در حال ویرایش بیت المدراس (بخش)

==بیت المدراس یهودیان یثرب==

به گزارش [[ابن‌اسحق]] (م. 157ق.)  یهودیان [[یثرب]] نیز مرکزی علمی و دینی به نام «بیت المدراس» داشتند که در آن‌جا تورات و احکام دینی خود را فرا‌ می‏‌گرفتند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص558، 564.</ref> در منابع تاریخی آگاهی‌هایی‌ اندکی در این زمینه در دست است.

برخی جای بیت المدراس را در [[مشربه‌ ام‌ابراهیم]] دانسته‌اند.<ref>تاریخ المدینة المنوره، ج1، ص173؛ وفاء الوفاء، ج3، ص35.</ref> بر

این اساس، باید اسلام آوردن [[مخیریق یهودی]]، مالک مشربه و شش باغ دیگر، را که پیش از [[نبرد احد|نبرد اُحد]] به شهادت رسید، در آن‌جا دانست.<ref>عیون الاثر، ج1، ص240.</ref>

===دعوت به اسلام در بیت المدراس===

به گزارش منابع تاریخی<ref>السیرة النبویه، ج1، ص552-553؛ عیون الاثر، ج1، ص246.</ref> و تفسیری، <ref>جامع البیان، ج3، ص146؛ تفسیر ابن ابی حاتم، ج2، ص622؛ تفسیر بغوی، ج1، ص424.</ref>  [[رسول خدا(ص)]] در این مکان با معرفی [[دین اسلام]] به عنوان [[دین ابراهیمی]]، از یهودیان خواست تا مسلمان شوند؛ اما آن‌ها با یهودی خواندن ابراهیم، از فرمان رسول خدا سرباز زدند.

او از آن‌ها خواست که برای اثبات سخنشان تورات را میان خویش داور قرار دهند؛ اما ایشان خودداری کردند.

آورده‌اند که پیامبر(ص) همراه گروهی از [[مسلمانان]] در بیت المدراس یهود را میان پذیرش اسلام و بیرون آمدن از مدینه مخیر ساخت.<ref>صحیح البخاری، ج8، ص57؛ مسند ابی عوانه، ج4، ص259؛ مسند احمد، ج2، ص451.</ref> سپس آیات 23-24 [[سوره آل‌عمران]] نازل شد که خودداری آن‌ها را از حاکم قرار دادن تورات و پندار نادرستشان درباره آتش دوزخ را وصف نموده است.<ref>اسباب النزول، ص102؛ تفسیر قرطبی، ج4، ص50.</ref>

با توجه به نزول این سوره در سال‌های نخست هجرت، می‌توان حدس زد که دعوت رسول خدا از یهود در همین سال‌ها بوده است؛ در همین مکان، هنگامی که یهودیان از پیامبر درباره حکم زن و مرد یهودی که مرتکب زنای محصنه شده بودند، پرسیدند، رسول خدا بر پایه حکم تورات به سنگسار نمودن آن دو حکم نمود.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص564-565؛ عیون الاثر، ج1، ص249؛ سبل الهدی، ج3، ص406-407.</ref>

===گفت‌وگوهای پیامبر با یهودیان===

بر پایه گزارشی، گروهی از یهودیان پیامبر(ص) را برای مذاکره به [[قفّ]]، از وادی‌های مدینه که بیت المدراس در آن قرار داشت، دعوت کردند.<ref>حجاز در صدر اسلام، ص393؛ المعالم الاثیره، ص227-228.</ref> در آن‌جا، به گزارش [[ابوهریره]]، رسول خدا(ص) از دانشمندترین فرد یهود پرسید و آن‌ها [[ابن‌صوریا]] را نام بردند. پیامبر با وی در خلوت درباره دینش به گفت‌وگو پرداخت و نعمت‌های الهی بر یهود را برشمرد.<ref>تاریخ دمشق، ج3، ص418.</ref>

این گزارش از این‌رو قابل خدشه است که ابوهریره در سال‌های پایانی زندگانی پیامبر(ص) مسلمان شد و در آن هنگام، یهودیان در مدینه حضور نداشتند؛ بر پایه منابع اهل‌سنت، [[ابوبکر]] به دستور پیامبر(ص) برای دعوت یهود به اسلام، وارد بیت المدراس شد و با یکی از دانشوران آن‌ها به نام فِنحاص گفت‌وگو کرد و هنگامی که او خدای را فقیر خواند، سیلی محکمی به صورت وی نواخت<ref>السیرة النبویه، ج1، ص558-559؛ عیون الاثر، ج1، ص247-248.</ref> که باعث شد یهودی شکایتش را به پیامبر ببرد.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص559؛ عیون الاثر، ج1، ص247-248.</ref>

از حضور [[مسیحیان نجران]] پیش از [[مباهله]] (10ق.)  با پیامبر در این مکان و گفت‌وگو با دانشمندان یهود نیز گزارشی در دست است.<ref>تفسیر فرات الکوفی، ص87-88؛ تفسیر ابوحمزه، ص133-134؛ الاغانی، ج12، ص267.</ref> این گزارش قابل خدشه است؛ زیرا در آن هنگام، مدینه از یهود خالی بود.

نیز آورده‌اند که در بیت المدراس، برخی مسلمانان همانند [[عمار]] و [[حذیفة بن یمان]] از سوی یهود تحریک شدند که از اسلام روی برگردانند و این درخواست با واکنش منفی این دسته از [[صحابه]] روبه‌رو شد.<ref>المحرر الوجیز، ج1، ص169؛ تفسیر ثعالبی، ج1، ص301-302.</ref>