|
|
| (۵۱۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| الإشارات إلی معرفة الزیارات
| | '''نماز''' عملی عبادی در اسلام است که مانند [[نمازهای یومیه]] واجب و در بعضی اوقات به صورت مستحب است. نماز (نمازهای یومیه) در آیات و روایات از جایگاهی بی نظیر برخوردار است. |
| | ==نمازهای یومیه== |
| | نماز از اعمال با اهمیت عبادی در اسلام شمرده میشود. این اهمیت و فضائل به نمازهای روزانه اطلاق میشود که بر مسلمانان واجب در پنج نوبت در روز آن را بخوانند. نمازهای یَومیّه به نمازهای پنجگانه صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء گفته میشود که مُکَلّف باید هر روز آنها را بهجا آورد. نمازهای یومیه از مهمترین اعمال عبادی مسلمانان هستند که هر روز در ۵ وقت، با احکام و شرایط خاصی بهجا آورده میشود. |
|
| |
|
| == نویسنده == | | == نماز تحیت == |
| علی بن ابیبکر هرو ی) م ۶۱۱ق (ِ جهانگرد صوفیِ مسلک نیمه دوم سده ششم هجری است.
| | {{اصلی|نماز تحیت}} |
| | نماز تَحیّت نمازی دو رکعتی است که مستحب است در هنگام ورود به مسجدها<ref>فرهنگ فقه فارسی، ج۲، ص۳۸۷؛ فقرات فقهیه، ج۱، ص۴۴۵؛ رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج۱، ص۵۰۸.</ref> از جمله [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] و سایر مسجدهای [[مکه]] و [[مدینه]] خوانده شود.<ref>مناسک حج، ص۲۲۲.</ref> این نماز شیوه خاصی ندارد و مانند نماز صبح خوانده میشود.<ref>استفتائات جدید، ج۲، ص۸۱.</ref> در روایات به این نماز توصیه شده و از آن به عنوان حق مسجد یاد شده است.<ref>الأمالی، ص۵۳۹؛ كنز العمال، ج۷، ص۶۵۸.</ref> |
|
| |
|
| مؤلف کتاب، ابوالحسن علی بن ابیبکر بن علی هرو ی، اصالتاً زاده موصل و سا کن شهر حلب بوده و در همین شهر نیز از دنیا رفته است. او بخش قابل توجهی از عمر خود را در سفر سپری کرده و ازاینرو در منابع تار یخی از و ی با لقب» سائح «)جهانگرد (یاد شده است)
| | == نماز زیارت == |
| | {{اصلی|نماز زیارت}} |
| | نماز زیارت نمازی مستحبی است که هنگام [[زیارت|زیارت معصومان و امامزادگان غیر معصوم]] خوانده میشود.<ref>حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۲۱؛ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۵۱.</ref> حداقل تعداد رکعات نماز زیارت، دو رکعت است و هرچه بیشتر خوانده شود از فضیلت بیشتری برخوردار است.<ref>حر عاملی، ۱۴۰۹ق، ج۱۴، ص۵۸۰؛ ابن قولویه، ۱۳۵۶ش، ص۲۸۸.</ref> |
|
| |
|
| هرو ی عاوه بر کتاب اشارات آثار دیگری نیز داشته است که امروزه به دست ما نرسیده است. ابن خلکان برای و ی کتاب الخطب الهرو یة را یاد کرده است) همان، ً باید خطبهها و مواعظ ادبی و ی باشد. ص۳۴۷)که با توجه به عنوان کتاب، قاعدتاً خود وی نیز در پایان کتاب اشارات از تألیف دیگرش با عنوان منازل األرض ذات الطول. والعرض یاد میکند) هرو ی، ۱۹۵۳م، ص۱۰۰)که باید اثری جغرافیایی باشد.
| | == نماز طواف == |
| | ... |
|
| |
|
| == معرفی و جایگاه == | | == نماز تراویح == |
| کتاب االشارات الی معرفة الزیارات تألیف علی بن ابیبکر هروی (م ۶۱۱ق)، ِ مزارنگاری جهان اسالم کهنترین اثری به شمار میآید که موضوع آن اختصاصاً است. هروی در این کتاب ضمن معرفی شمار قابل توجهی از اماکن مقدس و زیارتگاههای جهان آسام، تصویر تا حدودی فراگیر از گونههای این زیارتگاهها در زمان تألیف کتاب) نیمهدوم سده ششم هجری (به دست داده است.
| | '''تراویح''' نافلههای ماه رمضان است که اهل سنت آن را به جماعت اقامه میکنند. در مشروعیت اصل نماز تقریبا هیچ بحثی بین [[شیعه]] و سنی نیست و همه بدان اتفاق نظر دارند؛ لکن آنچه معرکه اختلاف بین آراء شیعه و اهل سنت شده است، ادای نماز تراویح به جماعت است. شیعه با توجه به منابع روایی خود ادای نماز مستحبی به جماعت را باطل و [[حرام]] میداند. |
| | |
| کتاب االشارات الی معرفة الزیارات نخستین منبع تار یخی موجود و در دسترس است که بهطور اختصاصی به معرفی ز یارتگاهها و اما کن مقدس اسامی پرداخته است. ازاینرو باید آن را نخستین مزارنگاری مستقل و شناخته شده در میراث مکتوب اسالمی به شمار آورد.
