در حال ویرایش امین عباسی

'''امین عباسی''' خلیفه عباسی، از بانیان روکش زرین [[در کعبه|درِ کعبه]] است. امین پس از مرگ پدرش، حدود پنج سال خلافت کرد. بخشی از دوره خلافت او به درگیری با برادرش [[مامون]] گذشت و در نهایت توسط سپاهیان مامون در [[محرم]] سال ۱۹۸ق. کشته شد.

امین در نخستین سال خلافتش در نیمه [[جمادی الثانی]] سال ۱۹۳ق. در حالی که اعلان [[حج]] کرده بود، با یادآوری وصیت‌ هارون که هیچ‌یک از [[خلفای بنی‌عباس]] در پی او حق انجام حج ندارد، از سفر منصرف شد. به‌خاطر انصراف امین از حج مادرش‌ [[ام جعفر زبیده]] در [[ماه رمضان]] همان سال [[عمره]] گزارد و در این سفر با استفاده از [[چشمه مشاش]] منبع‌های آب ساخت و حوض‌ها و سقاخانه‌هایی ساخت و در همین سفر با استفاده از طلا و نقره روی در کعبه و میخ‌های در و آستانه آن را با ورقه‌های زرین روکش کرد.

==نام و نسب==
ابوعبدالله محمد ملقب به امین، ششمین خلیفه عباسی پسر‌ [[هارون الرشید]] و مادرش‌ [[ام جعفر زبیده]]، دختر جعفر بن منصور، است. او در [[شوال]] سال 170ق. در [[بغداد]] زاده شد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص433؛ جمهرة انساب العرب، ص23؛ مروج الذهب، ج3، ص387.</ref> 

==شخصیت فردی==
امین خوش‌ چهره، چهار شانه،<ref>تاریخ طبری، ج8، ص499.</ref>  نیرومند، شجاع، بخشنده، و آگاه به شعر وادبیات بود. وی را بسیار سست‌ رای و بی‌تدبیر، خوش‌گذران و علاقه‌مند به شکار و ماهی‌گیری خوانده‌اند.<ref>التنبیه و الاشراف، ص302.</ref> او در حکومت پدر عهده‌دار اداره [[عراق]] و [[شام]] و [[مغرب]] شد و برادرانش [[مامون]] و [[مؤتمن]] نیز بر قسمت‌های مرکزی و شرقی قلمرو گسترده پدرشان حکومت می‌کردند.<ref>تجارب الامم، ج3، ص527؛ الکامل، ج6، ص173.</ref> به‌رغم درایت و کاردانی بیشتر مامون نسبت به امین و اعتراف پدرش به این نکته، امین با نفوذ مادرش و دیگر بزرگان خاندان عباسی<ref>تاریخ طبری، ج8، ص275-276؛ النجوم الزاهره، ج2، ص81.</ref> و به دلیل آن‌که مادر مامون کنیزی ایرانی بود، به‌عنوان ولیعهد اول‌ هارون برگزیده و برای او از مردم بیعت گرفته شد.<ref>تاریخ طبری، ج8، ص275؛ تاریخ طبری، ج8، ص361؛ الامامة و السیاسه، ج2، ص232-233.</ref> 

==دوران خلافت==
امین در نیمه [[جمادی الاولی]] سال 193ق. در پی مرگ پدرش به خلافت رسید.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص433؛ مروج الذهب، ج3، ص387.</ref> دوران پنج ساله خلافت او با هزینه کردن گنجینه‌ هارون عباسی در عیاشی‌ها و خوشگذرانی‌های امین سپری شد.<ref>الانباء، ص89؛ الکامل، ج6، ص294؛ البدایة و النهایه، ج10، ص241-242.</ref> نیز رقابت و در‌گیری میان امین و مامون که در تقسیم قدرت میان آنان به دست پدرشان<ref>تاریخ‏ طبری، ج8، ص277؛ تاریخ طبری، ج8، ص365-366؛ تجارب الامم، ج3، ص528.</ref> و تحریکات بزرگان عباسی و کار‌گزاران حکومتی ریشه داشت،<ref>تجارب الامم، ج4، ص31؛ الکامل، ج6، ص228-229.</ref>  زمینه‌های گسترش ناآرامی در سرزمین‌های اسلامی را فراهم کرد. همین وضع موجب گردید تا امین بر خلاف پیشینیان خود، با [[امام رضا(ع)]] و دیگر علویان رودررو نشود.<ref>سیرة الائمة الاثنی عشر، ج2، ص371؛ حیاة الامام الرضا، ج2، ص238.</ref> در روایتی، آن امام کشته شدن امین به دست مامون را پیشگویی کرده بود.<ref>اثبات الهداة، ج4، ص326؛ کشف الغمه، ج2، ص315؛ عیون اخبار الرضا، ج2، ص226.</ref> 

