وادی مهزور: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام |
جز removed Category:مقاله‌های در دست ویرایش using HotCat |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| مکان = از [[حره شوران]]، در جنوب شرقی مدینه آغاز شده و در شمال غربی آن شهر، در [[وادی بطحان]] می‌ریزد. | | مکان = از [[حره شوران]]، در جنوب شرقی مدینه آغاز شده و در شمال غربی آن شهر، در [[وادی بطحان]] می‌ریزد. | ||
| نام‌های دیگر = وادی مبعوث، وادی | | نام‌های دیگر = وادی مبعوث، وادی قُریظه، وادی الغاوی | ||
}} | }} | ||
'''وادی مَهْزُور''' یا '''وادی مبعوث''' یا '''وادی قُریظه'''، رودی فصلی در [[مدینه]] است، که | '''وادی مَهْزُور''' یا '''وادی مبعوث''' یا '''وادی قُریظه'''، رودی فصلی در [[مدینه]] است، که از [[حره شوران|حرّه شوران]] در جنوب شرقی مدینه آغاز شده و در شمال غربی مدینه، در [[وادی بطحان]] می‌ریزد. | ||
این وادی یکی از وادی‌های کوچک بوده و طغیان آن برای مدینه خطرساز بوده است. قبیله | این وادی یکی از وادی‌های کوچک بوده و طغیان آن برای مدینه خطرساز بوده است. قبیله [[بنی‌قریظه]]، نخستین ساکنان این وادی بوده‌اند. | ||
==واژه‌شناسی== | ==واژه‌شناسی== | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
«مَهْزُور» از ریشه «ه، ر، ز» است، که به معنای «زدن با عصا به پشت و پهلو»<ref>تهذیب اللغة، ج6، ص88.</ref> و «زدن با چوب»<ref>جمهرة اللغة، ج2، ص712.</ref> آمده است. برخی، قید «شدید» را به معنای نخست<ref>المحکم و المحیط الأعظم، ج4، ص229.</ref> و برخی، به معنای دوم افزوده‌اند.<ref>القاموس المحیط، ج2، ص259؛ لسان العرب، ج5، ص263.</ref> «مهزور» به معنای کسی است که با عصا به پشت و پهلوی او زده شده باشد.<ref>القاموس المحیط، ج2، ص259؛ تاج العروس، ج7، ص621.</ref> | «مَهْزُور» از ریشه «ه، ر، ز» است، که به معنای «زدن با عصا به پشت و پهلو»<ref>تهذیب اللغة، ج6، ص88.</ref> و «زدن با چوب»<ref>جمهرة اللغة، ج2، ص712.</ref> آمده است. برخی، قید «شدید» را به معنای نخست<ref>المحکم و المحیط الأعظم، ج4، ص229.</ref> و برخی، به معنای دوم افزوده‌اند.<ref>القاموس المحیط، ج2، ص259؛ لسان العرب، ج5، ص263.</ref> «مهزور» به معنای کسی است که با عصا به پشت و پهلوی او زده شده باشد.<ref>القاموس المحیط، ج2، ص259؛ تاج العروس، ج7، ص621.</ref> | ||
==نام== | ==نام== | ||
وادی مَهْزُور،<ref>مراصد الإطلاع علی أسماء الأمکنة و البقاع، ج3، ص1340.</ref> پیش از | وادی مَهْزُور،<ref>مراصد الإطلاع علی أسماء الأمکنة و البقاع، ج3، ص1340.</ref> پیش از اسلام، «قُریظه» نام داشت. این نامگذاری به علت ساکن شدن [[بنی‌قریظه]] در کنار این وادی بوده است. برخی، در گذشته آن را «وادی الغاوی» خوانده‌اند.<ref>المغانم المطابه فی معالم طابه، ص۴۷۲.</ref> برخی از مردم مدینه، به ویژه ساکنان حرّه، آن را «وادی مبعوث» می‌نامند؛ زیرا برخی از سرشاخه‌های آن از بالای «حرّه مبعوث» می‌آید.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص705 و ۷۰۶.</ref> بر پایه گزارشی در ۱۴۱۸ق. امروزه نام‌های پیشین آن فراموش شده و تنها با نام‌های وادی مهزور و وادی مبعوث شناخته می‌شود.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۷۰۵.</ref> | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
