کلیددار: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۰۴

کلیددار در مکان‌های مقدس، حرم‌ها و زیارتگاه‌ها، کسی است که نگهبان بوده، یا کلید ضریح یا کلید خزانه در دست او باشد.

کلیدداری از گذشته، منصب مهمی بوده و پیشینه آن در برخی معبدها به پیش از اسلام بازمی‌گردد. یکی از سمت‌های خادمان کعبه، حجابت است که به معنای کلیدداری است.

در حرم امام حسین(ع)، منصب کلیدداری، به ریاست خادمان و آستان گفته می‌شود.

معرفی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کلیددار، کسی است که در مکان‌های مذهبی، کارخانه‌ها، تیمچه‌ها، بازارچه‌ها و قصرها، کلیدهای بخش‌های گوناگون را به او می‌سپارند. او امین و هوشیار بوده و باز و بسته کردن درهای این مکان‌ها، در آغاز و پایان روز، به عهده اوست.^[۱] واژه کلیددار را به دربان، نیز معنا کرده‌اند.^[۲]

در مکان‌های مقدس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کلیددار، در مکان‌های مقدس، حرم‌ها و زیارتگاه‌ها، کسی است که نگهبان بوده، یا کلید ضریح یا کلید خزانه در دست او باشد. کلیدداری، از گذشته، منصب مهمی بوده و پیشینه آن در برخی معبدها به پیش از اسلام بازمی‌گردد.^[۱]

کعبه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پیشینه کلیدداری، درباره کعبه، به پیش از اسلام بازگشته و برای دودمانی که نسل در نسل این سمت را داشتند، افتخار به شمار می‌آمده است. یکی از منصب‌های قریش، مقارن ظهور اسلام، «حجابت» و «سدانت» ، یعنی دربانی، کلید داری، خادمی و پرده داری بوده است.^[۳] در روز فتح مکه، حضرت محمد(ص) کلید کعبه را از عثمان بن ابی طلحه گرفته، در کعبه را گشوده و وارد آن شد و دو رکعت نماز خواند. او پس از سخنانی که در عفو و گذشت از قریش بر زبان آورد، دوباره کلیددارِ در کعبه را خواسته و کلید کعبه را به او داد و او را در همان منصب، ابقا کرد.^[۴]

آستان امام حسین(ع)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در حرم امام حسین(ع)، کلیدداری، منصب ریاست بر خادمان و آستان به شمار می‌رود. در کربلا، از ۲۰۰ سال پیش، خاندان آل طعمه به کلیددار معروف بوده و تولیت حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) را بر عهده داشتند، که بعدها در تولیت حرم حسینی انحصار یافت و «آل‌کلیددار» ، عهده دار این منصب شدند که تا همین اواخر ادامه داشت.^[۵] سید عبدالحسین کلیددار آل‌طعمه، مؤلف «بغیه النبلاء فی تاریخ کربلا»،^[۶] و سید سلمان آل‌طعمه از بزرگان همین خاندانند.^[۵]

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۳۶.
↑ فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه کلیددار.
↑ تاریخ پیامبر اسلام، ص۶۶.
↑ تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۶۹.
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص3۷.
↑ ر. ک: فصلنامهٔ فرهنگ زیارت، شماره ١٠ و ١١ (ویژه نامهٔ کربلای معلی).

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، بهار ۱۳۹۳، ص۳۶ است.

تاریخ پیامبر اسلام، محمدابراهیم آیتی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ پنجم.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۳۶.

[2] فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه کلیددار.

[3] تاریخ پیامبر اسلام، ص۶۶.

[4] تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۶۹.

[:1-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص3۷.

[6] ر. ک: فصلنامهٔ فرهنگ زیارت، شماره ١٠ و ١١ (ویژه نامهٔ کربلای معلی).

