|
|
| (۳۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''محاذات''' | | '''اهل‌سنت''' یکی از مذاهب بزرگ اسلامی است. |
|
| |
|
| ==مفهوم‌شناسی== | | ==واژه شناسی== |
| به فتوای فقها اولین عمل واجب در حج و عمره که از طرف شرع مشخص شده، احرام در مکانی است که به آن میقات می‌گویند.<ref>مجمع الفائدة و البرهان في شرح إرشاد الأذهان، مقدس اردبیلی، ج۶، ص۱۶۸ و ۱۷۹؛ مستند الشيعة في أحكام الشريعة، نراقی، ج۱۱، ص۱۹۱.</ref> این میقات برای کسی است که از آن عبور می‌کند ولی برای شخصی که اختیاراً یا اضطراراً از آن رد نمی‌شود، فقها مکان دیگری به نام محاذات را مطرح کردند.<ref>مفهوم‌شناسی محااذات و حکم احرام از آن، پژوهشنامه حج و زیارت، ص۸۰-۸۱.</ref> | | اَهْلِ‌سُنَّتْ مشهور به سُنّی، اصطلاحى است که اشاره به گرايش یک فرقه مذهبى از مسلمانان، غیر از گروه‌های شیعه و اباضیه دارد<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.</ref> که پس از وفات رسول‌الله(ص)، خلافت را به شورای مسلمانان مشروط کرد.<ref>فرهنگ فرق اسلامی، ص۸۴.</ref> تمایز اهل‌سنت و دیگر گروه‌های مذهبی مسلمانان در این است که آن‌ها، خلافت ۴ خلیفه اول؛ ابوبکر، عمر، عثمان و علی(ع) را به ترتیب بعد از پیامبر اسلام(ص)، مشروع و بر آن اتفاق نظر دارند،<ref>غزالی، الاقتصاد فی الاعتقاد، ص۱۵۲–۱۵۴؛ سبحانی، بحوث، ج۱، ص۲۹۳-۳۰۲.</ref> برخلاف شیعیان که حضرت علی(ع) را جانشین بلافصل پیامبر اسلام(ص) می‌دانند و اباضیه که به خلافت عثمان و حضرت علی(ع) منتقد هستند.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.</ref> |
|
| |
|
| سید محمدکاظم طباطبائی یزدی از فقهای شیعه، دو تفسیر برای محاذات ذکر کرده است. مراد از محاذات مکانی است که مسافت بین آن مکان و مقصد مکه، به اندازه و مساوی با مسافت بین آن میقات (مثلا مسجد شجره) تا مقصد مکه باشد.<ref>العروة الوثقی، طباطبائي یزدی، ج۴، ص۶۳۵.</ref> صاحب عروه در ادامه تفسیر دومی را نیز مطرح می‌کند به این صورت که کوتاه‌ترین فاصله و نزدیک‌ترین راه بین شخص تا میقات که محاذات در راست و چپ میقات قرار میگیرد و اگر از آن مکان به طرف مکه حرکت شود، میقات پشت او قرار میگیرد، محاذات می‌گویند.<ref>العروة الوثقی، طباطبائي یزدی، ج۴، ص۶۳۵.</ref>
| |
|
| |
|
| از جهت لغت نیز به دو مکان کنار یکدیگر نه پشت یا جلو، محاذات گفته می‌شود.<ref>مجمع البحرین، طریحی، ج۱، ص۹۷.</ref> در روایات نیز محاذات به معنای کنارِ راست و چپ معنا شده است.<ref>وسائل الشیعه، شیرازی، ج۸، ص۴۰۶.</ref> از نظر سید علی سیستانی<ref>مناسک حج محشی، پژوهشکده حج، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۳.</ref> از مراجع شیعه، مرحوم نائینی<ref>دلیل الناسک؛ تعلیقه وجیزة علی مناسک الحج للنائینی، حکیم، ج۱، ص۱۰۹.</ref> و حتی صاحب عروه،<ref>العروة الوثقی، طباطبائي یزدی، ج۴، ص۶۳۷.</ref> معیار در فهم محاذات، هم‌‌راستایی عرفی است نه دقت عقلی.
| | == مذاهب فقهی اهل‌سنت== |
| ==تاریخچه== | | اکثریت اهل سنت در حوزة فقهى، به ۴ مذهب اصلی؛ حنفى، مالكى، شافعى و حنبلى تقسیم گردیدند.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> |
| شیخ طوسی اولین فقیه شیعی است که درباره مساله محاذات سخن گفت و آن را پذیرفت. <ref>المبسوط في فقه‌الإمامية، طوسی، ج۱، ص۳۱۳.
