زیارتگاه‌های رأس الحسین(سوریه): تفاوت میان نسخه‌ها
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
===حلب=== | ===حلب=== | ||
{{اصلی|زیارتگاه رأس الحسین(حلب)}} | {{اصلی|زیارتگاه رأس الحسین(حلب)}} | ||
[[پرونده:رأس الحسین حلب.jpg|File.png|270px|thumb|left|رأس الحسین حلب]] | |||
اين زيارتگاه نزد اهالي حلب به [[مشهد الحسین(حلب)|مشهد الحسين]] و [[مشهد الحسین(حلب)|مشهد‌النقطه]] شناخته مي‌شود و در محله «جب الجلبي» حلب، ميان بافت مسکوني جديد اين شهر قرار دارد. | اين زيارتگاه نزد اهالي حلب به [[مشهد الحسین(حلب)|مشهد الحسين]] و [[مشهد الحسین(حلب)|مشهد‌النقطه]] شناخته مي‌شود و در محله «جب الجلبي» حلب، ميان بافت مسکوني جديد اين شهر قرار دارد. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۵: | ||
===حماة=== | ===حماة=== | ||
{{اصلی|زیارتگاه رأس الحسین(حماة)}} | {{اصلی|زیارتگاه رأس الحسین(حماة)}} | ||
اين زيارتگاه مسجدي است که نزد اهالي حماه به [[جامع حسنين|جامع (مسجد) حسنين]] شناخته مي‌شود و تحريف نام قبلي آن يعني «[[جامع الحسين]]» است که در اسناد دادگاه شرعي [[حماه]]، به اين نام ياد شده است.<ref>الحوليات الاثرية العربية السورية، «مآثر نورالدين محمود زنکي العمرانية في حماة»، کامل شحادة، المجلد 20، ص 95.</ref> | |||
[[پرونده:مسجد حسنین در حماة سوریه.png|File.png|270px|thumb|left|مسجد حسنین حماة]] | |||
اين زيارتگاه مسجدي است که نزد اهالي حماه به [[جامع حسنين|جامع (مسجد) حسنين]] شناخته مي‌شود و تحريف نام قبلي آن يعني «[[جامع الحسين]]» است که در اسناد دادگاه شرعي [[حماه]]، به اين نام ياد شده است.<ref>الحوليات الاثرية العربية السورية، «مآثر نورالدين محمود زنکي العمرانية في حماة»، کامل شحادة، المجلد 20، ص 95.</ref> | |||
در منابع آمده اين مسجد محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير آن از کربلا تا دمشق بوده‌است. ابن‌شهرآشوب، در جايي‌که از مناقب [[امام حسین (ع)|امام حسين(ع)]] سخن مي‌گويد، از حماة در کنار سایر زیارتگاه‌های رأس الحسین نام برده‌است.<ref>مناقب آل ابي‌طالب، ج 4، صص 89 و 90.</ref> | در منابع آمده اين مسجد محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير آن از کربلا تا دمشق بوده‌است. ابن‌شهرآشوب، در جايي‌که از مناقب [[امام حسین (ع)|امام حسين(ع)]] سخن مي‌گويد، از حماة در کنار سایر زیارتگاه‌های رأس الحسین نام برده‌است.<ref>مناقب آل ابي‌طالب، ج 4، صص 89 و 90.</ref> | ||
===مسجد اموی=== | ===مسجد اموی=== | ||
{{اصلی|زیارتگاه رأس الحسین(مسجد اموی)}} | {{اصلی|زیارتگاه رأس الحسین(مسجد اموی)}} | ||
[[پرونده:تصویر راس الحسین در مسجد اموی.png|File.png|270px|thumb|left|راس الحسین مسجد اموی ]] | |||
