| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| از دیگر آثاری که عیاشی از آن گزارش می‌دهد، چاهی منسوب به امام سجاد(ع) است که گفته می‌شود [[امام باقر(ع)]]، در دوران کودکی درون آن افتاده<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۳۰۶.</ref> و یکی از فرقه‌های شیعه به نام [[ناووسیه]] که به مهدویت امام صادق(ع) معتقد بوده‌اند،<ref>الملل و النحل، ج۱، ص۱۶۶.</ref> ورود امام صادق(ع) به این چاه را سرآغاز غیبت ایشان دانسته‌اند.<ref>المدینة المنوره، ص۹۵.</ref> این چاه که زائران به آن تبرک می‌جسته و از آب آن برای [[شفا]] یافتن بهره می‌برده‌اند،<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۳۰۶.</ref> میان در اول و میانی این آرامگاه قرار داشته است.<ref>التعریف بما آنست الهجره، ص۱۲۱.</ref>
| | ==محل سکونت یهودیان در یثرب== |
| | یهودیانی که به یثرب رفتند، 25 قبیله بودند که در سه منطقه از یثرب فرود آمدند. البته از همة آنها اطلاعات وجود ندارد و از برخی از آنها نام برده و به آطام و حصونشان اشاره شده است که به آنها خواهیم پرداخت (قائدان، 1386ش، ص۲۱۰). |
|
| |
|
| | سه قبیلة مهم و معروف ساکن در مدینه، بنی‌قریظه، بنی‌قینقاع و بنی‌نضیر نام داشتند و یازده قبیلة غیر معروف دیگر نیز در این شهر حضور داشتند که نامشان موجود است. اما از قبایل دیگر اطلاعی در دست نیست. |
|
| |
|
| | ==بنی‌قَینُقاع== |
| | دربارۀ منشأ بنی‌قینقاع اطلاع دقیق و درستی در دست نیست. برخی آنان را از جمله عرب‌هایی می‌دانند که یهودی شدند. بعضی نیز احتمال می‌دهند ایشان از یهودیانی باشند که بین سال‌های ۷۰ تا ۱۳۵ میلادی به یثرب مهاجرت کرده‌اند (موسوی بجنوردی، 1383ش، ج۱۲، ص۶۸۲). برخی نیز در یهودی‌تبار بودن اعضای این قبیله تردید کرده و آنان را از نسل عیسو (ادوم)، برادر یعقوب، دانسته‌اند (واقدی، 1409ق، ج۱، ص۱۷۹ ؛ بلاذری، 1417ق، ج۱، ص۳۰۹). |
|
| |
|
| راه فرع
| | بنو‌قینقاع در جنوب غربی مدینه و در منطقة الصاغه زندگی می‌کردند. بازاری نیز به نام سوق‌الصاغه بر پا کردند و منازل عالی و زیبای آنان در شمال غربی ماشجونیه ساخته شد و این سخن که آنها در مرکز مدینه ساکن بودند، نظر درستی نیست (خیاری، 1419ق، ص۲۸). شغل آنان نیز زرگری، کفشگری و آهنگری بود (بلعمی، 1378ش،ج۳، ص۱۵۱). از جمله قلعه‌های آنان اطم مریح در انتهای جسر بطحان از عوالی جنوب شرقی مدینه واقع شده است (حازمی، بی‌تا، ص۲۰۹ ؛ ابن عبدالحق بغدادی، 1412ق، ج۳، ص۱۲۶۲؛ سمهودی، 2006م، ج۴، ص۱۴۵؛ خیاری، 1419ق، ص۴۱ ؛ علی، 1375ش، ص۳۸۷ ؛ شراب، 1411ق، ص۲۵۱ ؛ کعکی، 1419ق، ج۳، ص۱۰۲). این منطقه اکنون به الشریبات معروف است (کعکی، 1419ق، ج۳، ص۱۰۲). اطم حبره که در حشّاشین، در زمینی که به آن حبره گفته می‌شود، واقع شده است (اسکندری، ج۱، ص۴۰۸ ؛ حازمی، بی‌تا، ص۷۲ ؛ سمهودی، 2006م، ج۴، ص۵۳ ؛ خیاری، 1419ق، ص۳۷) اطم ذوالشهر که در بستان ذی‌شهر واقع شده در جنوب عالیه در جنوب شرق مدینه در منتهای جسر بطحان واقع شده است.(کعکی، 1419ق، ج۳، ص۱۰۳). |
| راه فرع یکی از دو راهی است که در سده های اخیر مسیر سفر از مکه به مدینه بوده است. راه دیگر را راه سلطانی می نامیدند. این دو را در نزدیکی مدینه در مسجد شجره به هم می رسیدند.<ref>دلیل الحج، ص 166</ref>
| |
|
| |
|
| منازل راه فرع چنین بود: وادی فاطمه، بئر عسفان، قضیمه، رابغ، بئر رضوان، ام الضباع، ریّان، سمت الاَبیَض، بئر العذب، بئر الماشی و مسجد شجره(سفرنامه مکه حسام السلطنه ص 132) در سال 1297 که حسام السلطنه از مکه به مدینه حرکت می کند کاروان ها از راه فرع حرککت می کنند که طول مسیر ده روز بوده است. (ص132) او گزارش کاملی از مسیر سفرش در سفرنامه آورده است.
