در حال ویرایش کاربر:Askari (بخش)

==از شکل‌گیری تا سرانجام==

===پیدایش===
در اوایل سده سوم میلادی شماری از طایفه‌های عرب در پایان دوره اشکانیان، به [[عراق]] هجرت کردند.حیره در تاریخ و ادبیات عرب نیز به داشتن آب و هوای سالم، زمین‌های حاصلخیز، باغ‌های پرمیوه، و جویبا‌رهای زیاد شهرت داشت.<ref>البلدان، ص 262؛</ref>این مهاجرین، به تدریج روستاها و قلعه‌هایی بنا کردند که از پیوستن آنها به یکدیگر، شهرهایی پدید آمد.<ref>کوفه پیدایش شهر اسلامی، ص ١۶و 
١٧.]</ref>
===نظام سیاسی===
حاکمان حیره، تعدادی از لخمیان، بنی نصر، غسّانیان، بنی تمیم، کِنده و ایرانیان بودند. این افراد در مجموع  حدود۵۲۳ سال حکومت کردند.<ref>التنبیه والاشراف، ص ١۶٧</ref> بیشترین دوره حکومت حیره، نزدیک به ۳۰۰ سال، دست اعراب بنی‌لَخم بود. آن‌ها بنیانگذار حکومت حیره بوده و از سوی فرمانروایان ساسانی حمایت می‌شدند؛ زیرا لَخمیان سدّی میان [[ایران]] و اعراب پدید آورده و از تجاوز قبلیه‌های بدوی به مرزهای ایران جلوگیری می‌کردند.<ref>تاریخ سنی مسلوک الارض والانبیا، ص ٧۴ و ٧٣؛ تاریخ ایران بعد از اسلام، ص ٢٣٠ و ٢٢٩</ref>

===صلح و جنگ===
در سده پنجم و ششم میلادی قدرت نظامی حیره افزایش یافت. بنی لخم که اولین حاکمان حیره بودند، با قبیله بکر وقبیله های سلیم و هوازن و اعضای طایفه نمیر و بنی تمیم متحد شدند.<ref>کوفه پیدایش شهر اسلامی، ص ١٨</ref>در این دوره، حیره گسترش پیدا کرد که سواحل جنوبی [[فرات]] تا بادیةالشام، واقع در غرب عراق کنونی را دربر می‌گرفت.<ref>اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران، ص ١٨۶- ١٨۵</ref>
در دوره عمر بن خطاب، خلیفه دوم و در جریان فتوحات وی، خالد بن ولید، حیره را محاصره کرد. محاصره حیره، در سال ۱۲ق. پس از نبرد نهر الدم رخ داد. این محاصره، با صلح بین اهل حیره و مسلمانان با دو شرط به سود مسلمانان به پایان رسید؛ یکی پرداخت جزیه و دیگری شورش نکردن علیه مسلمانان. با این دو شرط حیره، توسط سپاه اسلام فتح شد.<ref>فتوح البلدان، ص ٢۴۴؛ تاریخ طبری، ج ۴، ص ١۴٨١ و ١۴٨٠؛</ref>مسلمانان، پس از چندی با دخالت رستم فرخزاد، سردار ایرانی، حیره را از دست دادند، ولی دوباره به فرماندهی ابوعبیدة بن مسعود ثقفی حیره را فتح کردند.<ref>فتوح البلدان، ص ١٨</ref>
براساس منابع تاریخی، حاکمان حیره با بعضی از دولت ها نزاع وجنگ داشتند؛ از قبیل شیوخ غسانی <ref>ویل دورانت تاریخ تمدن، ج ۴، بخش اول، ص ١٩٩؛تاریخ یعقوبی، ج اول، ص ٢٠٣.</ref>و دولت بنی کنده <ref>تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان، ج سوم، قسمت اول، ص ٧١۵</ref>و با بعضی از دولت ها متحد بودن از قبیل ساسانیان <ref>تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی ساسانیان، ج ٣، قسمت اول، ص ٧١٢ و ٧١١</ref>و دولت حمیران. <ref>اعراب حدود مرزهای روم شرقی و ایران، ص ١٩٠و ١٨٩</ref>

===دین و فرهنگ ===
حیره به علت موقعیت جغرافیایى‏اش محلِ برخورد و تماس فرهنگ‏هاى ساسانى و یونانى ـ رومى و مسیحى بود.ابتدا خود از این فرهنگ‏ها تأثیر گرفت و سپس این فرهنگ‏ها را به اعراب ساکن در شبه جزیره [[عربستان]] منتقل کرد<ref>المفصل فى تاریخ العرب قبل الاسلام ج 7، ص 296</ref>حیریان علاوه بر بت پرستی که دین اجدادی آنان بود.<ref> الحیره،المدینه المملکت العربیه،ص 29ـ 30</ref>با یهودیت و مسیحیت و زرتشتی گری و مانویت نیز آشنا بودند.<ref>الحیره،المدینه المملکت العربیه،ص 29</ref> بیشتر ساکنان حیره مسیحیان نسطوری بودند.<ref>الاعلاق النفیسه، ص ٢٢۶.</ref>زبان سریانى براى مسیحیانِ حیره زبانِ علم و دین بود.<ref>مکتبه النهضه، ج 6، ص 628 ـ 269</ref>

===ویرانی===
بر پایه گزارش‌های تاریخی، با تأسیس کوفه، حیات سیاسی و اجتماعی حیره در مسیر زوال افتاد، آبادانی در آن کاهش یافت و در اوایل حکومت معتضد عباسی کاملاً ویران شد.<ref>مروج الذهب، ج ا، ص ۴۶۵</ref> برخی گفته‌اند برای برپایی ستون‌های [[مسجد کوفه]] از سنگ‌های قصرهای حیره استفاده کردند.<ref>جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی،ص ٨٢ و ٨١</ref>