| | === حنفیه=== |
| </ref> ابوالمجد حلبی قائل به جواز صحت احرام در محاذات در حال ضرورت شد؛<ref>اشارة السبق، حلبی، ص۱۲.</ref> ولی ابن ادریس،<ref>السرائر الحاوی لتحرير الفتاوی، ابن ادریس، ج۱، ص۵۲۹.</ref> ابن سعید حلی،<ref>الجامع للشرائع، ابن سعید حلی، ج۱، ص۱۸۱.</ref> علامه حلی،<ref>منتهی‌المطلب في تحقيق المذهب، علامه حلی، ج۲، ص۶۷۱.</ref> شهید اول،<ref>الدروس الشرعية في فقه‌الإمامية، شهید اول، ج۱، ص۳۴۱.</ref> شهید ثانی<ref>مسالك الأفهام إلي تنقيح شرائع الإسلام، شهید ثانی، ج۲، ص۲۱۶.</ref> و دیگران بر اصل صحت احرام از محاذات در حال مطلق تصریح دارند.
| |
|
| |
|
| همچنان که فقیهانی هم بودند که قائل به عدم جواز احرام از محاذات میقات بودند و نخستین‌بار مرحوم محقق حلی به نوعی قائل به توقف در این مساله شد.<ref>شرائع الاسلام، محقق حلی، ج۱، ص۲۴۱.</ref>
| | اعتقادات حنفیه عبارتند از: |
| | * |
|
| |
|
| ==حکم احرام از محاذات== | | === مالکیه === |
| از دیدگاه فقهای شیعه و اهل‌سنت، حکم احرام از محاذات میقات‌ها با یکدیگر متفاوت است:
| |
| === احرام از محاذات مسجد شجره === | |
| همه فقهای شیعه<ref>مستند الشيعة في أحكام الشريعة، نراقی، ج۱۱، ص۱۸۷.</ref> و اهل‌سنت<ref>المحلی، ابن حزم، ج۷، ص۷۳؛ المغنی و الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۱۱۳.</ref> قائل به جواز احرام از محاذات مسجد شجره هستند و در این مساله قول به مخالفت ذکر نشده است.
| |
|
| |
|
| === احرام از محاذات دیگر مواقیت ===
| |
| اکثر فقهای شیعه<ref>مستند الشيعة في أحكام الشريعة، نراقی، ج۱۱، ص۱۸۸.</ref> و همه فقهای اهل‌سنت حنفی،<ref>بدائع الصنائع، الکاسانی، ج۲، ص۱۶۴؛ الدر المختار و حاشیة ابن عابدین (رد المختار)، ابن عابدین، ج۲، ص۵۲۴.</ref> حنبلی،<ref>الانصاف في معرفة الراجح من الخلاف علي مذهب الامام أحمد بن حنبل، مرداوی، ج۳، ص۴۲۷.</ref> مالکی<ref>مواهب الجلیل، رعینی، ج۴، ص۴۷.</ref> و شافعی<ref>العزیز شرح الوجیز، الرافعی، ج۷، ص۸۵.</ref> قائل به صحت احرام در محاذات سایر میقات‌ها می‌باشند.
| |
|
| |
|
| از سوی دیگر محقق حلی،<ref>شرائع الاسلام، محقق حلی، ج۱، ص۲۴۱.</ref> مقدس اردبیلی،<ref>مجمع الفائدة و البرهان في شرح إرشاد الأذهان، مقدس اردبیلی، ج۶، ص۱۸۶.</ref> موسوی عاملی،<ref>مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرایع الاسلام، ج۷، ص۲۲۳.</ref> محقق سبزواری،<ref>کفایة الفقه، محقق سبزواری، ج۳، ص۵۷۷.</ref> محدث بحرانی<ref>الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة، محدث بحرانی، ج۱۴، ص۴۵۲.</ref> و سید ابوالقاسم خویی<ref>المعتمد فی شرح عروة الوثقی، خوئی، ج۲، ص۳۷۰.</ref> از دیگر فقهای شیعه، قائل به عدم جواز صحت احرام از سایر محاذات مواقیت به غیر از مسجد شجره، شده‌اند.
