در حال ویرایش جنگ بنی‌قینقاع

'''غزوه بنی‌قینقاع''' نام نبردی است که بین [[قبیله بنی‌قینقاع]] از [[یهودیان]] ساکن [[مدینه]] در سال دوم هجری و مسلمانان در گرفت.
بنی‌قینقاع از شجاع‌ترین یهودیان ساکن در مدینه بودند. با ورود [[پیامبر(ص)]] به مدینه حضرت با ایشان پیمان صلح بستند، اما در سال دوم هجری پیمان شکسته و اعلام جنگ کردند. بنی‌قینقاع پس از 15 روز محاصره و بدون درگیری و هیچ شرطی تسلیم شدند، و با وساطت [[عبدالله بن ابی]] هم‌پیمان ایشان بعد از مذاکره با پیامبر(ص) به [[شام]] تبعید شدند.

==زمینه شکل‌گیری جنگ==
بنی‌قینقاع پس از [[نبرد بدر]] (2ق.) موقعیت پیامبر را که در برابر مخالفانش محکم‌تر شده بود، برنمی‌تابیدند. این سبب شد که آن‌ها رفتارهایی از خود نشان دهند که حاکی از پیمان‌شکنی بود.<ref>المغازی، ج1، ص176.</ref> به‌نظر می‌رسد بنی‌قینقاع با تکیه بر پشتوانه تاریخی خود در روابطشان با [[قبیله خزرج]]، موقعیت پیامبر را ضعیف‌تر از موقعیت خویش ارزیابی می‌کردند.

احتمال پیمان‌شکنی بنی‌قینقاع، پیامبر را بر آن داشت تا آن‌ها را در بازارشان گردآورد و با یادآوری علم آن‌ها به [[نبوت]] خود<ref>المغازی، ج1، ص176؛ انساب الاشراف، ج1، ص371.</ref> از آنان بخواهد که به پیمان خویش وفادار مانند و از سرنوشت [[مشرکان قریش]] در [[جنگ بدر]] عبرت گیرند. در برابر، آن‌ها در خطاب به رسول خدا، خود را غیر قابل مقایسه با [[مکیان]] دانستند و خویشتن را جنگجویانی خواندند که توانشان تنها با نبرد شناخته خواهد شد.<ref>الطبقات، ج2، ص28-29؛ الثقات، ج1، ص209؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص146.</ref>

آماری که از جنگجویان بنی‌قینقاع گزارش شده، از توان چشمگیر آنان حکایت دارد. برخی منابع جنگجویان آن‌ها را 700 تن دانسته‌اند که 400 تن از آن‌ها زره‌پوش بودند.<ref>المغازی، ج1، ص177.</ref>در گزارشی، بنی‌قینقاع از شجاع‌ترین یهودیان به‌شمار می‌آمدند.<ref>المغازی، ج1، ص177-178؛ عیون الاثر، ج1، ص344؛ الصحیح من سیرة النبی، ج6، ص58.</ref>


برخی منابع از سخنان پیامبر با بنی‌قینقاع پس از پیمان‌شکنی آن‌ها اشاره دارند؛ اما از حادثه‌ای که به پیمان‌شکنی یهود بنی‌قینقاع انجامید، گزارشی نداده‌اند.<ref>المغازی، ج1، ص176؛ انساب الاشراف، ج1، ص371-372.</ref>

بر پایه گزارشی، آن‌ها خون مسلمانی را در بازار بنی‌قینقاع ریختند که به دفاع از زن مسلمانی برخاسته بود که مورد آزار و تمسخر [[یهود]] قرار داشت.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص561؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص146.</ref> پس از آن، بنی‌قینقاع برخلاف مفاد عهدنامه که آن‌ها را ملزم به پذیرش داوری پیامبر کرده بود،<ref>السیرة النبویه، ج2، ص349-350؛ عیون الاثر، ج1، ص228.</ref> در قلعه‌های خود سنگر گرفتند.<ref>المغازی، ج1، ص177؛ انساب الاشراف، ج1، ص372.</ref>
==شروع و نتیجه نبرد==
به گزارشی، پس از نزول آیه 58 [[سوره انفال]] پیامبر برای نبرد با ایشان، قلعه‌های آن‌ها را در نیمه [[شوال]] سال دوم ق.‌ اندکی پس از پیروزی بدر، در محاصره گرفت.<ref>المغازی، ج1، ص177-180؛ تاریخ طبری، ج2، ص479-480.</ref>