امین بر خلاف سوگند و تعهدنامه نهاده در [[کعبه]]، به تحریک [[علی بن عیسی]] و [[فضل بن ربیع]]، از کار‌گزاران دوره‌ هارون و از رقبای [[فضل بن سهل]] ایرانی، مامون را برکنار کرد و برای ولیعهدی پسرش موسی به سال194ق. بیعت گرفت<ref>تاریخ طبری، ج8، ص376-377؛ تاریخ طبری، ج8، ص387؛ تاریخ طبری، ج8، ص406؛ التنبیه و الاشراف، ص300؛ جمهرة انساب العرب، ص24.</ref> و از ذکر نام برادرانش عبدالله (مامون) و قاسم (مؤتمن) بر منبرها جلوگیری کرد و به بهانه‌ای به خانه‌ ام عیسی، ‌همسر مامون، ‌هجوم برد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص435-437.</ref> سرانجام بین دو برادر نبردی رخ داد که به شکست سپاهیان امین و کشته شدن او در [[محرم]] سال 198ق. انجامید<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص440-441؛ تاریخ طبری، ج8، ص496-499؛ المنتظم، ج10، ص45-46.</ref> و مامون به عنوان خلیفه روی کار آمد. خلافت امین چهار سال و هفت ماه و 21 روز و سنش 27 سال و سه ماه یا 28 سال بود و دو پسر به نام موسی و عبدالله به جای گذاشت.<ref>تاریخ طبری، ج8، ص498-499؛ تاریخ یعقوبی، ‌ ج2، ص442؛ التنبیه و الاشراف، ص302.</ref> 

==امین و حرمین شریفین==

امین به هنگام حج‌‌گزاری‌ هارون به سال 186ق. حضور داشت. در این سفر،‌ هارون در جمع فرزندان و سران لشکری و کشوری در دو فرمان جداگانه، مراتب فرمانبرداری و اطاعت مامون برای امین و نیز احترام و وفاداری امین به جانشینی مامون را نگاشت<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص222.</ref> و حاضران را بر آن شاهد گرفت. آن دو تعهد کردند که در صورت تخلف از این فرمان‌ها، امین 50 سال و مامون 30 سال پیاده [[حج]] به‌جا آورند و همه دارایی آن‌ها صدقه داده شود و همه همسرانشان سه طلاقه گردند.<ref>تاریخ ‏طبری، ج8، ص281؛ الانباء، ص76؛ الکامل، ج6، ص173.</ref> این فرمان‌ها درون کعبه آویخته شد.<ref>التنبیه و الاشراف، ص300؛ الاخبار الطوال، ص387.</ref> اما همان‌گونه که یاد شد، امین به محض رسیدن به خلافت، به عهد خود پشت کرد.

وی در نخستین سال خلافتش در نیمه [[جمادی الثانی]] سال 193ق. در حالی که اعلان [[حج]] کرده بود، با یادآوری وصیت‌ هارون که هیچ‌یک از خلفای بنی‌عباس در پی او حق انجام حج ندارد، از سفر منصرف شد.<ref>تاریخ‏ یعقوبی، ج2، ص434.</ref> دلیل این فرمان‌ هارون، در منابع تاریخی بازتاب نیافته است.<ref>المنتظم، ج9، ص156؛ البدایة و النهایه، ج10، ص200.</ref> تنها در‌ گزارشی آمده که حج نگزاردن خلفای پس از هارون، پیشگویی [[فضیل عیاض]] یا [[ابوبکر بن عیاش]] راوی بر پایه روایت [[امام علی(ع)]] بود که آن را برای‌هارون بیان کرده بودند.<ref>مروج الذهب، ج3، ص343؛ المنتظم، ج9، ص156؛ البدایة و النهایه، ج10، ص200.</ref> 

در پی انصراف امین از حج، مادرش‌ ام جعفر زبیده در [[ماه رمضان]] همان سال [[عمره]] ‌گزارد. او که در دوران‌ هارون دستور حفر [[چشمه مشاش|چشمه مُشاش]]<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص434.</ref> را داده بود، در این سفر با استفاده از آن چشمه، منبع‌های آب ساخت و حوض‌ها و سقاخانه‌‏هایی ترتیب داد. به مناسبت این سفر زبیده، امین 000/20 مثقال طلا یا 000/80 دینار طلا فرستاد تا روی [[در کعبه]] و میخ‌های در و آستانه آن را با ورقه‌های زرین روکش کنند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص434؛ اتحاف الوری، ج2، ص248.</ref> 

