در حال ویرایش کاربر:Kamran/صفحه تمرین4

مجموعه مقالات همایش حج و اقتصاد، مجموعه‌ای از مقالات و پژوهش‌هاست که حج را نه تنها به‌عنوان یک مناسک عبادی، بلکه به‌مثابه پدیده‌ای اقتصادی، اجتماعی و بین‌المللی بررسی می‌کند. این اثر در پنج بخش تنظیم شده و هر بخش به جنبه‌ای خاص از رابطه حج با اقتصاد می‌پردازد. این مقالات، در اولین همایش حج و اقتصاد ارائه شده اند که تیر ماه ۱۳۹۱شمسی به همت پژوهشکده حج و زیارت در تهران برگزار شد. 
==محتوای کتاب==
این کتاب نشان می‌دهد که حج تنها یک مناسک عبادی نیست، بلکه شبکه‌ای پیچیده از روابط اقتصادی را در سه سطح خرد، کلان و بین‌الملل شکل می‌دهد. در سطح خرد، موضوع استطاعت و هزینه‌های جانبی زائران مطرح است؛ در سطح کلان، اثرات اقتصادی بر کشور میزبان و سازمان‌های مرتبط بررسی می‌شود؛ و در سطح بین‌الملل، حج به‌عنوان محور همکاری و همگرایی اقتصادی جهان اسلام معرفی می‌گردد.  
=== بخش اول: کلیات ===
این بخش به طرح مبانی می‌پردازد. مقاله «گستره ابعاد اقتصادی حج» <ref>ص. ۱۵</ref> تصویری کلی از حوزه‌های اقتصادی مرتبط با حج ارائه می‌دهد. سپس در مقاله «بررسی ظرفیت‌های اقتصادی حج ابراهیمی با رویکرد نظام‌وار در پرتو بیانات امام خمینی و مقام معظم رهبری» <ref>ص. ۲۷</ref>، حج به‌عنوان یک نظام جامع با ظرفیت‌های اقتصادی تحلیل می‌شود.  
در ادامه، مقاله «تحلیل کارآمدی دستگاه حج و ارائه بسته آغازین برای بهره‌ور سازی حج ابراهیمی؛ اقتصاد حج از زاویه‌ای دیگر» <ref>ص. ۵۵</ref> به مسئله ساختار مدیریتی حج را می‌کاود و موضوع ظرفیت‌ها اقتصادی حج نیز در مقاله «ظرفیت‌های اقتصادی حج از دیدگاه امام خمینی» <ref>ص. ۸۷</ref> بررسی شده است.  

«چالش‌های اخلاقی در اقتصاد حج» <ref>ص. ۱۱۹</ref> و «تأملی در نحوه تأمین مالی حج تمتع» <ref>ص. ۱۵۳</ref> به مسائل اخلاقی و مالی می‌پردازند. مقاله «نگاهی کلی به اقتصاد و بازار حج با تأکید بر رفتار اقتصادی ایرانیان و نگاهی به کشورهای اسلامی» <ref>ص. ۱۶۵</ref> رفتار اقتصادی زائران ایرانی را در مقایسه با دیگر کشورها تحلیل می‌کند.  

در پایان این بخش، دو مقاله «معیارهای اقتصادی حج در قرآن و سنت» <ref>ص. ۱۹۹</ref> و «ابعاد اقتصادی و مالی حج از دیدگاه قرآن و عترت» <ref>ص. ۲۱۳</ref> مبانی دینی و قرآنی اقتصاد حج را بررسی کرده و مقاله «حج و اقتصاد» <ref>ص. ۲۲۷</ref> جمع‌بندی کلی ارائه می‌دهد.  

=== بخش دوم: حج و موضوعات فقهی ===
این بخش به مسائل فقهی و حقوقی مرتبط با اقتصاد حج اختصاص دارد. مقاله «امکان محرومیت از حج در باب معاملات ممنوعه» <ref>ص. ۲۵۱</ref> به بررسی تأثیر معاملات غیرشرعی بر استطاعت می‌پردازد. سپس، «اوراق عمره ابزاری جایگزین در ثبت‌نام عمره» <ref>ص. ۲۶۷</ref> راهکاری نوین برای مدیریت ثبت‌نام معرفی می‌کند.  