زيارتگاه رأس‌الحسين(ع)، در ضلع شرقي مقام [[امام زين‌العابدين(ع)]] قرار دارد. اين دو زيارتگاه، به واسطه طاق عريضي به يکديگر متصل است. بناي زيارتگاه شامل اتاقي مربع شکل با ديوارهاي مرتفع و گنبدي کوچک است. | زيارتگاه رأس‌الحسين(ع)، در ضلع شرقي مقام [[امام زين‌العابدين(ع)]] قرار دارد. اين دو زيارتگاه، به واسطه طاق عريضي به يکديگر متصل است. بناي زيارتگاه شامل اتاقي مربع شکل با ديوارهاي مرتفع و گنبدي کوچک است. | ||
در گوشه شمال شرقي اتاق، جايگاه سر امام حسين(ع) قرار دارد که با پارچه پوشانيده شده است و بر آن يک ضريح نقره‌اي به طول 5/1، عرض 1 و ارتفاع 2 متر روي پايه‌اي از سنگ مرمر، وجود دارد. | در گوشه شمال شرقي اتاق، جايگاه سر امام حسين(ع) قرار دارد که با پارچه پوشانيده شده است و بر آن يک ضريح نقره‌اي به طول 5/1، عرض 1 و ارتفاع 2 متر روي پايه‌اي از سنگ مرمر، وجود دارد. | ||
اين ضريح در سال 1414 ه .ق، به کوشش «محمد برهان‌الدين»، داعي مطلق [[فرقه اسماعيليان]] بهره هند، نصب شده است. شکل ظاهري آن از معماري اسلامي [[هند]] الگو گرفته است. سطح آن نيز به شکل گياهان و کتيبه‌هايي به خط کوفي که بيشتر شامل اشعار عربي است، مزيّن شده است.<ref> | اين ضريح در سال 1414 ه .ق، به کوشش «محمد برهان‌الدين»، داعي مطلق [[فرقه اسماعيليان]] بهره هند، نصب شده است. شکل ظاهري آن از معماري اسلامي [[هند]] الگو گرفته است. سطح آن نيز به شکل گياهان و کتيبه‌هايي به خط کوفي که بيشتر شامل اشعار عربي است، مزيّن شده است.<ref>تاريخ المراقد الحسين و أهل‌بيته و أنصاره، ص 270 ـ 292.</ref> | ||
===معرة النعمان=== | ===معرة النعمان=== | ||
{{اصلی| زیارتگاه رأس الحسین(معرة النعمان)}} | {{اصلی| زیارتگاه رأس الحسین(معرة النعمان)}} | ||
در مسجد جامع معرة النعمان، جايگاهي وجود دارد که اهالي، آن را از نقاط محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير انتقال آن به دمشق مي‌دانند. | |||
[[پرونده:معره النعمان راس الحسین.png|File.png|270px|thumb|left|رأس الحسین معرة النعمان]] | |||
در مسجد جامع معرة النعمان، جايگاهي وجود دارد که اهالي، آن را از نقاط محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير انتقال آن به [[دمشق]] مي‌دانند. | |||
جايگاه منسوب به سر امام حسين(ع)، در سمت شرقي ديوار جنوبي صحن، ميان ورودي هفتم و هشتم شبستان مسجد، براساس شمارش آنها از سمت غرب، قرار دارد. اين جايگاه شامل طاقچه کوچکي است که زير آن، يک حوض سنگي وجود دارد<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.</ref>. | جايگاه منسوب به سر امام حسين(ع)، در سمت شرقي ديوار جنوبي صحن، ميان ورودي هفتم و هشتم شبستان مسجد، براساس شمارش آنها از سمت غرب، قرار دارد. اين جايگاه شامل طاقچه کوچکي است که زير آن، يک حوض سنگي وجود دارد<ref>تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.</ref>. | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۹: | ||
===حمص=== | ===حمص=== | ||