| | === حنبلیه === |
|
| |
|
| == پانویس == | | |
| | === شافعیه === |
| | |
| | |
| | == مذاهب کلامی و اعتقادی اهل‌سنت == |
| | اهل‌سنت ازنظر مباحث اعتقادی و کلامی، به اهل‌حدیث، اشعریه، ماتریدیه<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> و سلفیه تقسیم می‌گردد.<ref>فرق و مذاهب کلامی، ربانی گلپایگانی، ص۶۷؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.</ref> |
| | |
| | ==زیارت از نظر اهل‌سنت == |
| | درباره زیارت، به خصوص زیارت قبر پیامبر اسلام(ص)، بین گروه‌های اهل‌سنت، مخالفت‌هایی وجود دارد مانند سلفیه؛ اما به‌طور کلی زیارت قبور مورد تأیید اهل‌سنت است. |
| | اهل‌سنت درباره زیارت،نظرات گوناگونی داشته اند. برخی این نظرات در چهار دسته ی .... دسته بندی کرده اند. برخی از پژوهشگران شیعه با بررسی شواهد تاریخی و منابع فقهی و حدیثی اهل سنت نشان داده اند که اکثر فقهای مذاهب اسلامی به استحباب یا ... زیارت قائل اند. |
| | |
| | == حج در مذاهب فقهی اهل‌سنت == |
| | در کلیات تفاوتی بین مذاهب فقهی اهل‌سنت درباره حج نیست و فقط در جزییات احکام حج باهم تفاوت دارند. برخی از این تفاوت‌ها مانند... است. |
| | |
| | |
| | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| * '''اشارة السبق'''، ابوالمجد حلبی، تحقیق: ابراهیم بهادری، قم، مؤسسة النشر الاسلامي، ۱۴۱۴ق.
| | {{منابع}} |
| * '''الانصاف في معرفة الراجح من الخلاف علي مذهب الامام أحمد بن حنبل'''، علی بن سلیمان مرداوی، منشورات محمد علي بيضون، بی‌جا، دارالكتب العلمية، ۱۹۹۷م.
| | {{برگرفتگی |
| * '''بدائع الصنائع'''، علاءالدین الکاسانی، پاکستان، المکتبة الحبیبیة، ۱۴۰۹ق.
| | |پیش از لینک = کتاب |
| * '''الجامع للشرائع'''، یحیی بن احمد بن سعید حلی، قم، بی‌نا، ۱۴۰۵ق.
| | |منبع = |
| * '''الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة'''، یوسف بن احمد محدث بحرانی، تحقیق: محمدتقی ایروانی و سید عبدالرزاق مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۵ق.
| | |پس از لینک = |
| * '''الدر المختار و حاشیة ابن عابدین (رد المختار)'''، ابن عابدین، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۲ق.
| | | لینک = |
| * '''الدروس الشرعية في فقه‌الإمامية'''، محمد بن مکی شهید اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷ق.
| | }} |
| * '''دلیل الناسک؛ تعلیقه وجیزة علی مناسک الحج للنائینی'''، سید محسن حکیم، بی‌جا، مدرسة دارالحکمة، ۱۴۱۶ق.
| | * '''دائرة المعارف بزرگ اسلامی'''، اهل سنت و جماعت، ج۱۰، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش. |
| * '''السرائر الحاوی لتحرير الفتاوی'''، محمد بن احمد بن ادریس،ٰ قم، دفتر انتشارات اسلامي، ۱۴۱۰ق.
| | * '''بحوث فی الملل و النحل'''، جعفر سبحانی، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۷ق. |
| * '''شرائع الاسلام'''، جعفر بن حسن محقق حلی، نجف، طبع آداب، ۱۳۸۹ق.
| | * '''فرق و مذاهب کلامی'''، علی ربانی گلپایگانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۷۷ش. |
| * '''العروة الوثقی'''، سید محمدکاظم طباطبائی یزدی، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۲۰ق. | | * '''فرهنگ فرق اسلامی'''، محمدجواد مشکور، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۵ش. |
| * '''العزیز شرح الوجیز'''، عبدالکریم بن محمد الرافعی، تحقیق: علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
| | * '''الاقتصاد فی الاعتقاد'''، محمد غزالی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۹ق. |
| * '''کفایة الفقه'''، محمدباقر بن محمد مومن محقق سبزواری، تحقیق: مرتضی واعظی اراکی، قم، انتشارات اسلامی، ۱۳۸۱ش.
| |
| * '''المبسوط في فقه‌الإمامية'''، محمد بن حسن طوسی، تحقیق: سید محمدتقی کشفی، تهران، المكتبة المرتضوية لإحياء الآثار الجعفرية، ۱۳۸۷ق. | |
| * '''المحلی'''، علی بن احمد ابن حزم، تحقیق: عبدالغفار سليمان البنداری، بيروت، دارالکتب العلمية، ۱۳۶۶ق.
| |
| * '''المغنی و الشرح الکبیر'''، عبدالله بن احمد بن قدامه مقدسی، قاهرة، دارالحديث، ۱۳۸۸ق.
| |
| * '''المواهب الجلیل'''، الحطاب الرعینی، تحقیق: کریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.
| |
| * '''مجمع البحرین'''، فخرالدین بن محمد، بی‌جا، مرتضوی، ۱۳۶۲ق.