در ادامه، مقاله «چالش‌ها و راهکارهای تأمین مالی ثبت‌نام عمره» <ref>ص. ۲۷۹</ref> و «پژوهشی فقهی در تأثیر هزینه سوغات و ولیمه حج در استطاعت» <ref>ص. ۲۹۳</ref> به مشکلات مالی و فقهی زائران می‌پردازند.  
=== بخش سوم: حج و اقتصاد خرد  ===
این بخش به سطح فردی و خانوادگی اقتصاد حج می‌پردازد. مقاله «استطاعت؛ محاسبه آن و بررسی رابطه‌اش با شئون» <ref>ص. ۳۱۷</ref> به محاسبه استطاعت و ارتباط آن با جایگاه اجتماعی می‌پردازد. موضوع فرهنگ سوغاتی در مقاله «سوغاتی در حج و ضرورت تغییر فرهنگ موجود» <ref>ص. ۳۴۵</ref> نقد شده است.  
از منظر مدل‌سازی اقتصادی، مقاله «تخمین تابع تقاضای ایرانیان برای سفر حج» <ref>ص. ۳۶۵</ref> و «برآورد کمی استطاعت مالی حج با رویکرد حداقل معیشت خانوار» <ref>ص. ۳۸۱</ref> تلاش می‌کنند الگوی تقاضا و استطاعت را کمی‌سازی کنند. همچنین، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تعداد زائران در مراسم حج» <ref>ص. ۴۰۱</ref> نشان می‌دهد که متغیرهای اجتماعی نیز در کنار اقتصاد نقش دارند.  در پایان، مقاله «برآورد تابع تقاضای حج و عمره در ایران با استفاده از داده‌های تابلویی استان‌های کشور» <ref>ص. ۴۳۳</ref> با رویکرد آماری پیشرفته تفاوت‌های منطقه‌ای در تقاضا را تحلیل می‌کند.  
=== بخش چهارم: حج و اقتصاد کلان ===
این بخش به سطح کلان اقتصاد حج می‌پردازد. مقاله «بررسی تأثیر سفر حج بر اقتصاد عربستان سعودی» <ref>ص. ۴۵۵</ref> نشان می‌دهد که حج سهم قابل توجهی در اقتصاد میزبان دارد. سپس، «پتانسیل و ظرفیت حج و توزیع درآمد در کشورهای منتخب اسلامی» <ref>ص. ۴۷۵</ref> به مقایسه ظرفیت‌ها و اثرات توزیع درآمد می‌پردازد.  

از منظر نظری، مقاله «تأثیر حج ابراهیمی بر رفتار عاملان اقتصادی برای تأمین توسعه پایدار؛ تحلیلی بر اساس مدل رشد فراگیر با نرخ پس‌انداز درونزا» <ref>ص. ۵۱۷</ref> پیوند میان حج و توسعه پایدار را توضیح می‌دهد. در سطح مدیریتی، مقاله «بکارگیری بودجه‌ریزی عملیاتی در سازمان حج و زیارت به منظور تثبیت و کاهش هزینه‌های اداری عملیاتی» <ref>ص. ۵۳۹</ref> به اصلاح ساختار هزینه‌ها می‌پردازد. نهایتاً، مقاله «نقش حج در تحقق توسعه اقتصادی مطلوب اسلام» <ref>ص. ۵۶۳</ref> حج را به‌عنوان ابزاری برای تحقق اهداف اقتصادی اسلامی معرفی می‌کند.  
=== بخش پنجم: حج و اقتصاد بین‌الملل  ===
این بخش به ابعاد بین‌المللی حج اختصاص دارد. مقاله »رابطه حج و گردشگری« <ref>ص. ۵۹۷</ref> حج را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مصادیق گردشگری مذهبی بررسی می‌کند. سپس، در «سازوکار ایجاد بازار مشترک اسلامی با بهره‌گیری از نشان تجاری <ref>برند</ref> و آثار اقتصادی آن بر حج» <ref>ص. ۶۱۵</ref>، حج به‌عنوان برند مشترک جهان اسلام معرفی می‌شود.  

