در حال ویرایش تیموریان (بخش)

==شاهرخ و حرمین شریفین==
از میان امیران تیموری، تنها شاهرخ به حرمین و حاجیان توجه فراوان کرد.

===پیگیری مجازات راهزنان===
وی به سال 843ق. نامه‌‏ای برای سلطان مصر، [[ملک اشرف]]، درباره دادخواهی شماری از تاجران و حاجیان سرزمین‌های [[اردبیل]] و [[گیلان]] فرستاد که در [[مسیر حج شام]]، راهزنان به آنان حمله کرده بودند. شاهرخ برای تحقیق در این زمینه، برخی معتمدان خود، از جمله نظام‌الدین برلاس، غیاث‌الدین شیخ ابوالفضل کوکلتاش، نظام‌الدین احمد فیروز شاه و کمال‌الدین میرم را به دربار پادشاه مصر روانه کرد و از او خواست در صورت صحت این موضوع، به آن رسیدگی کند و اموال مظلومان و حاجیان را بازگرداند و راهزنان را مجازات کنند.<ref>اسناد و مکاتبات تاریخی ایران، ص146-148</ref> 

این گزارش تاییدگر عزیمت برخی از کاروان حاجیان ایرانی در این دوره از راه شام است. البته در برخی از سال‌های حکومت شاهرخ که از ثبات لازم برخوردار نبود و او به نبرد با ترکمن‌ها در شمال غرب ایران اشتغال داشت، حج تعطیل شد.

===تأمین پرده کعبه===
از دیگر کوشش‌های مهم شاهرخ در حرمین، فراهم کردن و فرستادن [[پرده کعبه|جامه کعبه]] بود. او مکاتباتی با حاکمان مصر داشت تا به آرزوی خود جامه عمل بپوشاند؛ زیرا فراهم‌سازی و ارسال [[پرده کعبه|پرده خانه خدا]] تا آن روزگار در انحصار پادشاهان مصر بود. سلطان مصر پس از دریافت نامه شاهرخ، قضات را گرد آورد و درباره نذر شاهرخ برای ارسال جامه کعبه با آنان رایزنی نمود و قاضی القضاة با این خواسته موافقت نکرد.<ref>النجوم الزاهره، ج15، ص49-50</ref>

شماری از منابع از نامه‌نگاری‌ مکرر شاهرخ تیموری با ملک اشرف برای دریافت اجازه برای فرستادن جامه کعبه، گزارش داده و آورده‌اند که سلطان مصر هر بار در پاسخ، انحصار این امر به مصریان را یادآور می‌شد.<ref>النجوم الزاهره، ج15، ص49-50، 53</ref>

====انتقاد از سلطان مصر====
شاهرخ در نامه‌ای دیگر با نکوهش سلطان مصر برسبای مملوکی برای رشوه ستاندن از قضات و گرفتن مالیات ([[عشور]]) از بازرگانان بندر [[جده]]، او را تهدید کرد و از سفر خود برای زیارت [[بیت‌المقدس]] گزارش داد؛ اما سلطان مصر به نامه او اعتنا نکرد.<ref>النجوم الزاهره، ج15، ص60</ref> 

====بهبود روابط====
با درگذشت اشرف به سال 841ق. و روی کار آمدن [[ملک ظاهر]] ([[جقمق]]) روابط حکومت مصر با شاهرخ تیموری بهبود یافت و زمینه ارسال [[پرده کعبه]] فراهم شد.<ref>اتحاف الوری، ج4، ص238؛ جامع مفیدی، ج3، ص156؛ تاریخ منتظم ناصری، ج2، ص695</ref>منابع از مکاتبات این دو سلطان یاد کرده‌اند.<ref>تاریخ منتظم ناصری، ج2، ص693</ref>
بر پایه گزارشی، سلطان مصر در نامه‏‌ای از شاهرخ خواسته بود با ارسال کتاب‌های تاویلات اهل سنت از شیخ ابومنصور ماتریدی، تفسیر کبیر امام فخرالدین، شرح تلخیص جامع از خواجه مسعود حجازی، شرح کشاف مولانا علاءالدین پهلوان، و شرح روضه در [[مذهب شافعی]]، به سفیر وی اجازه دیدار از شهرهای [[شیراز]]، [[اصفهان]]، [[یزد]] و [[کاشان]] داده شود. شاهرخ با پذیرش خواسته‌های سلطان مصر، هدایایی گرانبها همراه نماینده خود مولانا حسام‌الدین مبارک شاه به مصر فرستاد. با مرگ حسام در میان راه، فرزندش امیر رحیم، نامه و هدایای شاهرخ را به سلطان مصر تقدیم کرد.<ref>مطلع سعدین، ج4، ص486؛ تاریخ روضة الصفا، بخش2، ج6، ص5439</ref>