| | از اماکن منتسب به بنو این قبیله بازار بنو قینقاع است که از مشهورترین بازار‌های یثرب (مدینة قبل از اسلام) بوده است که به آن «بازار یثرب» نیز می‌گفتند. این بازار نزدیک جسر بطحان قرار داشت و تا زمان پیامبرخدا (ص) نیز برقرار بود (ابن شبه، 1410ق، ج۱، ص۳۰۴ ؛ سمهودی، 2006م، ج۴، ص۹۵ ؛ کعکی، 1419ق، ج۳، ص۸۰). |
| | ==بنی نضیر== |
| | بنو‌نضیر، از قبایل یهود ساکن مدینه تا نخستین سال‌های هجرت پیامبر به مدینه بودند. آنان پیش از ظهور اسلام در یثرب ساکن شدند (یعقوبی، 1422ق، ج۲، ص۴۹). اما روایات تاریخی دربارة منشأ آنان، متفاوت است: |
| | برخی آنها را از قبیلة جذام و از اعراب می‌دانند که یهودی شدند و در کوه نضیر اقامت گزیدند و پس از آن به نام این کوه خوانده شدند (یعقوبی، 1422ق، ج۱، ص۴۰۸ ؛ مسعودی، 1365ش، ص۲۲۵ ؛ بکری، 1992م، ج۱، ص۱۶۴). |
| | اما عده‌ای دیگر، آنان را از نسل هارون بن عمران می‌دانند (کاتب واقدی، ج۸ ، ص۱۲۴؛ مسعودی، 1365ش، ص۲۲۵ ؛ مقریزی، 1420ق، ج۱، ص۲۵۰) که پس از وفات حضرت موسی و پیش از مهاجرت قبایل عرب اوس و خزرج به مدینه که به سبب سیل عَرِم صورت گرفت، در مدینه ساکن شده بودند ( ابن خلدون، ج۱، ص۳۳۳ ؛ ابوالفرج اصفهانی، ۱۳۹۳ق، ج22، ص343). بر پایة گزارش‌هایی از این دست، به دنبال جنگ رومیان با یهود (سال هفتاد میلادی) بنی‌نضیر نیز مانند دیگر قبایل یهود به حجاز گریختند. |
| | ===زمان ورود به مدینه=== |
| | با توجه به اختلافی که دربارة نسب بنو‌نضیر وجود دارد، چنان‌که بیان شد، زمان ورود آنان به مدینه هم مورد اختلاف است. برخی مهاجرت بنی‌نضیر را به مدینه، قبل از سیل عرم نقل کرده‌اند. اما دربارة زمان وقوع سیل عرم چند قول وجود دارد: بعضى از مورخان مسلمان؛ مانند اصفهانى، تاریخ انهدام سد را چهارصد سال قبل از اسلام، و برخى مانند یاقوت، زمان وقوع آن را حدود قرن ششم میلادى، کمى قبل از ظهور اسلام دانسته‌اند و از نظر برخى؛ مانند ابن خلدون، این حادثه در قرن پنجم میلادى واقع شده است (بی‌آزار شیرازی، ۱۳۸۰ش، صص۳۳3 ـ ۳۳2). |
| | ===محل سکونت=== |
| | بنو‌نضیر در منطقة عالیه ساکن شدند که روستای زیبا و مشهوری است و امروزه آن را «العوالی» می‌نامند. این منطقه در جنوب مدینه و نزدیک قبا واقع شده بود و منازلشان تا جنوب شرق امتداد داشت. بنو‌نضیر کنار وادی مذینب بودند و در این منطقه به حفر چاه‌های بزرگ و کاشت درختان پرداختند (خیاری، ۱۴۱۹ق، ص۲۷ ؛ ابوالفرج اصفهانی، ج۲۲، ص۳۴۴ ؛ کعکی، 1419ق، ج۳، ص۹۸). |
|
| |
|
| همین راه فرع را با عنوان راه فرعی محمد صادق پاشا در دلیل الحج للوارد الی مکه و المدینه من کل فج توضیح داده است. (ص160 )
| | بنو‌نضیر نیز مانند سایر یهودیان دارای آطام و قلعه‌های متعددی بودند که به آنها اشاره می‌شود: اطم کعب بن اشرف(کعکی، 1419ق، ج۳، ص۱۳۱؛ جعفریان،1386ش، ص۲۷۹)، اطم عاصم (سمهودی، 2006م، ج۱، ص۱۳۰؛ خیاری،1419ق، ص۴۰ ؛ کعکی، 1419ق، ج۲، ص۵۱)، حصن فاضجه |