از منظر آماری، مقاله «نگاهی آماری به ظرفیت‌های بازرگانی کشورهای اسلامی با یکدیگر» <ref>ص. ۶۳۳</ref> به تحلیل داده‌های تجاری میان کشورهای اسلامی می‌پردازد. در ادامه، مقاله «حج بارزترین مصداق گردشگری اسلامی» <ref>ص. ۶۵۳</ref> جایگاه حج را در صنعت گردشگری اسلامی تثبیت می‌کند. همچنین، «حج و زمینه‌های همکاری اقتصادی بین کشورهای اسلامی» <ref>ص. ۶۶۷</ref> فرصت‌های همکاری اقتصادی را بررسی کرده و مقاله پایانی با عنوان «حج و همگرایی اقتصادی» <ref>ص. ۶۷۹</ref> حج را به‌عنوان عامل همگرایی اقتصادی جهان اسلام معرفی می‌کند.  
==اطلاعات نشر==
ابن کتاب
@@ خط ۳: / خط ۳: @@
 این کتاب نشان می‌دهد که حج تنها یک مناسک عبادی نیست، بلکه شبکه‌ای پیچیده از روابط اقتصادی را در سه سطح خرد، کلان و بین‌الملل شکل می‌دهد. در سطح خرد، موضوع استطاعت و هزینه‌های جانبی زائران مطرح است؛ در سطح کلان، اثرات اقتصادی بر کشور میزبان و سازمان‌های مرتبط بررسی می‌شود؛ و در سطح بین‌الملل، حج به‌عنوان محور همکاری و همگرایی اقتصادی جهان اسلام معرفی می‌گردد.
 === بخش اول: کلیات ===
-این بخش از کتاب به مبانی و کلیات اقتصاد حج می‌پردازد و مقالات آن از بررسی ظرفیت‌های اقتصادی و مدیریتی حج تا تحلیل‌های اخلاقی، مالی و دینی را در بر می‌گیرد. نویسندگان تلاش کرده‌اند تصویری جامع از ابعاد اقتصادی حج در سطح نظری، فقهی و اجتماعی ارائه دهند. مقالات این بخش:
+این بخش به طرح مبانی می‌پردازد. مقاله «گستره ابعاد اقتصادی حج» <ref>ص. ۱۵</ref> تصویری کلی از حوزه‌های اقتصادی مرتبط با حج ارائه می‌دهد. سپس در مقاله «بررسی ظرفیت‌های اقتصادی حج ابراهیمی با رویکرد نظام‌وار در پرتو بیانات امام خمینی و مقام معظم رهبری» <ref>ص. ۲۷</ref>، حج به‌عنوان یک نظام جامع با ظرفیت‌های اقتصادی تحلیل می‌شود.
-* «گستره ابعاد اقتصادی حج» <ref>ص. ۱۵</ref>
+در ادامه، مقاله «تحلیل کارآمدی دستگاه حج و ارائه بسته آغازین برای بهره‌ور سازی حج ابراهیمی؛ اقتصاد حج از زاویه‌ای دیگر» <ref>ص. ۵۵</ref> به مسئله ساختار مدیریتی حج را می‌کاود و موضوع ظرفیت‌ها اقتصادی حج نیز در مقاله «ظرفیت‌های اقتصادی حج از دیدگاه امام خمینی» <ref>ص. ۸۷</ref> بررسی شده است.
-* «بررسی ظرفیت‌های اقتصادی حج ابراهیمی با رویکرد نظام‌وار در پرتو بیانات امام خمینی و مقام معظم رهبری» <ref>ص. ۲۷</ref>
-* «تحلیل کارآمدی دستگاه حج و ارائه بسته آغازین برای بهره‌ور سازی حج ابراهیمی؛ اقتصاد حج از زاویه‌ای دیگر» <ref>ص. ۵۵</ref>
+«چالش‌های اخلاقی در اقتصاد حج» <ref>ص. ۱۱۹</ref> و «تأملی در نحوه تأمین مالی حج تمتع» <ref>ص. ۱۵۳</ref> به مسائل اخلاقی و مالی می‌پردازند. مقاله «نگاهی کلی به اقتصاد و بازار حج با تأکید بر رفتار اقتصادی ایرانیان و نگاهی به کشورهای اسلامی» <ref>ص. ۱۶۵</ref> رفتار اقتصادی زائران ایرانی را در مقایسه با دیگر کشورها تحلیل می‌کند.