از جمله زيارتگاه‌هاي مرتبط با سر امام حسين در سوريه، که امروزه از بين رفته است، زيارتگاه رأس الحسين شهر [[حمص]] بوده است. ابن‌شهرآشوب ضمن نام بردن از زيارتگاه‌هاي رأس‌الحسين در شهرهاي مختلف، از شهر | از جمله زيارتگاه‌هاي مرتبط با سر امام حسين در سوريه، که امروزه از بين رفته است، زيارتگاه رأس الحسين شهر [[حمص]] بوده است. ابن‌شهرآشوب ضمن نام بردن از زيارتگاه‌هاي رأس‌الحسين در شهرهاي مختلف، از شهر [[حمص]]، نیز نام برده‌است.<ref>مناقب آل ابي‌طالب، ج 4، صص 89 و 90.</ref> | ||
اين زيارتگاه در شرق مسجد «الدمل» در خيابان «ابوالهول»، در بافت قديمي شهر قرار داشته، و در دوره اخير به «زاويه حسنويه» شناخته مي‌شده است. محل آن امروزه زميني به مساحت بيشتر از سه هزار مترمربع است که پشت خانه‌ها و مغازه‌ها قرار گرفته است. اين زمين از اوقاف خاندان «سباعي» بوده و در حال حاضر در دست خاندان «مهباني» است. | اين زيارتگاه در شرق مسجد «الدمل» در خيابان «ابوالهول»، در بافت قديمي شهر قرار داشته، و در دوره اخير به «زاويه حسنويه» شناخته مي‌شده است. محل آن امروزه زميني به مساحت بيشتر از سه هزار مترمربع است که پشت خانه‌ها و مغازه‌ها قرار گرفته است. اين زمين از اوقاف خاندان «سباعي» بوده و در حال حاضر در دست خاندان «مهباني» است. | ||
براساس اقوال رايج ميان اهالي حمص، زاويه حسنويه جايگاهي براي سر امام حسين در مسير عبور آن بوده است. سپس اين محل به مسجد علي و حسين شهرت يافت.<ref>حمص دراسة وثائقية، نعيم سليم الزهراوي، ج 5، صص 69 و 70.</ref> | براساس اقوال رايج ميان اهالي حمص، [[زاويه حسنويه]] جايگاهي براي سر امام حسين در مسير عبور آن بوده است. سپس اين محل به مسجد علي و حسين شهرت يافت.<ref>حمص دراسة وثائقية، نعيم سليم الزهراوي، ج 5، صص 69 و 70.</ref> | ||
[[فاطميان]] در زمان تصرف شام، در اين مسجد نماز مي‌خواندند. اين مسجد داراي مناره بلندي بود که در گذر زمان، رأس آن فرو ريخت و از آن پس به مناره شکسته شهرت يافت.<ref>تاريخ حمص، خوري عيسي اسعد، ج 2، ص 179</ref> | [[فاطميان]] در زمان تصرف شام، در اين مسجد نماز مي‌خواندند. اين مسجد داراي مناره بلندي بود که در گذر زمان، رأس آن فرو ريخت و از آن پس به مناره شکسته شهرت يافت.<ref>تاريخ حمص، خوري عيسي اسعد، ج 2، ص 179</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۹: | ||
هنوز در حمص، بقاياي مناره‌اي ساخته دست بکجور، که در سال 367ه .ق حمص را تصرف کرد، باقي مانده است و روي آن کتيبه‌اي درخور توجه از نظر معماري وجود دارد.<ref>خطط الشام، محمد کردعلي، ج 6، ص 59.</ref> | هنوز در حمص، بقاياي مناره‌اي ساخته دست بکجور، که در سال 367ه .ق حمص را تصرف کرد، باقي مانده است و روي آن کتيبه‌اي درخور توجه از نظر معماري وجود دارد.<ref>خطط الشام، محمد کردعلي، ج 6، ص 59.</ref> | ||
شهرداري حمص، براي تعريض خيابان، اين مناره را از بين برد و امروزه مقابل آن، مسجد جديدي به نام مسجد حسنين وجود دارد.<ref>حمص دراسة وثائقية، ج 5، ص 69.</ref> | شهرداري حمص، براي تعريض خيابان، اين مناره را از بين برد و امروزه مقابل آن، مسجد جديدي به نام [[مسجد حسنين]] وجود دارد.<ref>حمص دراسة وثائقية، ج 5، ص 69.</ref> | ||
===تل عاس=== | ===تل عاس=== | ||
