در حال ویرایش افاضه از مکه به منا و عرفات

'''افاضه از مکه به منا و سپس به عرفات،''' اولین افاضه یا نخستین مرحله از جابجاشدن [[حاجی|حاجیان]] در [[اعمال حج تمتع|اعمال حج]] است. [[امیر الحاج]] باید پیش از ظهر [[ترویه|روز ترویه]]، [[۸ ذی‌الحجة]] و حاجیان بعد ظهر آن، از [[مکه]] به سمت [[منا]] حرکت کنند. همچنین زمان رفتن از منا به [[عرفات]]، برای حاجیان، پس از [[فجر]] در [[روز عرفه]]، [[۹ ذی‌الحجة]] و برای امیرالحاج پس از طلوع خورشید آن است. [[تلبیه]] (لبیک گفتن)، [[تهلیل]] (گفتن [[لا اله الا الله]]) و خواندن [[سوره قدر]] از آداب این افاضه گفته شده است. 

== احکام ==
به اجماع فقیهان، [[بیتوته شب عرفه]] در منا مستحب است،<ref>السرائر، ج1، ص521؛ المغنی، ج3، ص423؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ج1، ص377.</ref> فقیهان امامی بیرون آمدن [[حج‌گزار]] از مکه به سوی منا را در [[روز ترویه]] (هشت [[ذی‌حجه|ذی‌الحجه]]) مستحب دانسته‌اند.<ref name=":0">السرائر، ج1، ص521؛ المغنی، ج3، ص423؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ج1، ص377.</ref> حرکت [[امیر الحاج]] باید به گونه‌ای باشد که نماز ظهر و عصر روز ترویه را در منا بخواند. اما دیگر حاجیان مستحب است پس از ادای نماز ظهر و عصر در مکه، روانه منا شوند.<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص365؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص163.</ref><ref>الکافی، ج4، ص454؛ التهذیب، ج5، ص167-170.</ref> همچنین بیرون آمدن از مکه به سوی منا، پیش از زمان مقرر مکروه است،<ref name=":1" />کسانی چون پیران و بیماران از این حکم استثنا شده‌اند.<ref>السرائر، ج1، ص586؛ تحریر الاحکام، ج1، ص603.</ref>

=== نظرات فقیهان سنی ===
فقیهان [[اهل‌سنت]] بیرون آمدن [[حج‌گزار]] از مکه به سوی منا را در [[روز ترویه]]* (هشتم [[ذی‌حجه]]) مستحب دانسته‌اند.<ref name=":0" /> آ»ا[[حنفی]]،<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص52.</ref> [[مالکی]]،<ref>الشرح الکبیر، ج2، ص43؛ مواهب الجلیل، ج4، ص17.</ref> [[شافعی]]<ref>المجموع، ج8، ص83.</ref> و [[حنبلی]]<ref>المغنی، ج3، ص423.</ref> بدون فرق نهادن میان امیر الحاج و دیگران بر این باورند که مستحب است حرکت حاجیان از مکه در زمانی باشد که بتوانند نماز ظهر را در ابتدای وقت در منا بخوانند. نظر‌اندکی از امامیان نیز همین است.<ref>جمل العلم و العمل، ص109.</ref> البته شماری از شافعیان هنگام حرکت به منا را پس از ظهر دانسته‌اند.<ref>اسنی المطالب، ج1، ص466؛ المجموع، ج8، ص83.</ref> 

به نظر اهل سنت، بیرون آمدن از مکه به سوی منا پیش از هنگام مقرر مکروه است،<ref name=":1">مستند الشیعه، ج12، ص204؛ جواهر الکلام، ج19، ص10؛ نیل الاوطار، ج5، ص132.</ref> در [[فقه شافعی]]، چنانچه روز هشتم ذی‌حجه با جمعه هم‌زمان باشد، باید حج‌گزار پیش از طلوع فجر، روانه منا شود؛ زیرا سفر کردن پس از طلوع فجر و پیش از زوال، برای کسی که نماز جمعه بر او واجب است ولی امکان اقامه آن را در منا ندارد، حرام است.<ref>مغنی المحتاج، ج1، ص495-496.</ref> 

