ادنیالحل: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{میقاتهای حج عمودی}} | |||
[[پرونده:محدوده حرم مکه.jpg|بندانگشتی|محدوده حرم مکه]] | [[پرونده:محدوده حرم مکه.jpg|بندانگشتی|محدوده حرم مکه]] | ||
'''ادنیالحل''' نزدیکترین منطقه | '''ادنیالحل''' نزدیکترین منطقه به [[حرم مکه|حدود حرم]] و از [[میقات|میقاتهای احرام]] در موارد خاص و اضطراری. برخی از مصادیق احرام از ادنی الحل عبارتند از؛ میقات [[عمره مفرده]] برای ساکنان [[مکه]]، میقات مجاوران در مکه که مشمول حکم [[آفاقی]] هستند و هنوز حکم اهل مکه را نیافتهاند، میقات اضطراری برای کسانی که به سبب وجود مانع، فراموشی یا جهل، از میقاتها گذشته باشند و میقات کسانی که از میقاتهای اصلی یا همراستای آنها عبور نکنند. | ||
== | ==مفهومشناسی== | ||
مراد از اصطلاح ادنی الحل در منابع فقهی، نزدیکترین منطقه بیرون از حدود حرم و چسبیده به مرز آن است.<ref>نک: المجموع، ج7، ص305؛ مسالک الافهام، ج2، ص202.</ref> گاه از این مناطق مرزی حرم به «ادنی الحرم» نیز تعبیر شده است.<ref>نک: الخلاف، ج2، ص281؛ المغنی، ج3، ص512؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص239-240.</ref> | |||
واژه «ادنی» صفت و از ریشه «د ـ ن ـ و» به معنای نزدیکتر و نزدیکترین است.<ref>العین، ج8، ص75، «دنو».</ref> مقصود از «الحلّ» منطقه بیرون از محدوده [[حرم مکی]] است.<ref>نک: لسان العرب، ج5، ص241؛ تاج العروس، ج14، ص162، «دنو».</ref> | |||
==برخی مصادیق احرام از ادنی الحل== | ==برخی مصادیق احرام از ادنی الحل== | ||
ادنی الحل در مبحث [[حج]] منابع فقهی، به منزله یکی از [[میقات| | ادنی الحل در مبحث [[حج]] منابع فقهی، به منزله یکی از [[میقات|میقاتهای احرام]] (مکانهایی که احرامگزاران باید از آنجا محرم شوند) در برخی موارد خاص یا اضطراری است که مهمترین مصادیق آن عبارتند از: | ||
'''۱.''' میقات | === '''۱.''' میقات عمره مفرده برای ساکنان مکه === | ||
به نظر فقیهان [[امامیه|امامی]]<ref>الخلاف، ج2، ص281؛ الکافی فی الفقه، ص202؛ تحریر الاحکام، ج1، ص563.</ref> و برخی از [[اهل سنت]]<ref>فتح العزیز، ج7، ص97؛ عمدة القاری، ج9، ص131؛ نیل الاوطار، ج5، ص23.</ref> میقات ساکنان مکه _خواه مردم مکه و خواه مسافران مقیم_ در عمره مفرده و نیز عمره پس از [[حج قران|حج قِران]] و [[حج افراد|اِفراد]]، ادنی الحل است که شامل سه منطقه [[تنعیم|تَنعیم]] (در شمال مکه)، [[جعرانه|جُعْرانه]] (در شمال شرقی مکه) و [[حدیبیه|حُدَیْبیه]] (در شمال غربی مکه) میشود. | |||
همچنین کسی که از ادنی الحل محرم میشود، مستحب است تا لحظه دیدن بیتالله الحرام، گفتن [[تلبیه]] (<small>لبیک اللهم لبیک...</small> ) را ادامه دهد.<ref>المغنی، ج3، ص418.</ref> | |||
==== '''اولویت داشتن یکی از میقاتها''' ==== | |||
در اولویت داشتن یکی از میقاتها بر دیگری، بیشتر فقیهان شیعه<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص194-195؛ الدروس، ج1، ص338؛ قس: جواهر الکلام، ج18، ص119.</ref> و برخی از اهل سنت<ref>المجموع، ج7، ص204-205.</ref> جعرانه را از آن رو که میقات شخص پیامبر(ص) بوده، بر تنعیم ترجیح داده و برخی دیگر از اهل سنت<ref>الفقه الاسلامی، ج3، ص453.</ref> تنعیم را از آنجا که نزدیکترین منطقه حل به مکه است، برتر دانستهاند. اندکی از آنها نیز حدیبیه را ترجیح داده<ref>نک: المجموع، ج7، ص205.</ref> و شماری دیگر از فقیهان هیچ تمایزی میان آنها قائل نشدند.<ref>شرح معانی الآثار، ج2، ص241؛ عمدة القاری، ج10، ص120.</ref> | |||
