در حال ویرایش جمع بین الصلاتین (بخش)

===در شرایط عادی===
'''در باور شیعه'''

به نظر فقیهان [[شیعه]]، جمع بین الصلاتین در شرایط عادی جایز است.<ref>المبسوط فی فقه الامامیه، ج1، ص140؛ ذکری، ج2، ص331-335؛ ج4، ص335؛ جواهر الکلام، ج 7، ص309-311.</ref> به باور آنها، هر یک از نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا دارای سه نوع وقت «اختصاصی»، «فضیلت» و «مشترک» هستند.<ref>تهذیب، ج2، ص39-40؛ وسائل الشیعه، ج4، ص141، 156.</ref> برای نمونه، وقت اختصاصی نماز ظهر از آغاز زوال به اندازه خواندن چهار رکعت است و وقت اختصاصی نماز عصر به اندازه چهار رکعت مانده به غروب خورشید است. دو وقت فضیلت و مشترک، میان هر دو نماز مشترک است؛<ref>جامع الخلاف، ص55؛ نهایة الاحکام، ج1، ص311؛ المعتبر، ج2، ص35.</ref> از این رو، با هم خواندن دو نماز باعث نمی‌شود یکی از آن دو خارج از وقت خود خوانده شود.<ref>الخلاف، ج1، ص588-589؛ نک: تذکرة الفقهاء، ج2، ص365؛ سلسلة المسائل الفقهیه، ج7، ص22 - 25.</ref> دلیل فقیهان شیعه، احادیث<ref>الکافی، ج3، ص286، 287؛ علل الشرائع، ج2، ص321؛ من لایحضره الفقیه، ج1، ص287.</ref> و سیره عملی [[حضرت محمد(ص)]] است.<ref group="یادداشت">حضرت محمد(ص) بارها در شرایط عادی در [[مدینه]] بین دو نماز جمع کرده‌اند. </ref><ref>تفسیر عیاشی، ج1، ص273؛ من لایحضره الفقیه، ج1، ص287.</ref> 

مشهور فقیهان شیعه، در شرایط عادی، خواندن جداگانه نمازها را از جمع میان آنها برتر دانسته‌اند.<ref>المقنعه، ص165؛ کشف الغطاء، ج3، ص126؛ جواهر الکلام، ج7، ص310-311.</ref> دلیل آنها، برتر بودنِ توزیع عبادت در طول زمان<ref>المهذب البارع، ج1، ص496؛ کتاب الصلاه، ج2، ص23.</ref> و نیز استحباب خواندن هر نماز در وقت فضیلت آن است.<ref>موسوعه الإمام الخویی، ج11، ص219-220. «کتاب الصلاة»</ref><ref group="یادداشت">برخی از فقیهان شعیه، در شرایط عادی در صورت خواندن نوافل بین دو نماز، جمع نکردن میان دو نماز را برتر دانسته و در صورت نخواندن نوافل، جمع کردن را برتر دانسته‌اند.</ref><ref>الرسائل العشر، ص123؛ الحدائق، ج6، ص150-151.</ref>

'''در باور اهل سنت'''

عموم فقیهان [[اهل سنت]] جمع بین الصلاتین را جایز نشمرده‌اند.<ref>المدونة الکبری، ج1، ص115؛ المبسوط، سرخسی، ج1، ص149؛ المجموع، ج4، ص384.</ref> البته شمار اندکی از [[مذهب شافعی|شافعیان]] به استناد احادیث<ref>صحیح مسلم، ج2، ص151؛ سنن ابی داود، ج1، ص271-272؛ سنن الترمذی، ج1، ص121.</ref> جمع بین الصلاتین را در شرایط عادی جایز دانسته‌اند.<ref>المجموع، ج4، ص384.</ref> 

ده‌ها روایت در منابع اهل سنت، مانند صحاح،<ref>صحیح مسلم، ج2، ص151-153؛ صحیح البخاری، ج1، ص39-40.</ref> سنن<ref>سنن الترمذی، ج1، ص121؛ سنن ابی داود، ج1، ص272؛ سنن النسائی، ج1، ص290.</ref> و دیگر منابع<ref>مسند الامام احمد بن حنبل، ج1، ص 71، 81؛ الموطا، ج1، ص144؛ المصنّف، ج2، ص 555-556.</ref> از جمع کردن دو نماز توسط حضرت محمد(ص) در شرایط عادی سخن گفته‌اند.<ref group="یادداشت">راویان این سیره نبوی(ص) کسانی مانند [[عبدالله بن عباس]]، [[عبدالله بن عمر بن خطاب|عبدالله بن عمر]]، [[ابوایوب انصاری]]، [[ابوهریره]]، [[جابر بن عبدالله انصاری]] و [[عبدالله بن مسعود]] هستند.</ref> محدثان و فقیهان اهل سنت این روایت‌ها را قابل استناد ندانسته و دلیل آن را عمل نکردن فقهیان به مفاد این روایات دانسته‌اند.<ref>سنن الترمذی، ج1 ص121-122.</ref> برخی نیز، جمع یاد شده در روایات را به «جمع صوری» تأویل برده‌اند<ref>الحجة علی اهل المدینه، ج1، ص177؛ شرح معانی الآثار، ج1، ص160-166؛ المبسوط سرخشی، ج1، ص149-150.</ref> یا آن را در شرایط عذر یا سفر یا بارش باران دانسته‌اند.<ref>مسائل الامام أحمد، ج3، ص 177؛ الحاوی فی فقه الشافعی، ج2، ص359؛ الاستذکار، ج2، ص211.</ref> این تأویلات، به این جهت است که در باور فقیهان اهل سنت، وقت هر یک از نمازهای پنجگانه مختص است و وقت مشترک ندارند.<ref group="یادداشت">برای آگاهی بیشتر روی [[اوقات نماز]] تلیک کنید!</ref>

دلائل فقیهان اهل سنت بر جایز نبودن جمع میان دو نماز، مورد مناقشه قرار گرفته است.<ref>نک: سلسلة المسائل الفقهیه، ج7، ص36-50؛ الشیعة شبهات و ردود، ص130.</ref> از جمله انتقادات مطرح شده آن است که اهل سنت در سفر و نیز در حالت وجود عذر جمع بین الصلاتین را جایز دانسته‌اند، درحالی که اگر وقت مشترک میان دو نماز وجود نداشته باشد، جمع میان دو نماز در این حالات نیز، موجب می‌شود که یکی از دو نماز در خارج از وقت خود خوانده شود.<ref>ذکری، ج4، ص335- 336.</ref>

در پاره‌ای از منابع اهل سنت، روایاتی نقل شده که جمع بین الصلاتین را از گناهان کبیره شمرده است.<ref>سنن الترمذی، ج1، ص121.</ref> راوی بیشتر این احادیث، شخصی به نام «حنش» است که در کتاب‌های رجالی اهل سنت، ضعیف خوانده شده است.<ref>میزان الاعتدال، ج1، ص546.</ref>