مزارهای حضرت زینب (س): تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مزارهای زینب کبری(س)''' مکان‌های منسوب به قبر حضرت زینب دختر [[امام علی|حضرت علی(ع)]] هستند که یکی از آنها در استان دمشق کشور سوریه و دیگری در قاهره کشور [[مصر]] قرار دارد. همچنین مزاری نیز برای ایشان در [[مدینه]] ادعا شده است. | |||
== معرفی زینب کبری == | |||
{{اصلی|حضرت زینب(س)}} | |||
زینب کبری، دختر [[علی بن ابی‌طالب]] و [[فاطمه زهرا]] است. او همراه برادرش [[حسین بن علی|حسین بن علی(ع)]] در روز [[عاشورا]] در کربلا حضور داشت و پس از واقعه عاشورا همراه با اسرای کربلا به [[دمشق|شام]] رفت و در دربار [[یزید|یزید بن معاویه]] سخنانی در دفاع از قیام امام حسین(ع) بیان کرد.<ref>اسد الغابة، ابن اثیر، ج5، ص470.</ref> ادعاهایی درباره مسافرت حضرت زینب به شام (و نتیجتا فوت و دفن ایشان در کشور سوریه) وجود دارد که البته قابل نقد می‌باشند.<ref>اعیان الشیعه، ج۷، ص۱۴۰-۱۴۱.</ref> همچنین گزارش هایی درباره سفر او به [[مصر]] و وفات در آنجا وجود دارد.<ref name=":0" /> | |||
== زینب کبری == | == مزار زینب کبری در دمشق == | ||
{{اصلی|حرم حضرت زینب (دمشق)}} | |||
مزاری که به حرم حضرت زینب شهرت دارد، در [[سوریه]] در شهرکی به نام السیده زینب واقع شده است که در اصل روستایی به نام راویه بود. بعدها این روستا به قبر الست مشهور شد و مدتی است السیده زینب نامیده می‌شود. این شهرک را ایرانی‌ها زینبیه می‌خوانند. از قرن ششم به بعد، منابع به وجود زیارتگاهی در دمشق اشاره کرده‌اند<ref>تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۰۹؛ الاشارات الی معرفه الزیارات، ص۱۲؛ معجم البلدان، ج۳، ص۲۰.</ref> اما آن را قبر [[زینب صغری]] که با کنیه «ام کلثوم» شناخته می‌شود، دانسته‌اند.<ref>سفرنامه امین الدوله، ص ۳۴۱ و ۳۴۷</ref> با این حال بسیاری از علمای شیعه این مکان را به عنوان حرم حضرت زینب (س) را پذیرفته‌اند<ref>مرقد العقیله زینب، ص ۱۸۳</ref> و گویا این انتساب از قرن هشتم وجود داشته است.<ref>مرقد العقیله زینب، ص۱۴۵-۱۵۰.</ref> | |||
== مزار زینب کبری در قاهره == | |||
{{اصلی|مسجد سیدة زینب (قاهره)}} | |||
در کشور مصر، شهر قاهره در محله‌ای به نام سیدة زینب، مسجد بزرگ و مشهوری به نام مسجد سیدة زینب وجود دارد که در آن قبری منسوب به زینب کبری و ضریحی بر آن قرار گرفته است. این همان مزاری است که در منابع قدیم‌تر به وجود آن در محوطه‌ای به نام قنطرة السباع در قاهره اشاره شده است. | |||
در منطقه‌ای به نام قناطر السباع در شهر [[قاهره]] مزاری منسوب به حضرت زینب کبری(س) وجود دارد است. | |||
در منطقه‌ای به نام قناطر السباع در شهر [[قاهره]] مزاری منسوب به حضرت زینب کبری(س) وجود دارد است. | |||
«اخبار‌الزینبیات» نوشته عبیدلی نسب‌شناس (م.۲۷۷ق.) تنها کتاب کهن است که از سفر حضرت زینب به [[مصر]] و وفات آن حضرت در آنجا خبر داده است.<ref>السیدة زینب و اخبار الزینبات، عبدلی نسابه، صص17-19.</ref> از این کتاب اطلاعی در دست نبوده تا اینکه در سال ۱۳۳۳ قمری به دست یک نویسنده مصری بر اساس نسخه‌ای که در [[حلب]] یافته شده به چاپ رسیده است. برخی از نویسندگان معاصر بر اساس اطلاعات این کتاب، برآنند که قبر حضرت زینب(س) در قاهره مصر است.<ref>حیاة السیدة‌زینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب، ص ۱۳۸-۱۴۲؛ زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص ۶۱۰-۶۱۸</ref> | «اخبار‌الزینبیات» نوشته عبیدلی نسب‌شناس (م.۲۷۷ق.) تنها کتاب کهن است که از سفر حضرت زینب به [[مصر]] و وفات آن حضرت در آنجا خبر داده است.<ref name=":0">السیدة زینب و اخبار الزینبات، عبدلی نسابه، صص17-19.</ref> از این کتاب اطلاعی در دست نبوده تا اینکه در سال ۱۳۳۳ قمری به دست یک نویسنده مصری بر اساس نسخه‌ای که در [[حلب]] یافته شده به چاپ رسیده است. برخی از نویسندگان معاصر بر اساس اطلاعات این کتاب، برآنند که قبر حضرت زینب(س) در قاهره مصر است.<ref>حیاة السیدة‌زینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب، ص ۱۳۸-۱۴۲؛ زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص ۶۱۰-۶۱۸</ref> | ||
