|
|
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۲: |
خط ۲: |
| | عنوان = قلعه خیبر | | | عنوان = قلعه خیبر |
| | تصویر = قلعه قموص.jpg | | | تصویر = قلعه قموص.jpg |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
| | توضیح تصویر = | | | توضیح تصویر = |
| | بنيانگذار = | | | بنیانگذار = |
| | تأسیس = پیش از [[اسلام]] | | | تأسیس = پیش از [[اسلام]] |
| | کاربری = | | | کاربری = |
| | مکان = نزدیکی [[مدینه]] | | | مکان = نزدیکی [[مدینه]] |
| | نام‌های دیگر = قموص | | | نام‌های دیگر = قموص |
| | وقایع مرتبط = | | | وقایع مرتبط = |
| | ظرفیت = | | | ظرفیت = |
| | مساحت = | | | مساحت = |
| | وضعیت = | | | وضعیت = |
| | امکانات = | | | امکانات = |
| | شماره ثبت = | | | شماره ثبت = |
| | معمار = | | | معمار = |
| | سبک = | | | سبک = |
| | بازسازی = | | | بازسازی = |
| | وبگاه = | | | وبگاه = |
| }} | | }} |
| '''قلعه قموص'''، معروف به '''قلعه خیبر'''، یکی از هفت قلعه منطقه [[خیبر]]، در نزدیکی [[مدینه]] بود که درِ آن به دست [[امام علی(ع)]] گشوده شد. | | '''قلعه قموص'''، معروف به '''قلعه خیبر'''، یکی از هفت قلعه منطقه [[خیبر]]، در نزدیکی [[مدینه]] بود که درِ آن به دست [[امام علی(ع)]] گشوده شد. |
|
| |
|
| == منطقه خیبر == | | == منطقه خیبر == |
| «خیبر» منطقه‌ای کوهستانی ـ سنگلاخی و در عین حال بسیار حاصلخیز است که در آن، باغ‌ها و چشمه‌های فراوانی وجود دارد. شهر خیبر، مرکز استانی به همین نام در فاصله حدود 170 کیلومتری شمال [[مدینه]] است<ref>انصاری، 1427ق/2006م، ص12</ref>. | | «خیبر» منطقه‌ای کوهستانی ـ سنگلاخی و در عین حال بسیار حاصلخیز است که در آن، باغ‌ها و چشمه‌های فراوانی وجود دارد. شهر خیبر، مرکز استانی به همین نام در فاصله حدود ۱۷۰ کیلومتری شمال [[مدینه]] است.<ref>خیبر: الفتح الذی سُرّ به النبی(ص)، ۱۴۲۷ق، ص۱۲.</ref> |
|
| |
|
| == هفت قلعه در خیبر == | | == هفت قلعه == |
| در خیبر هفت قلعه به نام‌های ناعم، قموص، الشقّ، نطاه، سلالم، وطیح و کتیبه وجود داشته است که ساکنان آنها در صدر اسلام یهودیان بوده‌اند و همه این قلعه‌ها در جریان [[غزوه خیبر]] در سال 7 قمری به دست لشکر مسلمانان گشوده شدند<ref>حموی، ج2، صص410 ـ 409</ref>. | | در منطقه خیبر هفت قلعه به نام‌های ناعم، قموص، الشقّ، نطاه، سلالم، وطیح و کتیبه وجود داشته است که ساکنان آنها در صدر اسلام [[یهودیت|یهودیان]] بوده‌اند و همه این قلعه‌ها در جریان [[غزوه خیبر]] در سال ۷ هجری قمری به دست لشکر مسلمانان گشوده شدند.<ref>حموی، ج2، صص410 ـ 409.</ref> |
|
| |
|
| بزرگترین قلعه موجود در خیبر، قلعه «قَموص» بود که به دست [[امام علی(ع)]] گشوده شد و در پایین آن مسجدی به نام [[پیامبر(ص)]] وجود داشت<ref>بکری، ص522</ref>. مقدسی<ref>م 380ق</ref>، جغرافی‌دان مسلمان، اشاره کرده است که تا زمان وی، دربِ قلعه‌ای که امام علی(ع) آن را از جا کند، در خیبر باقی بوده است<ref>مقدسی، 1906م، ص83</ref>. | | === قموص بزرگترین قلعه === |
| | بزرگترین قلعه موجود در خیبر، قلعه «قَموص» بود که به دست [[امام علی(ع)]] گشوده شد. در پایین قلعه قموص مسجدی به نام [[پیامبر(ص)]] وجود داشت.<ref>معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، بیروت، ص۵۲۲.</ref> مقدسی (درگذشت ۳۸۰ق)، جغرافی‌دان مسلمان، اشاره کرده است که تا زمان وی، دربِ قلعه‌ای که امام علی(ع) آن را از جا کند، در خیبر باقی بوده است.<ref>احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، ۱۹۰۶م، ص۸۳.</ref> |
|
| |
|
| == وضعیت کنونی == | | == وضعیت کنونی == |
