چاه روحاء: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی | {{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی | ||
| عنوان = چاه | | عنوان = چاه روحاء | ||
| تصویر = چاه روحاء.jpg | | تصویر = چاه روحاء.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
| عرض جغرافیایی = 24.078117 | | عرض جغرافیایی = 24.078117 | ||
}} | }} | ||
'''چاه رَوْحاء''' یا ''' | '''چاه رَوْحاء''' یا '''سَجسَج'''، چاهی در جنوب غرب [[مدینه]] بوده، که در وادی خوش آب و هوای روحاء قرار داشته است. حضرت محمد(ص) در جریان [[غزوه بدر|نبرد بدر]]، از آن نوشیده و کنار آن نماز خوانده و به گفته او [[حضرت موسی(ع)]] نیز کنار این چاه نماز خوانده است. | ||
به باور برخی، این چاه همان چاهی است که [[امام علی(ع)]] در آنجا با جنیان جنگیده است. چاهی با نام حوراء، امروزه نیز موجود است. | |||
==نام== | ==نام== | ||
بر اساس گزارشی، تُبع اسعد حمیری از پادشاهان [[یمن]]، در نیمه نخست سده پنجم میلادی، هنگام بازگشت از [[مدینه]]، در کنار چاه روحاء به استراحت پرداخت و آنجا را روحاء نامید.<ref>المغانم المطابة، ص160-161؛ معجم البلدان، ج3، ص76؛ مراصد الاطلاع، ج2، ص637.</ref> بر پایه برخی گزارش‌ها درباره [[غزوه بدر]]، [[حضرت محمد(ص)]] در شب چهارشنبه نیمه رمضان به روحاء رسید و در آنجا مدتی استراحت کرد و نماز خواند؛<ref>المغازی، ج1، ص46؛ وفاء الوفاء، ج3، ص165.</ref> این مورد نیز، در نامگذاری این محل به روحاء می‌تواند مؤثر باشد.<ref name=":0" /> | بر اساس گزارشی، [[تبع اسعد حمیری|تُبع اسعد حمیری]] از پادشاهان [[یمن]]، در نیمه نخست سده پنجم میلادی، هنگام بازگشت از [[مدینه]]، در کنار چاه روحاء به استراحت پرداخت و آنجا را روحاء نامید.<ref>المغانم المطابة، ص160-161؛ معجم البلدان، ج3، ص76؛ مراصد الاطلاع، ج2، ص637.</ref> بر پایه برخی گزارش‌ها درباره [[غزوه بدر]]، [[حضرت محمد(ص)]] در شب چهارشنبه نیمه رمضان به روحاء رسید و در آنجا مدتی استراحت کرد و نماز خواند؛<ref>المغازی، ج1، ص46؛ وفاء الوفاء، ج3، ص165.</ref> این مورد نیز، در نامگذاری این محل به روحاء می‌تواند مؤثر باشد.<ref name=":0" /> | ||
این چاه در وادی روحاء قرار داشت. از آنجا که وادی روحاء، از وادی‌های خوش آب و هوای مدینه بود و در سخنی از حضرت محمد(ص) نیز بر آن تصریح شده<ref>تاریخ المدینة، ج1، ص78؛ الروض الانف، ج5، ص119؛ وفاء الوفاء، ج4، ص90.</ref> گاه چاه روحاء را با نام چاه | این چاه در وادی روحاء قرار داشت. از آنجا که وادی روحاء، از وادی‌های خوش آب و هوای مدینه بود و در سخنی از حضرت محمد(ص) نیز بر آن تصریح شده<ref>تاریخ المدینة، ج1، ص78؛ الروض الانف، ج5، ص119؛ وفاء الوفاء، ج4، ص90.</ref> گاه چاه روحاء را با نام چاه «سَجسَج» به معنای هوای معتدل<ref name=":1">الازمنة والامکنة، ص174.</ref> نیز می‌شناسند.<ref>معجم ما استعجم، ج3، ص958؛ البدایة و النهایة، ج3، ص261؛ وفاء الوفاء، ج4، ص83.</ref> | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
چاه روحاء، در وادیی به همین نام، در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]] قرار داشته است.<ref>اسد الغابه، ج1، ص232، 618، «پاورقی»؛ سبل الهدی، ج3، ص175؛ معالم الاثیرة، ص131.</ref> این وادی، به سبب وجود چاه‌های پرشمار<ref>وفاء الوفا، ج3، ص165؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref> و نیز داشتن هوای مناسب<ref>وفاء الوفا ج4، ص90.</ref> از [[رباط|منزلگاه‌های]] مورد توجه کاروان‌ها، میان [[مکه]] و مدینه بوده است. | چاه روحاء، در وادیی به همین نام، در ۷۴ کیلومتری جنوب غربی [[مدینه]] قرار داشته است.<ref>اسد الغابه، ج1، ص232، 618، «پاورقی»؛ سبل الهدی، ج3، ص175؛ معالم الاثیرة، ص131.</ref> این وادی، به سبب وجود چاه‌های پرشمار<ref>وفاء الوفا، ج3، ص165؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص814.</ref> و نیز داشتن هوای مناسب<ref>وفاء الوفا ج4، ص90.</ref> از [[رباط|منزلگاه‌های]] مورد توجه کاروان‌ها، میان [[مکه]] و مدینه بوده است. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۷: | ||
