چاه انس بن مالک: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''چاه اَنَس بن مالک'''، یکی از چاه‌های قدیمی [[مدینه]] است، که در شرق [[مسجد النبی(ص)]] قرار داشته است. | {{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی | ||
| عنوان = چاه انس | |||
| تصویر = چاه انس.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| پیوند تصویر = | |||
| توضیح تصویر = موقعیت احتمالی چاه انس در [[مدینه]] قدیم. | |||
| نوع = | |||
| نام‌های دیگر = حضارم، رابطیه، زانطیه | |||
| وبگاه = | |||
| مکان = [[مدینه]]، شرق [[مسجد النبی(ص)]]. | |||
| طول = | |||
| عرض = | |||
| مساحت = | |||
| ارتفاع = | |||
| ژرفا = | |||
| حجم = | |||
| کرانه = | |||
| جزیره‌ها = | |||
| سرچشمه = | |||
| رشته کوه = | |||
| ریزشگاه = | |||
| گونه = | |||
| ویژگی‌های جغرافیایی = | |||
| قدمت = پیش از اسلام | |||
| بزرگ‌داشته شده نزد = | |||
| یاد شده در = | |||
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی = [[حضرت محمد(ص)]] از آب آن نوشیده است. | |||
| باورها = بر پایه گزارشی، آب چاه انس با معجزه حضرت محمد(ص) شیرین شد. | |||
| اسطوره‌ها = | |||
| احکام = | |||
| آیین‌ها = | |||
| وقایع تاریخی = | |||
| توصیه‌های مذهبی = | |||
| گفته‌های مشهور = | |||
| بناها = | |||
| طول جغرافیایی = | |||
| عرض جغرافیایی = | |||
}} | |||
'''چاه اَنَس بن مالک''' یا '''برود''' یا '''حَضارم''' یا '''رباطیه''' یا '''زناطیه'''، یکی از چاه‌های قدیمی [[مدینه]] است، که در شرق [[مسجد النبی(ص)]] قرار داشته است و [[حضرت محمد(ص)]] از آب آن نوشیده است. | |||
این چاه در خانه [[انس بن مالک]] قرار داشت و دارای آب شیرین و گوارایی بود و هنگام قحطی مورد استفاده مردم مدینه قرار می‌گرفت. این چاه تا سال ۱۳۵۳ق. موجود بود؛ ولی با توسعه مسجد النبی(ع) از میان رفت. | |||
==نام== | |||
چاه انس، که از املاک پدر [[انس بن مالک]] بود، در منابع متقدم با نام «انس»<ref>تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص160؛ المعالم الاثیره ص41.</ref> و گاه با نام پدرش «مالک»<ref>انساب الاشراف، ج1، ص199؛ الطبقات، ج1، ص503.</ref> معروف بوده و در سده‌های متأخر از آن با نام‌هایی چون «حَضارم»<ref>مراة الحرمین، ج1، ص428.</ref> و «رباطیه»<ref>وفاء الوفا، ج3، ص125.</ref> یا «زناطیه»<ref>سفرنامه‌های خطی فارسی، ج1، ص312.</ref> یاد شده است. در [[جاهلیت]] این چاه را با نام «برود» می‌شناختند.<ref name=":0">تاریخ المدینه، ج1، ص160.</ref> | |||
== مکان == | ==مکان== | ||
چاه انس در شرق | چاه انس در [[مدینه]]، شرق [[مسجدالنبی(ص)]]، در مجاورت محله بنی جُدیله<ref>وفاء الوفا، ج3، ص125.</ref> و در خانه [[انس بن مالک]] خادمِ [[حضرت محمد(ص)]] قرار داشت.<ref name=":0" /> | ||
== نوشیدن پیامبر(ص) از آن == | ==نوشیدن پیامبر(ص) از آن== | ||
چاه انس با آب شیرین و گوارای خود مورد استفاده مردم مدینه در زمان سختی و قحطی بود.<ref>تاریخ المدینه، ج1، ص160.</ref> گزارش‌هایی از نوشیدن آب این چاه توسط | چاه انس با آب شیرین و گوارای خود مورد استفاده مردم [[مدینه]] در زمان سختی و قحطی بود.<ref>تاریخ المدینه، ج1، ص160.</ref> گزارش‌هایی از نوشیدن آب این چاه توسط [[حضرت محمد(ص)]] حکایت دارند. بر پایه روایتی، با ورود حضرت محمد(ص) به مدینه و سکونت در خانه [[ابوایوب انصاری]]، ابوایوب برای وی از آب گوارای چاه انس آورد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص199؛ الطبقات، ج1، ص504.</ref> بر پایه گزارشی دیگر، به نقل از انس، پیامبر(ص) در میهمانی خانه وی، مقداری از آب چاه را در شیر ریخت و نوشید.<ref>وفاء الوفاء، ج3، ص125؛ سبل الهدی، ج7، ص223.</ref> در روایتی از انس، که در منابع متقدم از آن یادی نشده، او شیرینی آب این چاه را به معجزه پیامبر(ص) دانسته است.<ref>دلائل النبوه، ج1، ص162.</ref> | ||
== پیشینه == | ==پیشینه== | ||
سمهودی ( | سمهودی (م.۹۲۲ق)، از موقوفه بودن این چاه برای کاروانسرایی در شمال باغ رومیه<ref>وفاء الوفا، ج3، ص125.</ref> و خیاری (م.۱۹۶۰م)، از وجود این چاه در زمان خود در داخل بنایی زیبا سخن گفته است.<ref>تاریخ معالم المدینه، ص270.</ref> ایوب صبری پاشا (م.۱۳۰۷ق)<ref>موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص776.</ref> و پس از وی رفعت پاشا (م.۱۳۵۳ق)<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص428.</ref> در بیان موقعیت مکانی این چاه، آن را نزدیک بارگاه منسوب به عبدالله پدر [[حضرت محمد(ص)]] دانسته‌اند. | ||
== امروزه == | ==امروزه== | ||
چاه انس تا سال ۱۳۵۳ق. در میان باغی از موقوفات اشراف علوی موجود | چاه انس تا سال ۱۳۵۳ق. در میان باغی از موقوفات اشراف علوی موجود بود؛ ولی با توسعه [[مسجد النبی(ع)]] و گسترش شهر [[مدینه]] از میان رفت.<ref>مدینه‌شناسی، ج1، ص315.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۹: | خط ۶۲: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/22090/ | | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/22090/چاه-ا-ن-س-بن-مالک | ||
| عنوان = چاه انس بن مالک | | عنوان = چاه انس بن مالک | ||
| نویسنده = رحمان فتاح‌زاده | | نویسنده = رحمان فتاح‌زاده | ||
}} | }} | ||
* انساب | *'''انساب الاشراف'''، احمد بن یحیی البلاذری (م.۲۷۹ق)، به کوشش محمد باقر محمودی، بیروت، موسسه الاعلمی، ۱۳۹۴ق. | ||
* تاریخ المدینة المنوره(اخبار المدینه النبویه)، عمر بن شبّه النمیری ( | *'''تاریخ المدینة المنوره(اخبار المدینه النبویه)'''، عمر بن شبّه النمیری (م.۲۶۲ق)، به کوشش فهیم محمد شلتوت، قم، دارالفکر، ۱۳۶۸ش. | ||
* تاریخ معالم المدینة المنوره قدیماً و | *'''تاریخ معالم المدینة المنوره قدیماً و حدیثاً'''، احمد یاسین الخیاری (م.۱۳۸۰ق)، عربستان، عامه، ۱۴۱۹ق. | ||
* دلائل | *'''دلائل النبوه'''، ابونعیم الاصفهانی (م.۴۳۰ق)، به کوشش محمد رواس و عبدالبر عباس، بیروت، دارالنفائس، ۱۴۰۶ق. | ||
* سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر | *'''سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد'''، محمد بن یوسف الشمس الشامی (م.۹۴۲ق)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق. | ||
* سفرنامه‌های خطی | *'''سفرنامه‌های خطی فارسی'''، گروهی از نویسندگان، به کوشش هارون وهومن، تهران، اختران، ۱۳۸۸ش. | ||
* الطبقات | *'''الطبقات الکبری'''، محمد بن سعد (م.۲۳۰ق)، بیروت، دارالصادر، ۱۴۰۹ق. | ||
* مدینه | *'''مدینه شناسی'''، سید محمد باقر نجفی، تهران، شرکت قلم، ۱۳۶۴ش. | ||
* مرآة | *'''مرآة الحرمین'''، ابراهیم رفعت باشا (م.۱۳۵۳ق)، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق. | ||
* المعالم | *'''المعالم الاثیره'''، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق. | ||
* موسوعه مرآة الحرمین | *'''موسوعه مرآة الحرمین الشریفین'''، ایوب صبری باشا (م.۱۲۹۰ق)، القاهره، دارالآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق. | ||
* وفاء الوفاء باخبار | *'''وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی (م.۹۱۱ق)، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{چاه‌ها و برکه‌های حرمین}} | |||
[[رده:چاه‌های مدینه]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۴۳
 موقعیت احتمالی چاه انس در مدینه قدیم. | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | حضارم، رابطیه، زانطیه |
| اطلاعات جغرافیایی | |
| مکان | مدینه، شرق مسجد النبی(ص). |
| قدمت | پیش از اسلام |
| باورها و آیین‌ها | |
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی | حضرت محمد(ص) از آب آن نوشیده است. |
| باورها | بر پایه گزارشی، آب چاه انس با معجزه حضرت محمد(ص) شیرین شد. |
چاه اَنَس بن مالک یا برود یا حَضارم یا رباطیه یا زناطیه، یکی از چاه‌های قدیمی مدینه است، که در شرق مسجد النبی(ص) قرار داشته است و حضرت محمد(ص) از آب آن نوشیده است.
این چاه در خانه انس بن مالک قرار داشت و دارای آب شیرین و گوارایی بود و هنگام قحطی مورد استفاده مردم مدینه قرار می‌گرفت. این چاه تا سال ۱۳۵۳ق. موجود بود؛ ولی با توسعه مسجد النبی(ع) از میان رفت.
نام[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه انس، که از املاک پدر انس بن مالک بود، در منابع متقدم با نام «انس»[۱] و گاه با نام پدرش «مالک»[۲] معروف بوده و در سده‌های متأخر از آن با نام‌هایی چون «حَضارم»[۳] و «رباطیه»[۴] یا «زناطیه»[۵] یاد شده است. در جاهلیت این چاه را با نام «برود» می‌شناختند.[۶]
مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه انس در مدینه، شرق مسجدالنبی(ص)، در مجاورت محله بنی جُدیله[۷] و در خانه انس بن مالک خادمِ حضرت محمد(ص) قرار داشت.[۶]
نوشیدن پیامبر(ص) از آن[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه انس با آب شیرین و گوارای خود مورد استفاده مردم مدینه در زمان سختی و قحطی بود.[۸] گزارش‌هایی از نوشیدن آب این چاه توسط حضرت محمد(ص) حکایت دارند. بر پایه روایتی، با ورود حضرت محمد(ص) به مدینه و سکونت در خانه ابوایوب انصاری، ابوایوب برای وی از آب گوارای چاه انس آورد.[۹] بر پایه گزارشی دیگر، به نقل از انس، پیامبر(ص) در میهمانی خانه وی، مقداری از آب چاه را در شیر ریخت و نوشید.[۱۰] در روایتی از انس، که در منابع متقدم از آن یادی نشده، او شیرینی آب این چاه را به معجزه پیامبر(ص) دانسته است.[۱۱]
پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سمهودی (م.۹۲۲ق)، از موقوفه بودن این چاه برای کاروانسرایی در شمال باغ رومیه[۱۲] و خیاری (م.۱۹۶۰م)، از وجود این چاه در زمان خود در داخل بنایی زیبا سخن گفته است.[۱۳] ایوب صبری پاشا (م.۱۳۰۷ق)[۱۴] و پس از وی رفعت پاشا (م.۱۳۵۳ق)[۱۵] در بیان موقعیت مکانی این چاه، آن را نزدیک بارگاه منسوب به عبدالله پدر حضرت محمد(ص) دانسته‌اند.
امروزه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
چاه انس تا سال ۱۳۵۳ق. در میان باغی از موقوفات اشراف علوی موجود بود؛ ولی با توسعه مسجد النبی(ع) و گسترش شهر مدینه از میان رفت.[۱۶]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ تاریخ المدینه المنوره، ج1، ص160؛ المعالم الاثیره ص41.
- ↑ انساب الاشراف، ج1، ص199؛ الطبقات، ج1، ص503.
- ↑ مراة الحرمین، ج1، ص428.
- ↑ وفاء الوفا، ج3، ص125.
- ↑ سفرنامه‌های خطی فارسی، ج1، ص312.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ تاریخ المدینه، ج1، ص160.
- ↑ وفاء الوفا، ج3، ص125.
- ↑ تاریخ المدینه، ج1، ص160.
- ↑ انساب الاشراف، ج1، ص199؛ الطبقات، ج1، ص504.
- ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص125؛ سبل الهدی، ج7، ص223.
- ↑ دلائل النبوه، ج1، ص162.
- ↑ وفاء الوفا، ج3، ص125.
- ↑ تاریخ معالم المدینه، ص270.
- ↑ موسوعه مرآة الحرمین، ج4، ص776.
- ↑ مرآة الحرمین، ج1، ص428.
- ↑ مدینه‌شناسی، ج1، ص315.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل چاه انس بن مالک.
- انساب الاشراف، احمد بن یحیی البلاذری (م.۲۷۹ق)، به کوشش محمد باقر محمودی، بیروت، موسسه الاعلمی، ۱۳۹۴ق.
- تاریخ المدینة المنوره(اخبار المدینه النبویه)، عمر بن شبّه النمیری (م.۲۶۲ق)، به کوشش فهیم محمد شلتوت، قم، دارالفکر، ۱۳۶۸ش.
- تاریخ معالم المدینة المنوره قدیماً و حدیثاً، احمد یاسین الخیاری (م.۱۳۸۰ق)، عربستان، عامه، ۱۴۱۹ق.
- دلائل النبوه، ابونعیم الاصفهانی (م.۴۳۰ق)، به کوشش محمد رواس و عبدالبر عباس، بیروت، دارالنفائس، ۱۴۰۶ق.
- سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد، محمد بن یوسف الشمس الشامی (م.۹۴۲ق)، به کوشش عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
- سفرنامه‌های خطی فارسی، گروهی از نویسندگان، به کوشش هارون وهومن، تهران، اختران، ۱۳۸۸ش.
- الطبقات الکبری، محمد بن سعد (م.۲۳۰ق)، بیروت، دارالصادر، ۱۴۰۹ق.
- مدینه شناسی، سید محمد باقر نجفی، تهران، شرکت قلم، ۱۳۶۴ش.
- مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت باشا (م.۱۳۵۳ق)، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق.
- المعالم الاثیره، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دارالقلم، ۱۴۱۱ق.
- موسوعه مرآة الحرمین الشریفین، ایوب صبری باشا (م.۱۲۹۰ق)، القاهره، دارالآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق.
- وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن عبدالله السمهودی (م.۹۱۱ق)، به کوشش محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.