==== '''میقات عمرهگزار آفاقی''' ==== | |||
به شماری از فقیهان امامی نسبت دادهاند که در هر [[عمره مفرده]]، خواه عمرهگزار ساکن مکه باشد و خواه [[آفاقی]] غیر ساکن در مکه، میقات را ادنی الحل شمردهاند.<ref>نک: المعتمد، ج2، ص429.</ref> برخی فقیهان امامی<ref>المعتمد، ج2، ص393، 429؛ التهذیب، تبریزی، ج2، ص106.</ref> میقات عمرهگزار آفاقی را تنها در صورتی ادنی الحل دانستهاند که وی در حال مسافرت بدون قصد عمره به حدود حرم نزدیک شود و در آنجا قصد عمره مفرده کند. | |||
==== '''میقات قضای عمره مفرده برای ساکنان مکه''' ==== | |||
به نظر فقیهان شیعه<ref>المبسوط، ج1، ص337؛ تحریر الاحکام، ج2، ص61؛ قس: مناسک الحج، ص65.</ref> و اهل سنت<ref>المغنی، ج3، ص379؛ المجموع، ج7، ص390.</ref> میقات قضای عمره مفرده نیز برای ساکنان مکه، در صورت افساد عمره، ادنی الحل است. البته به نظر برخی از فقیهان اهل سنت<ref>فتح العزیز، ج7، ص475.</ref> از جمله [[احمد بن حنبل|احمد حنبل]]، در [[عمره قضا]]، میقات همان مکان احرام عمره اداء است. | |||
''' | ==== '''محرم شدن ساکنان مکه از میقاتهای پنجگانه''' ==== | ||
برخی فقیهان محرم شدن مکیان را در عمره مفرده از میقاتهای پنجگانه نیز تجویز کردهاند.<ref>فتح العزیز، ج7، ص475؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص194.</ref> حتی وجوب آن در [[ماههای حج]] از احمد حنبل گزارش شده است.<ref>المغنی، ج3، ص211.</ref> به نظر فقیهان امامی<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص205؛ قس: جواهر الکلام، ج18، ص133.</ref> و شماری از فقیهان اهل سنت<ref>نک: المجموع، ج8، ص265.</ref> احرام مکی برای عمره از منطقه حرم، بدون رفتن به منطقه ادنی الحل منعقد نمیشود و تجدید آن از ادنی الحل لازم است. البته بیشتر فقیهان اهل سنت احرام چنین فردی را صحیح، ولی مشمول [[کفاره]] دانستهاند.<ref>المجموع، ج8، ص265؛ مواهب الجلیل، ج4، ص40.</ref> | |||
''' | === '''۲.''' میقات مجاوران در مکه که مشمول حکم آفاقی هستند و هنوز حکم اهل مکه را نیافتهاند === | ||
به نظر فقیهان امامی<ref>نک: المقنعه، ص396؛ الحدائق، ج14، ص412-413.</ref>، فرد مقیم در مکه که پیشتر [[حج تمتع]] بر او واجب شده، قطعاً باید برای احرام عمره تمتع از مکه بیرون شود. برخی فقیهان<ref>التهذیب، طوسی، ج5، ص35؛ الحدائق، ج14، ص412، 414.</ref> نیز میقات اینگونه اشخاص را ادنی الحل میدانند. فقیهان دیگر میقات اصلی آنان را میقات سرزمین خود و در صورت وجود عذر و اضطرار، میقات آنها را ادنی الحل دانستهاند.<ref>المعتبر، ج2، ص799؛ مستند الشیعه، ج13، ص114.</ref> برخی دیگر به دلیل وجود حدیثهای گوناگون در این زمینه، به تخییر میان میقات بودن ادنی الحل و یکی از میقاتهای پنجگانه قائل شدهاند.<ref>نک: المعتمد، ج2، ص218-222.</ref> | |||
'''۴.''' میقات کسانی که از میقاتهای اصلی یا همراستای آنها عبور نکنند | === '''۳.''' میقات اضطراری برای کسانی که به سبب وجود مانع، فراموشی یا جهل، از میقاتها گذشته باشند: === | ||