| | (اسکندری، ۱۴۲۵، ج۲، ص۳۱۸؛ ابن عبدالحق بغدادی، 1412ق، ج۳، ص۱۰۱۵) حصن البویله (خیاری، 1419ق، ص۳۲ ؛ شراب، ۱۴۱۱ق، ص۵۵)، حصن عمربن جحاش (خیاری، 1419، ص۳۲)، حصن براج یا برج(خیاری، 1419ق، ص۳۵ ؛ علی، 1375ش، ص۳۹۰) حصن منور (سمهودی، 2006م، ج۴، ص۱۵۲؛ کعکی، 1419ق، ج۳، ص۹۷) |
|
| |
|
| برخی منابع راه فرع را راهی از رابغ به مدینه معرفی کرده اند. ایوب صبری پاشا مراحل این راه را از رابغ به مدینه اینچنین نام برده است: بئر رضوان، به فاصله سیزده ساعت از رابغ، روستای ابو ضیاعة، دوازده ساعت بعد از بئر رضوان، روستای ریان، ده ساعت بعد از ابوضیاعة، صمد، هشت ساعت بعد از ابوضیاعة، مجز، بئر ماشی، دوازده ساعت بعد از مجز، بئر ماشی تا مدینه نیز دوازده ساعت راه است. <ref>موسوعة مرآة الحرمين الشريفين و جزيرة العرب، ج5، ص 159-160</ref>
| | هشتم ـ اطم الطویله |
|
| |
|
| نام این راه از مکانی گرفته شده که در این راه قرار داشت. فُرع نام مکان بزرگی بوده از اعمال مدینه. صفراء جزو فرع به شمار می‌آمده است. گفته شده که مسجد البرود که پیامبر در مکان آن نماز خوانده است در فرع قرار داشت.<ref>معجم ما استعجم، ج3، 1020</ref> ایوب صبری پاشا از مسجد فرع در راه مکه به مدینه یاد کرده است که در منطقه فرع قرار داشته است.<ref>موسوعه مراه الحرمین، ج4، ص 822</ref>
| | اطم الطویله یکی از قصرهای بنی‌نضیر است که در منزلگاه آنان در بطحان و در جنوب مدینه قرار داشته است (خیاری، 1419ق، ص۳۵ ؛ کعکی، 1419ق، ج۳، ص۹۸). سمهودی اطمی به این نام ذکر نکرده است. |
|
| |
|
| | نهم ـ اطم بنی‌نضیر در دار طهمان |
|
| |
|
| خانه امام سجاد
| | یکی دیگر از اطم‌های بنی‌نضیر، قصری است که در دار طهمان و در عوالی |
| | و جنوب شرق مدینه قرار دارد (خیاری، 1419ق، ص۳۱ ؛ عباسی، ص۳۹ ؛ کعکی، 1419ق، ج۳، ص۹۸). این اطم از آطامی است که جهت آن معلوم است، ولی اثری از آن موجود نیست (کعکی، 1419ق، ج۳، ص۹۸). سمهودی به اطمی بدین نام اشاره نکرده است. |
|
| |
|
| در منابع تاریخی از چند مکان در مدینه به عنوان خانه امام سجاد یاد کرده‌اند. | | دهم ـ اطم در مال ابی‌امامه |
|
| |
|
| == در جوار بقیع ==
| | این اطم یکی از قصرهای مهم و اصلی بنی‌نضیر است و در امتداد منازل آنها به طرف جنوب شرقی مدینه، در عالیه عوالی واقع شده است (کعکی، 1419ق، ج۳، ص۹۹). برخی نیز معتقدند که این قصر در مال ابی‌امامه سهل بن حنیف در جنوب مدینه واقع شده است (عباسی، بی تا، ص۳۹ ؛ خیاری، 1419ق، ص۳۱). سمهودی به اطمی بدین نام اشاره نکرده است. |
| بنابر گزارش منابع تاریخ محلی مدینه، خانه امام سجاد همان جایی بود که بعدها [[اسماعیل بن جعفر صادق(ع)]] در آن دفن شد. اسماعیل بن جعفر در قرن هشتم آرامگاه بزرگی داشته است که به گفته [[مطری]] تاریخ‌نگار این قرن در غربِ قبه عباس و چهار امام قرار داشت، عرصه این آرامگاه و آنچه در اطراف آن بود از جهت شمال بنا، تا در [[بقیع]] در آن زمان خانه زین العابدین بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=121 التعریف بما انست الهجره، ص 119]</ref> سمهودی می‌نویسد که یقال... اما سمهودی از سنگ نوشته نقل می‌کند.