-* «ظرفیت‌های اقتصادی حج از دیدگاه امام خمینی» <ref>ص. ۸۷</ref>
-* «چالش‌های اخلاقی در اقتصاد حج» <ref>ص. ۱۱۹</ref>
+در پایان این بخش، دو مقاله «معیارهای اقتصادی حج در قرآن و سنت» <ref>ص. ۱۹۹</ref> و «ابعاد اقتصادی و مالی حج از دیدگاه قرآن و عترت» <ref>ص. ۲۱۳</ref> مبانی دینی و قرآنی اقتصاد حج را بررسی کرده و مقاله «حج و اقتصاد» <ref>ص. ۲۲۷</ref> جمع‌بندی کلی ارائه می‌دهد.
-* «تأملی در نحوه تأمین مالی حج تمتع» <ref>ص. ۱۵۳</ref>
-* «نگاهی کلی به اقتصاد و بازار حج با تأکید بر رفتار اقتصادی ایرانیان و نگاهی به کشورهای اسلامی» <ref>ص. ۱۶۵</ref>
-* «معیارهای اقتصادی حج در قرآن و سنت» <ref>ص. ۱۹۹</ref>
-* «ابعاد اقتصادی و مالی حج از دیدگاه قرآن و عترت» <ref>ص. ۲۱۳</ref>
-* «حج و اقتصاد» <ref>ص. ۲۲۷</ref>
 === بخش دوم: حج و موضوعات فقهی ===
-این بخش به مسائل فقهی و حقوقی اقتصاد حج می‌پردازد و مقالات آن از بررسی معاملات ممنوعه و محرومیت از حج تا راهکارهای نوین ثبت‌نام و تحلیل هزینه‌های جانبی مانند سوغات و ولیمه را در بر می‌گیرد. نویسندگان تلاش کرده‌اند ابعاد فقهی استطاعت و مدیریت مالی حج را روشن سازند.
+این بخش به مسائل فقهی و حقوقی مرتبط با اقتصاد حج اختصاص دارد. مقاله «امکان محرومیت از حج در باب معاملات ممنوعه» <ref>ص. ۲۵۱</ref> به بررسی تأثیر معاملات غیرشرعی بر استطاعت می‌پردازد. سپس، «اوراق عمره ابزاری جایگزین در ثبت‌نام عمره» <ref>ص. ۲۶۷</ref> راهکاری نوین برای مدیریت ثبت‌نام معرفی می‌کند.
-* «امکان محرومیت از حج در باب معاملات ممنوعه» <ref>ص. ۲۵۱</ref>
+در ادامه، مقاله «چالش‌ها و راهکارهای تأمین مالی ثبت‌نام عمره» <ref>ص. ۲۷۹</ref> و «پژوهشی فقهی در تأثیر هزینه سوغات و ولیمه حج در استطاعت» <ref>ص. ۲۹۳</ref> به مشکلات مالی و فقهی زائران می‌پردازند.
-* «اوراق عمره ابزاری جایگزین در ثبت‌نام عمره» <ref>ص. ۲۶۷</ref>
-* «چالش‌ها و راهکارهای تأمین مالی ثبت‌نام عمره» <ref>ص. ۲۷۹</ref>
-* «پژوهشی فقهی در تأثیر هزینه سوغات و ولیمه حج در استطاعت» <ref>ص. ۲۹۳</ref>
 === بخش سوم: حج و اقتصاد خرد  ===
-این بخش به سطح فردی و خانوادگی اقتصاد حج می‌پردازد و موضوعاتی چون استطاعت مالی، فرهنگ سوغاتی و الگوهای تقاضا را بررسی می‌کند. مقالات این بخش با رویکردهای آماری و اجتماعی، رفتار زائران و تفاوت‌های منطقه‌ای در تقاضا را تحلیل کرده‌اند.