| امروزه قلعه قموص به نام قلعه مرحب شناخته می‌شود. در دامنه این قلعه، چشمه‌ای به نام «عین علی»<ref>چشمه علی</ref> وجود دارد<ref>نجفی، ج2، ص416</ref> که اهالی منطقه آن را به امیر مؤمنان علی بن ابیطالب(ع) نسبت می‌دهند<ref>جاسر، 1401ق/1981م، 287</ref>. چشمه علی در خیبر، چشمه عریض و عمیقی است که آثار مرمّت و بازسازی در آن از زمان‌های گذشته به چشم می‌خورد و برای رسیدن به آن باید از قلعه مرحب به واسطه پلکانی سنگی پایین رفت<ref>نجفی، ج2، ص416</ref>. | | امروزه قلعه قموص به نام قلعه مرحب شناخته می‌شود. در دامنه این قلعه، چشمه‌ای به نام «عین علی» وجود دارد<ref>مدینه‌شناسی، ج۲، ص۴۱۶.</ref> که اهالی منطقه آن را به امام علی(ع) نسبت می‌دهند.<ref>فی شمال غرب الجزیرة: نصوص، مشاهدات، انطباعات، ۱۴۰۱ق، ص۲۸۷.</ref> چشمه علی در خیبر، چشمه عریض و عمیقی است که آثار مرمّت و بازسازی در آن از زمان‌های گذشته به چشم می‌خورد و برای رسیدن به آن باید از قلعه مرحب به واسطه پلکانی سنگی پایین رفت.<ref>مدینه‌شناسی، ج۲، ص۴۱۶.</ref> |
|
| |
|
| ==پانویس== | | == پانویس == |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| ==منابع== | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * ابن بابویه، محمد بن علی، 1385ق/1966م، علل الشرائع، النجف: المکتبة الحیدریة ومطبعتها. | | * '''خیبر: الفتح الذی سُرّ به النبی(ص)'''، الانصاری، عبدالرحمان الطیب، الریاض، دار القوافل، ۱۴۲۷ق/۲۰۰۶م. |
| * ابن بابویه، محمدبن علی، تصحیح: علی اکبر غفاری، 1361ش، معانی الاخبار، قم: انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزة علمیه).
| | * '''معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع'''، البکری، عبدالله بن عبدالعزیز، به تحقیق مصطفی السقا، بیروت، عالم الکتب، بی‌تا. |
| * ابن جبیر، محمد بن احمد، بی‌تا، رحلة ابن جبیر، بیروت: دار صادر.
| | * '''احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم'''، المقدسی، محمد بن احمد، ۱۹۰۶م، لیدن: بریل. |
| * ابن شبّه، عمر بن زید، تحقیق: فهیم محمد شلتوت، بی‌تا، تاریخ المدینة المنورة، بی‌جا، بی‌نا.
| | * '''مدینه‌شناسی'''، نجفی، سید محمد باقر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. |
| * ابن شهرآشوب، محمد بن علی، تحقیق: یوسف البقاعی، 1412ق/1991م، مناقب آل ابیطالب، بیروت، دارالاضواء، چاپ 2
| | * '''فی شمال غرب الجزیرة: نصوص، مشاهدات، انطباعات'''، الجاسر، حمد، الریاض، دار الیمامه، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م. |
| * ابن الصبّاغ، علی بن محمد، 1409ق/1988م، الفصول المهمّة فی معرفة احوال الائمة، بیروت: دار الاضواء، چاپ 2
| | {{پایان}} |
| * ابن فهد المکّی، محمد بن محمد، تحقیق: فهیم محمد شلتوت، 1983م، اِتحاف الوری بأخبار ام القری، مکة المکرمه، جامعة امّ القری.
| | |
| * ابن مازه، محمد بن عمر، تصحیح: رسول جعفریان، 1392ش، لطائف الاذکار للحُضّار والسُفّار فی المناسک والآداب، تهران: نشر علم، چاپ 1
| | [[رده:مکانهای تاریخی مدینه]] |
| * ابن المجاور، 1996م، صفة بلاد الیمن ومکة وبعض الحجاز (تاریخ المستبصر)، مراجعه: ممدوح حسن محمد، القاهره: مکتبة الثقافة الدینیة.
| | [[رده:قلعه‌ها]] |
| * 10. ابن المغازلی، علی بن محمد، تحقیق: محمد کاظم المحمودی، 1427ق/2006م، مناقب اهل البیت، طهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، چاپ 1
| | [[رده:مکانهای منتسب به امام علی(ع)]] |
| * 11. ابوسلیمان، عبدالوهاب ابراهیم، 1430ق/2009م، الأماکن المأثورة المتواترة فی مکة المکرمة: عرض و تحلیل، جده: مؤسسة الفرقان للتراث الاسلامی، ط 1
| |
| * 12. الانصاری، عبدالرحمان الطیب، 1427ق/2006م، خیبر: الفتح الذی سُرّ به النبی9 ، الریاض: دار القوافل.