بنی‌قینقاع پس از 15 روز محاصره و بدون هیچ شرطی تسلیم شدند. در مدت محاصره، هیچ برخورد نظامی از سوی بنی‌قینقاع صورت نگرفت. به‌نظر می‌رسد که آنان بسیار زود از حمایت هم‌پیمان خود، [[عبدالله بن ابی|عبدالله بن ابیّ خزرجی]]، ناامید شدند. پیامبر یکی از [[انصار]] را مامور بستن دستان مردان بنی‌قینقاع کرد. عبدالله بن ابیّ که به رغم وعده خود نتوانسته بود از آنان حمایت کند، خواست تا کوتاهی خود را با حفظ مال و جانشان جبران کند. از این‌رو، شتابان خود را به پیامبر رسانید و مجدّانه از وی خواست از آن‌ها درگذرد. پیامبر که آثار خشم در چهره‌اش نمایان بود، برخلاف میل خود از کشتن آن‌ها چشم پوشید و به آن‌ها سه روز مهلت داد تا [[مدینه]] را ترک کنند و [[عبادة بن صامت]] را مامور تبعید آن‌ها از مدینه کرد. البته بنا شد که اموال خود را تحویل دهند.<ref>المغازی، ج1، ص177-180؛ امتاع الاسماع، ج9، ص293.</ref>

عبدالله بن ابیّ که احساس کرد می‌تواند با درخواست خود حکم تبعید آن‌ها را نیز لغو کند، به سوی خانه پیامبر رفت؛ اما با مخالفت [[عویم بن ساعده خزرجی|عُویم بن ساعده خزرجی]] روبه‌رو شد. اصرار ابن ابیّ به درگیری و زخمی شدنش انجامید. آن‌گاه بنی‌قینقاع با درک موقعیت، در ترک مدینه مصمم شدند.<ref>المغازی، ج1، ص176-180؛ الطبقات، ج2، ص29؛ تاریخ طبری، ج2، ص479-480.</ref>

برخی روایت‌های تفسیری از نزول آیات 51-52 [[سوره مائده]] در شان عبدالله بن ابیّ و نقش وی در نبرد بنی‌قینقاع حکایت دارند.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص563.</ref>
==غنائم==
درباره غنیمت‌های بنی‌قینقاع جزئیات فراوان گزارش نشده است. برخی گزارش‌ها حکایت دارند که پیامبر از دارایی‌های منقولشان تنها تجهیزات رزمی را به غنیمت گرفت و پس از کنار نهادن خمس غنایم، آن‌ها را میان مسلمانان بخش کرد و چند شمشیر، زره، نیزه و کمان برای خود برداشت.<ref>الطبقات، ج1، ص486-489؛ ترکة النبی، ص102؛ تاریخ طبری، ج2، ص481.</ref>
==مکان تبعید==

بنی‌قینقاع پس از تبعید در مسیر حرکت به شمال، نخست به [[وادی القری]] در شمال [[مدینه]] در مسیر [[شام]] و سپس به سوی شام رفتند و آن‌جا در منطقه اَذرِعات مستقر شدند.<ref>المغازی، ج1، ص180؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص148، 355.</ref>
==پیوند به بیرون==

[http://lib.eshia.ir/23019/1/1984 بنی قینقاع، دانشنامه جهان اسلام، بنياد دائرة المعارف اسلامی.]

[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2439/نگرشی-کوتاه-بر-غزوه-بنی-قریظه میر شریفی، سیدعلی، نگرشی کوتاه بر غزوه بنی قریظه، مجله نور علم، مرداد 1364 - شماره 11 (7 صفحه - از 130 تا 136.).]
==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==

{{منابع}}

{{دانشنامه

 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7788

 | عنوان = بني‌ قينقاع

 | نویسنده = مهران اسماعیلی

}}
*'''امتاع الاسماع''': المقریزی (درگذشت 845ق.)، به کوشش محمد عبدالحمید، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1420ق.
*'''انساب الاشراف''': البلاذری (درگذشت 279ق.)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، 1417ق.
*'''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (درگذشت 748ق.)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، 1410ق.
*'''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''':  الطبری (درگذشت 310ق.)، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
*'''ترکة النبی(ص)''':  حماد بن اسحق البغدادی (درگذشت 267ق.)، به کوشش اکرم ضیاء، 1404ق.
*'''الثقات''': ابن حبان (درگذشت 354ق.)، الکتب الثقافیه، 1393ق.
*'''السیرة النبویه''': ابن هشام (درگذشت 213/218ق.)، به کوشش محمد محیی الدین، مصر، مکتبة محمد علی صبیح و اولاده، 1383ق.
*'''الصحیح من سیرة النبی(ص)''':  جعفر مرتضی العاملی، بیروت، دار السیره، 1414ق.
*'''عیون الاثر''': ابن سید الناس (درگذشت 734ق.)، بیروت، دار القلم، 1414ق.
*'''المغازی''': الواقدی (درگذشت 207ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، 1409ق.
{{پایان}}
{{غزوات پیامبر}}

[[رده:غزوات پیامبر(ص)]]