وادی مهزور، از جنوب شرقی [[مدینه]] به شمال غربی آن، نزدیک به مرکز حوزه یثرب به [[وادی مذینب|وادی مُذَینب]] می‌ریزد و اندکی پس از آن، هر دو به وادی بطحان می‌پیوندند. سرچشمه‌های این وادی [[حرّه شوران]] در جنوب شرقی یثرب است، که تقریباً ۲۵ تا ۴۰ کیلومتر تا حوزة یثرب فاصله دارد.<ref name=":0">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، | وادی مهزور، از جنوب شرقی [[مدینه]] به شمال غربی آن، نزدیک به مرکز حوزه یثرب به [[وادی مذینب|وادی مُذَینب]] می‌ریزد و اندکی پس از آن، هر دو به وادی بطحان می‌پیوندند. سرچشمه‌های این وادی [[حرّه شوران]] در جنوب شرقی یثرب است، که تقریباً ۲۵ تا ۴۰ کیلومتر تا حوزة یثرب فاصله دارد.<ref name=":0">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۷۰۹–۷۱۱.</ref> | ||
==ویژگی== | ==ویژگی== | ||
وادی مهزور یکی از وادی‌های کوچک،<ref name=":0" /> ولی خطرآفرین [[مدینه]] بوده است؛ زیرا از گذشته، بارها طغیان کرده و مدینه را در خطر غرق شدن قرار داده است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص711.</ref> | وادی مهزور یکی از وادی‌های کوچک،<ref name=":0" /> ولی خطرآفرین [[مدینه]] بوده است؛ زیرا از گذشته، بارها طغیان کرده و مدینه را در خطر غرق شدن قرار داده است.<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص711.</ref> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۴: | ||
==در حدیث== | ==در حدیث== | ||
منطقه‌ای که وادی مهزور و [[وادی مذینب]] در آن جریان داشت در بالای مدینه قرار داشت؛ از این رو، آب در آن نمانده و به سوی مدینه سرازیر می‌شد. بر پایه برخی از منابع [[اهل سنت]]، [[حضرت محمد(ص)]] در اختلاف بر سر آب این دو وادی قضاوت کرده است. وی حکم کرد در آب را در این دو وادی به اندازه کعبین برای استفاده نخل‌ها نگهدارند و پس از آن، آب را رها کنند تا به مناطق دیگر برسد.{{یادداشت|روی مالک أنه بلغه أن رسول اللّه(ص) قال فی سیل مهزور و مذینب: «یمسک الأعلی حتی یبلغ الکعبین ثم یرسل الأعلی علی الأسفل».}}<ref>تاریخ مدینه منوره، ص171؛ تاریخ المدینة المنورة، ابن شبه، ج1، ص171؛ الروض المعطار فی خبر الأقطار، ص560؛ ابن حجر، ۱۴۱۵ق، ج۱۱، ص۵۷، حمیری، ۱۹۸۴م، ص۵۶۰.</ref> | |||
برخی وادی مهزور را، از وادی‌های مبارک مدینه دانسته‌اند؛ زیرا آب این وادی از [[حره شوران|حرّه شوران]] آغاز می‌شود و بر پایه روایتی در منابع [[اهل سنت]]، [[حضرت محمد(ص)]] از خدا خواست به این حرّه برکت بدهد.{{یادداشت|رأی رسول الله(ص) إبلا فی السوق فأعجبه سمنها فقال: «أین کانت ترعی هذه؟» قالوا: «بحرة شوران»، فقال: «بارک الله فی شوران».}}<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص704.</ref> | برخی وادی مهزور را، از وادی‌های مبارک مدینه دانسته‌اند؛ زیرا آب این وادی از [[حره شوران|حرّه شوران]] آغاز می‌شود و بر پایه روایتی در منابع [[اهل سنت]]، [[حضرت محمد(ص)]] از خدا خواست به این حرّه برکت بدهد.{{یادداشت|رأی رسول الله(ص) إبلا فی السوق فأعجبه سمنها فقال: «أین کانت ترعی هذه؟» قالوا: «بحرة شوران»، فقال: «بارک الله فی شوران».}}<ref>معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج1، ص704.</ref> | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۱: | ||
[[بنی‌قریظه]]، نخستین کسانی بودند که در این وادی ساکن شده، چاه کنده و باغ و بستان به پا کردند.<ref>الدرة الثمینة فی أخبار المدینة، ص۲۸.</ref> | [[بنی‌قریظه]]، نخستین کسانی بودند که در این وادی ساکن شده، چاه کنده و باغ و بستان به پا کردند.<ref>الدرة الثمینة فی أخبار المدینة، ص۲۸.</ref> | ||
وادی مهزور، بارها طغیان | وادی مهزور، بارها طغیان کرده و [[مسجد النبی(ص)]] را در شرف غرق شدن قرار داده است. یکی از آن موارد، در دوره [[عثمان بن عفان]]، خلیفه سوم رخ داده است. او در نزدیکی بئر مدری، سدّی ساخت تا سیل را از مسجد و [[مدینه]] باز دارد.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/613/1/380 حجاز در صدر اسلام، ص380]؛ مراصد الإطلاع علی أسماء الأمکنة و البقاع، ج3، ص1340؛ تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص293.</ref> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۴: | ||
