در حال ویرایش تکفیر (بخش)

==شناخت مبانی تکفیر==

برای شناخت مبانی مقوله تکفیر، به تقسیم کفر به اعتقادی و عملی باید توجه کرد.<ref>تقریب و ترتیب شرح العقیدة الطحاویه، ص296-299.</ref> کفر عملی موجب بیرون آمدن از [[دین]] نیست؛ اما کفر اعتقادی که همان انکار ضروری دین است، فرد را از دین بیرون می‌کند.<ref>مقالات الاسلامیین، ص132، 141؛ ابکار الافکار، ج5، ص25-27؛ مرآة العقول، ج10، ص157.</ref> می‌توان گفت کفر عملی یعنی این‌که فرد [[گناه]] نماید، تنها او را متصف به [[فسق]] می‌کند.<ref>شرح المقاصد، ج2، ص270؛ ابکار الافکار، ج5، ص26؛ تبصرة العوام، ص47.</ref> [[کفران نعمت]] را نیز مصداقی از کفر عملی دانسته‌اند.<ref>نک: المفهم، ج2، ص18.</ref> وهابیان که کفر اعتقادی را از کفر عملی تفکیک نکرده‌اند، مواردی چون ترک نماز را موجب کفر دانسته و به کافر بودن مسلمان تارک نماز، فتوا داده‌اند.<ref>خطر الوهابی، ص197.</ref> 

دقت در مضمون روایات با تعبیر کفر و کافر، نشان می‌دهد که بسیاری از آن‌ها به کفر اعتقادی ارتباط ندارد. روایاتی چون «من ترک قتل الحیّات خشیة النار فقد کفر» درباره نکشتن مار یا «اِن الله یُنْزِلُ الغَیْثَ فیُصْبِحُ قومٌ به کافرین» در اشاره به کفران نعمت [[باران]] و یا «من رغب عن اَبیه فقد کفر» در زمینه بی‌توجهی به پدر، مربوط به کفر عملی است. کلمه کفر در آیه {{قلم رنگ|سبز|﴿وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَاِنَّ اللهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمینَ﴾}} ([[سوره آل‌عمران]]، آیه 97) نیز به کفر عملی اشاره دارد.<ref>التبیان، ج2، ص538؛ نیز نک، ج8، ص275.</ref> بنابراین، تنها ارتکاب گناه موجب کفر نیست و نسبت دادن کفر به فرد گناهکار را مشروع و مجاز نمی‌کند و با تمسک به آن، نمی‌توان نسبت ناروا به مسلمانان داد.

برخی از متکلمان در مخالفت با تکفیر، به این مهم که نباید اهل قبله را تکفیر کرد، تمسک نموده‌اند<ref>الابانه، اشعری، ص26؛ اتحاف السائل، ج26، ص3.</ref> ؛ زیرا همه پیشینیان با تکفیر اهل قبله، سخت مخالف بوده‌اند.<ref>شرح المقاصد، ج2، ص267-270؛ شرح اصول اعتقاد اهل السنه، ج6، ص1129.</ref> آنان بر این باور بودند که گمراهی در عقیده، موجب جواز تکفیر نمی‌شود. از این‌رو، از تکفیر اهل تجسیم پرهیز می‌کردند.<ref>الموطا، ج3، ص404.</ref>