در حال ویرایش نام‌های کعبه

'''نام‌های کعبه''' در قرآن به صورت‌های مختلفی آمده است. بیت، بیت الحرام، [[کعبه]]، [[بیت العتیق]]، [[بیت المعمور]] و [[بیت‌الله|بیت‌ الله]] از نام‌هایی است که به خانه خدا در [[مکه]] اطلاق شده است.

== نام‌های کعبه در قرآن ==
در آیات مختلف قرآن برای خانه خدا عناوین و نام‌های متعدد آورده شده است؛ این نام‌ها عبارتند از:<ref>«نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۸؛ فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۱۴۰.</ref>

=== بیت ===
واژه «بیت» در 7 آیه قرآن بر خانه خدا اطلاق شده است؛<ref>«اسامی کعبه در قرآن»، ص۳۸.</ref> این آیات عبارتند از: آیه ۱۲۵، ۱۲۷ و ۱۵۸ سوره بقره؛ آیه ۹۷ سوره آل عمران؛ آیه ۳۵ سوره انفال، آیه ۲۶ سوره حج و آیه ۳ سوره قریش.

=== بیتی ===
واژه «بیتی» در آیه ۱۲۵ سوره بقره و آیه ۲۶ سوره حج آمده است و خداوند متعال در هر دو مورد، این خانه را به خودش نسبت می‌دهد. از این کلمه عنوان [[بیت‌الله|بیت الله]] را هم به کعبه اطلاق کرده‌اند. کعبه تنها مکانی است که خداوند آن را به خود نسبت داد.<ref>«نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۸.</ref>

=== بیت الحرام ===
در قرآن (آیه ۲ و ۹۵ و ۹۷ سوره مائده) نام بیت الحرام به کعبه اطلاق شده است. در آیه ۳۷ سوره ابراهیم نیز کعبه موصوف به بیت مُحرَّم گردیده است.<ref>«نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۹.</ref>

=== کعبه ===
عنوان کعبه در آیات ۹۵ و ۹۷ سوره مائده به کار رفته است. در وجه تسمیه خانه خدا به کعبه، چند قول آمده است: الف: از آنجا که خانه خدا مربع است و عرب‌ها بر خانه چهارگوش و مربع کعبه اطلاق می‌کنند؛ ازاین‌رو، به خانه خدا هم «کعبه» اطلاق شد. ب. هر چیزی که دارای ارتفاع و بلندی از سطح زمین باشد کعبه گویند. به خانه خدا هم کعبه اطلاق می‌شود؛ زیرا هم ارتفاع ظاهری دارد و هم ارتفاع و عظمت معنوی.<ref>«اسامی کعبه در قرآن»،‌ ص۳۷؛ «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۹.</ref>

=== بیت العتیق ===

[[بیت العتیق]] در آیات ۲۹ و ۳۳ سوره حج آمده است.<ref>شکریان، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۱۰ و ۱۱.</ref> در توصیف خانه خدا به «عتیق»، وجوه مختلفی برای معنای این کلمه از جمله قدیم و کهن،‌ حرّ و آزاد، گرانبها و نفیس ذکر شده است.<ref>معجم مقاییس اللغه، ج۴، ص۲۱۹ تا ص۲۲۱؛ حج و عمره در قرآن و حديث، ص۱۰۱.</ref>

=== بیت المعمور ===
ترکیب وصفی [[بیت المعمور]] به معنای خانه آباد<ref>لغت‌نامه، ج۳، ص۴۴۷۰.</ref> از نام‌های خانه خدا یا نام جایی آسمانی به محاذات آن است.<ref>«بیت المعمور»، ج۵، ذیل مدخل. </ref> این تعبیر در آیه ۴ سوره طور به کار رفته و برخی مفسران مصداق آن را کعبه دانسته‌اند.<ref>التبیان، ج۹، ص۴۰۲؛ تفسیر الکاشف، ج۷، ص۱۶۱.</ref>

=== نام‌های دیگر ===
در منابع و فرهنگ اسلامی به [[کعبه]]، [[بیت‌الله|بیت الله]] نیز گفته می‌شود.<ref>التحریر و التنویر، ج۳۰، ص۴۲۹؛ لسان العرب، ج۱۵، ص۳۱۰.</ref> ترکیب بیت‌الله در آیات قرآن نیامده است. همچنین بکه و مسجد الحرام از دیگر نام‌های احتمالی است که به کعبه اطلاق شده است.<ref>جناتی، «اسامی کعبه در قرآن»،، ص۳۹؛ شکریان، «نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»، ص۱۱ تا ۱۳.</ref> 

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
* '''«بیت المعمور»'''، معرفت، محمدهادی، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش.
* '''التفسیر الکاشف'''، مغنیه، محمدجواد، بیروت، بی‌نا، ۱۹۸۰م.
* '''التحریر و التنویر،''' ابن عاشور، محمدطاهر، مؤسسة التاریخ، بی‌تا.
* '''«اسامی کعبه در قرآن»'''، جناتی، محمد ابراهیم، میقات حج، شماره ۱، پاییز ۱۳۷۱ش.
* '''حج و عمره در قرآن و حديث'''، محمدی ری‌شهری، محمد، قم، ترجمه جواد محدثی، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث،‌ ۱۳۸۶ش.
* '''فرهنگ قرآن'''، هاشمی رفسنجانی، اکبر، و دیگران، دفتر تبليغات اسلامی حوزه علميه قم، بی‌تا.
* '''التبیان فی تفسیر القرآن'''، طوسی، محمد بن حسن، بیروت، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بی‌تا.
* '''لسان العرب،''' ابن منظور، محمد بن مکرم، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
* '''لغت‌نامه،''' دهخدا، علی‌اکبر، و دیگران، تهران، مؤسسه لغت‏نامه و دانشگاه تهران، 1373ش.
* '''«نام‌ها، ویژگی‌ها و احکام کعبه در قرآن»'''، شکریان، ناصر، میقات حج، شماره ۵۵، سال چهاردهم، بهار ۱۳۸۵ش.
* '''معجم مقاییس اللغه،''' ابن فارس، احمد بن فارس، به کوشش عبدالسلام محمد، قم، دفتر تبلیغات، 1404ق.
{{پایان}}