| |
| | |
| اید توجه داشت که آنچه هرو ی در کتاب اشارات ثبت کرده، مبتنی بر مشاهدهها و خاطرههایی است که مدتها پس از سفرهایش به رشته تحریر درآورده. ازاینرو ممکن است این آ گاهیها خالی از لغزشها و بیدقتیهای ناشی از فراموشی وی در گذر زمان نباشد؛ چراکه خود اشاره کرده است که در یکی از سفرهایش هنگام حرکت از جزیره سیسیل به در یا افتاد و کتابهایش غرق شد و آب در یا متن بخش باقیمانده از آن را محو کرد) همان، ص۹۲)
| |
| | |
| کتاب االشارات الی معرفة الزیارات تصویری کلی از زیارتگاههای موجود در بسیاری از سرزمینهای جهان اسالم، به ویژه مناطق مرکزی آن - شامل شام، جزیره، عراق، مصر و شبهجزیره عرب - به دست میدهد. بسیاری از آ گاهیهای وی در این زمینه در سایر منابع تاریخی به چشم نمیخورد. ازاینرو این اثر در پژوهشهای مرتبط با مزارپژوهی و مزارشناسی از ارزش ویژه و منحصربهفردی برخوردار است.
| |
| | |
| این کتاب نشان میدهد که در سدههای میانی اسالمی) با محوریت سده ششم (افزون بر مساجد مقدس، قبور و آرامگاههای منسوب به شخصیتهای مقدس، گونههای دیگری از زیارتگاهها همچون زیارتگاههای مبتنی بر خواب و رؤیا، قدمگاهها و پنجهگاهها، آثار و اشیای منسوب به شخصیتهای مقدس، چاهها، چشمهها و پدیدههای طبیعی مقدس نیز میان مسلمانان رواج داشته است.
| |
| | |
| با بررسی و مطالعه دقیق کتاب االشارات الی معرفة الزیارات هروی میتوان دریافت که بیتردید شکل غالب مزارات جهان اسالم، قبور منسوب به شخصیتهای مقدس و رجال دینی محل احترام بوده است. این شخصیتها خود به گروههای مختلفی شامل پیامبران الهی و شخصیتهای قرآنی و خویشان و نزدیکان آنها، امامان و پیشوایان دینی - شامل امامان معصوم شیعه: و ائمه مذاهب اهل سنت - فرزندان و نوادگان ائمه و سادات علوی:، صحابه و تابعان رسول خدا۹، اولیا و مشایخ صوفیه و حتی خلفا و پادشاهان تقسیمبندی میشود.
| |
| | |
| == محتوا ==
| |
| === مساجد مقدس و متبرک ===
| |
| هروی در کتاب االشارات الی معرفة الزیارات مساجدی را در برخی از شهرها در شمار مکانهای زیارتی نام برده است. البته او برای چند مسجد مقدس مهم مسلمانان، شرح مفصلتری ارائه کرده و به تفصیل بیشتری مقامها و جایگاههای مقدس و ز یارتی درون آنها را برشمرده است. این مساجد عبارتاند از: مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجداألقصی، جامع دمشق و مسجد کوفه.
| |
| | |
| === قبور و مزارات شخصیتهای مقدس و رجال دینی ===
| |
| هرو ی در کتاب خود بهطور گسترده به قبور و آرامگاههای منسوب به رجال دینی و شخصیتهای مقدس اشاره کرده است. البته بخش قابل توجهی از آنها قبور رجال و شخصیتهایی بوده که در قبرستانهای بزرگ و مشهور شهرهای مهم جهان اسالم به خا ک سپرده شدهاند و هروی شرح مفصلی از مدفونان در آنها به دست داده است؛ نظیر قبرستان بابالصغیر دمشق) همان، ص۱۳–۱۴ ،)قبرستان» قرافه «قاهره) همان، ص۳۵–۳۷ ،)قبرستانهای مهم بغداد - نظیر شونیزیه و خیزران) همان، ص۷۳–۷۵ -) و قبرستان بقیع در مدینه منوره)همان، ص۹۲–۹۴)
| |
| | |
| بههر حال میتوان پیشوایان دینی و شخصیتهای مقدس و علمایی را که مورد احترام بودهاند و هروی در کتاب خود از قبور و مزارات آنان یاد کرده، در گروههای زیر دستهبندی کرد: پیامبران الهی، وابستگان و نزدیکان پیامبران، دیگر شخصیتهای یادشده در قرآن و قصص انبیا حکما و شخصیتهای پیش از اسام، اجداد و آبای پیامبر۹، امامان معصوم شیعه، امامزادگان و سادات علوی، صحابه و تابعین، خلفا، ائمه مذاهب و علمای دین، اولیا و مشایخ صوفیه، شخصیتهای نیمهافسانهای یا مجهول و ناشناخته.
