در حال ویرایش میقات (فتاوای مراجع)

  | توضیح فیلم = فیلم: معرفی [[مسجد شجره]] و آموزش [[احرام]]

| مساله = 200

|بدان که محل [[احرام]] بستن براي [[عمره تمتع]]، که آن را ميقات مي‌نامند، مختلف مي‌شود به اختلاف راه‌هايي که حجاج از آنها به طرف مکه مي‌روند و آن پنج محل است:

اول ـ [[مسجد شجره]] است که آن را «ذُوالحُلَيفه» مي‌نامند{{توضیح مساله|200|. '''آية الله خامنه‌اي:''' مسجد شجره در منطقه ذوالحليفه در نزديکي مدينه منوره واقع شده است.}} و آن ميقات کساني است که از مدينه منوره به مکه مي‌روند.

|{{ارجاع مساله|200}}

| مساله =201

|جايز است در صورت ضرورت، احرام را از مسجد شجره تأخير بيندازد تا ميقات اهل شام.{{توضیح مساله|201|. '''آية الله بهجت:''' جواز احرام با اين فرض از مسجد شجره و انجام دادن کار ضروي و سپس کفاره دادن محل تأمل است؛ پس احتياط ترک نشود.}}

| {{ارجاع مساله|201}}

  | مساله = 202

|احتياط واجب{{توضیح مساله|202|.  

* ''''''آية الله بهجت:'''''' جايز نيست در بيرون مسجد به طوري که محاذي و برابر آن از طرف راست يا چپ باشد احرام بسته شود و اختياراً بايد در صورت امکان از درون مسجد احرام بسته شود.  

* ''''''آية الله تبريزى''':''' جايز است در بيرون مسجد به طوري که محاذي آن از طرف راست يا چپ باشد احرام بسته شود و احوط اين است که در صورت امکان از درون مسجد احرام بسته شود و احتياط واجب آن است که از پشت مسجد قديم احرام نبندند.

* ''''''آية الله خامنه‌اي:'''''' احرام خارج از مسجد شجره کفايت نمي‌کند و واجب است داخل مسجد مُحرم شوند.  

* ''''''آية الله خويي''':''' احرام از منطقه ذوالحليفه، مانعي ندارد.  

* ''''''آية الله زنجاني:'''''' کسي که از مدينه منوره عازم مکه است بايد در مسجد شجره ـ هرچند قسمت‌هاي جديد آن باشد ـ نيت احرام را انشاء کند؛ يعني از قلب خود بگذارند که «خود را ـ مثلاً ـ به عمره تمتع، محرم قرار مي‌دهم» ولي مکان تلبيه واجب، منطقه ذوالحليفه است، پس اگر داخل مسجد نيت کرد ولي تلبيه واجب را خارج مسجد هم بگويد کفايت مي‌کند.

* '''آيات عظام سبحاني، صافي، گلپايگاني، مکارم:''' بلکه همين اندازه که محاذي مسجد از طرف راست يا چپ باشد کفايت مي‌کند، هرچند از داخل مسجد مستحب است.}} آن است که در داخل مسجد شجره محرم شود نه خارج آن، هرچند نزديک به آن باشد.

|{{ارجاع مساله|202}}

| مساله = 203

| شخص جنب و حائض مي‌توانند در حال عبور از مسجد محرم شوند{{توضیح مساله|203|.  

* '''آية الله تبريزى''': شخص جنب و حائض در خارج مسجد محرم مي‌شود و تجديد تلبيه در جُحفه لزومي ندارد و نيز اگر در حال عبور از مسجد محرم شوند مانعي ندارد.

* '''آية الله خويي''': اين مسئله و دو مسئله بعد، مبني بر لزوم احتياط است و در مسئله قبل گفته شد که احتياط واجب نيست و احرام در خارج مسجد مانع ندارد.

* '''آية الله سبحاني:''' فرد جنب نميتواند داخل مسجد بشود و بايد از بيرون مسجد سمت راست يا چپ آن محرم شود و اگر بخواهد داخل مسجد محرم شود بايد حالت عبوري داشته باشد و لبيک را در حال عبور بگويد و اگر درب دوم بسته باشد احتياط آن است که بيرون مسجد محرم شود.

* '''آية الله سيستاني:''' براي حائض و نفساء احرام بستن بيرون مسجد شجره کافي است.

* '''آية الله مکارم:''' مي‌توانند در خارج مسجد يا در حال عبور از مسجد محرم شوند.}} و نبايد در مسجد توقف کنند.

|{{ارجاع مساله|203}}

| مساله = 204

| اگر جنب به واسطه زيادي جمعيت نتواند در حال عبور از مسجد احرام ببندد و آب براي غسل نباشد و نتواند صبر کند تا آب پيدا شود بايد تيمم کند و داخل مسجد شود و احرام ببندد. {{توضیح مساله|204|. تفصیل نظر آيات عظام در ذيل مسئله 202 و 203 گذشت.

* '''آية الله فاضل:''' و همچنين است حائض و نفساء که پاک شده‌اند.  

* '''آية الله نوري:''' و چنين است  

حائض که از حيض پاک شده است.}}

|{{ارجاع مساله|204}}

{{فتاوی حج | مساله =205|اگر حائض نتواند تا وقت پاک شدن صبر کند احتياط آن است که نزديک مسجد محرم شود و در «جحفه» يا محاذي آن احرام را تجديد کند. {{توضیح مساله|205|. '''آية الله بهجت:''' اگر نتواند وارد مسجد شود در خارج مسجد محاذي آن محرم مي‌شود و در جحفه يا محاذي آن تجديد احرام مي‌کند بنا بر احتياط.  

'''آية الله خامنه‌اي:''' زني که داراي عذر است، مي‌تواند در حال عبور از مسجد مُحرم شود، به شرطي که مستلزم توقف در مسجد نباشد. ولي اگر مستلزم توقف در مسجد هرچند بر اثر ازدحام و مانند آن باشد و نتواند احرام را تا برطرف شدن عذر به تأخير بيندازد، بايد از جُحفه يا محاذات آن مُحرم شود. و جايز است با نذر از هر مکان ديگري قبل از ميقات مُحرم شود.  

آية الله زنجاني، '''آية الله فاضل:''' اگر حائض نتواند تا وقت پاک شدن صبر کند، بايد نزديک مسجد محرم شود و نياز به تجديد احرام از جحفه ندارد. و همين طور است حکم زني که در حال نفاس باشد.

آيات عظام تبريزي، خويي، سبحاني، سيستاني، صافي، گلپايگاني، مکارم: مي‌تواند در کنار مسجد محرم شود و تجديد احرام لازم نيست.

آية الله نوري: اگر به واسطه زيادي جمعيت، از عبور از مسجد هم عاجز باشد، احتياط آن است که از نزديک مسجد محرم شود.}}

دوم ـ وادي عقيق است، که اوايل آن را «مسلخ» و اواسط آن را «غمره» و اواخر آن را «ذات عرق» مي‌گويند که محل احرام عامه است و آن ميقات کساني است که از راه عراق و نجد به مکه مي‌روند. {{توضیح مساله|205|. '''آية الله خامنه‌اي:''' و احرام بستن از همه قسمت‌هاي آن صحيح است.  

'''آية الله سبحاني:''' وادي عقيق وسيع‌ترين ميقات در ميان مواقيت پنج‌گانه است که در 180 کيلومتري مکه قرار دارد و احتياط واجب آن است که از نقطه مسلخ تا نقطه غمره محرم شوند.}}

سوم ـ قرن المنازل است، و آن ميقات کساني است که از راه طائف حج مي‌روند. {{توضیح مساله|205|. '''آية الله خامنه‌اي:''' و مُحرم شدن از قَرن المَنازل خواه از داخل مسجد باشد يا خارج آن در ساير مواضع قَرن المنازل کافي است.}}

چهارم ـ يَلَمْلَمْ است، که اسم کوهي است و آن ميقات کساني است که از راه  

يمن مي‌روند. {{توضیح مساله|205|'''آية الله سبحاني:''' نزديک‌ترين ميقات به مکه همين است که از جاده جديد 94 کيلومتر با مکه فاصله دارد.  

  . '''آية الله خامنه‌اي:''' و احرام بستن از همه قسمت‌هاي آن صحيح است.  

'''آية الله سبحاني:''' يلملم 100 کيلومتر با مکه فاصله دارد.}}

پنجم ـ جُحْفه است و آن ميقات کساني است که از راه شام مي‌روند. {{توضیح مساله|205|. '''آية الله بهجت:''' اهل مدينه مي‌توانند از جحفه اختياراً محرم شوند.

''''''آية الله خامنه‌اي:'''''' و احرام بستن از داخل مسجد و يا ساير مواضع جُحفه صحيح است.

'''آية الله سبحاني:''' و نيز ميقات کساني است که به هر علتي در مسجد شجره محرم نشدهاند و همين طور کساني ‌که از طريق دريا عازم حج شده و پس از بستن احرام در آنجا عازم بندر جده مي‌شوند.

'''آية الله سيستاني:''' و کساني ‌که از مسجد شجره گذشته و محرم نشده‌اند هرچند بدون عذر.}}

|{{ارجاع مساله|205}}

{{فتاوی حج  | مساله =206|اگر بيّنه شرعيه قائم شد؛ يعني دو شاهد عادل{{توضیح مساله|206|. '''آية الله سبحاني:''' يک شاهد عادل و اگر شاهد عادلي در کار نباشد بايد از اهل محل پرسيد و در صورت اطمينان به آن اعتماد کرد ولي امروزه مواقيت پنج‌گانه به وسيله تابلوهايي معين شده و طبعاً مفيد

اطمينان است.

'''آية الله سيستاني:''' شهادت دو عادل در صورتي مفيد است که مستند به حس يا مانند آن باشد.

'''آية الله مکارم:''' رسيدن به ميقات با حداقل شهادت يک نفر عادل نيز ثابت مي‌شود، ولي در زمان ما ميقات‌ها مشخص است و احتياجي به اين امور نيست.}} شهادت دادند{{توضیح مساله|206|. '''آية الله خامنه‌اي:''' يا شهرتي که موجب اطمينان است قائم شد.}} که فلان مکان ميقات است، تفتيش و تحصيل علم لازم نيست{{توضیح مساله|206|. '''آية الله بهجت:''' احوط و اقوي لزوم تحصيل علم است به اين اماکن و اگر علم ممکن نباشد بعيد نيست اکتفا به ظن حاصل از پرسيدن اهل معرفت به اين اماکن.  

