کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها

کربلا پیش از اسلام نیز با نام‌هایی مانند «کور بابل»(پرستشگاه خداوند) شناخته می‌شد، اما شهرت جهانی آن به‌دلیل واقعهٔ [[عاشورا]] و وجود [[حرم امام حسین(ع)]] و [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم حضرت ابوالفضل(ع)]] است. این شهر علاوه بر حرم‌های مطهر، مکان‌های زیارتی متعددی مانند [[خیمه‌گاه]]، بین‌الحرمین و قتلگاه دارد و در ایام [[اربعین]] میزبان میلیون‌ها زائر از سراسر جهان است.

کربلا مرکز استان کربلا در جنوب غربی رودخانه [[فرات]] و در فاصله حدود ۱۰۴ کیلومتری جنوب غربی بغداد پایتخت عراق واقع شده است. فاصله کربلا تا [[نجف]] 78 کیلومتر است.<ref>عتبات عالیات عراق، ص۹۵؛ همسفر، ره توشه زائران، ص175.</ref> شهر کربلا بر طول جغرافیایی 44 درجه و عرض جغرافیایی 33 درجه و 31 دقیقه واقع است. مساحت کربلا نیز حدود 52 کیلومتر مربع است.<ref>همسفر، ره توشه زائران، ص 175.</ref> این شهر در دشتی وسیع قرار دارد و دارای آب و هوای گرم و خشک بیابانی است. ارتفاع شهر کربلا از سطح دریا بین ۲۰ تا ۴۵ درجه متغیر است. رود [[فرات]] مهمترین منبع آبی منطقه است.<ref>بغیه النبلاء، ص 95 – 115. </ref> شهر کربلا به دو بخش قدیمی و جدید تقسیم می شود.<ref>همسفر، ره توشه زائران، ص 176.</ref>

در کلام امام علی(ع) به نام کرب و بلا شناخته شده<ref>امالی، ص598.</ref> و نام های نینوا، غاضریه، حیر (یا حائر) نیز برای این محدوده جغرافیایی به کار رفته است.<ref>موسوعه العتبات، ج 8 ص 179.</ref>

در سال 14 قمری منطقه کربلا به وسیله یکی از فرماندهان سعد بن ابی وقاص فتح شد.<ref>بغیه النبلاء ص18 و 19.</ref> در سال ۳۶قمری هنگامی که [[امام علی(ع)|امیرالمومنین علی]] برای جنگ با معاویه به سوی [[صفین]] می‌رفت از شهادت فرزندش حسین در این  مکان خبر داد و فرزندش حسین را امر به صبر نمود.<ref>الاخبار الطِوال،  ص 252 و 253.</ref> شهادت [[امام حسین(ع)]] در سال 60 قمری منجر به دفن پیکر او در کربلا شد<ref>وقعه الطف، ص 250-258.</ref> و این شهر شهرتش را از وجود [[آستان مقدس امام حسین(ع)|بارگاه سيدالشهدا]] دارد.<ref>آشنايى با تاريخ تمدن اسلامى، ص۱۴۶.</ref>

کربلا در عصر خلافت عباسیان رو به آبادانی گذاشت اما در آغاز با مخالفت برخی از خلفای عباسی آبادانی آن با تاخیر مواجه شد. هارون در سال ۱۹۳ قمری، دستور داد که [[گنبد]] مطهر و خانه‌های اطراف آن را ویران سازند.<ref>- تاریخ کربلاء و حائر حسینی،ص44.</ref> متوکل نیز در طول مدت زمامداریش از سال ۲۳۳ تا ۲۴۷قمری چهار مرتبه  از جمله در سال 236، دستور تخریب، شخم زدن و آب بستن بر قبر امام حسین(ع) و تخریب خانه های اطراف آن را داد.<ref>- تاریخ کربلاء و حائر حسینی، ص 260 – 270.</ref>

در ایام منتصر عباسی (۲۴۷ - ۲۴۸ق.) فرزند متوکل، اقبال شیعیان به سکونت در کربلا و آباد ساختن آنجا فزونی یافت. [[ابراهیم مجاب(ع)|ابراهیم مجاب]] نواده امام هفتم علیه السلام را اولین علوی دانسته‌اند که در حدود سال ۲۴۷ قمری در کربلا ساکن شد. پس از او خانه‌ها و بازارها در اطراف خانه او و مجاورت [[قبر امام حسین|قبر اباعبدالله الحسین]] علیه السلام پدید آمد. هنگامی که [[عضدالدوله دیلمی]] از [[آل بویه]] در سال ۳۷۰ قمری کربلا را زیارت کرد، جمعیت سادات و [[علویان]] این شهر به ۲۲۰۰ تن می رسید.<ref>بغیه النبلاء ص 29 و30.</ref>