+این بخش به سطح فردی و خانوادگی اقتصاد حج می‌پردازد. مقاله «استطاعت؛ محاسبه آن و بررسی رابطه‌اش با شئون» <ref>ص. ۳۱۷</ref> به محاسبه استطاعت و ارتباط آن با جایگاه اجتماعی می‌پردازد. موضوع فرهنگ سوغاتی در مقاله «سوغاتی در حج و ضرورت تغییر فرهنگ موجود» <ref>ص. ۳۴۵</ref> نقد شده است.
-* «استطاعت؛ محاسبه آن و بررسی رابطه‌اش با شئون» <ref>ص. ۳۱۷</ref>
+از منظر مدل‌سازی اقتصادی، مقاله «تخمین تابع تقاضای ایرانیان برای سفر حج» <ref>ص. ۳۶۵</ref> و «برآورد کمی استطاعت مالی حج با رویکرد حداقل معیشت خانوار» <ref>ص. ۳۸۱</ref> تلاش می‌کنند الگوی تقاضا و استطاعت را کمی‌سازی کنند. همچنین، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تعداد زائران در مراسم حج» <ref>ص. ۴۰۱</ref> نشان می‌دهد که متغیرهای اجتماعی نیز در کنار اقتصاد نقش دارند.  در پایان، مقاله «برآورد تابع تقاضای حج و عمره در ایران با استفاده از داده‌های تابلویی استان‌های کشور» <ref>ص. ۴۳۳</ref> با رویکرد آماری پیشرفته تفاوت‌های منطقه‌ای در تقاضا را تحلیل می‌کند.
-* «سوغاتی در حج و ضرورت تغییر فرهنگ موجود» <ref>ص. ۳۴۵</ref>
-* «تخمین تابع تقاضای ایرانیان برای سفر حج» <ref>ص. ۳۶۵</ref>
-* «برآورد کمی استطاعت مالی حج با رویکرد حداقل معیشت خانوار» <ref>ص. ۳۸۱</ref>
-* «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر تعداد زائران در مراسم حج» <ref>ص. ۴۰۱</ref>
-* «برآورد تابع تقاضای حج و عمره در ایران با استفاده از داده‌های تابلویی استان‌های کشور» <ref>ص. ۴۳۳</ref>
 === بخش چهارم: حج و اقتصاد کلان ===
-این بخش به سطح کلان اقتصاد حج می‌پردازد و اثرات آن بر اقتصاد عربستان، کشورهای اسلامی و توسعه پایدار را بررسی می‌کند. همچنین، مدیریت هزینه‌های سازمانی و نقش حج در تحقق اهداف اقتصادی اسلام مورد توجه قرار گرفته است.
+این بخش به سطح کلان اقتصاد حج می‌پردازد. مقاله «بررسی تأثیر سفر حج بر اقتصاد عربستان سعودی» <ref>ص. ۴۵۵</ref> نشان می‌دهد که حج سهم قابل توجهی در اقتصاد میزبان دارد. سپس، «پتانسیل و ظرفیت حج و توزیع درآمد در کشورهای منتخب اسلامی» <ref>ص. ۴۷۵</ref> به مقایسه ظرفیت‌ها و اثرات توزیع درآمد می‌پردازد.
