در حال ویرایش الاشارات الی معرفة الزیارات (کتاب)

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = الاشرات هروی.jpg
| عرض تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نویسنده = علی بن ابی‌بکر هروی
| برگرداننده = 
| به کوشش = 
| به تصحیح = 
| تاریخ نگارش = قرن ششم
| ویراستار = 
| موضوع = زیارتگاه‌ها و مکان‌های مقدس 
| سبک = 
| زبان = عربی
| تعداد جلد = 
| صفحه = 
| قطع = 
| ناشر = 
| وبسایت ناشر = 
| محل انتشارات = دمشق
| تاریخ_نشر = ۱۹۵۳م (نخستین نشر)
| ترجمه به = 
| شمارگان = 
| شابک = 
| مجموعه = 
| نوع رسانه = 
| تصویرگر = 
| نسخه الکترونیکی = 
| رده‌بندی کنگره = 
| رده‌بندی دیویی = 
| سایر مشخصات = 
}}
'''الإشارات إلی معرفة الزیارات''' اثری درباره [[مزارنگاری]] جهان اسلام است. این کتاب را علی بن ابی‌بکر هروی جهانگرد سده ششم هجری نوشته است. هروی در این کتاب ضمن معرفی شمار قابل توجهی از اماکن مقدس و زیارت‌گاه‌های جهان اسلام، به ویژه مناطق مرکزی آن، شامل شام، عراق، مصر و شبه‌جزیره عرب، تصویر تا حدودی فراگیر از گونه‌های این زیارتگاه‌ها در زمان تألیف کتاب، نیمه دوم سده ششم هجری، به دست داده است.

کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات را نخستین مزارنگاری مستقل و شناخته شده در میراث مکتوب اسلامی به شمار آورده‌اند که ارزش ویژه و منحصربه‌فردی در این حوزه دارد.

== نویسنده ==
ابوالحسن علی بن ابی‌بکر بن علی هروی (درگذشت: ۶۱۱ق.) جهانگرد صوفی، متولد [[موصل]] و ساکن شهر حلب بوده و در همین شهر نیز از دنیا رفته است. او بخش قابل توجهی از عمر خود را در سفر سپری کرده و از این‌رو در منابع تاریخی از وی با لقب سائح (جهانگرد) یاد شده است.<ref>التکملة لوفیات النقلة، ج۲، ص۳۱۵؛ تکملة إکمال الاکمال فی الانساب و الاسماء و الالقاب، ص۲۰۵.</ref>

هروی علاوه بر کتاب اشارات آثار دیگری نیز داشته است که امروزه به دست ما نرسیده است. از جمله کتاب الخطب الهرویة<ref>وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج۳، ص۳۴۷.</ref> و منازل الارض ذات الطول و العرض.<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۱۰۰.</ref>

== محتوا ==
هروی در کتاب خود به‌طور گسترده به آرامگاه‌های منسوب به رجال دینی و شخصیت‌های مقدس اشاره کرده است. بخش قابل توجهی از آنها قبر رجال و شخصیت‌هایی بوده که در قبرستان‌های بزرگ و مشهور شهرهای مهم جهان اسلام به خاک سپرده شده‌اند؛ نظیر قبرستان بابا صغیر دمشق،<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۱۳ و ص۱۴.</ref> قبرستان قرافه قاهره،<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۳۵ تا ص۳۷.</ref> قبرستان‌های مهم بغداد نظیر شونیزیه و خیزران،<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۷۳ تا ص۷۵.</ref> و [[بقیع|قبرستان بقیع]] در مدینه.<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۹۲ تا ص۹۴.</ref>

افزون بر آن هروی به معرفی گونه‌های دیگر مکان‌های زیارتی نیز پرداخته است. از جمله از برخی از مساجد سرزمین‌های اسلامی یاد کرده و درباره برخی مانند [[مسجد الحرام|مسجدالحرام]]، [[مسجد النبی|مسجدالنبی]]، [[مسجد الاقصی|مسجدالاقصی]]، [[مسجد جامع دمشق]] و [[مسجد کوفه]]<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۲۴، ص۷۷، ص۸۶، ص۸۷ و ص۹۰.</ref>به تفصیل سخن گفته است. کتاب او همچنین شامل معرفی مقام‌ها (محل حضور شخصیت‌ها)،<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۱۰، ص۲۳، ص۲۸، ص۳۷، ص۴۱، ص۴۳، ص۷۸ و ص۹۷.</ref><ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۴۴، ص۴۶ و ص۴۷.</ref> قدم‌گاه‌ها و پنجه‌گاه‌ها (مکان‌های حاوی جای پا یا جای دست منسوب به شخصیت‌های مقدس)،<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۱۳، ص۱۷، ص۳۸ و ص۴۱.</ref> زیارتگاه آثار و اشیای منسوب به شخصیت‌های مقدس،<ref>رحلة ابن جبیر، ص۲۱۶ و ص۲۱۷؛ الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۱۵، ص۳۵ و ص۷۱.</ref> چشمه‌گاه‌ها و چاه‌های مقدس<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۲۴، ص۲۷، ص۸۹، ص۹۷.</ref> است.

گفته شده آنچه هروی در کتاب اشارات ثبت کرده، مبتنی بر مشاهده‌ها و خاطره‌هایی است که مدت‌ها پس از سفرهایش به رشته تحریر درآورده است<ref>«گونه‌شناسی زیارتگاه‌های جهان اسلام در سده ششم هجری بر اسسا کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات هروی»، ص125</ref>

== چاپ ==
نخستین تصحیح انتقادی این اثر به دست ژانین سوردل تومین، مصحح و شرق‌شناس فرانسوی انجام شده و پژوهشکده فرانسوی مطالعات عربی در دمشق آن را در سال ۱۹۵۳م منتشر کرده است.<ref>«گونه‌شناسی زیارتگاه‌های جهان اسلام در سده ششم هجری بر اسسا کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات هروی»، ص124</ref>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = 
| منبع = مقاله گونه‌شناسی زیارتگاه‌های جهان اسلام در سده ششم بر اساس کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات هروی
| لینک = https://journal.hzrc.ac.ir/article_715653_7a6e7a0fecd453ca85bf930a22ee5f76.pdf
| توضیحات منبع = 
}}
* '''الاشارات الی معرفة الزیارات'''، هروی، علی بن ابی‌بکر، تحقیق جانین سوردیل طومین، دمشق، المعهد الفرنسی للدراسات العربیة، ۱۹۵۳م.
* '''تکملة إکمال الاکمال فی الانساب و الاسماء و الالقاب'''، ابن صابونی، محمد بن علی، تحقیق مصطفی جواد، بغداد، المجمع العلمی العراقی، ۱۹۵۷م.
* '''التکملة لوفیات النقلة'''، منذری، عبدالعظیم بن عبدالقوی، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۱۹۸۸م.
* '''رحلة ابن جبیر'''، ابن جبیر، محمد بن احمد، بیروت، دارالمشرق العربی، بی‌تا.
* '''وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان'''، ابن خلکان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
{{پایان}}

[[رده:کتاب‌های مزارشناسی]]
[[رده:کتاب‌های قرن ششم قمری]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]