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}
+[[پرونده:کلید ضریح امام رضا(ع).jpg|بندانگشتی|کلید ضریح امام رضا(ع).|جایگزین=|345x345px]]
+'''کلیددار''' در مکان‌های مقدس، حرم‌ها و زیارتگاه‌ها، کسی است که  نگهبان بوده، یا کلید [[ضریح]] یا کلید خزانه در دست او باشد.
-[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
+کلیدداری از گذشته، منصب مهمی بوده و پیشینه آن در برخی معبدها به پیش از [[اسلام]] بازمی‌گردد. یکی از سمت‌های خادمان [[کعبه]]، [[حجابت]] است که به معنای کلیدداری است.
+در [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، منصب کلیدداری، به ریاست خادمان و آستان گفته می‌شود.
+==معرفی==
+کلیددار، کسی است که در مکان‌های مذهبی، کارخانه‌ها، تیمچه‌ها، بازارچه‌ها و قصرها، کلیدهای بخش‌های گوناگون را به او می‌سپارند. او امین و هوشیار بوده و باز و بسته کردن درهای این مکان‌ها، در آغاز و پایان روز، به عهده اوست.<ref name=":0">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۳۶.</ref> واژه کلیددار را به دربان، نیز معنا کرده‌اند.<ref>فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه کلیددار.</ref>
+==در مکان‌های مقدس==
+کلیددار، در مکان‌های مقدس، حرم‌ها و زیارتگاه‌ها، کسی است که نگهبان بوده، یا کلید [[ضریح]] یا کلید خزانه در دست او باشد. کلیدداری، از گذشته، منصب مهمی بوده و پیشینه آن در برخی معبدها به پیش از اسلام بازمی‌گردد.<ref name=":0" />
+===کعبه===
+{{اصلی|حجابت}}
+پیشینه کلیدداری، درباره [[کعبه]]، به پیش از اسلام بازگشته و برای دودمانی که نسل در نسل این سمت را داشتند، افتخار به شمار می‌آمده است. یکی از منصب‌های [[قریش]]، مقارن ظهور اسلام، «[[حجابت]]» و «سدانت» ، یعنی دربانی، کلید داری، خادمی و پرده داری بوده است.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص۶۶.</ref> در روز فتح [[مکه]]، [[حضرت محمد(ص)]] کلید کعبه را از عثمان بن ابی طلحه گرفته، در کعبه را گشوده و وارد آن شد و دو رکعت [[نماز]] خواند. او پس از سخنانی که در عفو و گذشت از قریش بر زبان آورد، دوباره کلیددارِ در کعبه را خواسته و کلید کعبه را به او داد و او را در همان منصب، ابقا کرد.<ref>تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۶۹.</ref>
+===آستان امام حسین(ع)===
+در [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، کلیدداری، منصب ریاست بر خادمان و آستان به شمار می‌رود. در [[کربلا]]، از ۲۰۰ سال پیش، خاندان آل طعمه به کلیددار معروف بوده و تولیت حرم امام حسین(ع) و [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم حضرت عباس(ع)]] را بر عهده داشتند، که بعدها در تولیت حرم حسینی انحصار یافت و «آل‌کلیددار» ، عهده دار این منصب شدند که تا همین اواخر ادامه داشت.<ref name=":1">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص3۷.</ref> سید عبدالحسین کلیددار آل‌طعمه، مؤلف «[[بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء (کتاب)|بغیه النبلاء فی تاریخ کربلا]]»،<ref>ر. ک: فصلنامهٔ فرهنگ زیارت، شماره ١٠ و ١١ (ویژه نامهٔ کربلای معلی).</ref> و سید سلمان آل‌طعمه از بزرگان همین خاندانند.<ref name=":1" />
 ==پانوشت==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
+{{منابع}}
 {{برگرفتگی
 | پیش از لینک = مقاله
 | منبع = فرهنگ نامه زیارت،
-| پس از لینک =  جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، بهار 1393، ص36
+| پس از لینک =  جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، بهار ۱۳۹۳، ص۳۶
 | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/36
 }}
+* '''تاریخ پیامبر اسلام'''، محمدابراهیم آیتی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ پنجم.
 {{پایان}}