انتقاداتی به صحت این گزارش وارد شده است. از جمله اینکه درباره صحت انتساب و اصالت کتاب اخبار الزینبیات تردیدهایی ابراز شده است چرا که این کتاب تا دوران معاصر شناخته شده نبوده است و اشکالاتی در راویان و نیز محتواهای تاریخی آن وجود دارد.<ref>بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات، ص۶۳-۷۵.</ref> | انتقاداتی به صحت این گزارش وارد شده است. از جمله اینکه درباره صحت انتساب و اصالت کتاب اخبار الزینبیات تردیدهایی ابراز شده است چرا که این کتاب تا دوران معاصر شناخته شده نبوده است و اشکالاتی در راویان و نیز محتواهای تاریخی آن وجود دارد.<ref>بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات، ص۶۳-۷۵.</ref> | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۵: | ||
</ref> | </ref> | ||
== | == مدینه == | ||
برخی برآنند که مکان وفات و قبر حضرت زینب کبری در شهر مدینه بوده است. محسن امین که چنین باوری دارد استدلال می‌کند که از نظر تاریخی ثابت نشده که حضرت زینب بعد از واقعه عاشورا و بازگشت به مدینه از این شهر خارج شده باشد.<ref>اعیان الشیعه، ج۷، ص۱۴۰.</ref> | |||
== | == جستارهای وابسته == | ||
* [[حرم حضرت زینب (دمشق)]] | |||
* [[مسجد سیدة زینب (قاهره)]] | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۳۸
مزارهای زینب کبری(س) مکان‌های منسوب به قبر حضرت زینب دختر حضرت علی(ع) هستند که یکی از آنها در استان دمشق کشور سوریه و دیگری در قاهره کشور مصر قرار دارد. همچنین مزاری نیز برای ایشان در مدینه ادعا شده است.
معرفی زینب کبری[ویرایش | ویرایش مبدأ]
زینب کبری، دختر علی بن ابی‌طالب و فاطمه زهرا است. او همراه برادرش حسین بن علی(ع) در روز عاشورا در کربلا حضور داشت و پس از واقعه عاشورا همراه با اسرای کربلا به شام رفت و در دربار یزید بن معاویه سخنانی در دفاع از قیام امام حسین(ع) بیان کرد.[۱] ادعاهایی درباره مسافرت حضرت زینب به شام (و نتیجتا فوت و دفن ایشان در کشور سوریه) وجود دارد که البته قابل نقد می‌باشند.[۲] همچنین گزارش هایی درباره سفر او به مصر و وفات در آنجا وجود دارد.[۳]
مزار زینب کبری در دمشق[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مزاری که به حرم حضرت زینب شهرت دارد، در سوریه در شهرکی به نام السیده زینب واقع شده است که در اصل روستایی به نام راویه بود. بعدها این روستا به قبر الست مشهور شد و مدتی است السیده زینب نامیده می‌شود. این شهرک را ایرانی‌ها زینبیه می‌خوانند. از قرن ششم به بعد، منابع به وجود زیارتگاهی در دمشق اشاره کرده‌اند[۴] اما آن را قبر زینب صغری که با کنیه «ام کلثوم» شناخته می‌شود، دانسته‌اند.[۵] با این حال بسیاری از علمای شیعه این مکان را به عنوان حرم حضرت زینب (س) را پذیرفته‌اند[۶] و گویا این انتساب از قرن هشتم وجود داشته است.[۷]
مزار زینب کبری در قاهره[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در کشور مصر، شهر قاهره در محله‌ای به نام سیدة زینب، مسجد بزرگ و مشهوری به نام مسجد سیدة زینب وجود دارد که در آن قبری منسوب به زینب کبری و ضریحی بر آن قرار گرفته است. این همان مزاری است که در منابع قدیم‌تر به وجود آن در محوطه‌ای به نام قنطرة السباع در قاهره اشاره شده است.
در منطقه‌ای به نام قناطر السباع در شهر قاهره مزاری منسوب به حضرت زینب کبری(س) وجود دارد است.