==امروزه== | ==امروزه== | ||
تاریخ‌های محلی مدینه، از سده ششم تا منابع معاصر، که معمولاً چاه‌های مدینه مرتبط با [[حضرت محمد(ص)]] را معرفی کرده‌اند، هیچ‌کدام از چاه روحاء نام نبرده‌اند. با این همه، در سفرنامه‌های فارسی دوره [[قاجار|قاجاریه]] از چاه روحاء به عنوان یکی از [[رباط|منازل]] از [[مکه]] به [[مدینه]] معرفی شده که پیش و پس از آن به ترتیب منزل‌های «بئر شریوف» و «بئر علی» قرار داشته است.<ref>سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.</ref> [[فرهاد میرزا معتمدالدوله|فرهاد میرزا]] (م.۱۳۰۵ق)، در سفرنامه خود تصریح می‌کند که به سرچاه روحاء که آب داشته رفته، ولی چاه عمیق بوده است.<ref>سفرنامه فرهاد میرزا، ص137.</ref> | تاریخ‌های محلی مدینه، از سده ششم تا منابع معاصر، که معمولاً چاه‌های مدینه مرتبط با [[حضرت محمد(ص)]] را معرفی کرده‌اند، هیچ‌کدام از چاه روحاء نام نبرده‌اند. | ||
با این همه، در سفرنامه‌های فارسی دوره [[قاجار|قاجاریه]] از چاه روحاء به عنوان یکی از [[رباط|منازل]] از [[مکه]] به [[مدینه]] معرفی شده که پیش و پس از آن به ترتیب منزل‌های «بئر شریوف» و «بئر علی» قرار داشته است.<ref>سفرنامه سیف الدوله، ص139، «پاورقی»؛ سفرنامه میرزا محمد حسین، فراهانی، ص218.</ref> [[فرهاد میرزا معتمدالدوله|فرهاد میرزا]] (م.۱۳۰۵ق)، در سفرنامه خود تصریح می‌کند که به سرچاه روحاء که آب داشته رفته، ولی چاه عمیق بوده است.<ref>سفرنامه فرهاد میرزا، ص137.</ref> | |||
بر پایه گزارشی در سال ۱۴۳۸ق، این چاه امروزه نیز موجود است.<ref>[https://www.masrawy.com/islameyat/sera-hayat_elrasoul/details/2017/7/10/1117741 هنا صلى النبي ومر سبعون نبيًا في طريقهم للحج]، مصراوی، [https://web.archive.org/web/20200404000758/https://www.masrawy.com/islameyat/sera-hayat_elrasoul/details/2017/7/10/1117741/بالفيديو-والصور-هنا-صلى-النبي-ومر-سبعون-نبي-ا-في-طريقهم-للحج نسخه بایگانی شده]، گرفته شده در ۱۶ فروردین ۱۳۹۹ش. </ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۷۶: | خط ۸۳: | ||
| نویسنده = علی احمدی میرآقا | | نویسنده = علی احمدی میرآقا | ||
}} | }} | ||
* احسن التقاسیم فی معرفه | *'''احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم'''، محمد بن احمد المقدسی ( -۳۸۰ق.)، قاهره، مکتبه مدبولی، ۱۴۱۱ق. | ||
* الازمنة و | *'''الازمنة و الامکنه'''، احمد المرزوقی ( -۴۲۱ق.)، به کوشش المنصور، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق. | ||
* اسد الغابه فی معرفه | *'''اسد الغابه فی معرفه الصحابه'''، علی بن محمد ابن الاثیر (۵۵۵-۶۳۰ق.)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق. | ||
* امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و | *'''امتاع الاسماع بما للنبی من الاحوال و الاموال و الحفدة و المتاع'''، احمد بن علی المقریزی ( -۸۴۵ق.) به کوشش محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۲۰ق. | ||
* البدایه و النهایه فی | *'''البدایه و النهایه فی التاریخ'''، اسماعیل بن عمر بن کثیر (۷۰۰-۷۷۴ق.)، بیروت، مکتبه المعارف، ۱۴۱۱ق. | ||
* تاریخ المدینة | *'''تاریخ المدینة المنورة'''، عمر بن شبه النمیری ( -۲۶۲ق.)، به کوشش شلتوت، قم، دارالفکر، ۱۴۱۰ق. | ||