== رفتن به عرفات ==
در [[روز عرفه]]، [[۹ ذی‌حجه]] حج‌گزاران باید به عرفات کوچ کنند. در فتوای بیشتر فقیهان امامیه، هنگام افاضه از منا به عرفات برای همگان، پس از طلوع فجر [[روز نهم ذی‌حجه]]  و برای امیر الحاج پس از طلوع آفتاب  است<ref>الاقتصاد، ص306؛ السرائر، ج1، ص585؛ تحریر الاحکام، ج1، ص603.</ref> و بیرون آمدن از منا پیش از طلوع فجر کراهت دارد<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص391؛ تحریر الاحکام، ج1، ص603.</ref> ؛ چنان‌که عبور از [[وادی محسر]] پیش از طلوع مکروه شمرده شده است.<ref>السرائر، ج1، ص585؛ کشف الرموز، ج1، ص360؛ مختلف الشیعه، ج4، ص233.</ref> از نظر فقیهان اهل سنت هم بهترین هنگام حرکت از منا به سوی عرفات، پس از طلوع آفتاب روز عرفه است.<ref>المغنی، ج3، ص424؛ الشرح الکبیر، ج2، ص43؛ الدر المختار، ج2، ص503.</ref> 

== آداب ==
فقیهان امامی و اهل سنت برای افاضه از مکه به منا و از آن‌جا به عرفات، آدابی گفته‌اند: ا. [[تلبیه]].<ref>السرائر، ج1، ص584-585؛ البحر الرائق، ج2، ص588؛ نیل الاوطار، ج5، ص135.</ref> ب. خواندن دعای ویژه.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص537-540؛ النهایه، طوسی، ص250.</ref> ج. خواندن [[سوره قدر]].<ref>المهذب، ج1، ص246؛ غنیة النزوع، ص180.</ref> د. [[تهلیل]] (گفتن لا اله الا الله).<ref>مناسک حج، ص133.</ref> ه‍. داشتن آرامش و وقار.<ref>المقنعه، ص415؛ الجامع للشرائع، ص206؛ المجموع، ج8، ص143.</ref>

== جستارهای وابسته ==

* [[افاضه]]
* [[افاضه از عرفات به مشعرالحرام]]
* [[افاضه از مشعرالحرام به منا]]
* [[افاضه از منا به مکه]]