====درخواست دوباره اجازه تأمین پرده کعبه====
شاهرخ به سال 843ق. سفیری به نام [[سید شمس‌الدین محمد زمزمی]] را به مصر اعزام کرد تا درخواست خود برای زیارت خانه خدا و تهیه جامه کعبه را با سلطان مصر ملک ظاهر در میان بگذارد. او در پاسخ، با فرستادن هدایایی، شاهرخ را مخیر کرد تا هر هنگام که بخواهد، [[حج]] انجام دهد.
برخی درخواست شاهرخ و موافقت سلطان مصر را به سال 855ق. دانسته‌اند.<ref>اتحاف الوری، ج4، ص13</ref> در پی آن، شاهرخ به سال 847ق. قصد سفر حج کرد و شیخ نورالدین محمد مرشدی و مولانا شمس‌الدین محمد ابهری را برای همراهی با خود انتخاب نمود.

====تحقق آرزوی دیرینه====
البته شاهرخ به دلیل بیماری نتوانست [[سفر حج]] انجام دهد؛ اما به دستور او جامه کعبه را که در [[یزد]] فراهم شده بود، هیئتی از بزرگان دولت تیموری به مصر فرستادند. سلطان مصر در مرز شام با مصر، به استقبال جامه و سفرای شاهرخ رفت.

شماری از منابع از دستگیری نمایندگان اعزامی شاهرخ در مصر گزارش داده‌اند که در پی شایعه‌ ناخرسندی سلطان مصر از آنان صورت گرفت. همین سبب شد که همه اموال و دارایی‌های فرستادگان شاهرخ، جز صندوق جامه کعبه، را غارت کنند. سلطان مصر با عذرخواهی از سفرا، مبلغی در اختیارشان نهاد و آنان با فراهم کردن وسایل سفر، همراه [[کاروان حج]] به مکه رهسپار شدند. سرانجام هیئت اعزامی از سوی شاهرخ با گزاردن مناسک حج، جامه کعبه را برقامت خانه خدا پوشاندند و به [[خراسان]] برگشتند.

بدین ترتیب، جامه‌ای بافته شده در ایران و فرستاده شده از جانب سلطان حاکم بر ایران بر قامت [[کعبه]] پوشانده شد.<ref>تاریخ روضة الصفا، بخش2، ج6، ص54-53؛ مطلع سعدین، ج4، ص563</ref> این اقدام شاهرخ که به سال 848ق. و در شب [[عید قربان]] انجام گرفت، <ref>اتحاف الوری، ج4، ص238</ref> در تاریخ بازتاب فراوان داشته است. در کنار این اقدام، صدقات ارسالی شاهرخ نیز در میان اهل حرمین توزیع شد.<ref>التاریخ القویم، ج3، ص560</ref>


منابع، افزون بر این کاروان حج، از اعزام کاروان‌های دیگر در دوران تیموری در سال‌های 784 و 813 و 815ق. گزارش داده‌اند. این بیانگر روابط دوستانه تیموریان با دولت مملوکی مصر است.

{|class="wikitable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;"

|-

!  جدول امیران تیموری<ref>نک: تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، ص650</ref> !! سال

|-

| امیر تیمور  || 771-807ق.

|-

| میرزا خلیل بن میرانشاه بن تیمور || 807-812ق.

|-

| میرزا شاهرخ بن تیمور  || 807 -850ق.

|-         

| میرزا الغ بیگ بن شاهرخ || 850-853ق.
|-         

| میرزا عبدالله بن ابراهیم بن شاهرخ || 854-854ق.
|-         

| میرزا بابر بن بایسنقر بن شاهرخ || 852-861ق.

|-         

| ابوسعید بن محمد بن میرانشاه  || 855-873ق.
|-         

| احمد بن ابوسعید || 873-899ق.
|-         

| محمود بن ابوسعید || 809-900ق.
|-         

| حسین بایقرا || 875-911ق.
|}