'''آية الله زنجاني:''' بلکه براي ميقات گواهي کسي که خبر او براي شخص حاجي يا نوع مردم اطمينان آور است و همچنين گواهي اهل محل ـ ولو اطمينان بخش نباشد ـ کافي است.}} و اگر علم و بيّنه{{توضیح مساله|206|. '''آية الله خامنه‌اي:''' يا شهرت موجب اطمينان.}} ممکن نشود مي‌تواند اکتفا کند به ظن حاصل{{توضیح مساله|206|. '''آية الله تبريزى''': بر مکلف واجب است يقين يا اطمينان به رسيدن به ميقات پيدا نموده و احرام ببندد و يا حجت شرعيه داشته باشد و افرادي که آنجا زندگي مي‌کنند، گفته آنها حجت شرعيه محسوب مي‌شود، بلکه شهادت يک نفر ثقه کافي است، اگر بدانيم مستند او سؤال از عرف محل است.

'''آية الله خويي''': تحصيل اطمينان لازم است و گمان کافي نيست، بلي اگر ثقه خبره از محل خبر بدهد  

کافي است.  

'''آية الله سيستاني:''' تحصيل علم يا اطمينان يا حجت شرعيه لازم است.

'''آية الله فاضل:''' تحصيل اطمينان لازم است.}} از پرسيدن از کساني ‌که اهل اطلاع به آن مکان‌ها مي‌باشند.

|{{ارجاع مساله|206}}

{{فتاوی حج | مساله =207| هرگاه از راهي برود که به هيچ‌يک از ميقات‌ها عبورش نيفتد، بايد از محاذات ميقات احرام ببندد. {{توضیح مساله|207|. '''آية الله بهجت:''' بايد از محاذات اولين ميقات نزديک به خود محرم شود.

'''آية الله خويي''': کسي که تقريباً يک ماه يا بيشتر در مدينه منوره اقامت نموده و عازم حج باشد و بخواهد از غير راه متعارف مدينه تا مکه برود، همين که شش مايل از مدينه دور شود محاذي و برابر مسجد شجره خواهد بود و همان جا ميقاتش خواهد بود و از همان جا احرام مي‌بندد. و در تجاوز نمودن از محاذات مسجد شجره و احرام بستن از محاذات يکي از مواقيت ديگر، بلکه از خصوص مورد مذکور نيز مشکل است.

'''آية الله زنجاني:''' کسي که از مدينه منوره عازم مکه است بايد از مسجد شجره محرم شود، البته اگر از غير راه متعارف، عازم مکه باشد بايد پس از آنکه به مقدار فاصله مسجد شجره از مدينه قديم (حدود ده کيلومتر) دور شد محرم شود و کساني ‌که از غير مدينه، عازم مکه هستند چنانچه از يکي از مواقيت يا حوالي نزديک آن مي‌گذرند بايد از ميقات محرم شوند و محاذات ميقات کفايت نمي‌کند و نذر، مجوز احرام بستن در غير ميقات نيست و اگر از مواقيت و حوالي آنها عبور نمي‌کنند، هر کجاي خارج حرم محرم شوند صحيح است و در اين صورت احرام از محاذات ميقات، مطابق احتياط استحبابي است و در اين مسئله فرقي بين عمره مفرده و تمتع و حج افراد نيست.

'''آية الله سبحاني:''' هرگاه از راهي برود که هرگز از ميقات عبور نمي‌کند مانند کسي که از ايران و غيره وارد جده مي‌شود، مي‌تواند به دو صورت محرم شود: الف) به مدينه منوره برود و از مسجد شجره محرم شود و يا به جحفه برود و از آنجا محرم شود. ب) به حديبيه برود چه از راه قديم و چه از راه جديد و در آنجا محرم شود و اصلاً کسي که از يکي از مواقيت عبور نمي‌کند، رفتن او به ميقات واجب نيست و مي‌تواند به يکي از دو گونه اخير محرم شود.}}

|{{ارجاع مساله|207}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =208| اگر عبور او طوري است که محاذات با دو ميقات پيدا مي‌کند احتياط واجب{{توضیح مساله|208|. '''آية الله بهجت:''' اقوي کفايت احرام اول است؛ به نحوي که در مسئله قبل بيان شد.  

آية الله تبريزي، آیة الله فاضل: بايد از جايي که اول محاذات پيدا مي‌کند، احرام ببندد و تجديد نيت در محاذات ميقات بعد لازم نيست.

'''آية الله خويي'''، '''آية الله زنجاني:''' با ملاحظه مسئله سابق، اين مسئله منتفي است.

'''آية الله سبحاني:''' اگر از محاذات ميقات اول احرام ببندد و سپس به محاذات ميقات دوم برسد، تجديد احرام لازم نيست.

'''آية الله سيستاني:''' مخير است از محاذي هر کدام احرام ببندد، گرچه احتياط مستحب احرام در محاذي اول است.  

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': واجب است که از جايی که....}} آن است که از جايي که اول، محاذات پيدا مي‌کند احرام ببندد و در محاذات ميقات بعد، تجديد نيت احرام کند.

|{{ارجاع مساله|208}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =209| کساني ‌که از محاذات غير مسجد شجره عبور مي‌کنند، احتياط مستحب{{توضیح مساله|209|. '''آية الله خويي''': اگر فاصله زياد باشد، ظاهراً نذر لازم است و اگر فاصله کم باشد، بنا بر احتياط واجب بايد نذر کند يا اينکه به يکي از مواقيت برود.  

'''آية الله زنجاني:''' کسي که از مواقيت و نزديکي آنها نمي‌گذرد هر کجا خارج حرم، محرم شود، صحيح است هرچند قبل از محاذات مواقيت باشد و نيازي به نذر نيست، البته اگر نذر کند که قبل از حرم از مکان معيني، مثلاً جده، محرم شود بايد به نذر خود عمل کند.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': متعرض مسئله استحباب نذر نشده‌اند.}} آن است که قبل از رسيدن به محاذات، به نذر محرم شوند و بهتر آن است که در محاذات، تجديد احرام کنند.

|{{ارجاع مساله|209}} }} {{سخ}}  

== اگر احرام از میقات به تاخیر بیاندازد ==

{{فتاوی حج | مساله =210| شخص مستطيع اگر احرام را از ميقات تأخير بيندازد از روي علم و عمد{{توضیح مساله|210|. '''آية الله زنجاني:''' و اختيار و نتواند به ميقات برگردد بايد به يکي ديگر از مواقيت پنج‌گانه رفته و از آنجا محرم شود والاّ احرام و عمره و حج او باطل است و نبايد وارد حرم يا مکه شود.

'''آية الله سيستاني:''' واجب است برگردد به همان ميقات، در صورت امکان، هرچند ميقات ديگري

در پيش باشد، به جز کسي که از ذوالحُلَيفه گذشته باشد هرچند عمداً و بدون عذر که مي‌تواند از  

جحفه محرم شود.}} و ممکن نشود برگردد به ميقات، به واسطه عذري، و ميقات ديگري در پيش نداشته باشد حج او باطل است{{توضیح مساله|210|. '''آية الله بهجت:''' بنا بر احتياط واجب بايد احرام ببندد از هر مکاني که ممکن باشد، به تفصيلي که در ناسي احرام مذکور است. و عمره را به جا آورد و قضاي آن بعد از آن.

'''آية الله تبريزى''': احتياط واجب اين است که در صورت امکان در خارج حرم محرم شود و در صورت عدم امکان در حرم محرم شود و اگر حج واجب باشد سال آينده آن را اعاده کند.

'''آية الله خويي''': اگر در صورت امکان در خارج حرم محرم شود و در صورت عدم امکان در حرم محرم شود، اگرچه به واسطه تأخير مرتکب معصيت شده است ليکن صحت آن خالي از وجه نيست. ولي در صورت تمکن احتياط مستحب اين است که حج را اعاده کند.

'''آية الله سبحاني:''' هرچند احتياط مستحب است که از مرز حرم، احرام ببندد و اعمال خود را انجام دهد و سال ديگر نيز بايد حج را قضا کند.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': اگرچه احوط آن است که از هر مکاني که ممکن باشد محرم شود و عمره را انجام دهد و بعد هم قضاي آن را به جا آورد.}}، و بايد سال ديگر حج به جا آورد.

|{{ارجاع مساله|210}} }}

{{فتاوی حج | مساله =211| شخصي که مي‌خواهد از محاذي ميقات محرم شود، اگر محاذات را نداند{{توضیح مساله|211|. '''آية الله بهجت:''' اگر علم به محاذات ممکن نباشد، ظاهراً کفايت مظنّه است در صورتي که موجب اطمينان يا حاصل از سؤال اهل آن محل باشد علي الأحوط.}} بايد از اهل اطلاع مورد وثوق بپرسد{{توضیح مساله|211|. '''آية الله سيستاني:''' اگر دو خطّ متقاطع را فرض کنيم که زاويه قائمه‌اي را تشکيل مي‌دهند و يکي از آنها از مکه مي‌گذرد و ديگري از ميقات، نقطه تقاطع، محل محاذات با ميقات است و معيار در اين امر صدق عرفي است نه دقت عقلي.}}، و قول مجتهد که اهل اطلاع به آن مکان‌ها نيست اعتبار ندارد، و اگر نتواند محاذات را بفهمد{{توضیح مساله|211|. '''آية الله بهجت:''' اگر در طريق او محاذات علميه با ظنّيه نباشد احوط رفتن به سوي ميقاتي يا محاذات آن است و محتمل است جواز احرام از اول احتمال و تجديد آن در مقدار اقرب مواقيت به مکه. }} قبل از رسيدن به محلي که احتمال مي‌دهد از محاذات گذشته است به نذر محرم شود{{توضیح مساله|211|. '''آية الله مکارم:''' بنا بر احتياط.}}، بلکه اگر از محل معيني پيش از رسيدن به محاذات، به نذر محرم شود احوط است. {{توضیح مساله|211|. '''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 207 و 209 مراجعه شود.

'''آية الله سبحاني:''' به ذيل مسئله 205 و 207 مراجعه شود.}}

|{{ارجاع مساله|211}} }}

{{فتاوی حج | مساله =212| کساني ‌که با هواپيما به حج مي‌روند و مي‌خواهند بعد از حج به مدينه مشرف شوند، احتياط آن است که بدون احرام بروند «جده»{{توضیح مساله|212|. '''آية الله بهجت:''' احوط در مورد کسي که از جده به حج مي‌رود اين است که از محاذي ميقاتي که اقرب به وي است احرام ببندد. کساني ‌که با هواپيما به جده مي‌روند، در صورتي که رفتن به جحفه يا ميقات ديگر همراه با مشقت و دشواري باشد مي‌توانند با نذر در جده محرم شوند و کفايت مي‌کند.