«اخبار‌الزینبیات» نوشته عبیدلی نسب‌شناس (م.۲۷۷ق.) تنها کتاب کهن است که از سفر حضرت زینب به مصر و وفات آن حضرت در آنجا خبر داده است.[۳] از این کتاب اطلاعی در دست نبوده تا اینکه در سال ۱۳۳۳ قمری به دست یک نویسنده مصری بر اساس نسخه‌ای که در حلب یافته شده به چاپ رسیده است. برخی از نویسندگان معاصر بر اساس اطلاعات این کتاب، برآنند که قبر حضرت زینب(س) در قاهره مصر است.[۸]
انتقاداتی به صحت این گزارش وارد شده است. از جمله اینکه درباره صحت انتساب و اصالت کتاب اخبار الزینبیات تردیدهایی ابراز شده است چرا که این کتاب تا دوران معاصر شناخته شده نبوده است و اشکالاتی در راویان و نیز محتواهای تاریخی آن وجود دارد.[۹]
همچنین در نقد این گزارش گفته شده که در کتاب‌های متعددی که در تاریخ مصر نوشته شده از مزار زینب کبری در مصر سخنی به میان نیامده و حتی جهانگردان و سفرنامه نویسان هم اشاره‌ای به وجود آن در قاهره نکرده اند.[۱۰]
با این وجود اشاره به آرامگاه موجود در قناطر السباع، در کتاب «مصباح الدیاجی و غوث الراجی» نوشته مجد الدین ابن ناسخ (م.۸۰۰ق.) آمده است. او این مزار را السیده زینب نامیده که لزوما به معنای دختر امام علی(ع) نیست.[۱۱] اما عبدالوهاب شعرانی(م.۹۷۳ق.) که از صوفیان معروف مصر است بر اساس کشفیات استاد خود، این مقبره را آرامگاه زینب کبری(س) دانسته است.[۱۲]
مدینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
برخی برآنند که مکان وفات و قبر حضرت زینب کبری در شهر مدینه بوده است. محسن امین که چنین باوری دارد استدلال می‌کند که از نظر تاریخی ثابت نشده که حضرت زینب بعد از واقعه عاشورا و بازگشت به مدینه از این شهر خارج شده باشد.[۱۳]
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ اسد الغابة، ابن اثیر، ج5، ص470.
- ↑ اعیان الشیعه، ج۷، ص۱۴۰-۱۴۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ السیدة زینب و اخبار الزینبات، عبدلی نسابه، صص17-19.
- ↑ تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۰۹؛ الاشارات الی معرفه الزیارات، ص۱۲؛ معجم البلدان، ج۳، ص۲۰.
- ↑ سفرنامه امین الدوله، ص ۳۴۱ و ۳۴۷
- ↑ مرقد العقیله زینب، ص ۱۸۳
- ↑ مرقد العقیله زینب، ص۱۴۵-۱۵۰.
- ↑ حیاة السیدة‌زینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب، ص ۱۳۸-۱۴۲؛ زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص ۶۱۰-۶۱۸
- ↑ بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات، ص۶۳-۷۵.
- ↑ مرقد العقیله زینب، ص۲۹-۴۴.
- ↑ المرقد العقیله زینب، ص ۳۸-۳۹
- ↑ المنن الکبری، ص۴۷۷.
- ↑ اعیان الشیعه، ج۷، ص۱۴۰.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- اسد الغابه فی معرفة الصحابه، علی بن محمد ابن اثیر، بیروت، دارالاکتاب العربی، بی‌تا.
- الاحتجاج، احمد بن علی طبرسی، نجف، دارالنعمان، 1966م.
- الاشارات إلی معرفة الزیارات، علی بن ابی‌بکر الهروی، تحقیق: جانین سوردیل، دمشق، المعهد الفرنسی، ۱۹۵۳م.
- اعیان الشیعة، سید محسن امین، تحقیق: حسن الامین، بیروت، دار التعارف، ۱۹۸۶م.
- السیدة زینب و اخبار الزینبات، عبدلی نسابه، حسن محمد قاسم، قاهره، مطبعة المحمودیة، 1353ق.
- تاریخ مدینة دمشق، علی بن الحسن الدمشقی (ابن عساکر)، تحقیق: علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۲۰۰۱م.
- مرقد العقیلة زینب، محمد حسنین السابقی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۳۹۹ق.
- معجم البلدان، یاقوت بن عبدالله الحموی، بیروت، دار صادر، ۱۳۹۷ق.
- سفرنامه امین الدوله، علی بن محمد امین الدوله، تهران، اساطیر، 1361ش.
- المنن الکبری، عبدالوهاب بن احمد الشعرانی، تصحیح احمد عزو عنایة، دمشق، دارالتقوی، ۲۰۰۴م.
- بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات، حسن فاطمی، کتاب‌های اسلامی، شماره ۲۱، تابستان ۱۳۸۴.
- حیاة السیدة زینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب، جعفر النقدی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۹۸م.این مقاله برگرفته از بخش هایی از کتاب آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه، احمد خامه‌یار، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش. ص۲۵۲ است.