* تذکرة بالاخبار عن اتفاقات | *'''تذکرة بالاخبار عن اتفاقات الاسفار'''، محمد بن احمد بن جبیر ( -۶۱۴ ق.)، ابوظبی، بیروت، المؤسسة العربیة دارالسویدی، ۲۰۰۸ م. | ||
* حجاز در صدر | *'''حجاز در صدر اسلام'''، صالح احمد العلی، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، انتشارات مشعر، ۱۳۷۵ش. | ||
* الرحلات المغربیة و | *'''الرحلات المغربیة و الاندلسیة'''، عواطف محمد یوسف نواب، الریاض، مکتبة الملک فهد، ۱۴۱۷ق. | ||
* رحله ابن بطوطه (ت‍ح‍ف‍ه ال‍ن‍ظار فی غ‍رائ‍ب الام‍ص‍ار و ع‍ج‍ائ‍ب الاسفار)، ابن بطوطه ( -۷۷۹ق.)، تحقیق عبدالهادی تازی، رباط، اکادیمیه المملکه المغربیه، ۱۴۱۷ق. | *'''رحله ابن بطوطه (ت‍ح‍ف‍ه ال‍ن‍ظار فی غ‍رائ‍ب الام‍ص‍ار و ع‍ج‍ائ‍ب الاسفار)'''، ابن بطوطه ( -۷۷۹ق.)، تحقیق عبدالهادی تازی، رباط، اکادیمیه المملکه المغربیه، ۱۴۱۷ق. | ||
* الروض الانف فی شرح السیره النبویه لابن | *'''الروض الانف فی شرح السیره النبویه لابن هشام'''، عبدالرحمن بن عبدالله السهیلی ( -۵۸۱ق.)، به کوشش عبدالرحمن الوکیل، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۱۲ق. | ||
* سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر | *'''سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد'''، محمد بن یوسف الشمس الشامی ( -۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق. | ||
* سفرنامه سیف الدوله (سفرنامه مکه)، سیف الدوله سلطان محمد (قرن ۱۴ ق.) تهران، نشر نی، ۱۳۶۴ش. | *'''سفرنامه سیف الدوله (سفرنامه مکه)'''، سیف الدوله سلطان محمد (قرن ۱۴ ق.) تهران، نشر نی، ۱۳۶۴ش. | ||
* سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش. | *'''سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)'''، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش. | ||
* سفرنامه میرزا محمد حسین | *'''سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی'''، محمد حسین فراهانی (قرن ۱۴ ق.)، به کوشش گلزاری، تهران، فردوسی، ۱۳۶۲ش. | ||
* مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و | *'''مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و ال‍ب‍ق‍اع'''، و ه‍و م‍خ‍ت‍ص‍ر معجم البلدان ل‍ی‍اق‍وت، صفی‌الدین عبدالمومن بن عبدالحق ( -۷۳۹ق.)، به کوشش علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق. | ||
* المعالم | *'''المعالم الاثیرة'''، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق. | ||
* معجم | *'''معجم البلدان'''، یاقوت بن عبدالله الحموی ( -۶۲۶ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م. | ||
* معجم ما استعجم من اسماء البلاد و | *'''معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع'''، عبدالله بن عبدالعزیز البکری ( -۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق. | ||
* | *'''المغازی'''، محمد بن عمر الواقدی ( -۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، موسسه الاعلمی، ۱۴۰۹ق. | ||
* المغانم | *'''المغانم المطابه'''، محمد بن یعقوب فیروزآبادی( -۸۱۷ ق.)، به کوشش حمد الجاسی، الریاض، دارالیمامة، ۱۳۸۹ ق. | ||
* موسوعه مرآة الحرمین | *'''موسوعه مرآة الحرمین الشریفین'''، ایوب صبری باشا ( -۱۲۹۰ق.)، القاهرة، دارالآفاق العربیة، ۱۴۲۴ق. | ||
* وفاء الوفاء باخبار | *'''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی ( -۹۱۱ق.)، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | ||
{{پایان}} | {{پایان}}{{چاه‌ها و برکه‌های حرمین}}{{اماکن مدینه}} | ||
[[رده:چاه‌های مدینه]] | |||
[[رده:مکان‌های تاریخی حجاز]] | |||
[[رده:مکان‌های تاریخی عربستان]] | |||
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] | |||
[[رده:اماکن مدینه]] | |||