| |
|
| |
|
| سمهودی(911) تاریخ‌نگار مدینه، بعد از نقل گزارش مطری گزارش مشاهدات خود را می‌نویسد. او می‌نویسد: در ميان در وسطى و آخرى اين آرامگاه، قطعه سنگى نصب شده است و در آن نوشته شده: «باغ موجود در سمت غربى اين حرم را حسين بن ابى الهيجاء به اين حرم وقف نمود.» و در ذيل اين وقفنامه آمده است كه محوّطه اين حرم (عرصة المشهد)، خانه متعلق به امام زين العابدين است و مسجد هم منتسب به آن حضرت مى باشد و چاه موجود در محوطه، چاهى است كه از آب آن براى استشفاى مريضان استفاده مىشود.
| | پنج ـ بیت المدراس |
|
| |
|
| مسجدی در کنار باغی که جنب آرامگاه اسماعیل بن جعفر قرار داشته به امام زین العابدین منسوب بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=306 وفاء‌الوفاء، ج3، ص 306]</ref>
| | بیت‌المدراس به معنای محل یادگیری علم و دانش است و یهودیان در آن به فراگیری تورات و علوم دینی می‌پرداختند. به این خانه‌ها بیت‌التلمود هم گفته می‌شد (جواد علی، 1973م، ج۱۵، ص۲۹۱). واژة «مدراس» از کلمة عبری «مدراش» گرفته شده است که پیشینه آن به سال ۶۹میلادی و محاصرة اورشلیم از سوی سپاه تیتوس، امپراتوری روم، باز می‌گردد. در این زمان، یکی از کاهنان به نام «یوحنا» از روم گریخت و در شهر ساحلی یبنه در فلسطین، مرکزی علمی دایر کرد که به زبان عبری به آن «مدراش» می‌گفتند. |
|
| |
|
| == محله بنی هاشم ==
| | یهودیان یثرب نیز مرکز علمی و دینی به نام «بیت‌المدراس» داشتند که در آنجا تورات و احکام دینی خود را فرا می‌گرفتند (ابن هشام، بی‌تا، ج۱، ص۵۵۲ ؛ مقریزی، 1420ق، ج۱۴، ص۸۳). در منابع تاریخی آگاهی‌های اندکی در این زمینه وجود دارد. برخی موقعیت بیت‌المدراس را در مشربة ام‌ابراهیم دانسته‌اند (ابن شبه، 1410ق، ج۱، ص۱۷۳ ؛ سمهودی، 2006م، ج۳، ص۳۵) که مالک این مشربه و شش باغ دیگر؛ یعنی المیثب، الضیافه، الدلال، حسنی، برقه و الأعواف، مخیرق یهودی بود. مُخیرق از قبیله بنی‌نضیر بود که بعد از هجرت پیامبر به مدینه ایمان آورد و قبل از جنگ احد به شهادت رسید و اموال او جزو صدقات پیامبر9 در مدینه شد (واقدی، 1409ق، ج۱، ص۳۷۸ ؛ ابن سیدالناس، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۲۴۰ ؛ ابن حجر، 1415ق، ج۶، ص۴۶). |
| به نوشته جعفریان: در محله بنى هاشم كه طى سال 1363 به بعد تخريب شد، دو منزل وجود داشت كه به «دار على بن الحسين» و «دار جعفر بن محمد» عليهم السلام مشهور بود. اين مكان كه اكنون تخريب شده، در همان فضايى قرار داشت كه اكنون سنگفرش شده و ميان درِ اصلى بقيع تا حرم رسول خدا صلى الله عليه و آله است. در منابع شيعه توصيه به خواندن نماز در اين دو خانه شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 351</ref><ref>بحار الأنوار، ج 97، ص 225</ref>
| |
| | |
| == عُنابَه ==
| |
| در منابع جغرافیای مدینه، از محلی به نام عُنابَه یاد شده که در نزدیکی مدینه (بین توز و سمیراء) و محل زندگی بنی کلاب بود. گفته شده که امام زین العابدین در این مکان سکونت داشته است.<ref>المغانم المطابه، ص 284؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B4.pdf&page=393 وفاء الوفاء، ج4، ص 393]</ref>
| |
| | |
| | |
| منابع | |
| | |
| فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، و جاسر، حمد. ۱۳۸۹–۱۹۶۹. المغانم المطابة في معالم طابة. ۱ ج. ریاض - عربستان: دار الیمامة للبحث و الترجمة و النشر.
