در حال ویرایش اهل ذمه (بخش)

==قرارداد ذمه==
در [[قرارداد ذمه]] که از سوی مسلمانان حاکم اسلامی یا نماینده او مسؤول بستن قرار داد است، <ref>تذکرة الفقهاء، ج1، ص447؛ المجموع، ج19، ص408.</ref>  مسلمانان تا آن گاه که [[اهل کتاب]] پایبند به شروط قرارداد باشند، باید به این قرارداد پایبند باشند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج5، ص38؛ قواعد الاحکام، ج1، ص513؛ جامع المقاصد، ج3، ص459.</ref> بر پایه این قرارداد، جامعه اسلامی و اهل ذمه در برابر یکدیگر وظایفی می‌یابند:
===وظایف اهل ذمه===

پرداخت [[جزیه]]، پذیرش تابعیت حاکمیت اسلامی، و پرهیز از توطئه و یاری به دشمنان [[اسلام]] از شروط اساسی برای قبول ذمه اهل کتاب است.<ref>تذکرة الفقهاء، ج1، ص442؛ الجزیة و احکامها، ص171.</ref> فقیهان شرایطی دیگر نیز یاد کرده‌اند که می‌توان همه را در سه شرط بالا خلاصه کرد.<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص251-252.</ref> برخی مفسران «هم صاغرون» را به قبول موقعیت اقلیت سالم در برابر اکثریت حاکم تفسیر کرده‌اند.<ref>المیزان، ج9، ص323؛ نمونه، ج7، ص354.</ref> اهل ذمه پایبند به رعایت شرایطی هستند که حاکم اسلامی تعیین کرده است.

رسول خدا جزیه را از اهل ذمه بدان شرط می‌پذیرفت که از رباخواری، خوردن گوشت خوک، و ازدواج با محارم خودداری کنند.<ref>مختلف الشیعه، ج4، ص443؛ التحفة السنیه، ص198.</ref> البته اگر شروط یاد شده در قرار داد قید نشود، عمل بر پایه احکام شرعی خودشان مانعی ندارد.<ref>مختلف الشیعه، ج4، ص444.</ref>
===وظایف حکومت اسلامی===

بر پایه قرارداد ذمه، حکومت اسلامی موظف است از جان و مال و معابد آنان پاسداری کند.<ref>قواعد الاحکام، ج1، ص513؛ روضة الطالبین، ج7، ص508.</ref> مفسران (حبل من الله) را به عقد ذمه تفسیر کرده‌اند<ref>احکام القرآن، ج4، ص293؛ التبیان، ج5، ص18؛ تفسیر ابن کثیر، ج2، ص90.</ref> که با آن، جان و مال اهل ذمه مانند جان و مال مسلمانان محترم شمرده می‌شود و کسی حق تعرض به آنان را ندارد.<ref>المبسوط، سرخسی، ج26، ص85؛ المغنی، ج10، ص623؛ ایضاح الفوائد، ج1، ص389.</ref> بر پایه روایتی، [[پیامبر اسلام]] تعرض به ذمی را تعرض به خود دانسته و به مسلمانان یادآوری کرده که درباره هر گونه بی‌عدالتی به آن‌ها در [[روز قیامت]] بازخواست خواهد کرد.<ref>سنن ابی داود، ج2، ص45؛ السنن الکبری، ج9، ص205؛ کنز العمال، ج4، ص364.</ref> امام علی(ع) نیز پیمان ذمه و پرداخت جزیه را عاملی دانسته که اموال و خون اهل ذمه مانند خون و اموال مسلمانان محترم باشد.<ref>الغارات، ج1، ص224.</ref>
افزون بر موارد یاد شده، آزادی در انجام مراسم مذهبی و انتخاب مسکن و مسائل مدنی (ازدواج، طلاق، میراث) از تعهدهای مسلمانان در برابر ذمیان بود.<ref>المبسوط، سرخسی، ج5، ص38؛ جامع المقاصد، ج3، ص459.</ref>