زيارتگاه رأس‌الحسين(ع) ديگري، نزديک روستاي | زيارتگاه رأس‌الحسين(ع) ديگري، نزديک روستاي [[تل عاس]]، در جنوب غربي شهرک خان شيخون، ميان راه حماه و معرةالنعمان وجود داشته، که بهاءالدين روّاس رفاعي در سفرنامه خود از آن ياد کرده است.<ref>بوارق الحقائق، ص 88</ref> «کامل شحاده» نيز براساس شکل معماري آن، قدمت آن را از دوره ايوبي دانسته است.<ref>«مآثر نورالدين محمود زنکي العمرانية في حماة»، ص 98.</ref> | ||
===فوعه=== | ===فوعه=== | ||
در وقف‌نامه [[دوره مملوکي]] مدرسه سلطان ناصر حسن در قاهره،که در بخشي از آن اوقاف اين مدرسه در فوعه آمده، به زيارتگاهي به نام «مشهد الحسين» اشاره شده است.<ref>کتاب وقف السلطان الناصر حسن بن محمد بن قلاوون علي مدرسته بالرميلة، ص 122</ref>البته امروزه زيارتگاهي به اين نام در فوعه وجود ندارد. اما ميان باغ‌هاي زيتون جنوب غربي آن، ويرانه‌هاي تاريخي به چشم مي‌خورد که نزد اهالي منطقه به «مشهد» شهرت دارد و شايد همان «مشهد الحسين» مذکور در وقف‌نامه دوره مملوکي بوده است.<ref>ولاية الفوعة، ص | در وقف‌نامه [[دوره مملوکي]] مدرسه سلطان ناصر حسن در قاهره،که در بخشي از آن اوقاف اين مدرسه در [[فوعه]] آمده، به زيارتگاهي به نام «مشهد الحسين» اشاره شده است.<ref>کتاب وقف السلطان الناصر حسن بن محمد بن قلاوون علي مدرسته بالرميلة، ص 122</ref>البته امروزه زيارتگاهي به اين نام در فوعه وجود ندارد. اما ميان باغ‌هاي زيتون جنوب غربي آن، ويرانه‌هاي تاريخي به چشم مي‌خورد که نزد اهالي منطقه به «مشهد» شهرت دارد و شايد همان «مشهد الحسين» مذکور در وقف‌نامه دوره مملوکي بوده است.<ref>ولاية الفوعة، ص 75، آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه، ص 167</ref> | ||
===دیرالزور=== | ===دیرالزور=== | ||
| خط ۷۳: | خط ۸۱: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | |||
{{برگرفتگی | |||
| پیش از لینک = | |||
| منبع = کتاب '''آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه''' | |||
| لینک = https://noorlib.ir/book/info/37458 | |||
| توضیحات منبع = نوشته احمد خامه یار، نشر مشعر، ۱۳۹۳، ص 137 تا 169 | |||
}} | |||
{{منابع}} | |||
* '''«مآثر نورالدین محمود زنکی العمرانیه فی حماه»'''، کامل شحاده، الحلویات الاثریه العربیه السوریه، مجلد 25، 1975 | |||
* '''آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه'''، احمد خامه یار، تهران، مشعر، 139 | |||
* '''الاشارات الی معرفه الزیارات'''، علی بن ابی بکر الهروی، تحقیق: جانین سوردیل- طومین، دمشق، المعهد الفرنسی، 1953 | |||
* '''بغیه الطلب فی تاریخ حلب'''، کمال الدین عمربن احمدالحلبی(ابن العدیم)، تحقیق: سهیل زکار، دمشق، دارالقلم العربی، 1988 | |||
* '''بوارق الحقائق'''، محمد مهدی بن علی الرفاعی الصیادی(بهاءالدین الرواس الرفاعی)، تحقیق: عبدالکریم بن سلیم عبدالباسط، طرابلس الغرب، مکتبه نجاح، لا.ت | |||
* '''تاریخ المراقد الحسین و اهل بیته و انصاره'''، محمد صادق محمد(الکرباسی)، دائره المعارف الحسینیه، ج6، لندن، المرکز الحسینی للدراسات، 1432ق- 2011 | |||
