در حال ویرایش ترتیب (بخش)

===رمی جمرات===

به باور همه فقیهان امامی <ref>الخلاف، الطوسی، ج2، ص351؛ الحدائق، ج17، ص305؛ کشف اللثام، ج6، ص249.</ref> و از دیدگاه [[حنبلیان]] و شافعیان و مالکیان، <ref>المغنی، ج3، ص474-475؛ ارشاد السالک، ج1، ص45-46؛ المجموع، ج8، ص238-239، 282.</ref> حج‌‌گزار باید در روزهای یازدهم و دوازدهم و در پاره‌ای موارد، سیزدهم ذی‌حجه ([[ایام تشریق]]) نخست [[جمره اولی]] (نزدیک‏ترین [[جمرات]] به [[مسجد خَیْف]]) و سپس [[جمره وسطی]] و آن‌گاه جمره عقبه را رمی کند. در صورت رعایت نکردن این ترتیب، خواه به عمد و خواه به سهو، لازم است رمی با همان ترتیب اعاده شود. <ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص379؛ ریاض المسائل، ج7، ص151؛ جواهر الکلام، ج20، ص17.</ref> حتی اگر حج‌‌گزار رمی یک جمره را فراموش کند و نداند که کدام یک از [[جمرات سه‌گانه]] بوده، باید رمی هر سه جمره را انجام دهد تا ترتیب را رعایت کرده باشد. <ref>الحدائق، ج17، ص316.</ref>

پشتوانه فقیهان در این زمینه، افزون بر [[سنّت نبوی]]، روایاتی <ref>الکافی، ج4، ص483؛ التهذیب، ج5، ص265.</ref> است که اعاده رمی را در صورت رعایت نکردن ترتیب لازم شمرده‌اند. <ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص362.</ref> البته به تصریح شماری از فقیهان امامی، این ترتیب با رمی هر جمره با چهار سنگریزه نیز تحقق می‌یابد. بر این اساس، اگر کسی پس از رمی یک جمره با چهار سنگریزه به [[رمی جمره پسین]] بپردازد، اعاده رمی بر او واجب نیست، <ref>قواعد الاحکام، ج1، ص447؛ اللمعة الدمشقیه، ص66؛ ریاض المسائل، ج7، ص152.</ref> مگر آن‌که عامدانه مرتکب این تاخیر شده باشد. <ref>جامع المقاصد، ج3، ص265؛ مفاتیح الشرائع، ج1، ص378.</ref>

رعایت این ترتیب در قضای رمی فراموش شده نیز واجب است. گفته برخی شافعیان <ref>فتح العزیز، ج7، ص402-403.</ref> و امامیان <ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص366؛ جامع الفتاوی، ص230؛ مناسک زائر، ص263-264.</ref> رعایت ترتیب میان [[رمی قضاء]] و [[رمی اداء]]، یعنی انجام دادن رمی قضاء پیش از اداء، واجب است. البته در صورت رعایت نکردن این ترتیب، از منظر شافعیان، این رمی صحیح است. حنفیان رعایت ترتیب در رمی جمرات سه‌گانه و نیز اعاده رمی را سنت می‌دانند و بر آنند که این ترتیب تنها از رفتار پیامبر(ص) برداشت می‌شود و در این زمینه نصّی وجود ندارد؛ پس نمی‌توان وجوب آن را پذیرفت. <ref>البحر الرائق، ج3، ص132؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص572؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج1، ص878.</ref>

افزون بر هر یک از واجبات حج، رعایت ترتیب در میان بخش‌های اصلی مناسک حج هم در منابع فقهی یاد شده است: