در حال ویرایش امرای مدینه (بخش)

==امیران مدینه و مسائل اقتصادی==

یکی از مسؤولیت‌های امیر مدینه، نظارت بر گردآوری زکات و درآمد و بودجه در دوران گوناگون بود.<ref>حجاز در صدر اسلام، ص231.</ref> زکات مدینه در سال‌های نخست حکومت امویان، میان مردم تقسیم می‌شد. اما پس از مدتی به افرادی ویژه که نامشان در دیوان خلیفه ثبت شده بود، اختصاص یافت و باقیمانده آن به [[دمشق]] فرستاده می‌شد.<ref>التاریخ الشامل، ج1، ص453؛ المدینة فی العصر الاموی، ص228.</ref> به دستور عمر بن عبدالعزیز، خلیفه وقت، زکات هر منطقه را به جای ارسال به مرکز خلافت، در همان منطقه میان نیازمندان تقسیم می‌کردند. به همین دلیل، در این زمان، وضع اقتصادی مدینه رشدی روزافزون یافت.<ref>نک: الطبقات، ج5، ص268؛ التاریخ الشامل، ج1، ص406.</ref> 

در دوران [[بنی‌امیه]]، برخی گزارش‌ها از محدودیت اختیارات امیر مدینه در امور اقتصادی حکایت دارد.[[ابراهیم بن هشام مخزومی]]، از امیران مدینه، در پی اعتراض مدنیان به این‌که عطای آنان از بودجه زکات و صدقه تامین شده و این درخور شان آنان نیست، برای ساکت کردن مردم، ناگزیر از کسب تکلیف از خلیفه هشام بن عبدالملک و دریافت دستور مستقیم او برای تامین عطای آنان از درآمد سرزمین‌های فتح شده بود.<ref>الطبقات، ج5، ص323؛ تاریخ دمشق، ج7، ص153؛ التاریخ الشامل، ج1، ص415.</ref> به رغم هدایای همراه کاروان‌های حج، کمبود بودجه باعث شد تا امیران مدینه از سال 520ق. درآمد صدقات و موقوفات پیامبر(ص) را نیز به دارایی‌های خود بیفزایند، بی‌آن که هیچ یک از خلفای عباسی یا فاطمی آنان را نکوهش کنند.<ref>وفاء الوفاء، ج3، ص153-154؛ ج2، ص145؛ التاریخ الشامل، ج2، ص170.</ref> همچنین برخی امیران مدینه هم‌چون منصور بن جماز برای حل این مشکل، به گردآوری خمس افزون بر مالیات‌های دیگر از مردم مدینه پرداختند<ref>تاریخ المدینه، ابن فرحون، ص232.</ref> و امیران مدینه بارها به دست‌اندازی بر ذخایر نبوی روی آوردند؛ از جمله طفیل بن منصور بن جماز به سال 750ق. و جماز بن هبه در 811ق. و [[عجلان بن نعیر]] در 830ق. و[[ثابت بن نعیر]] و [[غریر بن هیازع]] در 824ق. نیز [[حسن بن زبیری]] در 901ق. قصد داشت با گرو نگه‌ داشتن 14 تن از ثروتمندان مدینه، اموال آنان را مصادره کند و به غارت برخی قندیل‌های طلا و نقره و هدایای حرم نبوی پرداخت.<ref>وفاء الوفاء، ج2، ص141-142، 153؛ التحفة اللطیفه، ج1، ص45؛ تحفة الازهار، ج2، ص416؛ التاریخ الشامل، ج2، ص320.</ref> همچنین به سال 862ق. به فرمان سلطان مملوکی مصر، مالیات مکوس برداشته شد و به جای آن، سلطان درآمد یک آبادی را برای امیر مدینه قرار داد.<ref>غایة المرام، ج1، ص543.</ref> 

پس از وابسته شدن امیران مدینه به [[محمد بن برکات]]، امیر مکّه، درآمد‌های مالی آنان سخت کاهش یافت و به برخی اوقاف محدود شد.<ref>وفاء الوفاء، ج2، ص145؛ التاریخ الشامل، ج2، ص318.</ref>