'''آية الله تبريزى''': محاذات جده با يکي از مواقيت ثابت نيست بلکه اطمينان به عدم محاذات آن است، پس احرام از جده مجزي نيست و بر حاجي لازم است از محل خود يا در راه قبل از رسيدن به جده، به مقداري که قابل ملاحظه ـ باشد هرچند در هواپيما باشد ـ نذر احرام نموده و از محل نذر احرام ببندد و يا به يکي از مواقيت رفته، احرام ببندد و يا به رابغ برود و آنجا با نذر احرام، محرم شود.

'''آية الله خامنه‌اي:''' نمي‌توانند در جده براي عمره تمتع اختياراً محرم شوند، زيرا جده نه ميقات است، نه محاذي ميقات؛ بلکه براي احرام بايد به يکي از ميقات‌ها، مثل جُحفه بروند. و در صورتي که نتوانند به يکي از ميقات‌ها بروند، احتياط واجب اين است که با نذر از جده احرام ببندند. 

 '''آية الله خويي''': احرام از جده، حتي با فرض محاذي بودن آن با ميقات، مجزي نيست و بر حاجي لازم است که در صورت امکان به يکي از مواقيت برود يا از وطن خود يا در راه، قبل از رسيدن به جده به مقداري که قابل ملاحظه باشد هرچند در هواپيما باشد، نذر احرام نموده و از محل نذر احرام ببندد و يا اينکه پس از ورود به جده، به محلي که رابغ نام دارد برود و از آنجا با نذر احرام، قبل از ميقات احرام ببندد.

'''آية الله زنجاني:''' اگر بدون رفتن به ميقات مستقيم به مکه مي‌روند مي‌توانند از جده محرم شوند؛ بلکه هر کجا خارج حرم ـ مانند حديبيه ـ محرم شوند صحيح است.

آية الله سبحانی: به ذيل مسئله 207 مراجعه شود.

'''آية الله سيستاني:''' با ملاحظه نقشه‌هاي جغرافيايي، نقطه محاذي جحفه، در جنوب شرقي جده واقع است ولذا با نذر مي‌شود در فرودگاه جده احرام بست؛ زيرا قبل از ميقات واقع است و اما نذر احرام در هواپيما يا قبل از آن، با علم به اينکه به ناچار زير سايه خواهد رفت مورد اشکال است.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': جايز نيست از جده با نذر محرم شوند بلکه بايد به جحفه رفته،  

از آنجا محرم شوند.

'''آية الله فاضل:''' محاذات جده با هيچ‌يک از ميقات‌ها ثابت نيست. بنابراين بايد يا به ميقات يا محاذات ميقات برود ولي براي عمره مفرده مي‌تواند از ادني‌ الحل محرم شود.

'''آية الله مکارم:''' محاذات جده با هيچ‌يک از ميقات‌ها ثابت نيست. بنابراين بايد يا به ميقات يا به محاذات ميقات برود و يا اگر نمي‌تواند احتياطاً نذر کند و در ابتداي حرم تجديد احرام کند.

آية الله نوري: اگر از جده مستقيماً عازم مکه شوند ميقات آنان «جحفه» است.}} و از اهل اطلاع مورد اعتماد تحقيق کنند{{توضیح مساله|212|. بر اساس کارشناسی سازمان جغرافیایی نامه  فرودگاه جده و حتی شهر جده از محاذی میقات جحفه گذشته و محاذی میقات از آن سمت در دریای سرخ واقع می‌شود.}} اگر جده يا «حده» معلوم شد، محاذي با يکي از ميقات‌ها است، از آنجا محرم شوند والاّ بروند به ميقات ديگر؛ مثل جحفه و از آنجا محرم شوند، و اگر نتوانستند به جحفه يا به ميقات ديگر بروند با نذر{{توضیح مساله|212|. '''آية الله تبريزى''': در صورتي که رفتن به يکي از مواقيت ممکن نباشد و قبل از ميقات هم به نذر محرم نشده، لازم است از جده با نذر احرام بسته و بعداً در خارج حرم قبل از دخول آن تجديد احرام کند.}} از جده محرم شوند و بهتر آن است که در «حده» تجديد احرام کنند اگرچه لازم نيست.

|{{ارجاع مساله|212}} }}

{{فتاوی حج | مساله =213| مراد از «محاذات» آن است که کسي که مي‌رود به طرف مکه، به جايي برسد که ميقات به طرف راست يا چپ او واقع شود به خط راست{{توضیح مساله|213|. '''آية الله سبحاني:''' و اين يک امر عرفي است که هرگاه بگويند اين نقطه عبور شما محاذي با فلان ميقات است، کافي است.}}؛ به طوري که اگر از آنجا بگذرد ميقات متمايل به پشت او شود.

|{{ارجاع مساله|213}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =214| محاذات ثابت مي‌شود به علم و به دو شاهد عادل و اگر اينها ممکن نشود، اگر گمان حاصل شد{{توضیح مساله|214|. '''آية الله بهجت:''' به ذيل مسئله 211 مراجعه شود.  

'''آية الله خامنه‌اي:''' يا شهرتي که موجب اطمينان شود.  

'''آية الله سبحاني:''' به ذيل مسئله 206 مراجعه شود.

'''آية الله فاضل:''' اگر اطمينان حاصل شد.}} از قول کساني ‌که مطلع به آن مکان‌ها هستند ظاهراً کافي است، بلکه از قول کساني ‌که اهل خبره هستند و از روي قواعد علميه محاذات را تعيين مي‌کنند، اگر گمان حاصل شد ظاهراً کافي است. {{توضیح مساله|214|. '''آية الله تبريزى''': محاذات با ميقات، به علم و اطمينان ثابت مي‌شود و نيز به گفته کساني ‌که به آن مکان‌ها رفت و آمد مي‌کنند، اما گفته کسي که از روي قواعد علميه محاذات را تعيين مي‌کند، اعتباري ندارد.  

'''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 207 و 209 مراجعه شود.  

آية الله سبحاني، '''آية الله فاضل:''' به ذيل مسئله 206 مراجعه شود.

'''آية الله سيستاني:''' معيار در تشخيص محاذات، در ذيل مسئله 211 گذشت و بايد علم يا اطمينان يا حجت شرعي بر آن قائم باشد.}}

|{{ارجاع مساله|214}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =215| کسي که به واسطه فراموشي يا ندانستن مسئله و عذر ديگر{{توضیح مساله|215|. '''آية الله بهجت:''' عذري که مسوّغ ترک باشد ولو ظاهراً؛ از قبيل مرض و جهل به موضوع، بدون تقصير، و ظاهر لحوق جهل به حکم است با عدم تقصير در آنچه مذکور شد (و اين در مسئله بعدي نافع است).}} بدون احرام از ميقات عبور کرد پس اگر امکان داشت برگشتن به ميقات و به اعمال عمره مي‌توانست با برگشتن برسد واجب است برگردد و از ميقات احرام ببندد،{{توضیح مساله|215|. '''آية الله زنجاني:''' و از همان ميقات احرام ببندد و اگر نمي‌تواند به همان ميقات برگردد چنانچه ميقات ديگري سر راه اوست، از آن ميقات محرم مي‌شود ـ و در هر دو صورت اگر از يکي ديگر از مواقيت پنج‌گانه احرام ببندد صحيح است ـ والاّ از هر جا که هست محرم مي‌گردد مگر داخل حرم شده باشد که در صورت امکان بايد براي احرام از حرم خارج شود.

'''آية الله سيستاني:''' اين حکم در غير مورد مسجد شجره است و کسي که از آن عبور کند هرچند عمدي باشد مي‌تواند از جحفه محرم شود، گرچه گناه کرده است.

'''آية الله مکارم:''' مي‌تواند از همان جا محرم شود.}} چه داخل حرم شده باشد يا نه و اگر ممکن نيست،{{توضیح مساله|215|. '''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': پس اگر از ميقات ديگري عبور مي‌کند، از ميقات بعدي محرم شود و اگر ميقات ديگري در مسير نيست، به مقداري که مي‌تواند به طرف ميقات برگردد و اگر هيچ‌يک از اين طرق ممکن نيست از همان محل محرم شود.}} به نحوي که گفته شد، پس اگر داخل حرم نشده، از همان جا احرام ببندد و احتياط مستحب{{توضیح مساله|215|. '''آية الله تبريزى'''، '''آية الله سيستاني:''' بنا بر احتياط واجب، به مقداري که ممکن است به طرف ميقات برگردد و محرم شود.

'''آية الله خامنه‌اي:''' بنا بر احتياط واجب.

'''آية الله سبحاني:''' احتياط مستحب آن است که چند قدم به سمت ميقات برود و از آنجا احرام ببندد.}} آن است که هر مقداري مي‌تواند به طرف ميقات برگردد و آنجا محرم شود و اگر داخل حرم شده، واجب است اگر مي‌تواند و به اعمال عمره مي‌رسد، از حرم خارج شود{{توضیح مساله|215|. '''آية الله بهجت:''' و احتياط به دور شدن از حرم، به مقدار عدم فوت حج ترک نشود.  

'''آية الله سبحاني:''' واجب است از حرم خارج شود و از مرز حرم محرم شود و اگر به خاطر تنگي وقت يا عدم امکان نتواند از حرم خارج شود، لازم است به مقداري که مي‌تواند، عقب برود، هرچند به مرز حرم نرسد و از آنجا احرام ببندد.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': به طرف ميقات به مقداري که ممکن است برود و الاّ از ادني‌ الحل محرم شود و در صورت عدم تمکن از رفتن به ادني‌ الحل در مکه محرم شود.

'''آية الله مکارم:''' هرچند به تنعيم رود.}} و محرم گردد و اگر نمي‌تواند به نحوي که گفته شد همان جا محرم شود و احتياط مستحب آن است که هر قدر مي‌تواند به طرف خارج حرم برگردد و آنجا محرم شود.

|{{ارجاع مساله|215}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =216| زن حائض اگر مسئله نمي‌دانست و عقيده داشت که نبايد در ميقات محرم شود و احرام نبست، حکمش همان است که در مسئله قبل گفته شد. {{توضیح مساله|216|. '''آية الله خويي''': ولي بنا بر احتياط بايد به مقدار ممکن از حرم دور شود و احرام ببندد.

'''آية الله سيستاني:''' در صورتي که داخل حرم شده باشد احتياط واجب اين است که در صورتي که نتواند به ميقات برگردد به بيرون حرم رفته و از آنجا احرام ببندد، بلکه احوط آن است که در اين صورت از حرم، به مقدار ممکن دور شود و اگر ممکن نشد حکم ديگران را دارد که در مسئله 215 گذشت.  

'''آية الله مکارم:''' اين زن اگر مي‌تواند بايد به ميقات برگردد.}}

|{{ارجاع مساله|216}} }} {{سخ}}  

احرام بستن پیش از رسیدن به میقات{{فتاوی حج | مساله =217| جايز نيست احرام بستن پيش از رسيدن به ميقات و اگر احرام ببندد صحيح نيست ولي اگر نذر کند که از محلي که پيش از ميقات است احرام ببندد جايز است{{توضیح مساله|217|. '''آية الله سيستاني:''' اگر بداند مستلزم ارتکاب محرّم مي‌شود؛ مانند استظلال، انعقاد نذر مورد اشکال است.

