دیگر، رعایت ترتیب میان طواف و سعی را از ارکان دانسته‌اند.<ref>کتاب الحج، گلپایگانی، ج۱، ص۱۷.</ref> بسیاری از شافعیان نیز ترتیب میان بیشتر ارکان را رکن حج قلمداد کرده‌اند.<ref>مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۱۳؛ فتح الوهاب، ج۱، ص۲۵۸.</ref>در برابر، دیگر فقیهان شافعی<ref>المجموع، ج۸، ص۲۶۶.</ref>و نیز فقیهان امامی<ref>مسالک الافهام، ج۱، ص۲۵۸؛ کشف اللثام، ج۵، ص۲۰؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۵.</ref>و مذاهب دیگر<ref>نک: بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۲۵؛ کشاف القناع، ج۲، ص۶۰۴.</ref>رکن بودن ترتیب را نپذیرفته‌اند.

پشتوانه شافعیان<ref>فتح الوهاب، ج۱، ص۲۵۸؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۱۳؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۳.</ref> بر رکن بودن ترتیب، حدیث مشهور پیامبر(<small>ص</small>) است که مردم را به فراگیری مناسک از خود فرمان داده است: «'''خذواعنی مناسککم.'''»<ref>السنن الکبری، ج۵، ص۱۲۵؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۱۳.</ref>در نقد رکن بودن ترتیب گفته‌اند: بطلان حج در صورت عدم رعایت ترتیب، به استناد بطلان رکنی است که در جایگاه خود ادا نشده است، نه این‌که رعایت نکردن ترتیب موجب بطلان حج باشد.<ref>نک: جواهر الکلام، ج۸۸، ص۱۳۶.</ref>

==== حلق ====
{{اصلی|حلق و تقصیر}}
بسیاری از شافعیان از رکن دیگری با عنوان [[حلق]] یا [[تقصیر]] سخن گفته‌اند.<ref>مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۱۳؛ فتح الوهاب، ج۱، ص۲۵۸.</ref> البته شماری از آنان رکن بودن حلق را به نُسک بودن آن وابسته دانسته‌اند.<ref>المجموع، ج۸، ص۲۰۵؛ تحفة المحتاج، ج۴، ص۱۴۶.</ref>

==== رمی جمرة عقبه ====
{{اصلی|رمی}}
بر پایه نظری کمیاب، ابن ماجشون از فقیهان مالکی، [[رمی]] [[جمره عقبه]] را از ارکان حج به شمار آورده و بر آن است که اگر حج‌گزار تا پایان ایام منا آن را به جا نیاورد، حجش باطل است.<ref>حاشیة الدسوقی، ج۲، ص۲۱؛ بدایة المجتهد، ج۱، ص۲۸۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۱۳.</ref>