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
{{دانشنامه
 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9029
 | عنوان = افاضه
 | نویسنده = محمد سحرخوان
}}
* '''ارشاد الاذهان''': العلامة الحلی (م. 726ق.) ، به کوشش الحسون، قم، نشر اسلامی، 1410ق؛
* '''اسنی المطالب فی شرح روض الطالب''': زکریا الانصاری (م. 926ق.) ، به کوشش محمد تامر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1422ق؛
* '''اصباح الشیعه''': قطب الدین البیهقی (م. قرن6ق.) ، ابراهیم بهادری، قم، مؤسسة الامام صادق7، 1416ق؛
* '''الاقتصاد الهادی''': الطوسی (م. 460ق.) ، به کوشش حسن سعید، تهران، مکتبة جامع چهل ستون، 1400ق؛
* '''الام''': الشافعی (م. 204ق.) ، بیروت، دار الفکر، 1403ق؛
* '''البحر الرائق''': ابونجیم المصری (م. 970ق.) ، به کوشش زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق؛
* '''البحر المحیط''': ابوحیان الاندلسی (م. 754ق.) ، بیروت، دار الفکر، 1412ق؛
* '''تفسیر سمرقندی (بحر العلوم)''': السمرقندی (م. 375ق.) ، به کوشش محمود مطرجی، بیروت، دار الفکر؛
* '''بدایة المجتهد''': ابن رشد القرطبی (م. 595ق.) ، به کوشش العطار، بیروت، دار الفکر، 1415ق؛
* '''بدائع الصنائع''': علاء الدین الکاسانی (م. 587ق.) ، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، 1409ق؛
* '''تاریخ طبری''' (تاریخ الامم و الملوک)، الطبری (م. 310ق.) ، به کوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، 1403ق؛
* '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب (م. 292ق.) ، بیروت، دار صادر، 1415ق؛
* '''التبیان''': الطوسی (م. 460ق.) ، به کوشش العاملی، بیروت، دار احیاء التراث العربی؛
* '''تحریر الاحکام الشرعی'''ه: العلامة الحلی (م. 726ق.) ، به کوشش بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق (علیه‌السّلام)، 1420ق؛
* '''تحریر الوسیله''': امام خمینی1 (م. 1368ش.) ، نجف، دار الکتب العلمیه، 1390ق؛
* '''تذکرة الفقهاء''': العلامة الحلی (م. 726ق.) ، قم، آل البیت:، 1414ق؛
* '''ترتیب اصلاح المنطق''': ابن السکیت (م. 244ق.) ، به کوشش بکایی، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، 1412ق؛
* '''التحریر و التنویر''': ابن عاشور (م. 1393ق.) ، مؤسسة التاریخ؛
* '''تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم)''': ابن کثیر (م. 774ق.) ، به کوشش شمس الدین، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق؛
* '''تفسیر ثعلبی (الکشف و البیان)''': الثعلبی (م. 427ق.) ، به کوشش ابن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1422ق؛
* '''تهذیب الاحکام''': الطوسی (م. 460ق.) ، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1365ش؛
* '''الجامع للشرائع''': یحیی بن سعید الحلی (م. 690ق.) ، به کوشش گروهی از فضلا، قم، سید الشهداء، 1405ق؛
* '''جامع‌ البیان''': الطبری (م. 310ق.) ، بیروت، دار المعرفه، 1412ق؛
* '''جامع المقاصد''': الکرکی (م. 940ق.) ، قم، آل البیت:، 1411ق؛
* '''جمل العلم و العمل''': السید المرتضی (م. 436ق.) ، به کوشش احمد حسینی، نجف، مطبعة الآداب، 1387ق؛
* '''جواهر الکلام''': النجفی (م. 1266ق.) ، به کوشش قوچانی و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی؛
* '''حاشیة الدسوقی''': الدسوقی (م. 1230ق.) ، احیاء الکتب العربیه؛
* '''حاشیة الصاوی علی الشرح الصغیر''': احمد بن محمد الخلوتی (م. 1241ق.) ، دار المعارف؛
* '''الحاوی الکبیر''': الماوردی (م. 450ق.) ، به کوشش علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق؛
* '''الحدائق الناضره''': یوسف البحرانی (م. 1186ق.) ، به کوشش آخوندی، قم، نشر اسلامی، 1363ش؛
* '''الخلاف''': الطوسی (م. 460ق.) ، به کوشش خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، 1407ق؛
* '''الدر المنثور''': السیوطی (م. 911ق.) ، بیروت، دار المعرفه، 1365ق؛
* '''الدر المختار''': الحصکفی (م. 1088ق.) ، بیروت، دار الفکر، 1415ق؛
* '''الدروس الشرعیه''': الشهید الاول (م. 786ق.) ، قم، النشر الاسلامی، 1412ق؛
* '''الروض المریع شرح زاد المستنقع''': منصور البهوتی (م. 1051ق.) ، به کوشش سعید اللحام، بیروت، دار الفکر؛
* '''روضة الطالبین''': النووی (م. 676ق.) ، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه؛
* '''سداد العباد''': حسین بن محمد آل عصفور (م. 1216ق.) ، به کوشش محسن آل عصفور، قم، محلاتی، 1421ق؛
* السرائر: ابن ادریس (م. 598ق.) ، قم، نشر اسلامی، 1411ق؛
* '''سنن الترمذی''': الترمذی (م. 279ق.) ، به کوشش عبدالوهاب، بیروت، دار الفکر، 1402ق؛
* '''السیرة النبویه''': ابن هشام (م. 213/218ق.) ، به کوشش محمد محیی الدین، مصر، مکتبة محمد علی صبیح، 1383ق؛
* '''شرائع الاسلام''': المحقق الحلی،(م. 676ق.) ، به کوشش شیرازی، تهران، استقلال، 1409ق؛
* '''الشرح الکبیر''': ابوالبرکات (م. 1201ق.) ، دار احیاء الکتب العربیه؛