| |
| * '''مجمع الفائدة و البرهان في شرح إرشاد الأذهان'''، احمد بن محمد مقدس اردبیلی، تحقیق: شیخ علی‌پناه اشتهاردی و دیگران، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.
| |
| * '''مدارک الاحکام فی شرح عبادات شرایع الاسلام'''، محمد بن علی موسوی عاملی، بیروت، موسسه آل البیت(ع)، ۱۴۱۱ق.
| |
| * '''مسالك الأفهام إلي تنقيح شرائع الإسلام'''، زین‌الدین بن علی بن احمد شهید ثانی، قم، موسسه معارف اسلامی، ۱۴۱۳ق. | |
| * '''مستند الشيعة في أحكام الشريعة'''، احمد بن محمدمهدی نراقی، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۱۵ق.
| |
| * '''مفهوم‌شناسی محااذات و حکم احرام از آن'''، مجله پژوهشنامه حج و زیارت، شماره ششم، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش. | |
| * '''مناسک حج محشی'''، پژوهشکده حج؛ حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، بی‌جا، نشر مشعر، ۱۳۸۶ش.
| |
| * '''منتهی‌المطلب في تحقيق المذهب'''، حسن بن یوسف علامه حلی، تحقیق: مجمع البحوث الإسلامية، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۴۱۴ق.
| |
| * '''وسائل الشیعه'''، محمد بن حسن حر عاملی، تحقیق: عبدالرحیم شیرازی، بیروت، داراحیاء التراث، ۱۴۰۳ق. | |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
اهل‌سنت یکی از مذاهب بزرگ اسلامی است.
اَهْلِ‌سُنَّتْ مشهور به سُنّی، اصطلاحى است که اشاره به گرايش یک فرقه مذهبى از مسلمانان، غیر از گروه‌های شیعه و اباضیه دارد[۱] که پس از وفات رسول‌الله(ص)، خلافت را به شورای مسلمانان مشروط کرد.[۲] تمایز اهل‌سنت و دیگر گروه‌های مذهبی مسلمانان در این است که آن‌ها، خلافت ۴ خلیفه اول؛ ابوبکر، عمر، عثمان و علی(ع) را به ترتیب بعد از پیامبر اسلام(ص)، مشروع و بر آن اتفاق نظر دارند،[۳] برخلاف شیعیان که حضرت علی(ع) را جانشین بلافصل پیامبر اسلام(ص) می‌دانند و اباضیه که به خلافت عثمان و حضرت علی(ع) منتقد هستند.[۴]
اکثریت اهل سنت در حوزة فقهى، به ۴ مذهب اصلی؛ حنفى، مالكى، شافعى و حنبلى تقسیم گردیدند.[۵]
اعتقادات حنفیه عبارتند از:
اهل‌سنت ازنظر مباحث اعتقادی و کلامی، به اهل‌حدیث، اشعریه، ماتریدیه[۶] و سلفیه تقسیم می‌گردد.[۷]
درباره زیارت، به خصوص زیارت قبر پیامبر اسلام(ص)، بین گروه‌های اهل‌سنت، مخالفت‌هایی وجود دارد مانند سلفیه؛ اما به‌طور کلی زیارت قبور مورد تأیید اهل‌سنت است.
اهل‌سنت درباره زیارت،نظرات گوناگونی داشته اند. برخی این نظرات در چهار دسته ی .... دسته بندی کرده اند. برخی از پژوهشگران شیعه با بررسی شواهد تاریخی و منابع فقهی و حدیثی اهل سنت نشان داده اند که اکثر فقهای مذاهب اسلامی به استحباب یا ... زیارت قائل اند.
در کلیات تفاوتی بین مذاهب فقهی اهل‌سنت درباره حج نیست و فقط در جزییات احکام حج باهم تفاوت دارند. برخی از این تفاوت‌ها مانند... است.
- ↑ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.
- ↑ فرهنگ فرق اسلامی، ص۸۴.
- ↑ غزالی، الاقتصاد فی الاعتقاد، ص۱۵۲–۱۵۴؛ سبحانی، بحوث، ج۱، ص۲۹۳-۳۰۲.
- ↑ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۴-۴۷۵.
- ↑ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.
- ↑ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.
- ↑ فرق و مذاهب کلامی، ربانی گلپایگانی، ص۶۷؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۴۷۵.
این مقاله برگرفته از کتاب است.
- دائرة المعارف بزرگ اسلامی، اهل سنت و جماعت، ج۱۰، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۸۰ش.
- بحوث فی الملل و النحل، جعفر سبحانی، قم، مؤسسة الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۷ق.
- فرق و مذاهب کلامی، علی ربانی گلپایگانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۷۷ش.
- فرهنگ فرق اسلامی، محمدجواد مشکور، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۵ش.
- الاقتصاد فی الاعتقاد، محمد غزالی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۰۹ق.