به نظر مشهور فقیهان امامی<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص178؛ تحریر الاحکام، ج1، ص565.</ref> به پشتوانه حدیثهایی<ref>نک: وسائل الشیعه، ج11، ص328-331.</ref>، کسانی که به سبب وجود عذر مانند مانع خارجی، فراموشی و جهل بدون احرام برای عمره تمتع از میقات خود بگذرند، لازم است در نخستین فرصت به میقات مزبور بازگردند و از آنجا محرم شوند. اگر بازگشتن به میقات به علت تنگی وقت یا سببهای دیگر ممکن نباشد، اینان باید به ادنی الحل بروند و از آنجا محرم گردند.<ref>نک: الدروس، ج1، ص341؛ مجمع الفائده، ج6، ص171.</ref> به این دلیل و نیز به پشتوانه حدیثهای خاص<ref>وسائل الشیعه، ج11، ص329-330.</ref> میقاتِ اضطراری بانوانی که به گمان جایز نبودن [[احرام]] برای آنان به سبب [[حیض]]، بدون احرام وارد مکه شوند، نیز ادنی الحل است، مشروط بر آن که نتوانند از میقات اصلی محرم شوند.<ref>شرائع الاسلام، ج1، ص187؛ الدروس، ج1، ص349.</ref> حتی برخی فقیهان<ref>العروة الوثقی، ج4، ص649.</ref> در صورت عبور عمدی شخص از میقاتهای پنجگانه بدون احرام در عمره مفرده، [[میقات]] وی را ادنی الحل دانستهاند. | |||
=== '''۴.''' میقات کسانی که از میقاتهای اصلی یا همراستای آنها عبور نکنند === | |||
به نظر برخی فقیهان [[امامیه|امامی]]، میقات حجگزارانی که از یکی از میقاتهای سفارش شده یا همراستای آنها عبور نکنند، ادنی الحل است.<ref>تحریر الاحکام، ج1، ص565؛ مجمع الفائده، ج6، ص186.</ref> پشتوانه این حکم، ادلهای چون اصل برائت از تکلیف زاید به ضمیمه [[حرام|حرمت]] ورود به حرم بدون احرام و نیز این نکته است که ادنی الحل میقاتی اضطراری است.<ref>نک: ایضاح الفوائد، ج1، ص284؛ مدارک الاحکام، ج7، ص224.</ref> | |||
افزون بر موارد یاد شده، اندکی از فقیهان امامی گاه ادنی الحل را میقات اضطراری دانستهاند؛ از جمله برای کسانی که منزل آنها میان [[حرم مکی|منطقه حرم]] و میقاتهای اصلی جای دارد<ref>مسالک الافهام، ج2، ص202؛ مجمع الفائده، ج7، ص391.</ref>، کسی که به نیابت از میت در حالت اضطرار و تنگی وقت [[ح]]ج به جا آورد<ref>مجمع الفائده، ج6، ص80-81.</ref> و تازه [[مسلمان|مسلمانی]] که محرم شدنش از میقات سرزمین خود ناممکن باشد.<ref>مجمع الفائده، ج6، ص96-97.</ref> | افزون بر موارد یاد شده، اندکی از فقیهان امامی گاه ادنی الحل را میقات اضطراری دانستهاند؛ از جمله برای کسانی که منزل آنها میان [[حرم مکی|منطقه حرم]] و میقاتهای اصلی جای دارد<ref>مسالک الافهام، ج2، ص202؛ مجمع الفائده، ج7، ص391.</ref>، کسی که به نیابت از میت در حالت اضطرار و تنگی وقت [[ح]]ج به جا آورد<ref>مجمع الفائده، ج6، ص80-81.</ref> و تازه [[مسلمان|مسلمانی]] که محرم شدنش از میقات سرزمین خود ناممکن باشد.<ref>مجمع الفائده، ج6، ص96-97.</ref> | ||
خط ۳۰: | خط ۴۱: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
* | |||
* | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
خط ۸۰: | خط ۸۸: | ||
* '''نیل الاوطار''': الشوکانی (درگذشت در 1255ق.)، بیروت، دار الجیل، 1973م | * '''نیل الاوطار''': الشوکانی (درگذشت در 1255ق.)، بیروت، دار الجیل، 1973م | ||
* '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (درگذشت در 1104ق.)، به کوشش ربانی شیرازی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق. | * '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (درگذشت در 1104ق.)، به کوشش ربانی شیرازی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق. | ||
{{پایان}} | |||
==مقالههای مرتبط== | |||
{{ستون-شروع|۲}} | |||
* [[میقات]] | |||
* [[احرام]] | |||
* [[مکه]] | |||
*[[میقات (فتاوای مراجع)]] | |||
{{پایان}} | |||
{{حج و عمره}} | |||
{{اماکن مکه}} | |||
[[رده:میقاتهای حج]] | [[رده:میقاتهای حج]] | ||
[[رده:مقالههای تکمیلشده]] | [[رده:مقالههای تکمیلشده]] | ||
[[ar:أدنى الحل]] |