| |
| موسوعة مرآة الحرمین الشریفین و جزیرة العرب، ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الافاق العربیه، 1424ق.
| |
| <references />مسجد الاجابه
| |
| | |
| موقعیت کنونی
| |
| | |
| مسجد الاجابه در شمال شرق بقیع قرار دارد. در کناره خیابان ملک فیصل و حدود ۵۸۰ متر از مسجدالنبی فاصله دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=33 مساجد الاثریه، ص ۳۳؛] معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد۲، ص 187</ref> این مسجد مسجد یکبار در سال ۱۹۷۹ / ۱۳۹۹ قمری یکبار بازسازی شد<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد ۲، ص ۱۹۸</ref> و بار دوم در سال ۱۴۱۸ قمری بازسازی شد و توسعه یافت و مساحت آن حدود ۲۱۰۰۰ متر مربع است. این مسجد یک گنبد هشت ضلعی و یک گلدسته دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=34 مساجد الاثریه، ص۳۴]؛ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد ۲، ص ۲۱۰</ref>
| |
| | |
| تاریخ پیدایش و نام مسجد
| |
| | |
| مسجد الاجابه در محله یا روستای بنی معاویه در مدینه ساخته شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=140 التعریف بما انست الهجره، 140]</ref> نام این مسجد به گونه‌ای در منابع آمده است که گویا از زمان پیامبر وجود داشته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=36 مساجد الاثریه، ص ۳۶]</ref> روایات حاکی از این است که پیامبر(ص) در این مسجد نماز خوانده است. بنابر روایات او در این مسجد نماز خواند و عبادت کرد و پس از عبادتش به اصحاب اطلاع داد که از خدا خواستم که امت من دچار گرسنگی و غرق و اختلاف داخلی نشوند. دو خواسته اول اجابت شد و یک خواسته آخر اجابت نشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=34 مساجد الاثریه، ص 34-35]</ref> از این رو است که این مسجد را مسجد الاجابه نامیده‌اند.
| |
| | |
| تاریخ بنا
| |
| | |
| قدیم ترین اطلاع درباره بنای مسجد اجابه، گزارشی ابن زباله است. در زمان او یعنی در نیمه نخست سده هفتم قمری، این مسجد ویران شده بود و تنها ستون ها و محراب آن باقی مانده بود.<ref>الدره الثمینه، ص 128</ref>مطری در نیمه قرن هشتم نیز به خراب بودن مسجد اشاره می کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=140 التعریف بما انست الهجره، ص 140]</ref>
| |
| | |
| | |
| سمهودی در سال ۸۴۴ در سمهود به دنیا آمد.
| |
| سمهودی تالیفات بسیاری داشت. برخی از منابع تا ۳۸ کتاب از او نام برده‌اند.<ref>وفاء الوفا، ج۱، ص۴۳-۴۷</ref>
| |
| سمهودی در سال 780 به حج آمد. چون به حج نرسید در مکه یک سال اقامت کرد. از سال ۸۷۳ در مدینه اقامت گزید.<ref>[https://archive.org/details/Dawou_Lami/Dwu_Lamea_05/page/n245/mode/2up الضوء اللامع، ج۵، ص ۲۴۶]</ref>
| |