* '''الصحاح''': الجوهری (م. 393ق.) ، به کوشش العطار، بیروت، دار العلم للملایین، 1407ق؛
* '''صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان''': علی بن بلبان الفارسی (م. 739ق.) ، به کوشش الارنؤوط، الرساله، 1414ق؛
* '''صحیح البخاری''': البخاری (م. 256ق.) ، بیروت، دار الفکر، 1401ق؛
* '''صحیح مسلم''': مسلم (م. 261ق.) ، بیروت، دار الفکر؛
* '''العین''': خلیل (م. 175ق.) ، به کوشش المخزومی و دیگران، دار الهجره، 1409ق؛
* '''غنیة النزوع''': الحلبی (م. 585ق.) ، به کوشش بهادری، قم، مؤسسه امام صادق7، 1417ق؛
* '''فتح العزیز''': عبدالکریم بن محمد الرافعی (م. 623ق.) ، دار الفکر؛
* '''فقه السنه''': سید سابق، بیروت، دار الکتاب العربی؛
* '''فقه القرآن''': الراوندی (م. 573ق.) ، به کوشش الحسینی، قم، مکتبة النجفی، 1405ق؛
* '''الفقه علی المذاهب الخمسه''': محمد جواد مغنیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، 1422ق؛
* '''الکافی فی الفقه''': ابوالصلاح الحلبی (م. 447ق.) ، به کوشش استادی، اصفهان، مکتبة امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام)، 1403ق؛
* '''الکافی''': الکلینی (م. 329ق.) ، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375ش؛
* '''کشاف القناع''': منصور البهوتی (م. 1051ق.) ، به کوشش محمد حسن، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق؛
* '''الکشاف''': الزمخشری (م. 538ق.) ، قم، بلاغت، 1415ق؛
* '''کشف الرموز''': الفاضل الآبی (م. 690ق.) ، به کوشش اشتهاردی و یزدی، قم، نشر اسلامی، 1408ق؛
* '''کشف اللثام''': الفاضل الهندی (م. 1137ق.) ، قم، نشر اسلامی، 1416ق؛
* '''کفایة الاحکام (کفایة الفقه)''': محمد باقر السبزواری (م. 1090ق.) ، به کوشش الواعظی، قم، النشر الاسلامی، 1423ق؛
* '''کنز العرفان فی فقه القرآن''': الفاضل المقداد (م. 826ق.) ، به کوشش بهبودی، تهران، مرتضوی، 1373ش؛
* '''لسان العرب''': ابن منظور (م. 711ق.) ، قم، ادب الحوزه، 1405ق؛
* '''المبسوط فی فقه الامامیه''': الطوسی (م. 460ق.) ، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه؛
* '''المبسوط''': السرخسی (م. 483ق.) ، بیروت، دار المعرفه، 1406ق؛
* '''مجمع البیان''': الطبرسی (م. 548ق.) ، بیروت، دار المعرفه، 1406ق؛
* '''المجموع شرح المهذب''': النووی (م. 676ق.) ، دار الفکر؛
* '''المختصر النافع''': المحقق الحلی (م. 676ق.) ، تهران، البعثه، 1410ق؛
* '''مختلف الشیعه''': العلامة الحلی (م. 726ق.) ، قم، النشر الاسلامی، 1412ق؛
* '''مدارک الاحکام''': سید محمد بن علی الموسوی العاملی (م. 1009ق.) ، قم، آل البیت:، 1410ق؛
* '''مستند الشیعه''': احمد النراقی (م. 1245ق.) ، قم، آل البیت:، 1415ق؛
* '''المصباح المنیر''': الفیومی (م. 770ق.) ، قم، دار الهجره، 1405ق؛
* '''معجم مقاییس اللغه''': ابن فارس (م. 395ق.) ، به کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، 1404ق؛
* '''المغنی''': عبدالله بن قدامه (م. 620ق.) ، بیروت، دار الکتب العلمیه؛
* '''مغنی المحتاج''': محمد الشربینی (م. 977ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1377ق؛
* '''مفردات''': الراغب (م. 425ق.) ، نشر الکتاب، 1404ق؛
* '''المقنعه''': المفید (م. 413ق.) ، قم، نشر اسلامی، 1410ق؛
* '''مناسک حج''': لطف الله الصافی، دار القرآن الکریم، 1414ق؛
* '''من لا یحضره الفقیه''': الصدوق (م. 381ق.) ، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق؛
* '''منتهی المطلب''': العلامة الحلی (م. 726ق.) ، مشهد، آستان قدس رضوی، 1412ق؛
* '''مواهب الجلیل''': الحطاب الرعینی (م. 954ق.) ، به کوشش زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1416ق؛
* '''مواهب الرحمن''': سید عبدالاعلی السبزواری، بیروت، مؤسسه اهل بیت:، 1409ق؛
* '''المهذب''': القاضی ابن البراج (م. 481ق.) ، به کوشش جمعی از محققان، قم، نشر اسلامی، 1406ق؛
* '''المیزان''': الطباطبائی (م. 1402ق.) ، بیروت، اعلمی، 1393ق؛
* '''النخبه''': الفیض الکاشانی (م. 1091ق.) ، به کوشش انصاری، تهران، سازمان تبلیغات، 1418ق؛
* '''النهایه''': مبارک ابن اثیر (م. 606ق.) ، به کوشش محمود الزاوی و الطناحی، قم، اسماعیلیان، 1367ش؛
* '''النهایه''': الطوسی (م. 460ق.) ، بیروت، دار الکتاب العربی، 1400ق؛
* '''نهایة المحتاج''': محمد بن ابی العباس الشافعی (م. 1004ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1413ق؛
* '''نیل الاوطار''': الشوکانی (م. 1255ق.) ، بیروت، دار الجیل، 1973م؛
* '''الوسیلة الی نیل الفضیله''': ابن حمزه (م. 560ق.) ، به کوشش الحسون، قم، مکتبة النجفی، 1408ق؛
* '''الهدایة شرح بدایة المبتدی''': علی بن ابی بکر المرغینانی (م. 593ق.) ، به کوشش طلال یوسف، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1415ق.
{{پایان}}

{{واژگان قرآنی}}

[[رده:اعمال حج]]
[[رده:مناسک حج]]
[[رده:احکام حج]]