| لینک = http://miqat.hajj.ir/article_70564.html | | لینک = http://miqat.hajj.ir/article_70564.html | ||
}} | }} | ||
*'''اصول و معیارهای طراحی ساماندهی رود-دره‌های فصلی؛ نمونه موردی: رود-دره فصلی ورودی شهرستان کرج'''، محمدرضا بمانیان، محمدرضا پورجعفر، زهرا محقق دولت‌آبادی، مجله مدیریت شهری، شماره۳۳، ص۲۵۹. | * '''اصول و معیارهای طراحی ساماندهی رود-دره‌های فصلی؛ نمونه موردی: رود-دره فصلی ورودی شهرستان کرج'''، محمدرضا بمانیان، محمدرضا پورجعفر، زهرا محقق دولت‌آبادی، مجله مدیریت شهری، شماره۳۳، ص۲۵۹. | ||
*'''تاریخ المدینة المنوره'''، عمر بن شبه (ابن شبه)، دار الفکر، قم، ۱۴۱۰ق. | * '''تاریخ المدینة المنوره'''، عمر بن شبه (ابن شبه)، دار الفکر، قم، ۱۴۱۰ق. | ||
*'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه (ابن شبه)، ترجمه، نشر مشعر، تهران، ۱۳۸۰ش. | * '''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه (ابن شبه)، ترجمه، نشر مشعر، تهران، ۱۳۸۰ش. | ||
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق. | * '''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق. | ||
*'''تاج العروس من جواهر القاموس'''، محمد بن محمد مرتضی زبیدی، دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۴ق. | * '''تاج العروس من جواهر القاموس'''، محمد بن محمد مرتضی زبیدی، دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۴ق. | ||
*'''ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، | * '''ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، مرتضوی، تهران، ۱۳۷۴ش. | ||
*'''تهذیب اللغة'''، محمد بن احمد ازهری، احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۱ق. | * '''تهذیب اللغة'''، محمد بن احمد ازهری، احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۱ق. | ||
*'''جمهرة اللغة'''، محمد بن حسن بن درید (ابن درید)، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۸م. | * '''جمهرة اللغة'''، محمد بن حسن بن درید (ابن درید)، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۹۸۸م. | ||
*[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/613 '''حجاز در صدر اسلام'''،] صالح احمد علی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، نشر مشعر، تهران، | *[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/613 '''حجاز در صدر اسلام'''،] صالح احمد علی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، نشر مشعر، تهران، ۱۳۷۵ش. | ||
*'''الدرة الثمینة فی أخبار المدینة'''، محمد بن محمود بن نجار (ابن نجار)، تحقیق و تصحیح حسین محمدعلی شکری، دار الارقم بن ابی الارقم، بیروت، اول، بی‌تا. | * '''الدرة الثمینة فی أخبار المدینة'''، محمد بن محمود بن نجار (ابن نجار)، تحقیق و تصحیح حسین محمدعلی شکری، دار الارقم بن ابی الارقم، بیروت، اول، بی‌تا. | ||
*'''الروض المعطار فی خبر الأقطار'''، محمد بن عبدالمنعم حمیری، مکتبة لبنان ناشرون، بیروت، ۱۹۸۴م. | * '''الروض المعطار فی خبر الأقطار'''، محمد بن عبدالمنعم حمیری، مکتبة لبنان ناشرون، بیروت، ۱۹۸۴م. | ||