* '''حمله رژیم بعث عراق (۱۴۱۲ق./ ۱۳۶۹ش.):''' در جریان [[انتفاضه شعبانیه]] سال ۱۴۱۲ قمری، نیروهای بعثی عراق به حرم‌های مطهر [[نجف]] و کربلا یورش بردند. در این هجوم هزاران نفر از مردم [[عراق]] و زائران شهید یا مجروح شدند و حرم امام حسین(ع) آسیب دید. آثار گلوله‌های این حمله هنوز بر دیوارهای حرم باقی است.<ref>هشت بهشت، ص160.</ref>

در روایات، زمین کربلا در آفرینش و فضیلت با زمین [[کعبه]] مقایسه شده<ref>کامل الزیارات،ص449و450؛ الاصول السته عشر،ص16.</ref> و زمینی بهشتی توصیف شده است.<ref>کامل الزیارات،ص451؛ الاصول السته عشر،ص17.</ref> در دسته دیگری از روایات فضیلت [[زیارت امام حسین(ع)|زیارت]] [[امام حسین(ع)]] در کربلا با سفر [[حج]] مساوی یا بیشتر دانسته شده<ref>کامل الزیارات،ص449.</ref> و حضور و مناجات انبیاء الهی از جمله [[موسی]] و [[نوح]] در زمین کربلا گزارش شده.<ref>کامل الزیارات،ص452-455.</ref>

 

یکی از مهمترین ایام [[زیارت]] کربلا، [[روز اربعین]] است. در حدیثی از [[امام عسکری(ع)]] [[زیارت اربعین]] یکی از پنج نشانه برای مؤمن شمرده شده است.<ref>تهذیب الاحکام، ج6، ص52.</ref> براساس آمار عتبه عباسیه تعداد زائران پیاده‌روی اربعین از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳شمسی بین 11 تا 22 میلیون نفر متغییر بوده است.<ref>«[https://alkafeel.net/news/index?id=27092&lang=ar العتبة العباسیة تعلن أعداد الزائرین المشارکین فی إحیاء زيارة الأربعین]»، شبکة الکفیل العالمیة - الموقع الرسمی للعتبة العباسیة المقدسة.</ref>

مقبره امام حسین(ع) بنایی است که بر محل دفن پیکر آن حضرت ساخته شده است. دو ضلع پایین [[ضریح قبر امام حسین(ع)|ضریح امام حسین(ع)]] به [[حضرت علی اکبر]] و شهیدان بنی هاشم اختصاص دارد.<ref>شمیم یار، ص 33و34.</ref> بر روی ضریح گنبدی با پوششی از طلا ساخته شده است.<ref>موسوعه العتبات، ج8، ص181.</ref>  

* [[موزه و کتابخانه حرم]]<ref>اعیان الشیعه, ج2، ص224و230؛ مکارم الاثار، ج2، ص610؛ المواقع الاثریه و السیاحیه فی کربلاء، ص60 – 64؛ تهذیب الاحکام، ج6، ص73؛ وسائل الشیعه، ج14، ص517؛ سفر نامه عضدالملک، ص161.</ref>

{{پایان}}[[پرونده:کربلا - ابن فهد.jpg|بندانگشتی|مزار ابن فهد حلی در کربلا]]

* '''قلعه هندی''': این قلعه در ۴ کیلومتری شهر کربلا به دست آقا محمد خان قاجار برای حفظ امنیت کربلا بنا گردید ولی با مرگ او ناتمام ماند و از آنجا که هزینه تکمیل آن از هندوستان تامین شد و آصف الدوله هندی نیز در ابتدای قرن سیزدهم قمری بر آن حجره‌هایی برای اسکان زائران افزود این قلعه به قلعه هندی معروف شد.<ref>عتبات عالیات، ص157؛ المواقع الاثریه، ص29 – 31. </ref>

* '''قصر عَطشان''': قصر عطشان، مربوط به عصر عباسی و در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی کربلا واقع است و امروزه بخشی از دیوارها و طاق‌های آن باقی مانده است.<ref>عتبات عالیات، ص157.</ref>

{{منابع}}

* الاخبار الطوال، ابن قتیبه دینوری (م276ق)، تحقیق عبد المنعم عامر، قاهره، دارالکتب العربی، 1960م.