* '''تاریخ حمص'''، خوری عیسی اسعد، حمص، مطرانیه حمص الارسوذکسیه، 1940 | |||
* '''تاریخ معره النعمان'''، محمد سلیم الجندی، تحقیق: عمر رضا کحاله، دمشق، وزارت الثقافه الارشاد القومی، 1964 | |||
* '''تذکره الخواص'''، یوسف بن قزغلی البغدادی الحنفی( سبط ابن الجوزی)، بیروت، مؤسسه اهل بیت، 1981 | |||
* '''حمص دراسه و ثائقیه(ج5: الجذر السکانی الحمصی)'''، نعیم سلیم الزهراوی، حمص، دارالسلامه، 2003 | |||
* '''خطط الشام'''، محمد کرد علی، دمشق، مکتبه النوری، 1983 | |||
* '''سفرنامه حج، به سوی ام القری'''، محمد ولی میرزای قاجار، به کوشش رسول جعفریان، بی جا، مشعر 1373 | |||
* '''کتاب وقف السلطان الملک الناصر حسن بن محمد بن قلاوون علی مدرسته بالرمیله'''، تحقیق:هویدا الحارثی، بیروت، مطبعه درغام، 1422ق-2001 | |||
* '''مناقب آل ابی طالب'''، محمد بن علی السروی المازندرانی( ابن شهرآشوب)، تحقیق: یوسف البقاعی، بیروت، ذوی القربی، 1421ق | |||
* '''نهرالذهب فی تاریخ حلب'''، کامل الغزی، تحقیق: شوقی شعث و محمود فاخوری، حلب، دارالقلم العربی، 1991 | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۱۴
زیارتگاه های رأس الحسین (سوریه)، به مکان‌هایی در سوریه اطلاق می شود که سر امام حسین در مسیر عبور کاروان اسرای کربلا تا شام در آن جا متوقف و نگهداری شده است.
زیارتگاه های رأس حسین در سوریه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حلب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اين زيارتگاه نزد اهالي حلب به مشهد الحسين و مشهد‌النقطه شناخته مي‌شود و در محله «جب الجلبي» حلب، ميان بافت مسکوني جديد اين شهر قرار دارد.
اين زيارتگاه که در کوه جوشن واقع شده، سنگ مقدّسي وجود دارد که محل گذاشتن سر امام حسين دانسته شده است و گفته مي‌شود آثاري از خون امام حسين(ع) روي اين سنگ به‌جا مانده است.[۱]
در منابع تاريخي، طی اقوال گوناگون، چکیدن خون سر امام بر سنگ[۲]، خواب دیدن امام حسین[۳] در این محل، نگهداری سر در دیری [۴]در این محل، باعث شکل گیری زیارتگاه در این مکان شده است.
حماة[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اين زيارتگاه مسجدي است که نزد اهالي حماه به جامع (مسجد) حسنين شناخته مي‌شود و تحريف نام قبلي آن يعني «جامع الحسين» است که در اسناد دادگاه شرعي حماه، به اين نام ياد شده است.[۵]
در منابع آمده اين مسجد محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير آن از کربلا تا دمشق بوده‌است. ابن‌شهرآشوب، در جايي‌که از مناقب امام حسين(ع) سخن مي‌گويد، از حماة در کنار سایر زیارتگاه‌های رأس الحسین نام برده‌است.[۶]
مسجد اموی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
زيارتگاه رأس‌الحسين(ع)، در ضلع شرقي مقام امام زين‌العابدين(ع) قرار دارد. اين دو زيارتگاه، به واسطه طاق عريضي به يکديگر متصل است. بناي زيارتگاه شامل اتاقي مربع شکل با ديوارهاي مرتفع و گنبدي کوچک است.
در گوشه شمال شرقي اتاق، جايگاه سر امام حسين(ع) قرار دارد که با پارچه پوشانيده شده است و بر آن يک ضريح نقره‌اي به طول 5/1، عرض 1 و ارتفاع 2 متر روي پايه‌اي از سنگ مرمر، وجود دارد.
اين ضريح در سال 1414 ه .ق، به کوشش «محمد برهان‌الدين»، داعي مطلق فرقه اسماعيليان بهره هند، نصب شده است. شکل ظاهري آن از معماري اسلامي هند الگو گرفته است. سطح آن نيز به شکل گياهان و کتيبه‌هايي به خط کوفي که بيشتر شامل اشعار عربي است، مزيّن شده است.[۷]
معرة النعمان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در مسجد جامع معرة النعمان، جايگاهي وجود دارد که اهالي، آن را از نقاط محل قرار دادن سر امام حسين(ع) در مسير انتقال آن به دمشق مي‌دانند.
جايگاه منسوب به سر امام حسين(ع)، در سمت شرقي ديوار جنوبي صحن، ميان ورودي هفتم و هشتم شبستان مسجد، براساس شمارش آنها از سمت غرب، قرار دارد. اين جايگاه شامل طاقچه کوچکي است که زير آن، يک حوض سنگي وجود دارد[۸].
مسکنه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اين مزار در ساحل جنوبي درياچه اسد، مجاور ويرانه‌هاي «بالِس» قرار دارد.
مزار رأس الحسين(ع) در بالس، ميان يک قبرستان قديمي روي تپه‌اي قرار دارد که از سه سمت، با آب‌هاي درياچه اسد احاطه شده است و اطراف آن، برخي ويرانه‌هاي بالس ديده مي‌شود. بيشتر قبرهاي موجود در قبرستان، با قطعه سنگ‌هاي باقي‌مانده از ويرانه‌هاي شهر ايجاد شده است. مزار رأس‌الحسين(ع) نيز به صورت قبري است که در واقع از پوشش سنگي شکسته شده از تابوت‌هاي دوره روم يا بيزانس تشکيل شده است. اين قبر که در فضاي باز قرار دارد، نزد اهالي منطقه به «مقام حسين» يا «مقام حسن و حسين» شناخته مي‌شود.
«علي بن ابي‌بکر هروي» در کتاب خود به وجود زيارتگاهي به نام «مشهد الحجر» (زيارتگاه سنگ) در بالس اشاره کرده است که گفته مي‌شده، سر امام حسين(ع) را هنگام عبور اسراي اهل‌بيت، روي آن گذاشته‌اند.[۹]
زیارتگاه‌های از میان رفته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
حمص[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از جمله زيارتگاه‌هاي مرتبط با سر امام حسين در سوريه، که امروزه از بين رفته است، زيارتگاه رأس الحسين شهر حمص بوده است. ابن‌شهرآشوب ضمن نام بردن از زيارتگاه‌هاي رأس‌الحسين در شهرهاي مختلف، از شهر حمص، نیز نام برده‌است.[۱۰]
اين زيارتگاه در شرق مسجد «الدمل» در خيابان «ابوالهول»، در بافت قديمي شهر قرار داشته، و در دوره اخير به «زاويه حسنويه» شناخته مي‌شده است. محل آن امروزه زميني به مساحت بيشتر از سه هزار مترمربع است که پشت خانه‌ها و مغازه‌ها قرار گرفته است. اين زمين از اوقاف خاندان «سباعي» بوده و در حال حاضر در دست خاندان «مهباني» است.
براساس اقوال رايج ميان اهالي حمص، زاويه حسنويه جايگاهي براي سر امام حسين در مسير عبور آن بوده است. سپس اين محل به مسجد علي و حسين شهرت يافت.[۱۱]
فاطميان در زمان تصرف شام، در اين مسجد نماز مي‌خواندند. اين مسجد داراي مناره بلندي بود که در گذر زمان، رأس آن فرو ريخت و از آن پس به مناره شکسته شهرت يافت.[۱۲]
هنوز در حمص، بقاياي مناره‌اي ساخته دست بکجور، که در سال 367ه .ق حمص را تصرف کرد، باقي مانده است و روي آن کتيبه‌اي درخور توجه از نظر معماري وجود دارد.[۱۳]
شهرداري حمص، براي تعريض خيابان، اين مناره را از بين برد و امروزه مقابل آن، مسجد جديدي به نام مسجد حسنين وجود دارد.[۱۴]
تل عاس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
زيارتگاه رأس‌الحسين(ع) ديگري، نزديک روستاي تل عاس، در جنوب غربي شهرک خان شيخون، ميان راه حماه و معرةالنعمان وجود داشته، که بهاءالدين روّاس رفاعي در سفرنامه خود از آن ياد کرده است.[۱۵] «کامل شحاده» نيز براساس شکل معماري آن، قدمت آن را از دوره ايوبي دانسته است.[۱۶]
فوعه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در وقف‌نامه دوره مملوکي مدرسه سلطان ناصر حسن در قاهره،که در بخشي از آن اوقاف اين مدرسه در فوعه آمده، به زيارتگاهي به نام «مشهد الحسين» اشاره شده است.[۱۷]البته امروزه زيارتگاهي به اين نام در فوعه وجود ندارد. اما ميان باغ‌هاي زيتون جنوب غربي آن، ويرانه‌هاي تاريخي به چشم مي‌خورد که نزد اهالي منطقه به «مشهد» شهرت دارد و شايد همان «مشهد الحسين» مذکور در وقف‌نامه دوره مملوکي بوده است.[۱۸]
دیرالزور[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ميرزا علي اصفهاني در مسير سفر حج خود در سال 1331 ه .ق وارد شهر ديرالزور شده، و به وجود محلي منتسب به رأس‌الحسين در مسجد جامع اين شهر موسوم به «مسجد عمري» اشاره کرده و گفته است، برخی ایرانیان آن را زیارت می کدند و اذعان می کردند بوی معطری از این مکان به‌مشام می‌رسد.[۱۹]
رقه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
زيارتگاهي در شهر رقّه که تنها در منابع قرون اوليه هجري از آن سخن به ميان آمده است و بنابر قولي، محل دفن سر امام حسين به شمار مي‌آمده است. اين قول تنها از «عبدالله بن عمر ورّاق» در کتاب مقتل وي روايت شده که گفته است، یزید به اتنقام سر عثمان، سر را نزد آل ابی معیط که در رقه ساکن بودند فرستاد و آنها سر را در خانه خود دفن کردند و این خانه بعدها در محدوده مسجد قرارگرفت.[۲۰]
محل اين زيارتگاه، مسجد جامع رقّه کهن بوده است که در دوره اخير، به نام مسجد مُنيطر شناخته مي‌شده است. اما در چند دهه اخير تخريب، و به‌جاي آن يک مدرسه جديد ساخته شده است.[۲۱]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ نهر الذهب في تاريخ حلب، ج 2، ص 210.
- ↑ نهر الذهب في تاريخ حلب، ج 2، ص 212.
- ↑ بغية الطلب في تاريخ حلب، ج 1، ص 412.
- ↑ مناقب آل ابي‌طالب، ج 4، ص 67.
- ↑ الحوليات الاثرية العربية السورية، «مآثر نورالدين محمود زنکي العمرانية في حماة»، کامل شحادة، المجلد 20، ص 95.
- ↑ مناقب آل ابي‌طالب، ج 4، صص 89 و 90.