==امیران حج در حکومت امین==
در حکومت امین، امیران حج بدین ترتیب بودند: سال 193و 195ق. داود بن عیسی بن موسی عباسی،<ref>تجارب الامم، ج4، ص83؛ تاریخ طبری، ج8، ص438؛ المنتظم، ج9، ص225.</ref>  سال 194ق. [[علی بن‌ هارون الرشید]] و سال 196-197ق. عباس بن موسی بن عیسی عباسی. عباس در سال‌های یاد شده حاکم [[مکه]] نیز بوده است.<ref>تاریخ یعقوبی ج2، ص442؛ تاریخ طبری، ج8، ص373؛ تاریخ طبری، ج8، ص440-441؛ تاریخ طبری، ج8، ص498.</ref> برخی از داود بن عیسی به‌عنوان والی مکه نیز یاد کرده‌اند.<ref>تاریخ خلیفه، ص382؛ المنتظم، ج10، ص8.</ref> بر پایه ‌گزارشی، وی به سال 196ق. در [[مدینه]] و مکه امین را از خلافت برکنار نمود و مردم را به بیعت با مامون دعوت کرد.<ref>تاریخ طبری، ج8، ص438؛ تجارب الامم، ج4، ص83.</ref> داود بن عیسی عباسی نیز والی [[حرمین شریفین]] بود و چون 20 ماه در مکه اقامت کرد، مردم مدینه خواستار بازگشت او به مدینه شدند. وی در پی برکناری امین در حرمین نزد مامون آمد. مامون با پرداخت 000/500 درهم، او را همچنان بر حرمین ولایت داد.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص238؛ تاریخ الاسلام، ج13، ص44.</ref> 
==پیوند به بیرون==
[http://wiki.ahlolbait.com/امین_(خلیفه_عباسی) امین (خلیفه عباسی)؛ دانشنامه اسلامی، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم‌السلام.]

[http://wiki.ahlolbait.com/تقویم:_آغاز_خلافت_امين_عباسي آغاز خلافت امين عباسي؛ دانشنامه اسلامی، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت علیهم‌السلام.]

==پانویس==
 
{{پانویس}}

==منابع ==

{{منابع}}

{{دانشنامه

 | آدرس = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1716244/%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%86-%d8%b9%d8%a8%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%ae%d9%84%db%8c%d9%81%d9%87-%d8%b9%d8%a8%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c%d8%a7%d9%86-%d8%b1%d9%88%da%a9%d8%b4-%d8%b2%d8%b1%db%8c%d9%86-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d8%b9%d8%a8%d9%87?q=%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%20%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C&score=24.0&rownumber=1

 | عنوان = امین عباسی

 | نویسنده = سید رضا هدایتی

}}

* '''اتحاف الوری''': عمر بن محمد بن فهد (م. 885ق.) ، به کوشش فهیم شلتوت، مکتبة الخانجی، 1404ق.

* '''اثبات الهداة''': الحر العاملی (م. 1104ق.) ، بیروت، مؤسسه اعلمی، 1422ق.

* '''الاخبار الطوال''': ابن داود الدینوری (م. 282ق.) ، به کوشش عبدالمنعم، قم، الرضی، 1412ق.

* '''الامامة و السیاسه''': ابن قتیبه (م. 276ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، الرضی، 1413ق.

* '''الانباء فی تاریخ الخلفاء''': ابن العمرانی (م. 580ق.) ، به کوشش السامرائی، قاهره، الآفاق العربیه، 1419ق.

* '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (م. 774ق.) ، بیروت، مکتبة المعارف.

* '''تاریخ ابن خلدون''': ابن خلدون (م. 808ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1391ق.

* '''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (م. 748ق.) ، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، 1410ق.

* '''تاریخ خلیفه''': خلیفة بن خیاط (م. 240ق.) ، به کوشش سهیل زکار، بیروت، دار الفکر، 1414ق.

* '''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''':  الطبری (م. 310ق.) ، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی.

* '''تاریخ الیعقوبی''': احمد بن یعقوب (م. 292ق.) ، بیروت، دار صادر، 1415ق.

* '''تجارب الامم''': ابوعلی مسکویه (م. 421ق.) ، به کوشش امامی، تهران، سروش، 1379ش.

* '''التنبیه و الاشراف''': المسعودی (م. 345ق.) ، بیروت، دار صعب.

* '''جمهرة انساب العرب''': ابن حزم (م. 456ق.) ، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق.

* '''حیاة الامام علی بن موسی الرضا(ع)''':  باقر القرشی، قم، سعید بن جبیر، 1372ش.

* '''سیرة الائمة الاثنی عشر''': حسنی‌هاشم معروف الحسینی، بیروت، دار التعارف، 1406ق.

* '''عیون اخبار الرضا(ع)''':  الصدوق (م. 381ق.) ، بیروت، اعلمی، 1404ق.

* '''کشف الغمه''': علی بن عیسی الاربلی (م. 693ق.) ، تبریز، بنی‌هاشمی، 1381ق.

* '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر (م. 630ق.) ، بیروت، دار صادر، 1385ق.

* '''مروج الذهب''': المسعودی (م. 346ق.) ، به کوشش اسعد داغر، قم، دار الهجره، 1409ق.

* '''المنتظم''': ابن الجوزی (م. 597ق.) ، به کوشش محمد عبدالقادر و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1412ق.

* '''النجوم الظاهره''': ابن تغری بردی الاتابکی (م. 874ق.) ، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
{{پایان}}
{{خلفای اسلامی}}

[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[Category:خلافت عباسیان]]
[[Category:خلفا]]
[[Category:حکومت‌های اسلامی]]
[[Category:حاکمان]]
[[Category:مقاله‌های تکمیل‌شده]]

[[رده:خلافت عباسیان]]
[[رده:خلفا]]
[[رده:حکومت‌های اسلامی]]
[[رده:حاکمان]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]