-* «بررسی تأثیر سفر حج بر اقتصاد عربستان سعودی» <ref>ص. ۴۵۵</ref>
-* «پتانسیل و ظرفیت حج و توزیع درآمد در کشورهای منتخب اسلامی» <ref>ص. ۴۷۵</ref>
+از منظر نظری، مقاله «تأثیر حج ابراهیمی بر رفتار عاملان اقتصادی برای تأمین توسعه پایدار؛ تحلیلی بر اساس مدل رشد فراگیر با نرخ پس‌انداز درونزا» <ref>ص. ۵۱۷</ref> پیوند میان حج و توسعه پایدار را توضیح می‌دهد. در سطح مدیریتی، مقاله «بکارگیری بودجه‌ریزی عملیاتی در سازمان حج و زیارت به منظور تثبیت و کاهش هزینه‌های اداری عملیاتی» <ref>ص. ۵۳۹</ref> به اصلاح ساختار هزینه‌ها می‌پردازد. نهایتاً، مقاله «نقش حج در تحقق توسعه اقتصادی مطلوب اسلام» <ref>ص. ۵۶۳</ref> حج را به‌عنوان ابزاری برای تحقق اهداف اقتصادی اسلامی معرفی می‌کند.
-* «تأثیر حج ابراهیمی بر رفتار عاملان اقتصادی برای تأمین توسعه پایدار؛ تحلیلی بر اساس مدل رشد فراگیر با نرخ پس‌انداز درونزا» <ref>ص. ۵۱۷</ref>
+=== بخش پنجم: حج و اقتصاد بین‌الملل  ===
-* «بکارگیری بودجه‌ریزی عملیاتی در سازمان حج و زیارت به منظور تثبیت و کاهش هزینه‌های اداری عملیاتی» <ref>ص. ۵۳۹</ref>
+این بخش به ابعاد بین‌المللی حج اختصاص دارد. مقاله »رابطه حج و گردشگری« <ref>ص. ۵۹۷</ref> حج را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مصادیق گردشگری مذهبی بررسی می‌کند. سپس، در «سازوکار ایجاد بازار مشترک اسلامی با بهره‌گیری از نشان تجاری <ref>برند</ref> و آثار اقتصادی آن بر حج» <ref>ص. ۶۱۵</ref>، حج به‌عنوان برند مشترک جهان اسلام معرفی می‌شود.
-* «نقش حج در تحقق توسعه اقتصادی مطلوب اسلام» <ref>ص. ۵۶۳</ref>
-===حج و اقتصاد بین الملل===
-این بخش به ابعاد بین‌المللی حج اختصاص دارد و مقالات آن به رابطه حج با گردشگری، بازار مشترک اسلامی و همکاری‌های اقتصادی میان کشورهای اسلامی می‌پردازند. در این بخش حج به‌عنوان برند مشترک جهان اسلام و عامل همگرایی اقتصادی معرفی شده است.
-* «رابطه حج و گردشگری» <ref>ص. ۵۹۷</ref>
-* «سازوکار ایجاد بازار مشترک اسلامی با بهره‌گیری از نشان تجاری (برند) و آثار اقتصادی آن بر حج» <ref>ص. ۶۱۵</ref>
-* «نگاهی آماری به ظرفیت‌های بازرگانی کشورهای اسلامی با یکدیگر» <ref>ص. ۶۳۳</ref>
-* «حج بارزترین مصداق گردشگری اسلامی» <ref>ص. ۶۵۳</ref>
-* «حج و زمینه‌های همکاری اقتصادی بین کشورهای اسلامی» <ref>ص. ۶۶۷</ref>
-* «حج و همگرایی اقتصادی» <ref>ص. ۶۷۹</ref>
+از منظر آماری، مقاله «نگاهی آماری به ظرفیت‌های بازرگانی کشورهای اسلامی با یکدیگر» <ref>ص. ۶۳۳</ref> به تحلیل داده‌های تجاری میان کشورهای اسلامی می‌پردازد. در ادامه، مقاله «حج بارزترین مصداق گردشگری اسلامی» <ref>ص. ۶۵۳</ref> جایگاه حج را در صنعت گردشگری اسلامی تثبیت می‌کند. همچنین، «حج و زمینه‌های همکاری اقتصادی بین کشورهای اسلامی» <ref>ص. ۶۶۷</ref> فرصت‌های همکاری اقتصادی را بررسی کرده و مقاله پایانی با عنوان «حج و همگرایی اقتصادی» <ref>ص. ۶۷۹</ref> حج را به‌عنوان عامل همگرایی اقتصادی جهان اسلام معرفی می‌کند.
 ==اطلاعات نشر==
 ابن کتاب