*'''[https://search.ricest.ac.ir/DL/Digitization/TempDownload/AllPage255560108Limit.pdf رویکردهای زیبایی‌شناسی شهری برای کناره رود فصلی (نمونه موردی مهرانه رود تبریز)]'''، مسعود وحدت طلب، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ۱۳۹۵ش. | * '''[https://search.ricest.ac.ir/DL/Digitization/TempDownload/AllPage255560108Limit.pdf رویکردهای زیبایی‌شناسی شهری برای کناره رود فصلی (نمونه موردی مهرانه رود تبریز)]'''، مسعود وحدت طلب، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ۱۳۹۵ش. | ||
*'''''[https://www.peykaregan.ir/dataset/فرهنگ-جامع-واژگان-مترادف-و-متضاد-فارسی فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی]'''، فرج‌الله خداپرستی، شیراز، دانشنامه فارس، ۱۳۷۶ش.'' | * '''''[https://www.peykaregan.ir/dataset/فرهنگ-جامع-واژگان-مترادف-و-متضاد-فارسی فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی]'''، فرج‌الله خداپرستی، شیراز، دانشنامه فارس، ۱۳۷۶ش.'' | ||
*'''[https://www.vajehyab.com/amid/الف فرهنگ فارسی عمید]'''، حسن عمید، سرپرست تألیف و ویرایش فرهاد قربان‌زاده، اشجع، ۱۳۸۹ش. | * '''[https://www.vajehyab.com/amid/الف فرهنگ فارسی عمید]'''، حسن عمید، سرپرست تألیف و ویرایش فرهاد قربان‌زاده، اشجع، ۱۳۸۹ش. | ||
*'''القاموس المحیط'''، محمد بن یعقوب فیروز آبادی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق. | * '''القاموس المحیط'''، محمد بن یعقوب فیروز آبادی، دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۱۵ق. | ||
*'''کتاب العین'''، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق. | * '''کتاب العین'''، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق. | ||
*'''لسان العرب'''، محمد بن مکرم (ابن منظور)، دار صادر، بیروت، ۱۴۱۴ق. | * '''لسان العرب'''، محمد بن مکرم (ابن منظور)، دار صادر، بیروت، ۱۴۱۴ق. | ||
*'''المحکم و المحیط الأعظم'''، علی بن اسماعیل بن سیده (ابن سیده)، دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۱ق. | * '''المحکم و المحیط الأعظم'''، علی بن اسماعیل بن سیده (ابن سیده)، دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۱ق. | ||
*'''مراصد الإطلاع علی أسماء الأمکنة و البقاع'''، ابن عبد الحق بغدادی، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق. | * '''مراصد الإطلاع علی أسماء الأمکنة و البقاع'''، ابن عبد الحق بغدادی، دار الجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق. | ||
*'''المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی'''، احمد بن محمد فیومی، مؤسسه دار الهجرة، قم، ۱۴۱۴ق. | * '''المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی'''، احمد بن محمد فیومی، مؤسسه دار الهجرة، قم، ۱۴۱۴ق. | ||
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق. | * '''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق. | ||
*'''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، دار صادر، بیروت، ۱۹۹۵م. | * '''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، دار صادر، بیروت، ۱۹۹۵م. | ||
*'''المغانم المطابه فی معالم طابه'''، مجدالدین فیروز آبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م. | * '''المغانم المطابه فی معالم طابه'''، مجدالدین فیروز آبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م. | ||
*'''مفردات ألفاظ القرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دار القلم، بیروت، ۱۴۱۲ق. | * '''مفردات ألفاظ القرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دار القلم، بیروت، ۱۴۱۲ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده: | [[Category:رودهای فصلی مدینه]] | ||
[[رده:رودهای فصلی مدینه]] | |||