| |
| | |
| === مقامها و مزارهای مرتبط با وقایع تاریخی و حضور شخصیتهای مقدس ===
| |
| گونه دیگری از مزارات، مقامهای منسوب به شخصیتهای مقدس و در واقع جاهایی بوده که در محل حضور این شخصیتها ساخته شده یا با وقایع تاریخی زمان حیات آنها ارتباط داشته است.
| |
| | |
| === زیارتگاههای مبتنی بر اساس خواب و رؤیا ===
| |
| گونهای از ز یارتگاههای رایج در سدههای میانی ز یارتگاههایی بوده که بر مبنای رؤیت شخصیتهای مقدس دینی در خواب و رؤیا به وجود میآمده است. در پژوهشی در این زمینه با استناد به منابع و مدارک تار یخی بیش از چهل زیارتگاه مبتنی بر خوابً در فاصله سدههای چهارم تا ششم و رؤیا در مصر و شام شمارش شده است که عمدتاً به وجود آمدهاند. بیشتر این دست زیارتگاهها در درجه اول به امام علی۷ و در درجه بعدی به رسول خدا۹، حضرت زهرا۳ و سایر شخصیتهای مقدس منسوب بودهاند.
| |
| | |
| === قدمگاهها و پنجهگاهها ===
| |
| گونه دیگری از زیارتگاههای نسبتاً رایج مکانهای حاو ی جای پا یا جای دست منسوب به شخصیتهای مقدس بوده که اصطلاحاً قدمگاه و پنجهگاه نامیده میشود.
| |
| | |
| === آثار و اشیای منسوب به شخصیتهای مقدس ===
| |
| گونه دیگری از ز یارتگاههای رایج در جهان اسام مکانهای حاو ی آثار و اشیای منسوب به شخصیتهای مقدس بوده است. شایعترین نوع این اشیا سنگهایی بوده که با شخصیتهای دینی همچون رسول خدا۹، امام علی۷و پیامبران الهی: ارتباط داشته است. نمونه مشهوری از چنین دست زیارتگاهها که در شماری از منابع قرون میانی بازتاب داشته،» مشهد النارنج «در دمشق است که با استناد به توصیف ابن جبیر، از مزارات مهم شیعیان بوده و در باور آنان امام علی۷این سنگ را با ضربه شمشیر دو نیم کرده بود.
| |
| | |
| === چاهها و چشمههای مقدس ===
| |
| گونه دیگری از مزارات رایج در سرزمینهای اسامی، چاهها و چشمههای مقدس بوده است.
| |
| | |
| === مکانها و زیارتگاههایی با خواص ویژه ===
| |
| در کتاب اشارات هرو ی گاه از مکانها و ز یارتگاههایی یاد شده است که گویا به دلیل دارا بودن خاصیت شفای بیماران یا برخورداری از پدیدههای خارقالعاده محلَ جد «َ رن فَ توجه و زیارت مردم بودهاند. نمونهای از این دست اما کن چاه آبی در روستای» ک از توابع حلب بوده است که هر کس مبتا به زالو در گلوی خود میشده، از آب آن مینوشیده و هفت بار به دور آن طواف میکرده و با این کار زالو از گلویش خارج میشده است)همان، ص۶)
| |
| | |
| == چاپ ==
| |
| کتاب االشارات الی معرفة الزیارات هرو ی در یکصد سال اخیر تا کنون چند بار منتشر شده است. نخستین و بهترین تصحیح انتقادی این اثر به دست ژانین سوردل تومین، ۲ بانوی مصحح و شرقشناس فرانسوی انجام شده و پژوهشکده فرانسوی مطالعات عربی در دمشق۱ آن را در سال ۱۹۵۳ میالدی منتشر کرده است. متأسفانه چاپهای بعدی این اثر به دست پژوهشگران مسلمان با این تصحیح برابری نمیکند
| |
|
| |
|
| == پانویس == | | == پانویس == |
| خط ۵۵: |
خط ۲۱: |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| | * '''ابن قولویه'''، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، تحقیق عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش. |
| | * '''حر عاملی'''، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق. |
| | *'''الأمالی'''، شیخ طوسی، محمد بن حسن، قم، دار الثقافة، ۱۴۱۴ق. |
| | * '''كنز العمال'''، متقی هندی، علی بن حسامالدین، بیجا، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۱ق. |
| | *'''استفتائات جدید'''، مکارم شیرازی، ناصر، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، ۱۴۲۷ق. |
| | *'''فرهنگ فقه فارسی'''، هاشمی شاهرودی، سید محمود، قم، مؤسّسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، بیتا. |
| | * '''فقرات فقهیه'''، شریفی اشکوری، الیاس، قم، آل ایوب، ۱۳۸۱ش. |
| | * '''رساله توضیح المسائل (مراجع)'''، خمینی، روح الله و سایر مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، بیتا. |
| | *'''مناسک حج'''، صافی گلپایگانی، لطفالله، قم، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۶ق. |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |