پوشاندن دست: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''پوشاندن دست''' یکی از کارهای ممنوع برای احرام‌‌گزار است که مهم‌ترین مصداق آن پوشیدن دستکش است. فقیهان پوشیدن دستکش را برای زن و مرد احرام‌گزار حرام می‌دانند. کفاره پوشیدن دستکش قربانی کردن یک گوسفند است.
{{احکام احرام عمودی}}
'''پوشاندن دست''' یکی از کارهای ممنوع برای [[احرام|احرام‌‌گزار]] است که مهم‌ترین مصداق آن پوشیدن دستکش است. فقیهان پوشیدن دستکش را برای زن و مرد حرام‌گزار [[حرام]] می‌دانند.
 
[[کفاره]] پوشیدن دستکش، [[قربانی|قربانی کردن]] یک گوسفند است؛ اما در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره [[واجب]] نیست.
 
==نوع و مقدار پوشش==
==نوع و مقدار پوشش==
از مهم‌ترین مصداق‌های پوشاندن دست، پوشیدن دستکش است که با عنوان «لبس القفازین» ذیل مبحث حرمت [[پوشیدن لباس دوخته]] (لبس المخیط) یاد شده است. فقیهان [[امامی]]،<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص320؛ السرائر، ج1، ص544؛ المعتمد، ج4، ص142.</ref> [[مالکی]]،<ref>المدونة الکبری، ج1، ص459؛ الموطا، ج1، ص328؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.</ref> [[حنبلی]]<ref>المغنی، ج3، ص308-309؛ کشاف القناع، ج2، ص473، 520-521.</ref> و بیشتر فقیهان [[شافعی]]<ref>فتح العزیز، ج7، ص454؛ المجموع، ج7، ص257، 263، 269، 359.</ref> بر آنند که پوشیدن دستکش برای زن احرام‌گزار که معمولاً برای حفاظت از سرما یا گرما<ref>المغنی، ج3، ص308؛ المجموع، ج7، ص252؛ السرائر، ج1، ص544.</ref> و یا زینت<ref>الدروس، ج1، ص377؛ فقه الصادق، ج10، ص442-443؛ تفصیل الشریعه، ج4، ص81.</ref> انجام می‌شود، [[حرام]] است.
از مهم‌ترین مصداق‌های پوشاندن دست، پوشیدن دستکش است که با عنوان «لبس القفازین» ذیل مبحث حرمت [[پوشیدن لباس دوخته]] (لبس المخیط) یاد شده است. فقیهان [[امامی]]،<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص320؛ السرائر، ج1، ص544؛ المعتمد، ج4، ص142.</ref> [[مالکی]]،<ref>المدونة الکبری، ج1، ص459؛ الموطا، ج1، ص328؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.</ref> [[حنبلی]]<ref>المغنی، ج3، ص308-309؛ کشاف القناع، ج2، ص473، 520-521.</ref> و بیشتر فقیهان [[شافعی]]<ref>فتح العزیز، ج7، ص454؛ المجموع، ج7، ص257، 263، 269، 359.</ref> بر آنند که پوشیدن دستکش برای زن احرام‌گزار که معمولاً برای حفاظت از سرما یا گرما<ref>المغنی، ج3، ص308؛ المجموع، ج7، ص252؛ السرائر، ج1، ص544.</ref> و یا زینت<ref>الدروس، ج1، ص377؛ فقه الصادق، ج10، ص442-443؛ تفصیل الشریعه، ج4، ص81.</ref> انجام می‌شود، [[حرام]] است.


فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص317؛ المهذب، ج1، ص212.</ref> و اهل‌سنت<ref>المجموع، ج7، ص257، 359؛ کشاف القناع، ج2، ص494؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص537-538.</ref> به پشتوانه روایاتی که پوشیدن لباس دوخته (المخیط) را بر مرد احرام‌گزار ممنوع شمرده،<ref>مسند احمد، ج2، ص34؛ الکافی، ج4، ص340-341؛ السنن الکبری، ج5، ص49.</ref> پوشیدن دستکش را از این‌نظر بر او حرام دانسته‌اند.<ref>حاشیة رد المحتار، ج2، ص537-538؛ اعانة الطالبین، ج2، ص360-367؛ المعتمد، ج4، ص153.</ref> بر این اساس، آن‌چه بر احرام‌گزار مرد حرام است، تنها پوشاندن دست نیست؛ بلکه پوشاندنی است که مصداق پوشیدن لباس دوخته به‌شمار رود.<ref>المغنی، ج3، ص309-310؛ المجموع، ج7، ص254-255؛ کشاف القناع، ج2، ص521.</ref>
همچنین به نظر فقیهان شیعه و اهل سنت، برای مرد احرام‌گزار پوشیدن لباس دوخته شده حرام است و این حرمت، شامل هر نوع پوشیدنیِ دوخته مانند دستکش می‌شود.<ref>المغنی، ج3، ص309-310؛ المجموع، ج7، ص254-255؛ کشاف القناع، ج2، ص521؛ مسند احمد، ج2، ص34؛ الکافی، ج4، ص340-341؛ السنن الکبری، ج5، ص49.</ref>
 
===پوشاندن دست با پارچه===
در باور فقیهان اهل‌سنت، جز دستکش که لباس دوخته شده به‌شمار می‌رود، پوشاندن دست با پوشش دیگر مانند پارچه حرام نیست.<ref>المغنی، ج3، ص310؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202؛ حواشی الشروانی، ج4، ص165.</ref> آن‌چه حرام است، پوشاندن لباس بر دست است، نه صرف پوشاندن دست.<ref>المغنی، ج3، ص310.</ref> البته برخی از آنان بر این باورند که محکم بستن پارچه به‌دست، حرام و موجب [[کفاره]] است.<ref>نک: المغنی، ج3، ص310؛ کشاف القناع، ج2، ص521.</ref> فقیهان امامی نیز با تصریح به حرمت پوشیدن دستکش، به پوشاندن دست با غیر دستکش نپرداخته‌اند.<ref>الخلاف، ج2، ص294؛ جامع الخلاف، ص183؛ کشف اللثام، ج5، ص377.</ref>
در باور فقیهان اهل‌سنت، جز دستکش که لباس دوخته شده به‌شمار می‌رود، پوشاندن دست با پوشش دیگر مانند پارچه حرام نیست.<ref>المغنی، ج3، ص310؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202؛ حواشی الشروانی، ج4، ص165.</ref> آن‌چه حرام است، پوشاندن لباس بر دست است، نه صرف پوشاندن دست.<ref>المغنی، ج3، ص310.</ref> البته برخی از آنان بر این باورند که محکم بستن پارچه به‌دست، حرام و موجب [[کفاره]] است.<ref>نک: المغنی، ج3، ص310؛ کشاف القناع، ج2، ص521.</ref> فقیهان امامی نیز با تصریح به حرمت پوشیدن دستکش، به پوشاندن دست با غیر دستکش نپرداخته‌اند.<ref>الخلاف، ج2، ص294؛ جامع الخلاف، ص183؛ کشف اللثام، ج5، ص377.</ref>
 
با توجه به این‌که روایات به حرمت پوشاندن دست با دستکش برای احرام‌گزار تصریح کرده‌اند،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص214-215؛ سنن ابی داود، ج1، ص410؛ الکافی، ج4، ص344-345.</ref> محدوده حرمت همان است که به‌طور معمول، دستکش، دست را می‌پوشاند، یعنی تا مچ دست یا ساعد.<ref>المجموع، ج7، ص252؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص302.</ref>  


==کفاره پوشاندن دست==
==کفاره پوشاندن دست==
 
برخی فقیهان امامی، [[کفاره]] پوشاندن دست برای زن را در شمار کفاره [[پوشیدن لباس دوخته]] یاد کرده و آن را [[قربانی کردن]] یک گوسفند دانسته‌اند؛<ref>کتاب الحج، ج4، ص143؛ منتخب مناسک حج، ص119.</ref> اما شماری دیگر، پوشیدن دستکش را اصولاً موجب کفاره نشمرده‌اند.<ref>الحدائق، ج15، ص447-448؛ مناسک حج، ص242.</ref>  
برخی فقیهان امامی، [[کفاره]] پوشاندن دست برای زن را در شمار کفاره [[پوشیدن لباس دوخته]] یاد کرده و آن را [[قربانی کردن]] یک گوسفند دانسته‌اند.<ref>کتاب الحج، ج4، ص143؛ منتخب مناسک حج، ص119.</ref> شماری دیگر به پشتوانه اصل برائت و نبودن حدیثی ویژه در این‌باره، پوشیدن دستکش را اصولاً موجب کفاره نشمرده‌اند.<ref>الحدائق، ج15، ص447-448؛ مناسک حج، ص242.</ref>  
===کفاره پوشیدن دستکش===
 
فقیهان شافعی و مالکی و حنبلی پوشیدن دستکش را برای زن مایه کفاره دانسته‌اند<ref>المغنی، ج3، ص310؛ المجموع، ج7، ص263؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.</ref> و آن را همان کفاره [[ازاله مو]] یعنی تخییر میان قربانی کردن گوسفند، سه روز [[روزه]] گرفتن و اطعام حدود نُه کیلوگرم غذا به شش فقیر دانسته‌اند.<ref>المجموع، ج7، ص367-368، 377؛ کشاف القناع، ج2، ص525.</ref>  
فقیهان شافعی و مالکی و حنبلی پوشیدن دستکش را برای زن مایه کفاره دانسته‌اند<ref>المغنی، ج3، ص310؛ المجموع، ج7، ص263؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.</ref> و آن را همان کفاره [[ازاله مو]] یعنی تخییر میان قربانی کردن گوسفند، سه روز [[روزه]] گرفتن و اطعام حدود نُه کیلوگرم غذا به شش فقیر دانسته‌اند.<ref>المجموع، ج7، ص367-368، 377؛ کشاف القناع، ج2، ص525.</ref>  
 
===کفاره پوشیدن دستکش در زمان اظطراری===
فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص7؛ جواهر الکلام، ج20، ص404؛ کتاب الحج، ج4، ص143-144.</ref> شافعی،<ref>فتح العزیز، ج7، ص454-455؛ المجموع، ج7، ص259.</ref> مالکی<ref>المدونة الکبری، ج1، ص460؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص5.</ref> و حنبلی<ref>کشاف القناع، ج2، ص524-525.</ref> برای مردان و زنان؛ و فقیهان حنفی<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص187؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص597-598.</ref> تنها برای مردان، به وجوب کفاره در حالت اضطرار به پوشاندن دست، باور دارند. پشتوانه آنان، افزون بر روایات،<ref>الکافی، ج4، ص348؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص341؛ التهذیب، ج5، ص384.</ref> تنقیح مناط از آیه 196 [[سوره بقره]] است که بر بیمار مضطر، کفاره را واجب کرده است.<ref>فتح العزیز، ج7، ص451-452؛ المجموع، ج7، ص259؛ جواهر الکلام، ج20، ص404-405.</ref>
فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص7؛ جواهر الکلام، ج20، ص404؛ کتاب الحج، ج4، ص143-144.</ref> شافعی،<ref>فتح العزیز، ج7، ص454-455؛ المجموع، ج7، ص259.</ref> مالکی<ref>المدونة الکبری، ج1، ص460؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص5.</ref> و حنبلی<ref>کشاف القناع، ج2، ص524-525.</ref> برای مردان و زنان؛ و فقیهان حنفی<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص187؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص597-598.</ref> تنها برای مردان، به وجوب کفاره در حالت اضطرار به پوشاندن دست، باور دارند.
 
===کفاره پوشاندن دست از روی فراموشی===
فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص8؛ مدارک الاحکام، ج8، ص454؛ جواهر الکلام، ج20، ص405.</ref> شافعی<ref>فتح العزیز، ج7، ص468؛ المجموع، ج7، ص338.</ref> و حنبلی<ref>کشاف القناع، ج2، ص532.</ref> به پشتوانه احادیث،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص217؛ صحیح مسلم، ج4، ص4-5؛ التهذیب، ج5، ص369-370.</ref> در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره را واجب نشمرده‌اند. فقیهان مالکی و حنفی تنها برای مردان در این‌صورت، پرداخت کفاره را برای احرام‌گزار باور دارند.<ref>المدونة الکبری، ج1، ص388؛ بدائع الصنائع، ج2، ص188؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص598.</ref> آنان روایت‌های مورد استناد مخالفان را بر رفع مؤاخذه و کیفر حمل کرده‌اند، نه بر رفع کفاره.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص188.</ref>  
فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص8؛ مدارک الاحکام، ج8، ص454؛ جواهر الکلام، ج20، ص405.</ref> شافعی<ref>فتح العزیز، ج7، ص468؛ المجموع، ج7، ص338.</ref> و حنبلی<ref>کشاف القناع، ج2، ص532.</ref> در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره را واجب نشمرده‌اند؛ اما فقیهان مالکی و حنفی تنها برای مردان در این‌صورت، پرداخت کفاره را برای احرام‌گزار باور دارند.<ref>المدونة الکبری، ج1، ص388؛ بدائع الصنائع، ج2، ص188؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص598.</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۸۱: خط ۸۱:


*'''فتح العزیز''': عبدالکریم بن محمد الرافعی (درگذشت 623ق.)، دار الفکر.
*'''فتح العزیز''': عبدالکریم بن محمد الرافعی (درگذشت 623ق.)، دار الفکر.
*'''فرهنگ فقه فارسی''': سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، ۱۳۸۷ش.


*'''فقه الصادق(ع)''': سید محمد صادق روحانی، قم، دار الکتاب، 1413ق.
*'''فقه الصادق(ع)''': سید محمد صادق روحانی، قم، دار الکتاب، 1413ق.
خط ۱۲۵: خط ۱۲۷:


{{پایان}}
{{پایان}}
==مقاله‌های مرتبط==
{{احکام حج}}


{{محرمات احرام}}
{{محرمات احرام}}


[[رده:محرمات احرام]]
[[رده:محرمات احرام]]
[[رده:احکام حج]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۳

احکام احرام
واجبات
شروع از میقات • نیت • لباس احرام • تلبیه
محرمات احرام
مشترک بین زن و مرد
شکار حیوانات خشکی • کشتن جانوران بدن • کندن درختان • التذاذ جنسی • آمیزش • استمناء • عقد ازدواج • فسوق • جدال • زینت • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • نگاه کردن در آینه • سرمه کشیدن • ازاله مو • ناخن گرفتن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • حمل سلاح
ویژه مردان
پوشیدن لباس دوخته • پوشاندن سر • استظلال
ویژه زنان
پوشاندن صورت • پوشاندن دست
دیگر احکام
مستحبات احرام
مکروهات احرام

پوشاندن دست یکی از کارهای ممنوع برای احرام‌‌گزار است که مهم‌ترین مصداق آن پوشیدن دستکش است. فقیهان پوشیدن دستکش را برای زن و مرد حرام‌گزار حرام می‌دانند.

کفاره پوشیدن دستکش، قربانی کردن یک گوسفند است؛ اما در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره واجب نیست.

نوع و مقدار پوشش[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از مهم‌ترین مصداق‌های پوشاندن دست، پوشیدن دستکش است که با عنوان «لبس القفازین» ذیل مبحث حرمت پوشیدن لباس دوخته (لبس المخیط) یاد شده است. فقیهان امامی،[۱] مالکی،[۲] حنبلی[۳] و بیشتر فقیهان شافعی[۴] بر آنند که پوشیدن دستکش برای زن احرام‌گزار که معمولاً برای حفاظت از سرما یا گرما[۵] و یا زینت[۶] انجام می‌شود، حرام است.

همچنین به نظر فقیهان شیعه و اهل سنت، برای مرد احرام‌گزار پوشیدن لباس دوخته شده حرام است و این حرمت، شامل هر نوع پوشیدنیِ دوخته مانند دستکش می‌شود.[۷]

پوشاندن دست با پارچه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در باور فقیهان اهل‌سنت، جز دستکش که لباس دوخته شده به‌شمار می‌رود، پوشاندن دست با پوشش دیگر مانند پارچه حرام نیست.[۸] آن‌چه حرام است، پوشاندن لباس بر دست است، نه صرف پوشاندن دست.[۹] البته برخی از آنان بر این باورند که محکم بستن پارچه به‌دست، حرام و موجب کفاره است.[۱۰] فقیهان امامی نیز با تصریح به حرمت پوشیدن دستکش، به پوشاندن دست با غیر دستکش نپرداخته‌اند.[۱۱]

کفاره پوشاندن دست[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی فقیهان امامی، کفاره پوشاندن دست برای زن را در شمار کفاره پوشیدن لباس دوخته یاد کرده و آن را قربانی کردن یک گوسفند دانسته‌اند؛[۱۲] اما شماری دیگر، پوشیدن دستکش را اصولاً موجب کفاره نشمرده‌اند.[۱۳]

کفاره پوشیدن دستکش[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فقیهان شافعی و مالکی و حنبلی پوشیدن دستکش را برای زن مایه کفاره دانسته‌اند[۱۴] و آن را همان کفاره ازاله مو یعنی تخییر میان قربانی کردن گوسفند، سه روز روزه گرفتن و اطعام حدود نُه کیلوگرم غذا به شش فقیر دانسته‌اند.[۱۵]

کفاره پوشیدن دستکش در زمان اظطراری[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فقیهان امامی،[۱۶] شافعی،[۱۷] مالکی[۱۸] و حنبلی[۱۹] برای مردان و زنان؛ و فقیهان حنفی[۲۰] تنها برای مردان، به وجوب کفاره در حالت اضطرار به پوشاندن دست، باور دارند.

کفاره پوشاندن دست از روی فراموشی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فقیهان امامی،[۲۱] شافعی[۲۲] و حنبلی[۲۳] در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره را واجب نشمرده‌اند؛ اما فقیهان مالکی و حنفی تنها برای مردان در این‌صورت، پرداخت کفاره را برای احرام‌گزار باور دارند.[۲۴]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ المبسوط، طوسی، ج1، ص320؛ السرائر، ج1، ص544؛ المعتمد، ج4، ص142.
  2. ↑ المدونة الکبری، ج1، ص459؛ الموطا، ج1، ص328؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.
  3. ↑ المغنی، ج3، ص308-309؛ کشاف القناع، ج2، ص473، 520-521.
  4. ↑ فتح العزیز، ج7، ص454؛ المجموع، ج7، ص257، 263، 269، 359.
  5. ↑ المغنی، ج3، ص308؛ المجموع، ج7، ص252؛ السرائر، ج1، ص544.
  6. ↑ الدروس، ج1، ص377؛ فقه الصادق، ج10، ص442-443؛ تفصیل الشریعه، ج4، ص81.
  7. ↑ المغنی، ج3، ص309-310؛ المجموع، ج7، ص254-255؛ کشاف القناع، ج2، ص521؛ مسند احمد، ج2، ص34؛ الکافی، ج4، ص340-341؛ السنن الکبری، ج5، ص49.
  8. ↑ المغنی، ج3، ص310؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202؛ حواشی الشروانی، ج4، ص165.
  9. ↑ المغنی، ج3، ص310.
  10. ↑ نک: المغنی، ج3، ص310؛ کشاف القناع، ج2، ص521.
  11. ↑ الخلاف، ج2، ص294؛ جامع الخلاف، ص183؛ کشف اللثام، ج5، ص377.
  12. ↑ کتاب الحج، ج4، ص143؛ منتخب مناسک حج، ص119.
  13. ↑ الحدائق، ج15، ص447-448؛ مناسک حج، ص242.
  14. ↑ المغنی، ج3، ص310؛ المجموع، ج7، ص263؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.
  15. ↑ المجموع، ج7، ص367-368، 377؛ کشاف القناع، ج2، ص525.
  16. ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص7؛ جواهر الکلام، ج20، ص404؛ کتاب الحج، ج4، ص143-144.
  17. ↑ فتح العزیز، ج7، ص454-455؛ المجموع، ج7، ص259.
  18. ↑ المدونة الکبری، ج1، ص460؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص5.
  19. ↑ کشاف القناع، ج2، ص524-525.
  20. ↑ بدائع الصنائع، ج2، ص187؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص597-598.
  21. ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص8؛ مدارک الاحکام، ج8، ص454؛ جواهر الکلام، ج20، ص405.
  22. ↑ فتح العزیز، ج7، ص468؛ المجموع، ج7، ص338.
  23. ↑ کشاف القناع، ج2، ص532.
  24. ↑ المدونة الکبری، ج1، ص388؛ بدائع الصنائع، ج2، ص188؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص598.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل پوشاندن دست.
  • الاستذکار: ابن عبدالبر (درگذشت 463ق.)، به کوشش سالم عطا و محمد معوض، دار الکتب العلمیه، 2000م.
  • الاوائل: ابوهلال العسکری (درگذشت 395ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1407ق.
  • بدائع الصنائع: علاء الدین الکاسانی (درگذشت 587ق.)، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، 1409ق.
  • تذکرة الفقهاء: العلامة الحلی (درگذشت 726ق.)، قم، آل البیت:، 1414ق.
  • تفصیل الشریعه: فاضل اللنکرانی، قم، مرکز فقه ائمه اطهار، 1423ق.
  • تهذیب الاحکام: الطوسی (درگذشت 460ق.)، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1365ش.
  • جامع الخلاف و الوفاق: علی بن محمد القمی (درگذشت قرن7ق.)، به کوشش حسنی، قم، زمینه‌سازان ظهور امام عصر، 1379ش.
  • جواهر الکلام: النجفی (درگذشت 1266ق.)، به کوشش قوچانی و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  • حاشیة الدسوقی: الدسوقی (درگذشت 1230ق.)، دار احیاء الکتب العربیه.
  • حاشیة رد المحتار: ابن عابدین (درگذشت 1252ق.)، بیروت، دار الفکر، 1415ق.
  • الحدائق الناضره: یوسف البحرانی (درگذشت 1186ق.)، به کوشش آخوندی، قم، نشر اسلامی، 1363ش.
  • حواشی الشروانی و العبادی: الشروانی (درگذشت 1301ق.) و العبادی (درگذشت 994ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  • الخلاف: الطوسی (درگذشت 460ق.)، به کوشش خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، 1407ق.
  • الدروس الشرعیه: الشهید الاول (درگذشت 786ق.)، قم، نشر اسلامی، 1412ق.
  • ریاض المسائل: سید علی الطباطبائی (درگذشت 1231ق.)، قم، موسسة آل البیت، 1418ق.
  • السرائر: ابن ادریس (درگذشت 598ق.)، قم، نشر اسلامی، 1411ق.
  • سنن ابی‌داود: السجستانی (درگذشت 275ق.)، به کوشش سعید اللحام، بیروت، دار الفکر، 1410ق.
  • سنن الدارقطنی: الدارقطنی (درگذشت 385ق.)، به کوشش مجدی الشوری، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1417ق.
  • السنن الکبری: البیهقی (درگذشت 458ق.)، بیروت، دار الفکر.
  • صحیح البخاری: البخاری (درگذشت 256ق.)، بیروت، دار الفکر، 1401ق.
  • صحیح مسلم: مسلم (درگذشت 261ق.)، بیروت، دار الفکر.
  • فتح العزیز: عبدالکریم بن محمد الرافعی (درگذشت 623ق.)، دار الفکر.
  • فرهنگ فقه فارسی: سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، ۱۳۸۷ش.
  • فقه الصادق(ع): سید محمد صادق روحانی، قم، دار الکتاب، 1413ق.
  • الکافی: الکلینی (درگذشت 329ق.)، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375ش.
  • کتاب الحج: محاضرات الخوئی (درگذشت 1413ق.)، الخلخالی، قم، مدرسة دار العلم، 1410ق.
  • کشف القناع: اسدالله بن اسماعیل التستری (درگذشت 1237ق.)، آل البیت:.
  • کشف اللثام: الفاضل الهندی (درگذشت 1137ق.)، قم، نشر اسلامی، 1416ق.
  • المبسوط فی فقه الامامیه: الطوسی (درگذشت 460ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه.
  • المبسوط: السرخسی (درگذشت 483ق.)، بیروت، دار المعرفه، 1406ق.
  • المجموع شرح المهذب: النووی (درگذشت 676ق.)، دار الفکر.
  • مدارک الاحکام: سید محمد بن علی الموسوی العاملی (درگذشت 1009ق.)، قم، آل البیت:، 1410ق.
  • المدونة الکبری: مالک بن انس (درگذشت 179ق.)، مصر، مطبعة السعاده.
  • مستند الشیعه: احمد النراقی (درگذشت 1245ق.)، قم، آل البیت:، 1415ق.
  • مسند احمد: احمد بن حنبل (درگذشت 241ق.)، بیروت، دار صادر.
  • المعتمد فی شرح المناسک: محاضرات الخوئی (درگذشت 1413ق.)، الخلخالی، قم، مدرسة دار العلم، 1410ق.
  • معرفة السنن و الآثار: البیهقی (درگذشت 458ق.)، به کوشش کسروی، بیروت، دار الکتب العلمیه.
  • المغنی: عبدالله بن قدامه (درگذشت 620ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه.
  • من لا یحضره الفقیه: الصدوق (درگذشت 381ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق.
  • مناسک حج (محشی): محمد رضا محمودی، تهران، مشعر، 1429ق.
  • منتخب مناسک حج: امام خمینی1، قم، مشعر، 1426ق.
  • مواهب الجلیل: الحطاب الرعینی (درگذشت 954ق.)، به کوشش زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1416ق.
  • الموطّا: مالک بن انس (درگذشت 179ق.)، به کوشش محمد فؤاد، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1406ق.
  • المهذب: القاضی ابن البراج (درگذشت 481ق.)، قم، نشر اسلامی، 1406ق.

مقاله‌های مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=پوشاندن_دست&oldid=53917»