در حال ویرایش مصارف قربانی (بخش)

== مصارف سه گانه قربانی ==
برای قربانی حج تمتع، با توجه به آیات 28 و 36 [[سوره حج]]<ref>«فَكلُواْ مِنهْا وَ أَطْعِمُواْ الْبَائسَ الْفَقِيرَ» (سوره حج، آیه 28) و «فَكلُواْ مِنهْا وَ أَطْعِمُواْ الْقَانِعَ وَ الْمُعْترَّ» (سوره حج، آیه 36)</ref> و روایات باب قربانی به ویژه روایات تثلیث قربانی در طرق [[شیعه]]<ref>به عنوان نمونه رجوع شود به: وسائل الشيعة، ج14، باب 40: بَابُ حُكْمِ أَكْلِ الْإِنْسَانِ وَ إِطْعَامِهِ وَ إِهْدَائِهِ مِنْ هَدْيِهِ الْمَنْدُوبِ وَ الْوَاجِبِ‌، صص159-168.</ref> و [[اهل سنت]]،<ref>احكام القرآن جصاص، ج‏5، ص81.</ref> سه مصرف توسط فقهای مذاهب خمسه ذکر شده است: 1) خوردن بخشی از قربانی توسط حاجی، 2)هدیه دادن بخشی از آن به دوستان، 3) صدقه دادن بخشی از آن به فقیر. در ادامه جزئیات تفاوت دیدگاه این فقهاء بیان می گردد. 

اصطلاح "تثلیث قربانی" در باب حج، به معنای «سه بخش کردن آن» آمده است.<ref>رک: فرهنگ فقه، ج‌2، صص347-348.</ref>  به این صورت که حج گزار، قربانی را به سه بخش کاملاً مساوی تقسیم کند. یک سوم آن را برای خود بردارد، یک سوم آن را به دیگران هدیه دهد و یک سوم آن را به فقرا صدقه دهد.<ref>رک: پیشین، ج‌2، ص 347.</ref>

=== نظر فقهای امامی ===
فقهای امامیه در مورد مصارف قربانی حج تمتع چهار دیدگاه اصلی دارند: 
# وجوب مصارف سه گانه (خوردن حاجی از قربانی، هدیه به دوستان و صدقه به فقراء)؛<ref>جامع المقاصد، ج3، ص242، الروضة البهية، ج‌2، صص 292-293 و مسالك الأفهام،. ج‌2، ص 303‌.</ref>
# استحباب تثلیث؛<ref>النهاية، ص261‌؛ الجامع للشرائع، ص214.المختصر النافع، ج‌1، ص90، إرشاد الأذهان، ج‌1، ص333، كشف اللثام و الإبهام، ج‌6، ص170، جواهر الكلام، ج19، ص157 و ص160.</ref>
# احوط بودن مصارف؛<ref>بيست و پنج رساله فارسى، ص456، مناسك حج، شیخ انصاری، ص105، دليل الناسك - تعليقة وجيزة على مناسك الحج (للنائيني)، صص 386-387، المعتمد، ج5، صص295.</ref>
# جواز صرف در یکی از مصارف به تنهایی.<ref>كتاب الحج، ج‌3، ص238، جامع المدارك، ج‌2، ص462‌،الحج في الشريعة الإسلامية الغراء، ج‌5، ص 141</ref>

=== اقوال فقهای اهل سنت ===
[[شافعی]](م204ق) خوردن از قربانی [[حج تمتع]] را مانند قربانی کفاره‌ای جایز نمی‌داند و تمام قربانی را سهم فقرا می‌داند.<ref>-الام، ج2، ص239، التفسير المظهرى، ج1، ص226؛ احکام القرآن ابن عربی، ج‏3، ص1291؛ الشرح الكبير على متن المقنع، ج3، ص580؛ تذكرة الفقهاء، ج‌8، ص 294؛ همو، 1412ق، ج11، ص147 و ص258.</ref> 

ابوحنیفه نعمان بن ثابت(م150ق)، مالک بن انس(م179ق) و احمد بن حنبل(م۲۴۱ق) و فقهای پیرو آنها خوردن از قربانی [[حج تمتع]] و [[حج قران|قران]] را شبیه قربانی‌های مستحبی و تطوعی (قربانی غیر واجب به قصد تقرب به خدا) جایز دانسته اند.<ref>- التفسير المظهرى، ج‏6، ص279، الكافي في فقه الإمام أحمد، ج1، ص540-541؛ العدة شرح العمدة، ص236؛ البحر الرائق شرح كنز الدقائق، ج3، ص76؛ اللباب فی شرح الکتاب، ج1، ص223؛ الشرح الكبير على متن المقنع، ج3، ص580؛ الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، ص216. </ref> 

فقهای حنفی و حنبلی گفته اند: حاجی نباید بیش از یک سوم قربانی را بخورد و روایات تثلیث قربانی را نقل کرده اند.<ref>- احکام القرآن جصاص، ج‏5، ص81، المغني،ج9، ص448، العدة شرح العمدة، ص235.</ref> و استحباب خوردن از قربانی حج قران و تمتع و استحباب تثلیث آن دو را مطرح کرده اند.<ref>- الفقه على المذاهب الأربعة، ج1، صص628-629، المبسوط، ج4، ص141، حاشية الروض المربع شرح زاد المستقنع، ج4، ص239-240.</ref> اما فقهای مالکی برای خوردن مقداری مشخص نکرده و تثلیث قربانی را رد کرده اند.<ref>- احکام القرآن ابن عربی، ج‏3، ص1294، الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، ص217.</ref>