- ↑ تاريخ المراقد الحسين و أهل‌بيته و أنصاره، ص 270 ـ 292.
- ↑ تاريخ معرةالنعمان، ج 1، ص 342.
- ↑ الاشارات الي معرفة الزيارات، ص 61.
- ↑ مناقب آل ابي‌طالب، ج 4، صص 89 و 90.
- ↑ حمص دراسة وثائقية، نعيم سليم الزهراوي، ج 5، صص 69 و 70.
- ↑ تاريخ حمص، خوري عيسي اسعد، ج 2، ص 179
- ↑ خطط الشام، محمد کردعلي، ج 6، ص 59.
- ↑ حمص دراسة وثائقية، ج 5، ص 69.
- ↑ بوارق الحقائق، ص 88
- ↑ «مآثر نورالدين محمود زنکي العمرانية في حماة»، ص 98.
- ↑ کتاب وقف السلطان الناصر حسن بن محمد بن قلاوون علي مدرسته بالرميلة، ص 122
- ↑ ولاية الفوعة، ص 75، آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه، ص 167
- ↑ به سوي ام‌القري، «سفرنامه حج»، ميرزا علي اصفهاني، ص 171
- ↑ تذکرة الخواص، يوسف بن قُزُغلي (سبط ابن الجوزي)، ص 239
- ↑ آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه، ص 180
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- «مآثر نورالدین محمود زنکی العمرانیه فی حماه»، کامل شحاده، الحلویات الاثریه العربیه السوریه، مجلد 25، 1975
- آثار پیامبر و زیارتگاه های اهل بیت در سوریه، احمد خامه یار، تهران، مشعر، 139
- الاشارات الی معرفه الزیارات، علی بن ابی بکر الهروی، تحقیق: جانین سوردیل- طومین، دمشق، المعهد الفرنسی، 1953
- بغیه الطلب فی تاریخ حلب، کمال الدین عمربن احمدالحلبی(ابن العدیم)، تحقیق: سهیل زکار، دمشق، دارالقلم العربی، 1988
- بوارق الحقائق، محمد مهدی بن علی الرفاعی الصیادی(بهاءالدین الرواس الرفاعی)، تحقیق: عبدالکریم بن سلیم عبدالباسط، طرابلس الغرب، مکتبه نجاح، لا.ت
- تاریخ المراقد الحسین و اهل بیته و انصاره، محمد صادق محمد(الکرباسی)، دائره المعارف الحسینیه، ج6، لندن، المرکز الحسینی للدراسات، 1432ق- 2011
- تاریخ حمص، خوری عیسی اسعد، حمص، مطرانیه حمص الارسوذکسیه، 1940
- تاریخ معره النعمان، محمد سلیم الجندی، تحقیق: عمر رضا کحاله، دمشق، وزارت الثقافه الارشاد القومی، 1964
- تذکره الخواص، یوسف بن قزغلی البغدادی الحنفی( سبط ابن الجوزی)، بیروت، مؤسسه اهل بیت، 1981
- حمص دراسه و ثائقیه(ج5: الجذر السکانی الحمصی)، نعیم سلیم الزهراوی، حمص، دارالسلامه، 2003
- خطط الشام، محمد کرد علی، دمشق، مکتبه النوری، 1983
- سفرنامه حج، به سوی ام القری، محمد ولی میرزای قاجار، به کوشش رسول جعفریان، بی جا، مشعر 1373
- کتاب وقف السلطان الملک الناصر حسن بن محمد بن قلاوون علی مدرسته بالرمیله، تحقیق:هویدا الحارثی، بیروت، مطبعه درغام، 1422ق-2001
- مناقب آل ابی طالب، محمد بن علی السروی المازندرانی( ابن شهرآشوب)، تحقیق: یوسف البقاعی، بیروت، ذوی القربی، 1421ق
- نهرالذهب فی تاریخ حلب، کامل الغزی، تحقیق: شوقی شعث و محمود فاخوری، حلب، دارالقلم العربی، 1991