'''آية الله فاضل:''' صحت نذر براي کسي که مي‌داند ناچار مي‌شود در روز با وسيله مسقف حرکت کند محل اشکال است، بلي اگر بداند که براي احرام عمره تمتع نمي‌تواند به يکي از مواقيت معروفه برود نذر اشکال ندارد و معصيت هم نکرده است. ولي احتياط آن است که در ادني‌ الحل تجديد احرام کند و در هر دو صورت کفاره استظلال را بايد بدهد.}} و بايد از همان جا محرم شود؛ مثلاً اگر نذر کرد که از «قم» محرم شود واجب است عمل کند، و بهتر آن است که به ميقات يا محاذات ميقات که رسيد احرام را تجديد کند. {{توضیح مساله|217|. '''آية الله بهجت:''' نيازي به تجديد احرام در ميقات نيست بلکه مي‌تواند از راهي به مکه برود که بر ميقات نگذرد.

'''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 207 و 209 مراجعه شود.

'''آية الله سبحاني:''' و ديگر تجديد احرام در ميقات لازم نيست.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': و در اين صورت احتياط مستحب است که در هنگام عبور از ميقات تلبيه را تجديد کند.

'''آية الله فاضل:''' تجديد احرام لازم نيست.}}

|{{ارجاع مساله|217}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =218| جايز نيست احرام را از ميقات تأخير بيندازد اختياراً{{توضیح مساله|218|. '''آية الله زنجاني:''' بر کسي که عازم مکه يا حرم است گذشتن از مواقيت پنج‌گانه و نزديک آنها بدون احرام، اختياراً جايز نيست و گذشتن از محاذات دور مانعي ندارد؛ ولي براي ورود مکه يا حرم بايد قبل از حرم، احرام ببندد.}}، بلکه احتياط واجب آن است که از محاذات ميقات، بدون احرام عبور نکند{{توضیح مساله|218|. '''آية الله بهجت:''' اقرب جواز عدول اهل مدينه است از مرور به ذوالحليفه براي احرام از جحفه اختياراً.  

'''آية الله خويي''': به ذيل مسئله 209 مراجعه شود.

'''آية الله خامنه‌اي:''' هرگاه فردي از راهي برود که به هيچ‌يک از ميقات‌ها عبورش نيفتد و به مکاني برسد که محاذي يکي از ميقات‌ها است، بايد از محاذات ميقات محرم شود.

'''آية الله سبحاني:''' چنان‌که عبور از محاذات ميقات هم بدون احرام حرام ميباشد ولي اگر اين حرام را مرتکب شد و از ميقات دوم احرام بست، حج او صحيح است.  

'''آية الله سيستاني:''' و احوط اين است که مکلف از محاذي ميقات نگذرد، مگر با احرام، اگرچه بعيد نيست که گذشتن جايز باشد، در صورتي که در پيش روي مکلف ميقاتي يا محاذي ميقاتي باشد.  

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': بلکه واجب است.

'''آية الله فاضل:''' اين احتياط مستحب است.}}، اگرچه ميقات ديگري بعد از آن باشد.

|{{ارجاع مساله|218}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =219| اگر از ميقات بدون احرام{{توضیح مساله|219|. '''آية الله بهجت:''' در حال اختيار.

آية الله سبحاني، '''آية الله فاضل:''' و بدون عذر.}} عبور کرد واجب است در صورت امکان برگردد و از آن ميقات محرم شود{{توضیح مساله|219|. '''آية الله زنجاني:''' چنانچه بدون عذر از ميقات گذشته به مسئله 210 و ذيل آن و چنانچه با عذر عبور کرده به مسئله 215 و ذيل آن مراجعه شود.}}، بلکه اگر ميقات ديگري بعد از آن ميقات باشد بايد به احتياط واجب{{توضیح مساله|219|. آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، سبحاني، صافي، گلپايگاني: در صورت امکان بايد برگردد.

'''آية الله خامنه‌اي:''' واجب است.

'''آية الله سيستاني:''' و هرگاه بدون احرام، از ميقات گذشته، در صورت امکان بايد به ميقات برگردد، مگر کسي که بدون عذر از ذوالحليفه گذشته و به جحفه رسيده باشد، که چنين شخصي بنا بر اظهر، برايش کافي است که از جحفه احرام ببندد، اگرچه گناهکار است.  

'''آية الله مکارم:''' اين احتياط واجب نيست.}} برگردد به ميقاتي که از آن گذشته و محرم شود.

مسائل متفرقه ميقات

مسائل متفرقه ميقات

|{{ارجاع مساله|219}} }}

{{فتاوی حج | مساله =220| احتياط واجب{{توضیح مساله|220|. '''آية الله بهجت:''' واجب است در صورت امکان از داخل مسجد محرم شود.  

آيات عظام تبريزي، خويي، سبحاني، صافي، گلپايگاني، مکارم: اين احتياط مستحبي است.

آية الله خامنه‌اي، '''آية الله زنجاني:''' تفصيل آن در مسئله 202 گذشت.}} آن است که از خود مسجد شجره احرام بسته شود نه اطراف آن و احتياط مستحب آن است که در محلّ اصلي مسجد محرم شود،{{توضیح مساله|220|. '''آية الله سبحاني:''' فرق بين مسجد قديم و جديد نيست.}} اگرچه از مسجد مطلقاً جايز است، حتي در قسمتي که مسجد توسعه پيدا کرده است. {{توضیح مساله|220|. '''آية الله بهجت:''' احتياطاً احرام از مسجد قديمي شجره باشد و با فحص از اهل اطّلاع، توسعه از يمين و يسار و خلف است و قسمت محراب از مسجد قديمي محسوب مي‌شود و در صورت عدم امکانِ دخول به قسمت قديمي، از محاذي آنجا محرم شوند.  

'''آية الله تبريزى''': احتياط واجب اين است که از پشت مسجد قديم احرام نبندد.}}

|{{ارجاع مساله|220}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =221| اگر زن در ميقات حائض باشد و يقين کند که نمي‌تواند عمره تمتع را در وقت خود انجام دهد، بايد نيت حج افراد کند{{توضیح مساله|221|. '''آية الله تبريزى''': مي‌تواند به قصد ما في الذمه احرام ببندد و چنانچه قبل از گذشتن وقت عمره تمتع پاک شد، عمره تمتع به جا آورد و بعد حج آن را انجام دهد. و اگر پاک نشد به همان احرام حج افراد به جا آورد و سپس عمره مفرده انجام دهد بلکه اگر به قصد حج افراد احرام بست، و قبل از گذشتن وقت عمره پاک شد، با همان احرام اعمال عمره تمتع را انجام داده و سپس حج تمتع را انجام دهد، گرچه احتياط مستحب در اين صورت تجديد احرام براي عمره تمتع مي‌باشد.

'''آية الله خامنه‌اي:''' مي‌تواند به نيت حج افراد محرم شود و نيز مي‌تواند به قصد ما في الذّمه داخل احرام شود ولي در صورت اول اگر زودتر از موعد مقررّ پاک شود، لازم است براي عمره تمتع بار ديگر محرم شود و اما در صورت دوم اگر پيش از موعد پاک نشد، احرام او براي حج خواهد بود و اگر پيش از موعد پاک شد با همان احرام مي‌تواند عمره تمتع به جا آورد.  

'''آية الله خويي''': اگر به نيت ما في الذمه محرم شود اشکالي نيست ولي اگر به نيت حج افراد محرم شود و بعد پاک شود احرامش باطل است.

'''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 174 مراجعه شود.

'''آية الله سبحاني:''' همچنين اگر بعد از احرام و قبل از طواف و نماز عمره تمتع حائض و نفساء نشد مثلاً جنين او سقط شد و خونريزي کرد، اين شخص بايد صبر کند اگر تا قبل از رسيدن به مسمّاي وقوف در عرفات پاک گرديد و توانست اعمال خود را انجام دهد، به وظيفه خود عمل نموده است ولي اگر صبر کرد و در ساعات آخر متوجه شدکه اگر بخواهد صبر کند به وقوف اختياري عرفه ولو مسمّاي آن نمي‌رسد در اين صورت نيت حج افراد کرده و به عرفات مي‌رود و اعمال را تا آخر انجام مي‌دهد.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': جمعي فرموده‌اند: «واجب است از ميقات محرم به حج افراد شود»، ليکن چون اين يقين بر حسب عادت است و امکان دارد بر خلاف عادت پاک شود، احتياط آن است که در وقت احرام قصد کند محرم مي‌شوم به احرامي که بر من واجب است از عمره تمتع يا حج افراد، پس اگر قبل از گذشتن وقت عمره پاک شد اعمال عمره را تمام کند و مُحِلّ شود و بعد اعمال حج را به جا آورد، و حج تمتع او صحيح است، و اگر پاک نشد به همان احرام اعمال حج افراد را به جا آورد و بعد عمره مفرده به جا آورده و حج افراد صحيح است.

'''آية الله مکارم:''' بهتر است در موقع احرام قصد کند احرامي را که بر او واجب است انجام مي‌دهد، تا مشکلي براي او پيش نيايد.}} و براي حج افراد محرم شود، ولي اگر بعد از آن کشف خلاف شد{{توضیح مساله|221|. '''آية الله سبحاني:''' اگر گمان او به حيض از روي موازين شرعي بوده و در ضيق وقت کشف خلاف شد و اگر بخواهد اعمال عمره تمتع را به پايان برساند به وقوف اختياري عرفات نمي‌رسد، به نيت تکليف فعلي اعمال حج را انجام دهد لکن به احتياط واجب در منا قرباني نموده و بعد از اتمام اعمال مکه، يک عمره مفرده به جا آورد. 

 '''آية الله سيستاني:''' عدول کند به عمره تمتع و اعمال آن را انجام دهد و بايد رعايت کند که پس از انجام سعي تلبيه نگويد.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': لازم است اين حج افراد را عدول به عمره تمتع کند؛ يعني طواف و نماز آن و سعي را به جا آورد و تقصير کند و بعد براي حج محرم شود و اعمال حج را به جا آورد. و اين مخصوص کسي است که مکلف به حج تمتع باشد و اما کسي که حج افراد هم از او صحيح است، مختار است که عدول نمايد به تمتع يا حج افراد را تمام نمايد.

ساير آيات عظام متذکر مسئله کشف خلاف نشده‌اند و در نيت اِفراد، با حضرت امام= موافق هستند.}} در صورتي که براي حَجة الاسلام محرم شده، احرام او باطل است و بايد براي عمره تمتع مجدداً محرم شود.

|{{ارجاع مساله|221}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =222| کساني ‌که با هواپيما به جده مي‌روند نمي‌توانند از جده يا حديبيه محرم شوند{{توضیح مساله|222|. '''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 207 و 212 مراجعه شود.}} بلکه بايد به يکي از مواقيت، مثل جحفه{{توضیح مساله|222|. '''آية الله بهجت:''' مثل جحفه يا محاذات آن. به ذيل مسئله 212 مراجعه شود.

'''آية الله سيستاني:''' مي‌تواند از جده با نذر محرم شود؛ زيرا جنوب شرقي آن محاذي با جحفه است.}} بروند و از آنجا محرم شوند و اگر از مدينه بروند بايد از مسجد شجره محرم شوند و در اين حکم فرقي بين اينکه قصد عمره تمتع يا مفرده داشته باشند نيست و حديبيه ميقات عمره مفرده است{{توضیح مساله|222|. '''آية الله سبحاني:''' و همچنين ميقات عمره تمتع است برای کسی که به هيچ‌يک از مواقيت

عبور نمی‌کند.}} براي کساني ‌که در مکه هستند. {{توضیح مساله|222|. '''آية الله تبريزى'''، '''آية الله خويي''': و نيز کسي که بدون قصد دخول مکه، از ميقات عبور کرده و به نزديک حرم رسيده است، مي‌تواند از ادني‌ الحل براي عمره مفرده محرم شود.

'''آية الله زنجاني:''' کساني ‌که در مکه هستند براي احرام لازم نيست به مواقيت بروند، بلکه از هر نقطه خارج حرم محرم شوند صحيح است.

'''آية الله سبحاني:''' کساني ‌که براي عمره مفرده به مکه مشرف مي‌شوند اگر در مسيرشان ميقات و يا محاذات آن نيست، مي‌توانند از مرز حرم که در اصطلاح فقها ادني‌ الحل نام دارد احرام ببندند. مرزهاي حرم به وسيله تابلوهايي مشخص شده و نزديک‌ترين و آسان‌ترين نقطه براي زائران تنعيم و حديبيه است.

'''آية الله سيستاني:''' ميقات عمره مفرده براي کسي که مي‌خواهد وارد حرم شود همان ميقات‌هاي معروف است، ولي اگر کسي براي کار ديگري غير از عمره در آن محل بوده و قصد دخول حرم هم نداشته و از ميقات گذشته و سپس تصميم بر انجام عمره گرفته است مي‌تواند از ادني‌ الحل محرم شود. 

 آيات عظام صافي، فاضل، گلپايگاني: در عمره مفرده احرام از ادني‌ الحل کفايت مي‌کند، اگرچه با عبور از ميقات بدون احرام گناه کرده است.

'''آية الله مکارم:''' براي عمره مفرده مي‌توانند از حديبيه يا محاذي آن در جاده جديد محرم شوند.}}

|{{ارجاع مساله|222}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =223| کساني ‌که ميقات{{توضیح مساله|223|. '''آية الله خامنه‌اي:''' يا محاذات آن.}} براي آنها مشخص نيست نمي‌توانند به گفته راهنما (بلد) يا حمله‌دار که مي‌گويد فلان محل ميقات است محرم شوند، مگر از گفته او اطمينان پيدا کنند والاّ بايد به عرف محل مراجعه نمايند. {{توضیح مساله|223|. '''آية الله تبريزى'''، '''آية الله خويي''': و يا اينکه آنها ثقه باشند و مستندشان اخبار عرف محل باشد.

آية الله خامنه‌اي، '''آية الله مکارم:''' ظن حاصل از گفته اهل اطلاع کافي است.

'''آية الله زنجاني:''' مگر آنکه گفته او براي شخص حاجي يا نوع حجاج، اطمينان آور باشد؛ و در هر حال، گفته اهل محل، معتبر است.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': اگر ظن از اين طريق هم ممکن نشود در اولين نقطه‌اي که احتمال محاذات با يکي از مواقيت را مي‌دهد رجائاً محرم شود و تلبيه بگويد و بعد در هر جا که احتمال محاذات مي‌دهد تجديد نيت کند و تلبيه را تکرار نمايد تا يقين کند که در محاذات به ميقات احرام بسته است.

نظر ساير آيات عظام در ذيل مسئله 206 گذشت.}}

|{{ارجاع مساله|223}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =224| در صورتي که ثابت نيست که رابغ محاذي جحفه است احرام از  

آن جايز نيست. {{توضیح مساله|224|. آيات عظام تبريزي، خويي، سيستاني: احرام از رابغ با نذر صحيح است به اعتبار اينکه رابغ قبل از جحفه است.

'''آية الله زنجاني:''' مگر براي کسي که از مواقيت پنج‌گانه و نزديکي آنها عبور نمي‌کند.}}

|{{ارجاع مساله|224}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =225| کسي که در غير ماه‌هاي حج به مکه رفته و عمره مفرده به جا آورده و در مکه مانده تا ماه‌هاي حج براي احرام عمره تمتع، بايد به يکي از مواقيت پنج‌گانه معروفه برود و نمي‌تواند از تنعيم محرم شود. {{توضیح مساله|225|. '''آية الله زنجاني:''' لازم نيست به مواقيت برود بلکه مي‌تواند از حرم بيرون رفته، از آنجا محرم شد.

'''آية الله سبحاني:''' و اگر در مکه اقامت دارند بايد از مرز حرم (ادني ‌الحل) براي عمره تمتع احرام ببندد همچنين است کسي که در ماه‌هاي حج به مکه رفته و عمره مفرده انجام داده ولي اگر بخواهد به ميقات برود نمي‌گذارند به ميقات برگردد و يا خوف دستگيري دارد مي‌تواند از حديبيه محرم شود.

'''آية الله سيستاني:''' به احتياط واجب حتي اگر حج تمتع استحبابي باشد.}}

|{{ارجاع مساله|225}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =226| کساني ‌که براي عمره مفرده به مکه مشرف مي‌شوند و بايد به يکي از مواقيت معروفه بروند، نمي‌توانند بدون احرام از ميقات تجاوز کنند و در صورت تجاوز، واجب است به ميقات برگردند{{توضیح مساله|226|. '''آية الله بهجت:''' عبور از ميقات بدون احرام جايز نيست و در صورت تجاوز، احرام از ادني‌ الحل براي قاصد عمره مفرده کافي است.  

'''آية الله خامنه‌اي:''' واجب است برگردد و از همان ميقاتي که از آن عبور کرده است محرم شود، چه ميقات ديگري در جلو باشد يا نه.  

'''آية الله زنجاني:''' اگر در تأخير احرام معذور بوده‌اند مطابق ذيل مسئله 215 و اگر معذور نبوده‌اند مطابق ذيل مسئله 210 عمل کنند.

'''آية الله سبحاني:''' بايد به يکي از مواقيت خمسه برود و احرام ببندد و در صورت عدم توانائي براي عمره تمتع يا مفرده از ادني‌ الحل محرم شود و اعمال عمره را انجام دهد.}} و از آنجا محرم شوند و اگر کسي نتوانست برگردد هر جا که هست مُحرم شود. {{توضیح مساله|226|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 210 و 215 و 222 گذشت.

'''آية الله خامنه‌اي:''' مگر اينکه داخل مکه شده باشد که در اين صورت وظيفه‌اي ندارد ولي اگر از روي عمد بدون احرام وارد مکه شده عمل حرام انجام داده و بايد توبه کند.  

'''آية الله سبحاني:''' مي‌توانند از ادني‌ الحل محرم شوند.}}

|{{ارجاع مساله|226}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =227| اگر شخص در مکه باشد و بخواهد عمره تمتع به جا آورد و به عللي از رفتن به ميقات عمره تمتع معذور باشد لازم است به خارج حرم برود{{توضیح مساله|227|. آية الله بهجت، '''آية الله تبريزى''': احوط اين است که هر مقدار ممکن است به طرف ميقات برود  

'''آية الله سبحاني:''' به ذيل مسئله 225 مراجعه شود.

'''آية الله سيستاني:''' اولي اين است که تا حد ممکن به طرف ميقات رفته و محرم شود.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': واجب است به خارج حرم رفته و هر مقدار ممکن است به طرف ميقات برود و محرم شود.}} و از آنجا محرم شود و از ادني‌ الحل کافي است. {{توضیح مساله|227|. '''آية الله خامنه‌اي:''' مگر نايب باشد که بايد به ميقات برود، والاّ نمي‌تواند نايب شود.}}

|{{ارجاع مساله|227}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =228| ميقات براي شاغلين در جده؛ از ايرانيان و غير آنها، در عمره تمتع و عمره مفرده{{توضیح مساله|228|. نظر آیات عظام در ذيل مسئله 222 گذشت.

'''آية الله خويي''': اگر حدود سه سال در جده مي‌ماند که صدق مقرّ و منزل بر آن بکند، مي‌تواند از  

'''آية الله زنجاني:''' اگر بدون رفتن به مواقيت به مکه مي‌روند مي‌توانند در جده يا هر نقطه از خارج حرم ـ مانند حديبيه ـ محرم شوند و فرقي بين عمره مفرده و تمتع نيست.

'''آية الله سبحاني:''' کساني ‌که در جده شاغل هستند چه در عمره تمتع و چه در عمره مفرده مي‌توانند از  

ادني‌ الحل (مرزهاي حرم) احرام ببندند و چه بهتر که از حديبيه که محل بيعت رضوان است محرم شوند.

'''آية الله سيستاني:''' مي‌توانند از جده با نذر محرم شوند و کسي که منزلش از ميقات به مکه نزديک‌تر باشد مي‌تواند از منزل احرام ببندد.

'''آية الله فاضل:''' در عمره مفرده چون ميقات ادني‌ الحل است مي‌تواند از جده با نذر محرم شود.

'''آية الله مکارم:''' براي عمره مفرده، مي‌توانند مانند سايرين از حديبيه که در 50 کيلومتري مکه است محرم شوند.}} همان مواقيت معروفه است و نمي‌توانند از جده يا ادني‌ الحل مُحرم شوند و اگر از روي جهل{{توضیح مساله|228|. '''آية الله بهجت:''' از روي جهل يا عدم تقصير.}} به مسئله در جاي ديگر محرم شوند، احرام آنها صحيح نيست و محرمات احرام بر آنها حرام نمي‌شود، چنانچه در صورت علم و عمد هم حُکم همين است هرچند در صورت جهل، اگر بعد از اعمال، مسئله را فهميدند عمل آنان صحيح است. {{توضیح مساله|228|. آية الله بهجت، '''آية الله سيستاني:''' عمل آنان خالي از اشکال نيست و احتياطاً در صورت امکان عمره را اعاده نمايند و اين احتياط نبايد ترک شود.

'''آية الله تبريزى'''، '''آية الله خويي''': صحت عمره محل اشکال است.

'''آية الله فاضل:''' در صورت جهل و نسيان، اگر بعد از اعمال حج متوجه شوند حج صحيح است و اگر بعد از عمره تمتع يا عمره مفرده متوجه شوند عمره باطل است و در عمره تمتع اگر وقت دارد و ممکن باشد، جبران کند و اگر وقت ندارد حج تمتع بدل به حج افراد مي‌شود و در اين صورت نيز کفايت از حجة الاسلام مي‌کند.}}

|{{ارجاع مساله|228}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =229| خدمه کاروان‌ها که مي‌خواهند به مکه بروند و بعد از آن بايد از مکه خارج شوند بنا بر احتياط نبايد عمره تمتع انجام دهند،{{توضیح مساله|229|. '''آية الله بهجت:''' خروج از مکه بعد از عمره تمتع جايز نيست براي کسي که اگر خارج شود فوت مي‌شود حج از او در آن سال، و اظهر عدم اعتبار فاصله بين دو عمره است، اگرچه احوط و افضل است، و اگر بعد از عمره خارج از مکه و حرم و ميقات شد و برگشت در غير ماه احرام اولي، پس محتاج به احرام عمره است که آن را عمره تمتع قرار مي‌دهد و براي عمره سابق انجام طواف نساء موافق احتياط است. 

 '''آية الله تبريزى'''، '''آية الله خويي''': متعرض اين احتياط نشده‌‌اند.

'''آية الله خامنه‌اي:''' اين احتياط واجب نيست.

'''آية الله زنجاني:''' بهتر است با احرام عمره مفرده وارد مکه شوند و پس از انجام عمره مفرده مي‌توانند از مکه بيرون بروند و تا سي روز از احرام عمره مفرده نگذشته مي‌توانند بدون احرام وارد مکه شوند؛ و فرقي بين جده و مدينه نيست و در زماني که ديگر لازم نيست از مکه خارج شوند از خارج حرم ـ مانند تنعيم ـ احرام  

عمره تمتع مي‌بندند.

'''آية الله سيستاني:''' اگر بين اين عمره و حج، عمره ديگري فاصله نشود مي‌توانند عمره تمتع انجام دهند و پس از آن اگر خوف فوت اعمال حج نداشته باشند مي‌توانند براي کاري هرچند غير ضروري خارج شوند. پس اگر در همان ماه قمري برگردند احرام مجدّد لازم نيست و اگر ماه بعد باشد و نخواهند دوباره خارج شوند و در ماه بعد وارد شوند بايد با احرام عمره تمتع وارد شوند و اگر باز هم بخواهند در ماه بعد وارد شوند بايد اکنون با احرام عمره مفرده وارد شوند.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': اگر حج تمتع بر آنها واجب باشد بايد به قصد عمره تمتع محرم شوند و انجام عمره مفرده قبل از حج براي کسي که حج بر او واجب است يا نايب در حج بلدي است اشکال دارد.

'''آية الله فاضل:''' اگر بخواهند در ماهي که عمره انجام داده خارج شوند و در همان ماه برگردند، مي‌توانند عمره تمتع انجام دهند، در اين صورت فرقي نمي‌کند که بخواهند به مدينه بروند يا جده. و در اين فرض بايد بدون احرام مجدّد به مکه وارد شوند. اما اگر بخواهند در ماه بعد برگردند نبايد عمره تمتع انجام دهند، بلکه عمره مفرده انجام دهند و براي آخرين بار که به مکه رجوع مي‌کنند عمره تمتع انجام دهند.

آية الله مکارم، آية الله نوري: خدمه کاروان‌ها مي‌توانند عمره تمتع را به جا آورند و از احرام خارج شوند و بعد براي انجام کارهاي ضروري به جده يا مدينه و مانند آن بروند به شرطي که مطمئن باشند که به موقع به حج برسند.}} بلکه براي دخول مکه بايد به يکي از مواقيت معروفه بروند و از آنجا براي عمره مفرده مُحرم شوند. و ادنی الحل، ميقات اين اشخاص نيست{{توضیح مساله|229|. '''آية الله سبحاني:''' در صورت عدم مرور از ميقات يا محاذي آن، مي‌توانند از ادني‌ الحل محرم شوند.

آيات عظام صافي، فاضل، گلپايگاني، مکارم: همان طور که گذشت، براي عمره مفرده اگر از ادني‌ الحل محرم شود عمره‌اش صحيح است.}}، و پس از انجام اعمال عمره مفرده مي‌توانند از مکه خارج شوند، و در صورت خارج شدن از مکه، اگر فقط به جده بيايند براي ورود به مکه در مرتبه دوم و سوم و بعد از آن، احرام واجب نيست{{توضیح مساله|229|. آيات عظام خويي، سبحاني، صافی: حکم جده و مدينه يکي است و تا ماه هلالي که عمره مفرده را در آن انجام داده تمام نشود، مي‌تواند بي‌احرام وارد مکه شود. (آية الله سيستانی: اگر عمره مفرده را به نيابت از ديگران به جا آورده اند، بنا بر احتياط براي دخول در مکه يا حرم، دو مرتبه محرم شوند). 

 '''آية الله تبريزى'''، '''آية الله نوری''': در ماهي که محرم شده‌اند تجديد احرام لازم نيست ولو به مدينه بروند و از آنجا بخواهند به مکه بروند.

'''آية الله خامنه‌اي:''' چنانچه بخواهد در همان ماه که عمره را انجام داده به مکه مراجعه نمايد، نياز به احرام مجدّد ندارد.

آية الله گلپايگانی: اگر سي روز از احرام قبل نگذشته، احرام لازم نيست و اگر فاصله کمتر از سی روز بوده و در غیر آن ماهی است که احرام بسته، احتیاط واجب آن است که محرم شود.

'''آية الله مکارم:''' اگر در همان ماه قمري که محرم شده وارد شود تجديد احرام لازم نيست. }}، ولي اگر به مدينه بروند و از آنجا بخواهند به مکه بروند بايد در مسجد شجره مُحرم شوند براي عمره مفرده ديگر و چون بين اين عمره مفرده و عمره مفرده اول يک ماه فاصله نشده عمره دوم را رجائاً  

به ‌جا آورند{{توضیح مساله|229|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 173و سوال 186 گذشت.}} و در هر صورت اين اشخاص آخرين مرتبه‌اي که به مکه مي‌روند

بايد به يکي از مواقيت معروفه، مثل مسجد شجره يا جُحفه بروند و از آنجا براي

استفتائات ميقات

استفتائات ميقات

|{{ارجاع مساله|229}} }} {{سخ}}  

{{فتاوی حج | مساله =230

|سوال: کساني ‌که به علت عادت ماهانه نمي‌توانند داخل مسجد شجره مُحرم شوند بايد در خارج آن مُحرم شوند{{توضیح مساله|230|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 205 گذشت.}} و در مُحاذي جُحْفه تجديد احرام نمايند، با توجه به اينکه مُحاذي جُحْفه نقطه مشخصي نيست، وظيفه چيست؟

جواب: مي‌توانند به جُحفه بروند و در آنجا تجديد احرام کنند، و چنانچه  

حدود محاذات را تشخيص دهند و در تمام آن حد، با بقاي نيت، تلبيه را تکرار  

کنند کفايت مي‌کند.

|{{ارجاع مساله|230}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =231

|جماعتي از راه طائف عازم مکه بودند، قبل از رسيدن به قَرن المَنازل، آنان را از راه وادي عقيق فرستادند و از راه قرن المنازل منع کردند و لذا در وادي عقيق مُحرم شدند، آيا احرام آنان چه صورت دارد؟

جواب: صحيح است.

|{{ارجاع مساله|231}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =232

|در مناسک مرقوم است که زن‌هاي حائض بايد{{توضیح مساله|232|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 205 گذشت.}} عبوراً از مسجد شجره مُحرم شوند و اگر نمي‌توانند، در خارج مُحرم شوند و در مُحاذي جُحفه تجديد احرام کنند، چون اين کار مشکل است و محاذي جحفه معلوم نيست، آيا حضرت امام اجازه مي‌فرمايند که اين‌گونه اشخاص در مدينه با نذر مُحرم شوند؟

جواب چون احرام قبل از ميقات با نذر صحيح است، زن‌هاي حائض که عذر شرعي از دخول مسجد دارند، مي‌توانند در مدينه با نذر براي عمره محرم شوند. و در اين صورت لازم نيست به مسجد شجره بروند، ولي نذر زن بايد با اِذن شوهر باشد. {{توضیح مساله|232|. آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، سبحاني، سيستاني، مکارم: اگر نذر زن مزاحم حق شوهر نباشد، اجازه لازم نيست.

'''آية الله خامنه‌اي:''' در صحت نذر زوجه براي احرام پيش از ميقات در صورتي که شوهر او غايب باشد، اذن شوهر شرط نيست. ولي اگر حضور داشته باشد، احتياط واجب آن است که از او اذن بگيرد. و اگر بدون اذن شوهر نذر کند، نذر او منعقد نمي‌شود.  

'''آية الله زنجاني:''' احرام در خارج مسجد کافي است و نذر مجوز احرام در غير ميقات نيست.}}

|{{ارجاع مساله|232}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =233

|سوال: زن حائضي که از مدينه عازم مکه بود، گمان مي‌کرد که در حال عبور در مسجد شجره مي‌تواند محرم شود و وظيفه‌اش را انجام دهد، ولي وقتي که به محوطه حياط مسجد رسيد، ديد به جهت ازدحام نمي‌تواند با عبور محرم شود، لذا از شوهرش که حاضر بود اجازه نذر گرفت و چند قدمي از مسجد فاصله گرفت و با نذر محرم شد، آيا کفايت مي‌کند يا خير؟

جواب اگر احراز کند که قبل از ميقات، با نذر محرم شده است مانع ندارد. {{توضیح مساله|233|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 205 گذشت.

'''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله قبل مراجعه شود.}}

|{{ارجاع مساله|233}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =234| زن در حال حيض، به خيال اينکه مي‌تواند در حال عبور، در مسجد شجره احرام ببندد وارد مسجد شد و بلافاصله احرام بست و تلبيه را هم گفت و چند قدمي هم به طرف دري که مي‌خواست خارج شود رفت، ولي چون ديد نمي‌شود عبور کرد برگشت و از همان دري که وارد شده بود خارج شد، آيا احرامش چگونه است؟

جواب: صحيح است. {{توضیح مساله|234|. '''آية الله تبريزى''': صحت احرامش محل اشکال است.

'''آية الله سبحاني:''' احتياط اين است که بيرون مسجد محرم شود.}}

|{{ارجاع مساله|234}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =235| يک نفر از حجاج به کلي شنوايي خود را از دست داده و زبان او هم لکنت دارد که قادر بر تکلم صحيح نيست، مسئولين و ساير حجاج همراه، به اين موضوع توجه نداشته‌اند و اين آقا بدون نيت و تلبيه وارد مکه شده است، تکليف او و همراهانش چيست؟

جواب: بايد به ميقات برگردد و با نيت و تلبيه محرم شود، هرچند با بردن همراه باشد و اگر نمي‌تواند به ميقات برود بايد در خارج حرم محرم شود{{توضیح مساله|235|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 215 گذشت.}} و اگر نمي‌تواند تلبيه را صحيح بگويد، ولو با تلقين، احوط آن است که به هر نحو مي‌تواند بگويد و ترجمه‌اش را نيز بگويد. {{توضیح مساله|235|. '''آية الله بهجت:''' مي‌تواند احتياط کند به جمع بين اين و استنابه اگرچه جواز اکتفا به همان مقداري که مي‌تواند با ضمّ ترجمه عبارت صحيحه خالي از وجه نيست مثل اکتفا به ترجمه در صورت عدم توانايي به هيچ مقدار و نيز اکتفا به استنابه با عدم قدرت بر ترجمه هم، کما اينکه لال اکتفا به تحريک لسان و اشاره به انگشت با عقد قلب مي‌نمايد و اگر ممکن نباشد استنابه مي‌کند.  

'''آية الله تبريزى''': بنا بر احتياط مستحب نايب هم بگيرد.

'''آية الله خامنه‌اي:''' به هر نحو که مي‌تواند بگويد و احتياط آن است که علاوه بر گفتن خودش  

نايب هم بگيرد.

'''آية الله خويي''': اگر کسي قدرت بر تصحيح تلبيه ولو با تلقين نداشته باشد مي‌تواند به ملحون اکتفا کند، گرچه احوط جمع بين ترجمه و استنابه نيز هست و نيز اخرس (گنگ و لال) کافي است با اشاره تلبيه بگويد، گرچه احوط استنابه نيز هست.

'''آية الله زنجاني:''' بايد براي گفتن تلبيه، نايب بگيرد و بنا بر احتياط مستحب، خود نيز به کامل‌ترين شکلي که مي‌تواند ـ ولو با تلقين ـ تلبيه بگويد.

'''آية الله سيستاني:''' اگر تلقين ميسور نبود کافي است به نحوي که مي‌تواند بگويد، اگر عرفاً تلبيه صدق کند و اگر صدق نکند به احتياط واجب هم مرادف عربي آن را و هم ترجمه آن را بگويد و هم نايب بگيرد.  

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': ترجمه‌اش را بگويد و نايب هم بگيرد رجائاً که از طرف او به طور صحيح تلبيه را بگويد و نايب هم بگيرد رجائاً. 

 '''آية الله فاضل:''' و بهتر آن است که علاوه بر آن نايب هم بگيرد.

'''آية الله مکارم:''' احوط اين است که در اين صورت نايب هم بگيرد.

'''آية الله نوری''': به هر نحو که مي‌تواند بگويد و ترجمه‌اش را هم بگويد.}}

|{{ارجاع مساله|235}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =236| نظر به اينکه مسجد جحفه و مسجد تنعيم اخيراً تخريب و بازسازي شده و وسعت يافته است، آيا حجاج يا مُعْتَمِرين بايد حتماً در حدود مسجد قبلي محرم شوند و يا محرم شدن در تمام مسجد فعلي معتبر است؟

جواب: ميقات در جحفه، خصوص مسجد نيست و از هر جاي جحفه مي‌توانند محرم شوند و همچنين مسجد تنعيم خصوصيت ندارد و احرام از ادني ‌الحل صحيح است{{توضیح مساله|236|. '''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 207 و 212 مراجعه شود.}} هرچند در مسجد نباشد. بنابراين در صورت توسعه مسجد با صدق جحفه در اول، و ادني‌ الحل در دوم، احرام اشکال ندارد.

|{{ارجاع مساله|236}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =237| در مناسک فرموده‌ايد خدمه‌اي که مي‌خواهند به مکه بروند و از مکه خارج شوند، در صورت خارج شدن از مکه، اگر فقط به جده مي‌روند، براي ورود به مکه در مرتبه دوم و سوم و بعد از آن احرام واجب نيست، ولي اگر به مدينه بروند و از آنجا بخواهند به مکه بروند بايد در مسجد شجره محرم شوند براي عمره مفرده ديگر چنانچه ميسر است، نکته علمي فرق ميان جده و مدينه را بيان فرماييد؟

جواب: فارق، عبور از ميقات و عدم عبور است. {{توضیح مساله|237|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 229 گذشت.}}

|{{ارجاع مساله|237}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =238| کسي که وسايلش در جحفه مانده است، آيا مي‌تواند براي آوردن وسايل خود، از احرام خارج گردد، درحالي‌که براي عمره تمتع محرم شده و وارد حرم گرديده است؟

جواب: مي‌تواند قبل از خروج{{توضیح مساله|238|. '''آية الله بهجت:''' به ذيل مسئله 229 مراجعه شود.

'''آية الله تبريزى''': در اثناي عمره، بنا بر احتياط نمي‌تواند خارج شود، مگر حاجتي داشته باشد.

'''آية الله خويي''': در اثناي عمره نمي‌تواند خارج شود مگر از روي حاجت. 

 '''آية الله سبحاني:''' به احتياط واجب در اثناي عمره خارج نشود بلي مثلاً بعد از احرام عمره در مسجد شجره مي‌تواند به مدينه برگردد و با حالت احرام حوائج خود را برآورده کند ليکن اگر به مکه وارد شد و يا در اثناي عمره بدون ضرورت جدي خارج نشود مگر اينکه يقين به قدرت بر برگشتن و فاصله نشدن بيش از يک روز بين طواف و سعي داشته باشد.

'''آية الله سيستاني:''' مي‌تواند قبل از اتمام عمل، از مکه بيرون برود در صورتي که قدرت برگشتن به مکه را داشته باشد.

'''آية الله فاضل:''' بنا بر احتياط واجب در اثناي عمل نيز نبايد خارج شود. بلي اگر يقين يا اطمينان داشته باشد که خروج از مکه به حج او لطمه نمي‌زند مانعي ندارد که حتي بدون احرام نيز خارج شود، اگرچه احتياط مستحب عدم خروج بدون احرام است. و در هر صورت چنانچه بدون احرام خارج شد و در همان ماه برگشت حج تمتع او صحيح است، اما اگر ماه بعد برگشت عمره اولش فاسد شده و بايد مجدداً عمره تمتع انجام دهد والاّ حج تمتع او صحيح نيست.

آية الله نوري: اگر اعمال عمره تمتع را انجام داده و مطمئن است که به حج در موقع خود مي‌رسد، مي‌تواند از مکه خارج شود و برگردد.}} از احرام عمره، برود و وسايل خود را بياورد و اگر اعمال عمره تمتع را انجام داده و مُحِلّ شده است، نمي‌تواند از مکه خارج شود مگر در حال ضرورت، مُحرماً به احرام حج علي الأحوط. {{توضیح مساله|238|. آية الله بهجت،'''آية الله مکارم:''' با اطمينان از عدم فوت اعمال حج، جايز است.

'''آيات عظام تبريزي، خويي، زنجاني:''' مگر در فرض حاجت که بايد محرم به احرام حج شده آن‌گاه خارج شود.

'''آية الله خامنه‌اي:''' جايز است براي کسي که اطمينان دارد با خارج شدن از مکه حج او فوت نمي‌شود، بعد از انجام عمره تمتع و قبل از احرام حج از مکه بيرون رود اگرچه احتياط مستحب آن است که فقط در مورد ضرورت و نياز خارج شود. و براي ورود به شهر مکه نياز به تجديد احرام عمره تمتع ندارد مگر اينکه در غير ماهي که عمره تمتع را انجام داده است برگردد که در اين صورت بايد از ميقات مجدداً براي عمره تمتع محرم شود، و عمره تمتع وي که متصل به حج مي‌شود همين عمره تمتع دوم خواهد بود و اگر عمره تمتع دوم را انجام ندهد حج تمتع  وي صحيح نيست.  

'''آية الله سيستاني:''' اگر بداند که مي‌تواند به مکه برگردد و از آنجا احرام براي حج ببندد، اظهر جواز بيرون رفتنش از مکه بدون احرام است، و اگر نداند با احرام حج از مکه بيرون رود.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': بلي اگر رفتن به آنجا با احرام، براي او حرج باشد جايز است بدون احرام خارج شود.}}

|{{ارجاع مساله|238}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =239| کسي از جده محرم شده و اعمال عمره تمتع را انجام داده است، تکليف او چيست؟

ج{{توضیح مساله|239|. نسبت به متن و نظر آيات عظام به مسئله 228 مراجعه شود.

'''آية الله زنجاني:''' اگر از ميقات و حوالي آن عبور نکرده احرامش صحيح است.}} ـ اگر از رفتن به ميقات معذور نبوده{{توضیح مساله|239|. '''آية الله خامنه‌اي:''' و يا در صورت عذر، بنا بر احتياط واجب بدون نذر از جده محرم شده. }} و وقت براي انجام عمره تمتع هست بايد به ميقات برود و محرم شود و عمره تمتع را اعاده کند، و اگر رفتن به ميقات ممکن نيست به خارج حرم برود و از آنجا محرم شود. {{توضیح مساله|239|. '''آية الله بهجت:''' با رعايت احتياطي که گذشت در فاصله گرفتن از حرم به مقدار ممکن در جاهل غير مقصر و يا سائر اعذار.

'''آية الله سبحاني:''' بايد به حديبيه يا تنعيم برود و دوباره احرام ببندد و اعمال عمره را مجدداً به جا آورد.

آية الله صافی، '''آية الله گلپايگاني''': به طرف ميقات به مقداری که ممکن است برود والاّ از ادني ‌الحل محرم شود.}}

|{{ارجاع مساله|239}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =240| آيا جايز است کسي که به احرام عمره تمتع در يکي از ميقات‌ها محرم شده است به طرف خلاف مکه برود و بعد از چند روز بيايد مکه؛ مثلاً از مسجد شجره به مدينه و بعد، از همان راه يا راه ديگر به مکه برود؟

جواب: مانع ندارد.

|{{ارجاع مساله|240}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =241| بعد از اتمام حج تمتع؛ اگر شخص از مکه خارج شود و بخواهد مراجعت کند آيا لازم است محرم شود يا خير؟

جواب: در صورتي که از وقت احرام عمره تمتع يک ماه نگذشته{{توضیح مساله|241|. '''آية الله بهجت:''' در اين صورت عدم فاصله اگر ماه خروج با ماه مراجعت تغاير دارد احوط اين است که با احرام براي عمره وارد مکه شود، اگرچه خروج در آخر ماهي و ورود در اول ماه ديگر باشد و همچنين است گذشتن سي روز با عدم تغاير ماه.  

'''آيات عظام تبريزي، سبحاني، صافي، فاضل، گلپايگاني، مکارم''': در همان ماهي که محرم شده مراجعت کند لازم نيست محرم شود.

'''آية الله خامنه‌اي:''' اگر در همان ماهي که اعمال حج را انجام داده است وارد شود احرام مجدد لازم نيست.

'''آية الله خويي''': در همان ماهي که عمره تمتع انجام داده، اگر برگردد لازم نيست محرم شود.

'''آية الله زنجاني:''' اگر از احرام حج تمتع سي روز نگذشته لازم نيست محرم شود.

'''آية الله سيستاني:''' اگر در همان ماه قمري باشد که عمره تمتع را انجام داده است، لازم نيست محرم شود.}} است لازم نيست محرم شود و مي‌تواند بدون احرام وارد مکه شود.

|{{ارجاع مساله|241}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =242| کسي که عمره مفرده انجام داده است، آيا مي‌تواند در فاصله کمتر از يک ماه، بدون احرام از ميقات تجاوز کند؟

ج{{توضیح مساله|242|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 173 و 229 گذشت.

'''آية الله سيستاني:''' مانند مسئله قبل است. بلي اگر عمره مفرده او به نيابت از ديگران بود، احتياط واجب احرام بستن براي دخول به مکه يا حرم است.}}ـ احتياط آن است که به قصد رجا براي عمره مفرده ديگر محرم شود و بدون احرام تجاوز نکند. {{توضیح مساله|242|. '''آية الله خامنه‌اي:''' اگر در همان ماهي که احرام و اعمال عمره را انجام داده است وارد مکه شود عبور از ميقات بلامانع است اما اگر احرام در ماهي و اعمال در ماه ديگر باشد پس اگر احرام وي در ماه رجب بوده و اعمال را در ماه شعبان انجام داده بنا بر احتياط واجب اگر در ماه شعبان مجدداً وارد مکه شود بايد احرام ببندد. و رعايت اين احتياط در ماه‌هاي ديگر هم خوب است. }}

|{{ارجاع مساله|242}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =243| کسي که در جده و يا مدينه حالت رواني پيدا مي‌کند، آيا لازم است مُحرِماً وارد مکه شود يا بدون احرام نيز جايز است؟

جواب: مجنون تکليف ندارد و احرام بر او واجب نيست و اگر بدون احرام وارد مکه شود اشکالي ندارد.

|{{ارجاع مساله|243}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =244| زن حائضي که نمي‌توانست صبر کند تا پاک شود، نزديک مسجد شجره محرم شد و بنا داشت محاذي جحفه احرام را تجديد کند، در ماشين خوابش برد و وارد مکه شد، آيا احرام او درست است؟

جواب: در صورت امکان بايد برگردد و از جحفه يا محاذي آن محرم شود علي الأحوط، و اگر ممکن نيست از حرم خارج شود و از آنجا احرام ببندد. {{توضیح مساله|244|. نظر آيات عظام در ذيل مسئله 205 گذشت.

'''آية الله بهجت:''' در صورتي که نتواند به ميقات برگردد، همان احرام کفايت مي‌کند.}}

|{{ارجاع مساله|244}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =245| اگر بعد از خروج از ميقات، در بين راه متوجه شود که تلبيه را نگفته يا نيت نکرده و يا به جهت ديگر احرامش درست نيست، و چنانچه بخواهد از همان جا به ميقات برگردد ميسر نيست ولي اگر بيايد مکه امکان دارد برگردد، آيا مي‌تواند بيايد مکه و به ميقات برگردد يا بايد از همان جا محرم شود؟

ج{{توضیح مساله|245|. '''آية الله زنجاني:''' هر کجا که متوجه شد محرم مي‌شود.}} ـ اگر مي‌تواند به ميقات برگردد ولو از مکه، نمي‌تواند براي عمل واجب از غير ميقات محرم شود، ولي براي دخول مکه از ادني‌ الحل به نيت عمره مفرده محرم شود و بعد از اعمال آن، به يکي از مواقيت معروف برود و براي عمره تمتع احرام ببندد. {{توضیح مساله|245|. '''آية الله تبريزى''': بنا بر احتياط اگر هر دو عمره در يک ماه انجام مي‌شود به نيت يک شخص به جا نياورد.

'''آية الله سبحاني:''' اگر بازگشت ممکن نيست اگر داخل حرم نشده در همان جا لبيک بگويد و محرم شود و اگر داخل حرم شده به مرز حرم (ادني ‌الحل) برگردد و در آنجا لبيک بگويد و محرم شود و اگر آن هم ممکن نيست از همان جا که مسئله را ياد گرفته يا به يادش آمده لبيک بگويد و محرم شود.

''''''آية الله سيستاني:'''''' در اين صورت لزوم رفتن به ميقات براي احرام عمره تمتع و عدم کفايت احرام از  

ادني‌ الحل مبني بر احتياط است.}}

|{{ارجاع مساله|245}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =246| زن بدون اذن شوهرش نذر مي‌کند و با نذر محرم مي‌شود، آيا احرامش درست است و چنانچه با همان احرام اعمالش را به جا آورده باشد چگونه است؟

جواب: اگر قبل از ميقات محرم شده، احرام او صحيح نيست{{توضیح مساله|246|. آية الله بهجت، '''آية الله سبحاني:''' در صورتي که نذر او منافاتي با حق شوهر نداشته باشد مانعي ندارد.  

'''آية الله تبريزى'''، '''آية الله سيستاني:''' اگر قبل از ميقات محرم شده، چنانچه صحت حج توقف بر آن داشته يا آنکه منافي حق شوهر نبوده، احرامش صحيح است.

'''آية الله خامنه‌اي:''' نذر زن براي احرام بستن قبل از ميقات در غياب شوهرش، موقوف بر اذن او نيست ولي در صورت حضور شوهر احتياط واجب آن است که از او اذن بگيرد و اگر بدون اذن  شوهر نذر کند نذر او منعقد نمي‌شود.

'''آية الله خويي'''، '''آية الله مکارم:''' اگر نذر زن منافي حق شوهر باشد اذن معتبر است والاّ معتبر نيست.}}، اگرچه در صورتي که بعد از تمام شدن حج فهميد عملش صحيح است، ولي اگر بعد از عمره متوجه شد، در صورتي صحيح است که قابل جبران{{توضیح مساله|246|. '''آية الله زنجاني:''' اگر قابل جبران نباشد بايد احتياطاً حج تمتع نيز به جا آورد ولي به اين عمره و حج در حج واجب اکتفا نکند.

'''آية الله فاضل:''' در صورتي که قابل جبران نباشد عمره تمتع صحيح نيست و بايد حج افراد انجام دهد.

''''''آية الله مکارم:'''''' اگر بعد از اتمام حج و يا عمره بفهمد، عمل او صحيح است.}} نباشد و در صورتي که مي‌تواند، بايد به ميقات برود و از آنجا محرم شود و اگر نمي‌تواند به ميقات برود، از خارج حرم احرام ببندد. {{توضیح مساله|246|. '''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 207 مراجعه شود.}}

|{{ارجاع مساله|246}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =247| آيا نذر احرام قبل از ميقات براي نايب هم جايز است يا نه؟

جواب: اشکال ندارد. {{توضیح مساله|247|. '''آية الله زنجاني:''' به ذيل مسئله 207 مراجعه شود.}}

|{{ارجاع مساله|247}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =248| هرگاه حائض يا جنب عصياناً وارد مسجد شجره شود و مانند ديگران توقف نمايد و محرم شود، آيا احرام او صحيح است يا نه؟

جواب: احرام صحيح است. {{توضیح مساله|248|. '''آية الله تبريزى''': صحت احرام او محل اشکال است و بايد تلبيه را به قصد احرام تجديد کند.

'''آية الله سبحاني:''' اگر درب ديگر براي خروج بسته بود و نتوانست در حال عبور محرم شود احتياطاً بيرون مسجد محرم شود.

'''آية الله صافي'''، '''آية الله گلپايگاني''': چنانچه قصد قربت از او متمشّي شود احرام صحيح است.

'''آية الله مکارم:''' اگر عمداً باشد خالي از اشکال نيست.}}

|{{ارجاع مساله|248}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =249| کساني ‌که در مکه اقامت پذيرفته‌اند، موقتاً نه دائماً، آيا ميقاتشان همان مواقيت خمسه معروفه است يا ادني ‌الحل؟

ج{{توضیح مساله|249|. '''آية الله سبحاني:''' اگر نائي در مکه مقيم شد (مقيم آن کسي است که بخواهد بعد از مدتي اقامت به وطن بازگردد بر خلاف متوطن) و قبل از اينکه دو سال از اقامتش بگذرد، مستطيع شد وظيفه او حج تمتع است و او مي‌تواند از هر کدام از مواقيت محرم شود گرچه سزاوارتر آن است که از ميقات اهل بلد خود محرم شود و در صورت عدم تمکن از ادني‌ الحل محرم مي‌شود و در غير اين صورت از مکه محرم به احرام عمره تمتع مي‌شود.}} ـ اگر فريضه آنها تبديل نشده، بايد از مواقيت معروفه محرم شوند و اگر تبديل شده ميقات آنها مکه است.

|{{ارجاع مساله|249}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج | مساله =250| شخصي بدون احرام، عمداً يا جهلاً يا سهواً، وارد مکه شده و بعداً از جهت گراني بيش از حد کرايه يا ممنوعيت از طرف دولت، نتوانست به ميقات برگردد، وظيفه‌اش چيست؟

جواب: اگر ممکن نيست به ميقات برود، از ادني‌ الحل بايد محرم شود{{توضیح مساله|250|. '''آية الله بهجت:''' لازم است از حرم بيرون رفته و از خارج حرم محرم شود، و احتياط واجب در اين صورت، اين است که هرچه بتواند از حرم دور شود و احرام ببندد.

'''آية الله تبريزى''': در اين صورت لازم است از حرم بيرون رفته و از خارج حرم مُحرم شود و احوط در اين صورت اين است که هرچه بتواند از حرم دور شود و احرام ببندد و اگر نتواند از حرم بيرون برود در همان مکاني که هست محرم شود.

'''آية الله زنجاني:''' چنانچه در ترک احرام معذور بوده خارج حرم محرم مي‌شود و اگر معذور نبوده نمي‌تواند عمره و حج به جا آورد.

'''آية الله سبحاني:''' در مورد عمد به ذيل مسئله 210 و در مورد جهل و سهو به ذيل مسئله 215