| |
| * 13. البکری، عبدالله بن عبدالعزیز، تحقیق: مصطفی السقا، بی‌تا، معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، بیروت: عالم الکتب. | |
| * 14. البلادی، عاتق بن غیث، بی‌تا، علی طریق الهجرة، دار مکه. | |
| * 15. البیهقی، احمد بن الحسین، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، السنن الکبری، بیروت: دار الکتب العلمیه، چاپ 3، 1424ق/ 2003م. | |
| * 16. الجاسر، حمد، 1401ق/1981م، فی شمال غرب الجزیرة: نصوص، مشاهدات، انطباعات، الریاض: دار الیمامه، چاپ 2 | |
| * 17. الجاسر، حمد، 1402ق/1982م، ملخّص رحلتَی ابن عبدالسلام الدرعی، دار الرفاعی.
| |
| * 18. الجاسر، حمد، بی‌تا، بلاد ینبُع، الریاض: دار الیمامه.
| |
| * 19. جعفریان، رسول، 1390ش، آثار اسلامی مکه و مدینه، تهران: مشعر، چاپ 14 (ویرایش جدید).
| |
| * 20. الحاکم النیسابوری، محمد بن عبدالله، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، 1422ق/2002م، المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیه، چاپ 2
| |
| * 21. الخصیبی، حسین بن حمدان، 1423ق/2002م، الهدایة الکبری، بیروت: مؤسسة البلاغ.
| |
| * 22. سبط ابن الجوزی، یوسف بن قزاوُغلی، 1427ق، تذکرة الخواص، قم: ذوی‌القربی، چاپ 1
| |
| * 23. السخاوی، محمد بن عبدالرحمان، 1399ق/1979م، التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، تحقیق: اسعد طرابزونی الحسینی، المدینه: المکتبة العلمیة، چاپ1
| |
| * 24. السمهودی، علی بن عبدالله، تحقیق: قاسم السامرائی، 1422ق/2001م، وفاء الوفا بأخبار دار المصطفی، مؤسسة الفرقان للتراث الاسلامی، چاپ 1
| |
| * 25. الشهید الاول، محمد بن مکّی، 1419ق، ذکری الشیعة فی احکام الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت7 لإحیاء التراث، چاپ 1
| |
| * الطوسی، محمد بن الحسن، 1414ق، الأمالی، تحقیق: مؤسسة البعثة، قم: دار الثقافه، چاپ1
| |
| * 27. العیاشی، عبدالله بن محمد، 2006م، الرحلة العیاشیة، تحقیق: سعید الفاضلی و سلیمان القرشی، ابوظبی: دار السویدی، چاپ 1
| |
| * 28. الفاسی، محمد بن احمد، تحقیق: علی عمر، 2007م، شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام، القاهره: مکتبة الثقافة الدینیة، چاپ 1
| |
| * 29. الفیروزآبادی، محمد بن یعقوب، تحقیق: حمد الجاسر، 1389ق/1989م، المغانم المطابة فی معالم طابة، الریاض: دارالیمامه، چاپ1
| |
| * 30. الکردی المکّی، محمدطاهر، تحقیق: عبدالملک بن دهیش، 1420ق/2000م، التاریخ القویم لمکّة وبیت الله الکریم، مکة المکرمه: دار خضر، چاپ1
| |
| * 31. الکلینی، محمد بن یعقوب، 1401ق، الکافی، بیروت: دار صعب و دار التعارف، چاپ 3.
| |
| * 32. المسعودی، علی بن الحسین، 1409ق/1988م، اثبات الوصیة للإمام علی بن ابیطالب7 ، بیروت: دار الاضواء، چاپ 2
| |
| * 33. المطری، محمد بن احمد، تحقیق: سلیمان الرحیلی، 1426ق/2005م، التعریف بما أنست الهجرة من معالم دار الهجرة، الریاض: دارة الملک عبدالعزیز.
| |
| * 34. المفید، محمد بن محمد، تحقیق: مؤسسة آل البیت: لإحیاء التراث، 1416ق/1995م، الارشاد الی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت: مؤسسة آل البیت7 لإحیاء التراث، چاپ1
| |
| * 35. المقدسی، محمد بن احمد، 1906م، احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، لیدن: بریل.
| |
| * 36. ناصر خسرو، تصحیح: محمد دبیرسیاقی، 1389ش، سفرنامه ناصر خسرو، تهران: زوّار، چاپ 10
| |
| * 37. نجفی، سید محمد باقر، 1386ش، مدینه‌شناسی، تهران: مشعر، چاپ 1
| |
| * 38. نجفی، سید محمد باقر، 1381ش، «موقعیت جغرافیایی غدیر خم»، شماره 42
| |
| * 39. النصیبی، محمد بن طلحه، 1419ق/1999م، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، بیروت: مؤسسة البلاغ، ط 1
| |
| * 40. الهروی، علی بن ابی‌بکر، تحقیق: جانین سوردیل ـ طومین، 1953م، الاشارات الی معرفة الزیارات، دمشق: المعهد الفرنسی،
| |
